Poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopaliny ze złóż związane jest z wpływem działalności górniczej na elementy środowiska oraz na zdrowie i życie ludzi. Do określenia wpływu górnictwa na poszczególne elementy środowiska potrzebna jest wiedza dotycząca zarówno lokalizacji złoża, jak i warunków społecznych i środowiskowych w jego otoczeniu. Informacje można pozyskać z danych geoprzestrzennych będących w posiadaniu licznych instytucji państwowych. W artykule podjęto próbę opisu zasobów geoinformacyjnych udostępnianych z rejestrów państwowych wraz z opisem ich przydatności do analiz wspomagających określenie wpływu planowanej działalności górniczej na wybrane elementy środowiska, obszary zabudowane i sieć transportową.
EN
Prospecting, exploration and exploitation of mineral deposits are related to the impact of mining operations on the elements of the environment and the human health and life. To determine the impact of mining on the various elements of the environment, the knowledge of the location of deposits and the surrounding social and environmental conditions is required. This information can be obtained from geospatial data held by many state institutions as described in the article. An attempt to describe resources, as well as examples of their use in order to determine the impact of the planned mining operations on selected elements of the environment, the built-up areas and transport networks are presented in the article.
W publikacji podjęto próbę pokazania możliwości wykorzystania danych topograficznych pochodzących z Bazy Danych Obiektów Topograficznych (BDOT10k) i z wojskowej Wektorowej Mapy Topograficznej nowej edycji (Vmap_L2+), w poszczególnych etapach prowadzenia odkrywkowej działalności górniczej. Pokazano, iż na każdym z tych etapów należy opracowywać różnego rodzaju dokumentację cyfrową zawierającą załączniki graficzne w postaci szkiców, profili, przekrojów, planów i map. Przeanalizowano na jakim etapie wdrażania INSPIRE potrzebna jest topograficzna i tematyczna geoinformacja do interoperacyjnego zasilenia map górniczych danymi topograficznymi. Dokonano również analizy porównawczej wybranych elementów map górniczych takich jak wyrobisko górnicze i zwałowisko. Zaproponowano zestandaryzowanie danych atrybutowych w BDOT10k dla obiektów potrzebnych do dokumentacji górniczej oraz dodanie dwóch nowych klas obiektów. W chwili obecnej, przy okazji modernizacji zasobu geodezyjnego i kartograficznego, a przede wszystkim ewidencji gruntów i budynków oraz tworzeniu baz BDOT500 i GESUT, możliwe jest uspójnienie danych graficznych i opisowych, potrzebnych do kartograficznych opracowań dla górnictwa.
EN
The paper shows the possibilities of using topographical data from the Topographic Objects Database (BDOT10k) and the Vector Military Topographic Map (new edition, Vmap_L2 +), at various stages of conducting opencast mining operations. It is shown that at each of these stages all sorts of digital documents must be developed, which contain graphical attachments in the form of sketches, profiles, sections, plans and maps. It has been analyzed at which stage of INSPIRE implementation topographical and thematic geoinformation was required to supply interoperable topographic data mining maps. A comparative analysis of selected elements of mining maps such as pit mining and dumping ground was also performed. The standardization of data attributes in BDOT10k for objects needed for mining documentation was proposed. At present, on the occasion of modernization of geodetic and cartographic resources, and, above all, the land and buildings registers, as well as creating BDOT500 and GESUT databases, it is possible to improve coherence graphic and descriptive data needed to cartographic studies for mining.
The article presents the role of geostatistical research in identification (and minimization) of a geological risk against the background of the concept presented, aiming at assessing the value of lignite deposits from the perspective of integrated entities, i.e. mines and power stations. A detailed review of the solutions in geostatistics is to prove their usefulness and convince about the purposefulness of their application. The issue of optimization of sampling the deposit is important in defining its value, and at the same time its future development. In addition, on each stage of the chain of creating the value, the areas were defined of uncertainties and a number of risk which are attached with reference to the solution proposed of assessing the deposit value.
