Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Changes of the nutrient loads of the Odra River during the last century - their causes and consequences

Behrendt H., Opitz D., Kolanek A., Korol R., Strońska M.

Journal of Water and Land Development

|

2008

|

no. 12

127-144

EN

Nutrient emissions by point and diffuse sources and their loads were estimated for the Odra catchment over the time period of the last 50 years by means of the model MONERIS. For nitrogen a change of the total emissions from 38 kt·a-¹ N in the mid of 1950s a maximum of 105 kt·a-¹ N in the early 1980s and a recent value of about 84 kt·a-¹ N were estimated for the total Odra Basin. The share of the point source discharges on the total N emissions varied between 24% (1955) and 35% (1995). The emissions from groundwater and tile drained areas represent the dominant pathway (37-56% of total N emissions) during all investigated time periods. Emissions from tile drained areas increased from the mid of 1950s to end of 1980s by a factor of 20 and reached in this period the same amount as emissions by groundwater. For phosphorus the emissions changed from 4 kt·a-¹ P in 1955 to 14 kt·a-¹ P in 1990 and a recent level of 7 kt·a-¹ P. Point source discharges caused between 36 to 66% of total P emissions and represent the dominant pathway for all investigated time periods. Erosion and discharges from paved urban areas and sewer systems was the dominant diffuse pathway of the total P emissions into the river system. The comparison of calculated and observed nutrient loads for the main monitoring stations along the Odra River shows that the average deviation is 12% for total phosphorus (1980-2000) and 15% for dissolved inorganic nitrogen (1960-2000). From the analysis it can be concluded that the present load of dissolved inorganic nitrogen (DIN) and total nitrogen (TN) of the Odra into the Baltic Sea is about 2.3 times higher than in the mid of 1960s. The maximum DIN load (1980s) was more than 3 times higher than in the 1960s. The change of the total phosphorus (TP) load is characterized by an increase from the 1955s to 1980 from 2 to 7 kt·a-¹ P (factor 2.6). Around 2000 the TP load was 4 kt·a-¹ which is only the double of the level of the 1955s.

PL

Emisja składników biogennych ze źródeł punktowych i rozproszonych oraz ich ładunki w zlewni Odry zostały obliczone dla 50 ostatnich lat z wykorzystaniem modelu MONERIS. Emisja związków azotu w zlewni Odry zmieniała się od 38 kt·r-¹ N w połowie lat 50. XX w. do maksymalnie 105 kt·r-¹ N we wczesnych latach 80. Udział zrzutów ze źródeł punktowych w całkowitej emisji azotu zmieniał się między 24% (1955 r.) a 35% (1995 r.). Emisja z wód gruntowych i obszarów zdrenowanych jest czynnikiem dominującym i stanowi 37-56% całkowitej emisji azotu w analizowanym okresie. Emisja z obszarów zdrenowanych zwiększa się od połowy lat 50. do końca lat 80. 20 razy, osiągając taką samą wielkość jak emisja z wód gruntowych. Emisja związków fosforu zmieniła się od 4 kt·r-¹ P w 1955 r. do 14 kt·r-¹ P w 1990 r., a ostatnio osiągnęła 7 kt·r-¹ P. Zrzuty ze źródeł punktowych stanowią od 36 do 66% całkowitej emisji fosforu i są dominującym czynnikiem w całym badanym okresie. Erozja oraz zrzuty zanieczyszczeń z obszarów miejskich to najważniejsze drogi dopływu związków fosforu ze źródeł obszarowych do rzeki. Porównanie obliczonych oraz obserwowanych ładunków składników biogennych w głównych stanowiskach monitoringowych zlokalizowanych wzdłuż Odry, wskazuje, że średnie odchylenie wynosiło 12% w przypadku fosforu całkowitego (1980-2000) i 15% - azotu mineralnego (1960-2000). Po przeanalizowaniu wyników można wysnuć wniosek, że aktualny ładunek azotu mineralnego (DIN) i azotu całkowitego (TN) wnoszony z Odry do Morza Bałtyckiego jest około 2,3 razy większy niż w połowie lat 60. Maksymalny ładunek DIN (1980 r.) był ponad 3 razy większy od tego z lat 60. Zmiany ładunku fosforu całkowitego (TP) są charakteryzowane zwiększeniem wartości z 2 kt·r-¹ P (1955 r.) do 7 kt·r-¹ P (1980). Około 2000 r. ładunek TP wynosił 4 kt·r-¹, co jest wartością tylko dwukrotnie większą od stwierdzonej w 1955 r.

2

Analiza zmian zasobów wodnych w wybranych stanw ramach owiskach monitoringu jakościowo-ilościowego w regionie CADSES w ramach projektu HYDROCARE w programie INTERREG IIIB CADSES

Dubicki A., Kolanek A., Bożek A., Strońska M.

