Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Architektura krajobrazu i miejska ekologia jako zrównoważone odpowiedzi na niezrównoważony rozwój Szanghaju

Sykta I.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2018

|

T. 46

577--600

PL

Rozwój Szanghaju w XX w. nie przebiegał w sposób zrównoważony. Imponujące tempo urbanizacji i uprzemysłowienia, katastrofalny stan środowiska miejskiego. W XXI wieku Szanghaj staje się modelowym przykładem „zielonego” projektowania urbanistycznego, chlubiąc się coraz czystszym środowiskiem, zrównoważoną „zieloną” i „błękitną” infrastrukturą, rezerwuarami otwartych przestrzeni, rekultywowanymi nabrzeżami, a także nowoczesnymi przestrzeniami publicznymi i parkami, wcielającymi najnowsze trendy w architekturze krajobrazu i świadczącymi usługi eko-systemowe.

EN

Development of Shanghai in 20th century didn’t proceed sustainably. An impressive pace of urbanization and industrialization, the disastrous state of the urban environment. Shanghai in 21st century has become a model of “green” urban planning, delivering more and more pure environment, sustainable “green” and “blue” infrastructure, large-scale reservoirs of open spaces, reclaimed waterfronts, modern public spaces and parks, implementing the latest trends in landscape architecture and serving eco-system functions.

2

Synergia terenów wystaw światowych i struktur przestrzennych miast-gospodarzy

Sykta I.

Budownictwo i Architektura

|

2017

|

Vol. 16, nr 2

5--30

PL

Organizacja wystawy światowej to dla miasta-gospodarza szansa wykorzystania tego wydarzenia o globalnej skali dla własnego rozwoju poprzez m.in. poprawę jakości przestrzeni publicznych, transportu, bazy turystycznej, powstanie nowych obiektów kultury, ale też budowy wizerunku i wyższego pozycjonowania na arenie międzynarodowej. Wykorzystywane do budowy miasteczek Expo rozległe, często zaniedbane czy zniszczone przez przemysł tereny są odzyskiwane dla miasta, przyczyniając się do jego rozwoju. Po zakończeniu wystawy miasto otrzymuje tereny wyposażone w infrastrukturę architektoniczną, techniczną i zieleń oraz obiekty, które nadal funkcjonują i benefitują dla miasta. W wyniku tego procesu często udaje się zrealizować założenia synergii, rozumianej jako synteza energii, wyrażone umownie równaniem „2+2=5”. Spoiwem synergicznie wiążącym struktury post-Expo z miastem są jednoczące je ciągi czy strefy przestrzeni publicznych (np. Paryż 1889, Barcelona 1929, Seattle 1962), a także włączanie terenów post-Expo w systemy zieleni miejskiej (np. Barcelona 1888, Chicago 1893, 1933, Sewilla 1929, Nowy Jork 1939, 1964, Szanghaj 2010). Nie zawsze jednak potencjał terenów post-Expo jest efektywnie wykorzystywany. Czasami pozostają one izolowanymi wyspami, które wprawdzie dają atrakcyjną ofertę funkcjonalną (np. Sewilla 1992, Mediolan 2015), ale poprzez brak urbanistycznej synergii z miastem, nie generują takich korzyści, jak w przypadku struktur synergicznie powiązanych.