W publikacji omówiono możliwości systemów GIS jako narzędzia wspomagającego gospodarkę złożami w wybranych etapach ich funkcjonowania tzn. na etapie rozpoznania i udostępniania złoża oraz na etapie zagospodarowania wyrobiska po eksploatacji kopaliny. Na podstawie literatury wykonano charakterystykę procesów związanych z poszczególnymi etapami funkcjonowania złoża, na przykładzie wybranego złoża granitu. Dla każdego z tych procesów wyszczególniono kategorie oddziaływań związanych z działalnością górniczą mających wpływ na poszczególne elementy środowiska oraz na człowieka. Do analiz wykorzystano dane przestrzenne pochodzące z wielu źródeł wskazanych w artykule. W artykule przedstawiono rezultaty analiz uwzględniające jedynie wybrane etapy funkcjonowania złoża granitu.
EN
The publication discusses the possibilities of GIS as a tool to support the deposits management in selected stages of their operation, ie. at the stage of identification and giving access to the deposit and at the stage of establishment of the excavation post mineral exploitation. Based on the available literature, characteristics of the unit processes which were related to the specific stages of functioning of the granite mine was performed. Each of these processes indicated categories of effects related to the mining works impacting the particular elements of environment and on human. In the analyzes we used spatial data from multiple sources mentioned in the article. The article presents the results of analysis taking into account only some stages of the operation granite deposits.
Artykuł prezentuje przykłady zastosowania geoinformacji w racjonalnej gospodarce złożami kopalin. Wykorzystanie komputerowych metod analiz ma na celu podkreślenie przydatności narzędzi informatycznych przy rozwiązywaniu problemów na różnych etapach gospodarki złożem.
EN
The paper presents examples of the use of geoinformation in the rational management of mineral deposits. The exploitation of computer methods of analysis, is used to emphasize the usefulness of IT tools to solve problems in different stages of deposit management.
Artykuł stanowi przykład zastosowania metod statystyki przestrzennej do identyfikacji korelacji pomiędzy parametrami charakteryzującymi warstwę litostratygraficzną. Badając zależność pomiędzy miąższością łupka miedzionośnego a średnią koncentracją w nim miedzi korzystano z dwóch metod: statystyki I Morana oraz analizy hot spot. Przedstawione w artykule wyniki są owocem prac wykonanych w ramach rozprawy doktorskiej [10].
EN
This paper is an example of spatial statistical methods application to identify the correlation between the parameters characterizing the lithostratigraphic layer. During the examination of the relationship between Kupferschiefer thickness and the average copper concentration two methods were applied: Moran's I statistics and hot spot analysis. The hereby presented results have been elaborated within the framework of a doctoral dissertation [10].
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Efektywność procesów wzbogacania rud miedzi zależy w znacznym stopniu od stabilności parametrów jakościowo-ilościowych rudy dostarczanej z różnych obszarów (pól) złoża do zakładu przeróbczego. Stąd planowanie jakości i ilości wydobycia rudy wiąże się z odpowiednim rozpoznaniem okruszcowania złoża, czyli rozkładu koncentracji metalu w profilu złoża przemysłowego. Artykuł przedstawia wyniki opisu rozkładów koncentracji miedzi w utworach łupkowych, węglanowych i piaskowcowych w pewnym obszarze złoża miedzi LGOM. Badania prowadzone były pod kątem ich wykorzystania do modelowania i symulacji procesów produkcyjnych wydobycia i przeróbki rud, a w szczególności uśredniania koncentracji miedzi w rudzie pochodzącej z wielu oddziałów wydobywczych oraz określenia struktury litologicznej rudy w strumieniach operacji wydobycia i przeróbki. Analizę statystyczną wykonano na próbie kilku tysięcy analiz chemicznych pochodzących z prób bruzdowych. Zaproponowano modele rozkładów koncentracji metalu w profilu złoża i oszacowano parametry tych rozkładów. Sposób wykorzystania uzyskanych wyników pokazano na odpowiednim przykładzie obliczeniowym.