Proceedings of ECOpole

|

2007

|

Vol. 1, No. 1/2

119--122

PL

Współcześnie zabezpieczenie zasobów wodnych do poboru wody o określonej jakości na cele komunalno-przemysłowe oraz inne problemy gospodarki wodnej w ujęciu krajowym lub międzynarodowym mogą być rozwiązywane również za pomocą środków z funduszy Unii Europejskiej. W ramach Funduszy Strukturalnych finansowany jest Program Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG IIIB CADSES, którego jednym z priorytetów jest ochrona środowiska, gospodarowanie zasobami i przeciwdziałanie ryzyku. Biorąc pod uwagę, iż w ramach tego programu podejmowane przedsięwzięcia są realizowane we współpracy sieciowej, wymianie wiedzy i doświadczeń, jest ułatwione opracowywanie wspólnych strategii w zakresie planów zagospodarowania przestrzennego, w tym planów gospodarki wodnej, wpływające na szybkość rozwoju regionalnego w obszarze CADSES, obejmującym także terytorium Polski. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział we Wrocławiu podjął się opracowania wybranych aspektów gospodarki wodnej zawartych w międzynarodowym projekcie „Cykl hydrologiczny w regionach CADSES" (akronim HYDROCARE), w ramach Programu INTERREG IIIB CADSES. W artykule omówiono metody analizy zmian ilościowych i jakościowych do oceny zmian wartości wybranych wskaźników zanieczyszczenia wnoszonych z wodami Wisły i Odry oraz rzek Przymorza do Bałtyku w warunkach zmieniającego się klimatu w okresie 10-lecia (1995-2004). Przybliżone zostaną również podstawowe założenia organizacyjno-techniczne projektu HYDROCARE.

EN

Protection of certain quantity-quality water resources for the municipal-industrial use and the other problems of water management in the domestic or international perspective can be currently solved also by means of EU financial resources. INTER REG 1MB CADSES Neighbourhood Program 2000-2006, whose one of the priorities is environment protection, resources management and risk prevention, is financed out of the Structural Funds. Taking into account the fact that the enterprises realised in the scope of this program are based on network cooperation and the exchange of knowledge and experiences, the elaboration of common strategies with respect to spatial planning (including water management plans influencing on the regional development in CADSES region, comprising also the territory of Poland), as proved to be easier. The Institute of Meteorology and Water Management. Branch of Wrocław, has undertaken to elaborate selected issues included in the international project entitled: Hydrologie cycle in CADSES regions, acronym HYDROCARE, in the scope of INTERREG IIIB CADSES program. The report will discuss the methods of quantity-quality analysis for the assessment of changes particular pollution parameters in Odra, Wisła and Przymorze rivers, which flow to the Baltic sea, in climate changes conditions, in time span 10 years 1995-2004 as well as introducing organisational and technical assumptions of the project.

3

Assessment of water pollution by nitrates in the Middle Odra Basin

Kolanek A., Korol R., Strońska M., Szyjkowska U.

Journal of Water and Land Development

|

2007

|

no. 11

91-102

EN

The objective of the study was to characterise the quality of surface waters in order to determine their vulnerability to pollution by nitrogen compounds from agricultural activity, as well as to specify the areas with increased exposure, where nitrogen runoff from agricultural sources has to be reduced. It was necessary to determine surface waters liable to pollution by these compounds due to the fact that agricultural production should be carried out in the way which limits and prevents water pollution by nitrogen compounds of agricultural origin. The study addressed the following issues: the concentration of nitrogen compounds in the surface waters of the Middle Odra Basin , and the extent of eutrophication in flowing inland waters (with nitrogen as the main nutrient). The results have been plotted in figures and gathered in tables.

PL

W pracy przeanalizowano wyniki opracowanej charakterystyki stanu jakości wód powierzchniowych, stanowiącej podstawę do określenia wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz wyznaczenia obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych należy ograniczyć. Szczegółowo scharakteryzowano zawartość związków azotu w wodach powierzchniowych na obszarze dorzecza Środkowej Odry, oceniono stopień eutrofizacji śródlądowych wód powierzchniowych płynących, w których czynnikiem decydującym jest azot. Przedstawiono wyniki wyznaczania wód powierzchniowych wrażliwych na zanieczyszczenia (zanieczyszczonych oraz zagrożonych zanieczyszczeniem) związkami azotu ze źródeł rolniczych i określono obszary szczególnie narażone, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych należy ograniczyć. Wyniki przedstawiono w ujęciu tabelarycznym i na rysunkach.

4

The influence of municipal sewage and humic substances on calcium and magnesium concentrations in riverine water

Kolanek A., Kowalski T.