EN

The organization of the world’s exhibition is for the host city a chance to use this global event to build its image and position in the international arena, its own development by improving the quality of public spaces, cultural facilities, transportation, tourism, etc. Usually extensive, often abandoned, neglected or destroyed by industry areas were used to build Expo sites. In this way they were recovered for the city, contributing to its development. After the exhibition, the city receives areas, equipped with necessary architectural, technical and green infrastructure, and the buildings that continue functioning and longer benefit for the city. A result of this operation is a realization of the assumptions of synergy, as synthesis of energy, expressed by the equation „2+2=5”. Usually, the binders that synergistically bind Expo structures with the city, are uniting them strings or zones of public spaces (e.g. Paris 1889, Barcelona 1929, Seattle 1962), and the inclusion of post-Expo sites into the systems of green areas of the city (e.g. Barcelona 1888, Chicago 1893, 1933, Seville 1929, New York 1939, 1964, Shanghai 2010). But not always effective use of the potential of postExpo areas is a success. Sometimes they have remained isolated islands, which although give an attractive offer of a functional use of space, but through lack of urban synergy with the city, are not able to generate such significant benefits, as in the case of structures synergistically related (np. Seville 1992, Milan 2015). The article shows examples of both, effective and bringing a comprehensive range of benefits for the host city, and also misguided attempts of synergistic relationship between post-Expo areas and spatial structures of cities.

3

Identity and attractiveness of Polish architecture and art in world’s exhibition landscapes – on examples of Polish national pavilions before II World War

Sykta I.

Przestrzeń i Forma

|

2016

|

nr 27

269--292

EN

The article describes the Polish pavilions at World’s Exhibitions in 1925, 1937 and 1939. These beautiful and at the same time durable structures (demolished after the exposition) were often ambassadors of the identity of Polish architecture, art and native landscape in international forum, promoting traditional materials and elements of design, and also presenting new trends in Polish art and architecture, giving a positive impact on increasing the attractiveness of the exhibition space.

PL

W artykule opisano polskie pawilony na wystawach 1925, 1937 i 1939 roku. Te piękne i jednocześnie nietrwałe (rozbierane po zakończeniu ekspozycji) konstrukcje były często ambasadorami tożsamości polskiej architektury, sztuki i rodzimego krajobrazu na forum międzynarodowym, propagując tradycyjne materiały i elementy wzornictwa, pokazując nowe trendy w polskiej sztuce i architekturze, a także pozytywnie wpływając na podniesienie atrakcyjności przestrzeni ekspozycyjnej.

4

Ewolucja idei postępu i wizji miast przyszłości zapisana w krajobrazach, obiektach i pokazach wystaw światowych - od Londynu 1851 do Nowego Jorku 1939

Sykta I.

Przestrzeń i Forma

|

2014

|

nr 21

353--376

PL

Postęp – obok pokoju, handlu i edukacji – stanowił główny motyw wielkich międzynarodowych ekspozycji. Idea postępu w szczególny sposób animowała kreowanie wizji miast przyszłości, realizowanych w efektownie kształtowanych krajobrazach mini-miast expo z nowoczesnymi strukturami przestrzennymi i terenami rekreacyjnymi oraz pokazami tematycznymi. Wizje Futuropolis zapisywały się na kolejnych expo w coraz bardziej futurystycznych i utopijnych odsłonach, egzemplifikując wiele awangardowych trendów w architekturze i urbanistyce oraz pozostawiając w krajobrazie miast-gospodarzy wyróżniające się budowle i struktury, kształtujące ich nowoczesną tożsamość.

EN

Progress – along with peace, trade and education – was the key idea of great international exhibitions. Idea of progress in a special way animated visions of creating future cities, realized in attractively shaped landscape of expo mini-cities with modern spatial structures, recreational areas and thematic shows. Visions of Futuropolis were encoded in the landscape of consecutive expos in an increasingly more utopian and futuristic manner – exemplifying many avant-garde architectural and urban trends, at the same time preserving in the landscape of the hosting cities prominent buildings and structures, shaping their modern identity.

5

Ewolucja idei postępu i wizji miast przyszłości zapisana w krajobrazach, obiektach i pokazach wystaw światowych - od Brukseli 1958 do Osaki 1970

Sykta I.