EN
Efficiency of copper ore depends largely on the stability of qualitative and quantitative parameters of ore shipped from different areas of the deposit to the processing plant. Thus, planning the quality and quantity of ore exploitation requires appropriate identification of bed mineralization meaning the distribution of concentration of this metal in industrial deposits. This paper presents the results of the description of concentration distribution of copper in shale, carbonate and sandstone formations in the area of LGOM. The research concerned their use for modeling and simulation of manufacturing processes of extraction and processing of ore, especially averaging the concentration of copper in ore from many exploitation divisions as well as determining the lithological structure of ore in extraction and processing operation streams. The statistical analysis was performed on a sample of several thousands of chemical reactions from the channel samples. Models of concentration distribution for this metal in the deposit profile and the estimated parameters of these distributions were presented. The method of using the obtained results was shown in the form of a suitable numerical example.
Niniejszy artykuł jest aktualizacją pracy, która ukazała się na łamach „Górnictwa i geologii” w roku 2009. Omówione zostały w niej dostępne na światowym rynku rodzaje oprogramowania komputerowego wraz z przykładami jego zastosowania, m.in. w modelowaniu struktur geologicznych, obliczaniu zasobów, projektowaniu kopalń. Zaprezentowane przykłady stanowią reprezentatywny fragment zbioru narzędzi, które z coraz większym powodzeniem wykorzystywane są w rozwiązywaniu różnorodnych zagadnień geologiczno-górniczych.
EN
The article describes software which is used e.g. in geological modelling, reserve calculation, mine design. The examples are part of tools which are used more and more frequently to solve geological-mining problems.
W artykule opisano doświadczenia autorów związane z budową regionalnego systemu geoinformacyjnego dedykowanego do zarządzania surowcami skalnymi przez pracowników administracji publicznej odpowiedzialnej za gospodarkę surowcami skalnymi na poziomie regionalnym i lokalnym (województwo, powiat). Ze względu na pilotażowy charakter zrealizowanego projektu system wykonano i wdrożono w dwóch powiatach: wrocławskim i świdnickim.
EN
The article presents the authors’ experiences connected with development of a regional geoinformation system dedicated to the management of rock minerals by public administration functionaries responsible for rock minerals economy on the regional (voivodeship) and local (poviat) levels. The system had been developed and implemented in two poviats, i.e. wroclawski and swidnicki because of the pilotage character of the project.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Dokonano przeglądu krajowych publikacji w zakresie genezy i uwarunkowań geomorfologicznych i geochemicznych zmienności okruszcowania złoża rud miedzi Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Analiza źródeł pokazuje, że ze względu na złożoność procesu powstawania złoża, wnikliwe poznanie etapów tworzenia i źródeł mineralizacji jest niezbędne w dalszym wnioskowaniu wspomaganym odpowiednimi metodami obliczeniowymi.
EN
A review of Polish publications related to the origin and geomorphological conditionings and geochemical changes of mineralization of the copper ore deposit in the Legnica-Głogów Copper District has been carried out. The analysis of sources shows that on account of the complicated process of deposit origination, thorough knowledge regarding the stages of formation and mineralization sources is indispensable for further inference supported by suitable calculation methods.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono ogólne założenia systemu geoinformacyjnego oraz jego funkcjonalność na przykładzie waloryzacji geologiczno-górniczej, środowiskowej i planistycznej niezagospodarowanych złóż surowców skalnych z zastosowaniem opracowanych narzędzi GIS na podstawie metodyki zaproponowanej w [9]. System jest budowany w środowisku systemów informacji geograficznej (GIS) i ma za zadanie gromadzenie i udostępnianie danych geoprzestrzennych dotyczących surowców skalnych w celu wspomagania rozwiązywania problemów środowiskowych, górniczych i logistycznych związanych z rozmieszczeniem zasobów, lokalizacją kopalń oraz przetwórstwem i dystrybucją surowców skalnych w analizowanej przestrzeni. Założenia opracowano po analizie funkcjonalności dostępnych systemów geoinformacyjnych oraz wyników ankiety przeprowadzonej wśród potencjalnych jego użytkowników. Poprzez przeglądarkę internetową – klienta usług geoprzestrzennych – łączącą się z internetowym portalem mapowym system ma udostępniać usługi geoinformacyjne (dystrybucja i wyszukiwanie danych przestrzennych) z wykorzystaniem możliwości środowiska wirtualnej rzeczywistości dla lepszej wizualizacji planów postępu kopalń i prac rekultywacyjnych.