Environment Protection Engineering

|

2005

|

Vol. 31, nr 2

102-116

EN

The investigations were carried out with riverine water samples collected from the Odra and its tributary, the Oława. As shown by the results obtained, biochemical degradation of organic pollutants concomitant with biocoagulation phenomena brought about a change in the concentration of calcium and magnesium cations in water, and a new state of calcium-magnesium equilibrium in the double-layer humus complex was established. As a result, calcium concentrations in the riverine water began to vary, but these variations were not substantial. Those processes had an indirect influence on the concentration of magnesium. When after addition of municipal sewage to the water investigated the value of the Ca/Mg molar ratio fell below that of the calcium-magnesium equilibrium in the humus complex, magnesium content decreased in the course of biochemical degradation. But when the Ca/Mg ratio was higher than that of the calcium-magnesium equilibrium, the concentration of magnesium rose. As a result of those processes, the value of the Ca/Mg ratio in the water investigated approached that of the calcium-magnesium equilibrium in the humus complex. The investigations corroborated the ionic character of biocoagulation, because the change in the concentration of calcium and magnesium cations induced by these processes showed an equivalent correspondence with the concomitant change in alkalinity. The results were substantiated by the data of statistical analysis for 6 rivers chosen (189 cross-sections, 10-year period). As shown by these data, magnesium concentrations are described by the function y = a/x + bx + c, where x = Ca/Mg, and a, b, c are constants.

PL

Badania wód Odry i Oławy wykazały, że procesy biochemicznego utleniania wprowadzonych zanieczyszczeń organicznych oraz towarzyszące im zjawiska biokoagulacji zmieniały stężenia kationów wapnia i magnezu. W wyniku tych procesów ustalał się nowy stan równowagi wapnia i magnezu w warstwie podwójnej kompleksu humusowego. W następstwie tych zjawisk stężenie wapnia w badanych wodach wahało się, lecz nie ulegało zasadniczym zmianom. Procesy te wpływają pośrednio na stężenie magnezu. Jeżeli w wyniku wprowadzenia ścieków do wody wartość stosunku molowego Ca/Mg ustaliła się poniżej stosunku równowagowego wapnia i magnezu, to w kompleksie humusowym stężenie magnezu malało w miarę postępu procesów biochemicznego rozkładu. Natomiast w przypadku, gdy wartość tego stosunku była większa od równowagowego, stężenie magnezu rosło. W wyniku tych procesów wartość stosunku molowego Ca/Mg w badanych wodach wahała się w granicach wartości równowagi wapniowo-magnezowej kompleksu humusowego. Badania potwierdziły jonowy charakter biokoagulacji, gdyż zmiana stężenia kationów wapnia i magnezu wywołana tymi procesami odpowiadała równoważnikowo związanej z nią zmianą zasadowości. Wyniki te potwierdziła analiza statystyczna dla wybranych 6 rzek (189 przekrojów z 10 lat). Wykazała ona, że stężenie magnezu opisuje funkcja y = a/x + bx + c, gdzie x = Ca/Mg, a, b, c są stałe.

5

Wpływ procesów biochemicznych i substancji humusowych na stężenie związków wapnia i magnezu w wodach

Kolanek A., Kowalski T.

Ochrona Środowiska

|

2002

|

nr 1

9-12

EN

The results of laboratory tests showed that biochemical oxidation, as well as concomitant biocoagulation phenomena, brought about a change of the calcium and magnesium concentration in the water. This led to the establishment of a new calcium-magnesium equilibrium in the humic substances, which were present in the water. As a result, calcium concentration in the investigated water samples underwent some variations (but not substantial changes). The said processes exerted an indirect effect on the concentration of magnesium. When following addition of a sewage portion the value of the Ca/Mg molar ratio fell below that of the Ca-Mg equilibrium in the humic substances, the concentration of magnesium decreased in the course of biochemical degradation. When the Ca/Mg ratio value exceeded the Ca-Mg equilibrium value, magnesium concentration increased. The decrement or increment of magnesium was BOD5-dependent and averaged 0.045 val/gO2. Statistical analysis of the relationship between calcium and magnesium concentration variations for 8 rivers and 24 cross-sections substantiated the results of laboratory tests. Over 92% of instances showed a positive annual [Mg] = f([Ca]/[Mg]) relation with a coefficient of determination greater than 0.6. A positive annual [Ca] = f([Ca]/[Mg]) relation was detected in 6% of instances.

6

Wpływ procesów biochemicznych na stężenia związków wapnia i magnezu w wodach

Kolanek A., Kowalski T.

Ochrona Środowiska

|

2001

|

nr 1

17-21

EN

Biochemical oxidation and concomitant biocoagulation phenomena were found to produce loss of calcium and magnesium cations in treated water, thus contributing to the stabilization Ca-Mg equilibrium in the double layer of the humus complex. As a result, calcium concentration in the investigated water varied only negligibly. The effect of biochemical processes on magnesium concentration was an indirect one. If after sewage addition the Ca/Mg molar ratio value stabilized below the Ca-Mg equilibrium in the humus complex, magnesium concentration decreased in the course of the biochemical degradation process. If the said ratio value was greater than the equilibrium value, magnesium concentration increased.