Przestrzeń i Forma

|

2014

|

nr 22/2

103--122

PL

Postęp stanowił jeden z głównych motywów wystaw światowych. Idea postępu animowała kreowanie wizji miast przyszłości, realizowanych w efektownie kształtowanych krajobrazach minimiast expo z nowoczesnymi strukturami przestrzennymi i terenami rekreacyjnymi. Wizje Futuropolis zapisywały się na kolejnych expo w coraz bardziej futurystycznych i utopijnych odsłonach, egzemplifikując wiele awangardowych trendów w architekturze i urbanistyce oraz pozostawiając w krajobrazie miast wyróżniające się struktury, kształtujące ich nowoczesną tożsamość. Problemy te przeanalizowano na wybranych expo od Brukseli 1958 do Osaki 1970.

EN

Progress was one of the main key ideas of great world’s exhibitions. Idea of progress animated visions of creating future cities, realized in attractively shaped landscape of expo mini-cities with modern spatial structures and recreational areas. Visions of Futuropolis were encoded in the landscape of consecutive expos in an increasingly more utopian and futuristic manner – exemplifying many avant-garde architectural and urban trends, at the same time preserving in the landscape of the hosting cities prominent structures, shaping their modern identity. Above mentioned problems are analyzed on selected expo – from Brussels 1958 to Osaka 1970.

6

Organisational and Financial Models of World Exhibitions

Sykta I.

Architektura Krajobrazu

|

2014

|

nr 4

62--85

EN

The study presents an analysis of the economic and political aspects of the organisation of world exhibitions. Exhibition financing models used in different countries are presented. The influence of political factors on the shaping of exhibition grounds and facilities and the benefits obtained by cities from the organisation of exhibitions have been shown on selected examples.

PL

W artykule przeanalizowano aspekty ekonomiczne i polityczne, związane z organizacją wystaw światowych. Przedstawiono modele finansowania wystaw w różnych krajach. Na wybranych przykładach pokazano wpływ czynników politycznych na kształtowanie terenów i obiektów wystawowych oraz profity płynące z organizacji wystaw dla miast gospodarzy expo.

7

Współczesne tendencje w kształtowaniu krajobrazu i architektury winnic

Sykta I.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 8-A

231--243

PL

W artykule pokazano różne podejścia projektowe w zakresie kształtowania krajobrazu i architektury winnic, uwzględniając zarówno rekonstrukcje i rewaloryzacje historycznych założeń, jak i współczesne projekty i realizacje inspirowane motywami i elementami winnic, a także wykorzystujące krajobraz winnic jako tło dla nowych, bardzo spektakularnych i abstrahujących od kontekstu, kreacji architektonicznych. Te współczesne tendencje projektowe – zilustrowane na wybranych realizacjach – przedstawiono w kontekście ich udostępniania dla różnych form turystyki, w tym turystyki kulturowej i enoturystyki.

EN

The article shows different approaches in the field of landscaping and architectural design of vineyards, taking into account – both the reconstruction and renovation of historical foundations, as well as contemporary projects, inspired by the motifs and elements of vineyards and also the ones, using the landscape of wineries as a background for new, very spectacular and disregarding from landscape context – architectural creations. These contemporary design trends – illustrated on selected projects – are presented in the context of their accessibility for various forms of tourism, including cultural tourism and wine-tourism.

8

Przestrzenie kommemoratywne w krajobrazie Barcelony

Sykta I.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 2-A

227--239

PL

Wielopłaszczyznowość i różnorodność sposobów zapisu pamięci w krajobrazie Barcelony przejawia się w kreacji różnego rodzaju przestrzeni o charakterze komemoratywnym, rozgrywających się w scenerii miejskich placów, alei, promenad, w otoczeniu parkowym i ogrodowym. Spacer śladami pamięci to przegląd obiektów o różnej skali i charakterze, komentowany w odniesieniu zarówno do powszechnych tradycji w zakresie przestrzennego zapisu pamięci, a także wielu oryginalnych współczesnych sposobów upamiętniania ważnych wydarzeń, osób czy miejsc, począwszy od końca XIX wieku aż po realizacje z ostatnich lat. Na tak zarysowanym tle czasowym wyraźne jest stopniowe odchodzenie od rozwiązań klasycznych, tj. tablic pamiątkowych, pomników i memoriałów o charakterze figuratywnym, w kierunku poszukiwania nowych form i środków wyrazu, odwołujących się do sztuki abstrakcyjnej, rzeźby plenerowej, technik land artu czy projektowania architektury krajobrazu. Właśnie tego typu rozwiązania stanowią wyjątkowo oryginalny wątek w rozważaniach na temat komemoracji przestrzeni w krajobrazie miasta.