EN
The article presents general assumptions of the geoinformation system and its functionality on the example of geological and mining, environmental and planning valorisation of undeveloped deposits of rock minerals using the worked out GIS tools on the basis of the methodology proposed in [9]. The system is being developed in geographical information systems (GIS) environment and its tasks include collecting and distributing of geospatial data related to rock minerals with the aim environmental, mining and logistic problems associated with the distribution of resources, location of mines and processing and distribution of rock minerals in the analysed space. The system’s assumptions have been determined after the analysis of functionality of existing geoinformation systems and results of a questionnaire survey among its potential users. Through an internet browser – a geospatial services client – connected with an internet mapping portal the system shall provide geoinformation services (distribution and search for spatial data) with the application of possibilities of a virtual reality environment for enhanced visualisation of mine progress plans and reclamation works. In the paper the system’s assumptions and its functionalities have been described in general and presented on the example of geological, mining, environmental and spatial planning valorisation of undeveloped rock mineral deposits with the use of GIS tools developed basing on the methodology proposed by (Nieć, 2011).
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W ramach projektu Strategie i scenariusze technologiczne zagospodarowania i wykorzystania złóż surowców skalnych Instytut Górnictwa Politechniki Wrocławskiej wspólnie z IGO Poltegor-Instytut realizuje zadanie budowy Pilotowego systemu geoinformacyjnego złóż surowców skalnych dla wybranego rejonu województwa dolnośląskiego, charakteryzującego się dużymi i różnorodnymi zasobami tych kopalin. System umożliwi gromadzenie i udostępnianie danych geoprzestrzennych dotyczących zasobów w środowisku GIS, a jego funkcjonalność pozwoli na rozwiązywanie problemów lokalizacji i warunków panujących w analizowanej przestrzeni, badanie trendów, prawidłowości i prognozowanie zmian związanych z gospodarką surowcami. System ma też udostępniać usługi geoinformacyjne, jak dystrybucja i wyszukiwanie danych przestrzennych poprzez przeglądarkę internetową - klienta usług geoprzestrzennych - łączącą się z internetowym portalem mapowym. Założenia systemu opracowano po analizie funkcjonalności dostępnych systemów geoinformacyjnych oraz wyników ankiety przeprowadzonej wśród potencjalnych jego użytkowników. W artykule przedstawiono środowisko w jakim jest budowany Pilotowy system geoinformacyjny dla wybranych rejonów eksploatacji surowców skalnych w województwie dolnośląskim oraz opisano podstawy struktury bazy danych systemu.
EN
Within the project Technological strategies and scenarios of development and use of rock mineral deposits the Institute of Mining Engineering from the Wroclaw University of Technology together with the IGO (Institute of Opencast Mining) Poltegor-Institute carries out a task to develop a Pilot geoinformation system for rock mineral deposits for a chosen region of Dolnośląskie Voivodeship characterized by large and diversified rock mineral resources. The system will allow storage and distribution of geospatial data related to rock mineral resources in GIS environment and its functionality will allow solving of problems related to location and conditions in the analyzed space, trend analysis and prediction of changes in rock mineral management. The system will also distribute geoinformation services such as providing spatial data through internet browser - spatial service client - connecting with a internet map portal. The system assumptions have been developed after the analysis of available geoinformation systems and questionnaire of its potential users. In the paper proposed GIS environment of the Pilot geoinformation system for rock mineral deposits and system's database have been described.