EN

Diversity and many layers of spatial recording of memory in Barcelona landscape is visible in creation of different types of commemorative spaces in the scenery of city squares, avenues, promenades, parks and gardens. City walk following traces of memory is a review of many objects of different scale and character, that is commented with accordance to prevailing traditions of spatial recording of memory, but also to original contemporary methods of commemorating significant events, persons and places, beginning from the end of 19th century up to objects realized during the recent years. At this background of time it has become noticeable progressive stray from the classical realizations such as figural monuments and commemorating plates and searching new forms and means of artistic expression appealing to abstract art, plein-air sculpture, techniques of land art and landscape architecture design. Such realizations create original thread in considerations of commemoration of space in urban landscape.

9

Parki Barcelony - od stylu modernisme po współczesne krajobrazy tworzone "od-nowa"

Sykta I.

Architektura Krajobrazu

|

2012

|

nr 1

106--120

EN

Presented in the article review of former and contemporary parks in Barcelona starts with the objects representative for the Catalonian trend of Art Nouveau, defined here as modernisme style. It was signalized in local garden art at the end of 19th century in Ciutadella Park, and then developed in successive realizations up to the thirties of 20th century, with its most emblematic creation - Park Guell, designed by Antoni Gaudi. Changes in the landscape composition and parquitecture material up to contemporary times have been visible in creative evolution and transformation of modernisme tradition, and - on the other hand - in new, disregarding from tradition individual search. The most distinguished realizations presenting this trend are parks located at postindustrial areas (i.e. Pare de I'Espanya Industrial, Pare de la Creueta del Coll), "olimpic' parks, realized for Olimpic Games in 1992 in Barcelona (i.e. parks at Montjuic, Pare de les Cascades, Pare de la Vail d'Hebron), thematic gardens (i.e. Barcelona Botanical Garden) and anew landscapes, such as Pare Central de Nou Barris, Pare de I'Estacio del Nord, Pare Diagonal Mar, Pare del Auditoris and many others. These newest contemporary objects - concentrated on anew creation - surprise with different ways of sculpturing landscape using original sculptural installations, land art techniques and artistic and structural potentiality of concrete and steel. Greenery as a parquitecture material plays complementing role and seems to be subordinated by architectural and sculptural creation. This characteristic for new Barcelona parks feature infixes into the newest global tendencies in designing of public parks. But by the other hand-especially in the context of sculptural modeling of space-we can find in their disposition and individual elements reverberating echoes of creativity of Gaudi and other artists of modernisme style.

10

Specyfika i osobliwości krajobrazu Sapporo

Sykta I., Szarek R.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2010

|

R. 107, z. 4-A

215-251

PL

Specyfika i szczególne elementy krajobrazu miejskiego wyróżniają Sapporo na tle innych japońskich miast. W nin. artykule przedstawiono istotne uwarunkowania geograficzne, historyczne i krajobrazowe determinujące współczesny wizerunek Sapporo. Zaprezentowano najważniejsze elementy naturalne i kulturowe budujące przestrzeń miasta - wyróżniające się obiekty architektoniczne i tereny zieleni, a także wydarzenia i zjawiska, nadające krajobrazowi miasta oryginalną tożsamość.

EN

Specific character and original features of Sapporo landscape make it distinguishable the comparison with other Japanese cities. Essential geographical, historical and landscape conditions - determinants of contemporary image of the city - are characterized. The most important natural and cultural elements creating the urban space - distinctive architectural objects and green areas, and special events and phenomenons, giving the cityscape its original identity - are also presented.

11

Genius loci - genius arfificis Parku Moerenuma w Sapporo

Sykta I.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2010

|

R. 107, z. 5-A

189-197

PL

Park Moerenuma w Sapporo to realizacja idei wielkiego artysty rzeźbiarza Isamu Noguchiego, jego autorskiej wizji parku, który "w całości jest rzeźbą", wizji, której poświęcił całe swoje życie twórcze, a która została urzeczywistniona już po jego śmierci. Park - założony na rozległym terenie dawnego starorzecza i bagien Moere, w dużej części zdegradowanym poprzez działające tutaj wiele lat miejskie wysypisko śmieci - stanowi niezwykle oryginalne i nasycone symboliką połączenie idei poszukiwania korzeni, powrotu do loci, niejako w duchu spłacenia długu pogwałconej tutaj naturze i jednoczesnego stworzenia dzieła całkowicie nowego, autonomicznego. Swoiste tchnienie artystycznego ducha starego mistrza rzeźbiącego krajobraz - genius artificis - wypełniające przestrzeń parku stanowi zasadniczo o genius loci tego współczesnego założenia krajobrazowego.

EN

Moerenuma Park in Sapporo is a realization of an idea of a great artist and sculptor Isamu Noguchi. He devoted almost all of his creative life for the original vision of a park, that is "considered to be a sculpture", and this vision was finally realized in Moerenuma after his death. The park was founded at the vast area of old river-bed and marshland Moere, mostly degradated by the city refuse damp, functioning there for many years. The park is an original and full of symbolism union of an idea of exploration the roots, return to loci, just to repay a debt of a nature - somehow violated here and - at the same time - of creating completely new and autonomous work of art. Specific breath of artistic spirit of the old master sculpturing landscape - genius artificis - filling the park space generally determines genius loci of this contemporary landscape setting.

12

Przekształcenia krajobrazu wybranych obszarów w latach 1966-2007

Sykta I., Zachariasz A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2008

|

R. 105, z. 1-A

109-135

PL

Przeanalizowano zdjęcia wieloczasowe z okresu od 1966 do 2007 r., dokumentujące zachodzące zmiany w wybranych obszarach Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego oraz Ojcowskiego Parku Narodowego i ich otuliny. Interpretacja fotografii lotniczych pokazała dynamikę zmian zachodzących w terenie, odnoszących się głównie do kwestii presji inwestycyjnej, sukcesji roślinności i przekształceń terenu. Kolejne zdjęcia zestawiono z obowiązującymi w danym okresie aktami i dokumentami planistycznymi dla danych obszarów w celu pokazania stopnia implementacji zapisów planistycznych w stosunku do rzeczywistego zainwestowania i zagospodarowania terenów.

EN

The authors have analyzed multitemporal images from the period from 1966 to 2007 that document the transformations occurring on the selected areas of the Bielańsko-Tyniecki Landscape Park and the Ojcowski National Park and their surroundings. Aerial photograph interpretation demonstrates the rate of changes occurring on the selected areas, involving mainly the problems of development pressures, vegetation succession and land transformations. Subsequent images were compared to the contemporary laws and planning documents to show the degrees of planning regulation implementation, with respect to the actual progress of development and land management.