Określono możliwy zakres zastosowania technologii wirtualnej rzeczywistości, przeznaczonej do wykorzystania w tworzonym systemie geoinformacji surowców skalnych. Na wybranym przykładzie złoża surowców skalnych z terenu powiatu kłodzkiego przedstawiono procedurę digitalizacji danych o złożu i kopalni dla środowiska GIS i – poprzez to środowisko – do przestrzennego programu geologiczno-górniczego. Opisano elementy konstrukcji przestrzennych modeli do budowy wirtualnej rzeczywistości w systemie geoinformacji. Podkreślono rosnący stopień integracji oprogramowania inżynierskiego w przedmiotowym obszarze zastosowań, sprzyjający wszechstronnemu przetwarzaniu danych.
EN
The applicable scope of the implementation of virtual reality techniques in the GIS for rock minerals has been set. The case study – the gabro deposit chosen from Kłodzko county has been used for the presentation of procedure of digitalization of geological and mining data into GIS and – via GIS – into the 3-D geology and mining package. The elements of creating the 3-D models for the needs of VR in GIS have been described. The rising level of integration of engineers’ software in the specific application area supporting the comprehensive data processing hase been underlined.
W artykule przedstawiono trzy źródła pozyskiwania danych do Pilotowego systemu geoinformacyjnego złóż surowców skalnych. Są to: dokumentacje geologiczne wybranych złóż surowców skalnych zlokalizowanych na terenie powiatu kłodzkiego, materiały Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa powiatu kłodzkiego oraz System Informacji Przestrzennej powiatu kłodzkiego. Przeanalizowano przydatność tych danych pod kątem budowy bazy wiedzy Złoża projektowanej w ramach projektu Strategie i scenariusze technologiczne zagospodarowania i wykorzystania złóż surowców skalnych.
EN
In the article three sources of input data for pilot geoinformation system of rock mineral deposits have been presented. These are: geological documentations of selected rock mineral deposits located within the boundaries of the kłodzki poviat (2nd level administrative unit in SWPoland), Department of Nature Protection and Agriculture of the poviat office and geographic information system of the kłodzki poviat. Applicability of these data for the development of knowledge base within the Project Strategies and technological scenarios of rock mineral deposits management and use has been analysed.
W artykule przedstawiono etapy realizacji Pilotowego systemu geoinformacyjnego dla wybranych rejonów eksploatacji surowców skalnych w województwie dolnośląskim. Przedstawiono główne jego założenia, strukturę systemu wraz z metodyką budowy i funkcjonalnością. Opisano również strukturę danych wejściowych wraz z ich źródłami.
EN
In the paper the development stages of the Pilot geoinformation system for selected regions of rock materials extraction in the Dolnoslaskie Voivodship have been presented. The system’s most important foundations, its structure and development methodology, as well as functionalities have been given. The structure of the input data including its sources have also been described.
16
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Interaktywne systemy GIS dostępne za pośrednictwem internetowych przeglądarek internetowych stają się ważnym czynnikiem udostępniania informacji przestrzennej i opisowej wspomagającej zarządzanie w regionie i pozyskiwanie inwestorów. W artykule dokonano przeglądu wybranych systemów geoinformacyjnych do zarządzania zasobami środowiska w tym do zarządzania kopalinami skalnymi, opartych na internetowych serwisach mapowych. Przegląd ten został wykonany na potrzeby projektu Strategie i scenariusze technologiczne zagospodarowania i wykorzystania złóż surowców skalnych, który jest realizowany w ramach konsorcjum sześciu instytucji. Koordynatorem tego projektu jest "Poltegor-Instytut" Instytut Górnictwa Odkrywkowego we Wrocławiu. Analizie poddano wybrane systemy GIS działające w Polsce i na świecie. Opisano ich architekturę, strukturę i treści udostępnianych danych, funkcjonalność oraz dostępność dla użytkowników. Szczególną uwagę zwrócono na określenie ich wspólnych funkcji oraz identyfikację dostępnych w nich funkcji analiz.
EN
Interactive geoinformation systems available through internet map viewers become an important factor for sharing spatial and attribute data supporting regional management and for attracting investors. In this paper, selected geoinformation systems designed for management of environmental resources including rock minerals based on internet map services have been reviewed. The analysis has been done as a part of the project Strategies and technological scenarios of development and use of rock mineral deposits, which is carried out within the frames of a six partner consortium. Poltegor Institute in Wrocław is the projects' coordinator. Selected GIS systems operating in Poland and in the world have been examined and their architecture, structure, data content, functionality and user availability have been described. Particular attention has been given to identify common tools and available analytical functions.