13

Plany zagospodarowania przestrzennego miasta Krakowa

Sykta I.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2008

|

R. 105, z. 1-A

51-67

PL

Kwestie krajobrazowe - ochrona wartości przyrodniczych i kulturowych, kształtowanie kompozycji architektoniczno-urbanistycznej miasta - podejmowane były w kolejnych planach ogólnych zagospodarowania przestrzennego Krakowa (1939, 1949, 1953, 1956, 1958, 1964, 1977, 1988, 1994) na różnych zasadach. Przewaga czynnika funkcjonalnego nad aspektami kompozycyjnymi i ochronnymi dominowała we wcześniejszych planach, natomiast bardziej pieczołowite traktowanie walorów krajobrazowych dostrzec można w planie z 1988 r. - głównie za sprawą wprowadzonej polityki strefowej. W planie z 1994 r. nastąpiła najpełniejsza implementacja zapisów nastawionych na ochronę i kształtowanie walorów krajobrazowych. Ważnym elementem planu było powiązanie ustaleń dotyczących przeznaczenia terenów z zapisami odnoszącymi się do warunków ich zagospodarowania, wynikającymi ze stref polityki przestrzennej: ochrony środowiska i przyrody, krajobrazu i dóbr kultury, ochrony i kształtowania widoku oraz intensywności zabudowy. Uzupełnieniem zapisów planu była struktura oznaczeń graficznych rysunku planu, odnoszących się do ekspozycji i ochrony widoków. Plan z 1994 r. - ostatni dokument planistyczny dla całości obszaru administracyjnego m. Krakowa - utracił ważność w 2002 r. W 2003 r. uchwalono Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. Krakowa jako tzw. akt kierownictwa wewnętrznego. Jego rolą miało być kształtowanie i wykładnia polityki rozwoju przestrzennego miasta, koordynacja i zapewnienie spójności planów miejscowych, a także określenie zasad kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu. Z czasem fragmenty obszaru Krakowa zaczęły pokrywać miejscowe plany zagospodarowania terenu. Dokumenty te identyfikują walory krajobrazowe w sposób niejednorodny i w różnym - niestety nie zawsze satysfakcjonującym z punktu widzenia ochrony i kształtowania krajobrazu miasta - zakresie.

EN

The landscape issues: natural and cultural value protection, shaping of the architectural and urban composition, were based in subsequent General Spatial Plans of Kraków (1939, 1949, 1953, 1956, 1958, 1964, 1977, 1988 and 1994) on diverse principles. Initially, the functional factors dominated the composition and protection aspects in the earlier Plans. Only later were the landscape values carefully treated in the 1988 Plan, mainly owing to the zoning policy introduced there. The 1994 Plan comprised the most complete implementation of the provisions aiming at the protection and shaping of landscape values. An important element of the Plan was to connect the arrangements concerning the area designation with the decisions concerning the development conditions resulting from the zoning policy: environmental and natural protection, landscape and cultural heritage protection, view shaping and protection and development intensity. The Plan provision supplement included the structure of graphic markings applied on the Plan drawings. The marking referred to the vistas and their protection. The validity of 1994 Plan - the last planning document prepared for the whole administrative area of Kraków - expired in 2002. In 2003, the Study of Spatial Planning Conditions and Directions for the City of Kraków was approved. Its roles were supposed to be shaping and interpretation of the City.s spatial development policy, coordination and assurance of Local Physical Plan coherence, as well as determination of the principles of urban development and land management. With time, the Kraków area started to be covered by the Local Physical Plans. Those documents identify the landscape values in a non-uniform manner that may not always be satisfactory from the viewpoint of urban landscape protection and shaping.

14

Kontrowersyjne obiekty architektury współczesnej - ryzykowne eksperymenty w historycznym centrum miasta

Sykta I.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2008

|

R. 105, z. 4-A

161-168

PL

Architektoniczna awangarda zapisała się w krajobrazie miast bezprecedensową liczbą skrajnie oryginalnych, wymykających się uznanym kryteriom oceny estetycznej budowli. W eksponowanych miejscach zabytkowych śródmieść pojawiły się realizacje zrywające z miejscową tradycją architektoniczną i ciągłością tkanki przestrzennej, wyabstrahowane z kontekstu, budzące kontrowersje. Począwszy od wieży Eiffla, poprzez inne przełomowe realizacje forsujące w historycznym krajobrazie radykalnie odmienną od otoczenia estetykę i skalę architektoniczną można prześledzić wielką karierę owych budowli manifestacyjnie wybijających się na tle krajobrazu zabytkowych miast. Ich sukces może być mierzony popularnością, którą zawdzięczają nie tyle harmonii formy czy też doskonałym rezultatom wpisania jej w otaczający krajobraz, bo o te w tych wypadkach najtrudniej, a raczej zaprzeczeniu tych wartości. Upływ czasu, późniejsze funkcjonowanie owych budowli w kontekście krajobrazu miasta zazwyczaj wskazuje na ich stopniową akceptację. Zostają one wchłonięte przez pluralistyczną tożsamość miast, a wielu z nich udaje się przejąć rolę wyróżniających się identyfikatorów przestrzeni, symboli, elementów "krajobrazu mentalnego" miasta, budujących jego tożsamość na równi z zabytkami.

EN

The architectural avant-garde movement has introduced into urban landscape an unprecedented amount of extremely original buildings - contrasted with surrounding area, insaisissable of accepted standards of esthetic evaluation. The new realizations - breaking ranks of local architectural tradition and continuity of urban pattern, isolated from spatial context, evoking controversies - have appeared in prominent sites of monumental central districts. Starting from Eiffel Tower, through other breakthrough realizations, pressing new aesthetics and scale radically different from surroundings in historical landscape - we can trace a great career of these buildings, so manifestly distinguishing at the background of monumental cityscape. The measure of their success is popularity - which is not the consequence of harmony of architectural form or good results of fitting it into surrounding landscape, but rather derives from negation of these values. Passing of time, subsequent functioning of controversial buildings in the context of the cultural cityscape point at their gradual acceptance. They become absorbed by pluralistic identity of cities and many of them have gained a particular position and meaning within urban structure as the elements of spatial identification, distinctive forms, landmarks, the elements of "mental landscape", that build the identity of the city in the same way as monuments do.

15

Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy

Sykta I.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2008

|

R. 105, z. 1-A

29-49

PL

Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy, wchodzący w skład Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych stanowi cenny pod względem krajobrazowym obszar prawnie chroniony ze względu na wysokie wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe. Powołany w 1981 r. funkcjonuje na podstawie wielu aktów prawnych - uchwał Rady Narodowej m. Krakowa, rozporządzeń Wojewody Krakowskiego, później Małopolskiego. Podstawowym dokumentem planistycznym regulującym działanie BTPK jest plan ochrony (2004) - który jednak ze względu na brak wymaganej akceptacji wszystkich gmin położonych w granicach parku - nie ma mocy prawnej i nie może stanowić podstawy uzgodnień do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na obszarze BTPK. Projekt planu ochrony BTPK identyfikuje walory krajobrazowe obszaru poprzez, m.in. wartościowanie obszarów pod względem jakości krajobrazu i idącymi w ślad za tym propozycjami działań ochronnych, w tym nadania dodatkowych statusów ochronnych szczególnie cennym obszarom i obiektom, bądź też działań rewaloryzacyjnych zmierzających do przywrócenia zubożonych lub utraconych walorów krajobrazowych. Plan ochrony w celu zachowania wysokich walorów widokowych terenu wprowadza strukturę ciągów i punktów widokowych. Nowe plany miejscowe zagospodarowania przestrzennego opracowywane dla terenów położonych w BTPK i jego otulinie przeważnie uwzględniają zapisy projektu planu ochrony parku oraz określają szczególne warunki zagospodarowania dla terenów położonych w jego granicach, odnoszące się do wysokich walorów krajobrazowych tych obszarów.