17
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W ramach projektu Strategie i scenariusze technologiczne zagospodarowania i wykorzystania złóż surowców skalnych, którego koordynatorem jest "Poltegor-Instytut" Instytut Górnictwa Odkrywkowego, przewidziano opracowanie pilotowego systemu geoinformacyjnego złóż surowców skalnych. Działanie systemu zostanie przetestowane w wybranym rejonie województwa dolnośląskiego charakteryzującego się dużymi i różnorodnymi zasobami złóż. Prace te wymagają przeprowadzenia analizy narzędzi i zasobów informacyjnych w zakresie dokumentowania złóż, którymi dysponują starostwa powiatowe oraz przedsiębiorstwa górnicze znajdujące się na terenie tego województwa. W celu uzyskania ww. danych sporządzono ankiety i rozesłano je do geologów powiatowych oraz do wybranych przedsiębiorstw górniczych. Przedstawiono wyniki ankietyzacji, czyli uzyskane informacje, ich analizę i interpretację oraz oceny przydatności badań ankietowych w budowie zaplanowanego pilotowego systemu geoinformacyjnego.
EN
Within the frameworks of the project Strategies and technological scenarios of development and use of rock mineral deposits, coordinated by the Poltegor-Institute in Wrocław preparation of a pilotage geoinformation system of rock mineral deposits is planned. The system's performance will be tested in a selected area of the Lower Silesia region characterized by large and diversified rock mineral resources. This work requires analysis of information tools and resources available in district administration and mining companies used for documenting of rock mineral deposit in the voivodeship. For this purpose questionnaires have been prepared and sent to county geologists and mining companies. In the paper results of this survey that is data collected, their analysis and interpretation is presented as well as usefulness of survey polls for the pilotage geoinformation system is assessed.
18
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule omówiono dostępne na światowym rynku rodzaje oprogramowania komputerowego wraz z przykładami jego zastosowania, m.in. w modelowaniu struktur geologicznych, obliczaniu zasobów, projektowaniu kopalń. Zaprezentowane przykłady stanowią reprezentatywny fragment zbioru narzędzi, które z coraz większym powodzeniem wykorzystywane są w rozwiązywaniu różnorodnych zagadnień geologiczno-górniczych.
EN
The article describes software which is used e.g. in geological modelling, reserve calculation, mine design. The examples are part of tools which are used more and more frequently to solve geological-mining problems.
19
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono analizy możliwości wykorzystania numerycznych map tematycznych w ochronie środowiska na terenach górniczych. Rozpatrzono dwa rodzaje map: sozologiczną i hydrograficzną. Jako obszar badań wybrano teren eksploatacji kruszywa naturalnego Rędzin. Celem tej pracy była analiza funkcjonalności sozologicznej i hydrograficznej mapy numerycznej pod kątem wykorzystania ich przy opracowywaniu Raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Mapy te można wykorzystać jako narzędzie przydatne do oceny stanu środowiska naturalnego przed podjęciem eksploatacji jak również w późniejszej fazie do oceny wielkości szkód spowodowanych w dobrach środowiskowych na skutek prowadzenia działalności górniczej. W pracy wykazano przydatność tego typu map do oceny oddziaływania na środowisko, a także wskazano kłopoty interpretacyjne wynikające z redundancji informacji, niespójności danych itd.
EN
The paper deals with analysis of application numerical, thematic map in environment protection at mining areas. Two types of map: sozological and hydrographical were considered. Natural aggregate mine ''Rędzin " has been selected as an example of mining area. Main aim of this paper was analysis of usefulness of sozological and hydrographical numerical map for preparation of Report of influence of venture to environment. This kind of map can be used for environment condition assessment both before starting exploitation as well as in subsequent stage for environmental damages identification caused by mining activities. It has been shown that sozological and hydrographical maps are very useful, however some practical troubles have been notices due to information redundancy, incoherent data etc.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.