EN

The Bielańsko-Tyniecki Landscape Park (BTPK), part of the Landscape Parks of the Jurassic Park Complex, constitutes a valuable area protected by law, due to its excellent natural, historical and cultural properties. It was established in 1981 and operates on the basis of a number of legal regulations, including the Resolutions of the Kraków City Council, Regulations of the Governor of Kraków, and later of the Governor of the Małopolskie Region. The basic planning document which regulates the existence of the BTPK is the Park Protection Plan (2004), although it is not legally binding and may not be a basis of the arrangements required for the Spatial Planning Conditions and Directions or Local Physical Plans because some of the municipalities located on the Park area refused to approve the Park Protection Plan. The Draft BTPK Park Protection Plan identifies the landscape values of the area for example either by the appraisal of the areas, with respect to landscape quality and the related proposed protection activities, including establishment of additional protection status, especially on the most valuable areas and objects, or by renovation activities intended to reinstate damaged or lost landscape values. In order to preserve high landscape values, the Park Protection Plan implemented a network of viewing routes and points. New local physical plans that are developed for the land within BTPK and its surroundings mostly take into account the provisions of the Park Protection Plan and determine special land management conditions for the Park areas, respecting the local landscape values.

16

Kontrowersyjna architektura współczesna w krajobrazie miejskim

Sykta I.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2007

|

R. 104, z. 5-A

96-98

PL

Szczególna specyfika architektury współczesnej, odrzucającej tradycję, uwarunkowania kontekstu, obowiązujące kanony estetyczne, upodobania i przyzwyczajenia odbiorców doprowadziła do pojawienia się w krajobrazie miejskim obiektów skrajnie wyabstrahowanych z otoczenia, budzących społeczne sprzeciwy i kontrowersje.

EN

The peculiar specificity of contemporary architecture which rejects tradition, context determinants, binding aesthetic principles, and the audience's likings and habits has resulted in the appearing in urban landscape of buildings and structures that are extremely abstracted from their surroundings and raise social objections and controversies.

17

Nowe - kontrowersyjne technologie budowlane w krajobrazie miejskim

Sykta I.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2005

|

R. 102, z. 6-A

35--42

PL

Nowe możliwości techniczne i materiałowe, które pojawiły się w budownictwie od końca XIX wieku stały się silnym wyzwaniem i inspiracją dla architektów. W historycznych centrach miast zaczęły pojawiać się nowatorskie, eksperymentalne obiekty architektoniczne, które swoją absolutnie niekontekstualną estetyką naruszały dotychczasową harmonię i jednorodność krajobrazu miejskiego, gwałciły jego skalę. Będąc przedmiotem ogromnych kontrowersji, musiały przejść trudną drogę od projektu do realizacji, a potem akceptacji społecznej, zwłaszcza nastawionych przeważnie konserwatywnie środowisk profesjonalnych. Najbardziej znaczącym przykładem stała się najwyższa budowla swoich czasów, manifest "ery żelaza" - wieża Eiffla (1889), która z konstrukcji o charakterze tymczasowym przeistoczyła się w trwały symbol Paryża. Wieża stała się precedensem do wielu późniejszych realizacji kontrowersyjnych obiektów architektonicznych, wykorzystujących najnowsze osiągnięcia techniki w krajobrazie miast zabytkowych w XX wieku.

EN

The new technical possibilities have strongly inspired architects and engineers from the end of the 19th century and pushed them to many experiments and trials to use new, technologies and materials not used before with the intention to build higher. These new structures with their new, absolutely non-contextual aesthetic, stood in a visual opposition to the old, historic environment and were annihilating the scale, homogeneity and harmony of urban landscape. The "new" meant "controversial" and that is why some of these avant-garde structures have a very hard way to be build and accepted by inhabitants and traditionally oriented professional. The most significant example was the Tour Eiffel (1889) - the manifest of "the iron era" and the highest building of its times. Its builder had to fight with hypercritical reaction standing in the way of his daring construction. The Tour Eiffel was the precedent object, opening the possibilities of realization of many controversial buildings during the 20th century.