Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Problemy wsi i rolnictwa: potrzeba zmiany paradygmatu i działań rozwojowych z uwzględnieniem gospodarstw mniejszych obszarowo®

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2018

|

nr 1

109--115

PL

Rozwój polskiego rolnictwa i wsi, po wejściu do UE, należy ocenić pozytywnie, jednakże, widocznych jest wiele negatywnych aspektów polskiej polityki rolnej, których efektem są niekorzystne zjawiska widoczne na polskiej wsi i w rolnictwie oraz w ich ekologicznym otoczeniu, do których zaliczyć należy: względnie duże bezrobocie, ubóstwo i patologie społeczne. Remedium na te negatywne zjawiska powinna być kompleksowa i egalitarna polityka rolna (podmiotowo traktująca wszystkie gospodarstwa rolne) wspierana aktywną polityką państwa w zakresie rozwoju przetwórstwa żywnościowego i produkcji pozarolniczej. Takie podejście byłoby zgodne z wdrażanym w całej gospodarce paradygmatem rozwoju zrównoważonego, jak również, pozwoliłoby na odpowiedni rozwój polskiego rolnictwa i wsi oraz ich otoczenia ekologicznego, a także, na zwiększenie bezpieczeństwa żywnościowego kraju (food security).

EN

The development of Polish agriculture and the countryside, after joining the EU, should be assessed positively. However, there are many negative aspects of Polish agricultural policy, which results in many unfavorable phenomena visible in the Polish rural areas and agriculture, and in their ecological environment, which include: relatively high unemployment, poverty and social pathologies. The remedy for these negative phenomena should be a comprehensive and egalitarian agricultural policy (subjectively treating all farms) supported by active state policy in the scope of development of food processing and non-agricultural production. Such an approach would be consistent with the paradigm of sustainable development implemented in the entire economy, as well as it would allow for the proper development of Polish agriculture and the countryside. their environment and food security.

2

Potrzeby i działania w zakresie racjonalizacji polskiej polityki rolnej (w aspekcie społeczno - ekonomicznym oraz ochrony środowiska naturalnego)®

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2018

|

nr 2

103--107

PL

Widoczny względnie szybki rozwój polskiej wsi i rolnictwa odznacza się wieloma mankamentami. Niezadowalająca jest opłacalność produkcji rolniczej. Rolnictwo rozwija się egalitarnie. Z jednej strony – powstają intensywne gospodarstwa (tzw. rozwojowe), a z drugiej – obserwuje się dezagraryzację wsi. Większość gospodarstw zrezygnowała z produkcji zwierzęcej oraz roślinnej, wydzierżawiając swoje użytki rolne innym rolnikom. Tym samym, obniżone zostały dochody rolnicze w części gospodarstw. Zanika tradycyjny ethos pracy w wielu rodzinach rolniczych. Jednocześnie, intensyfikacja produkcji we wspomnianych gospodarstwach rozwojowych zagraża środowisku naturalnemu i pogarsza jakość życia na wsi. Niezbędne jest zracjonalizowanie polskiej polityki rolnej w celu neutralizacji wspomnianych niekorzystnych zjawisk na wsi oraz w rolnictwie. Jest to możliwe w świetle najnowszych dokumentów rządowych przygotowanych w ramach polskiej Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Szczególną rolę w odwróceniu procesów dezagraryzacji wsi i rolnictwa oraz zahamowania negatywnych tendencji w oddziaływaniu obecnych zmian na środowisko naturalne mogłoby mieć wdrożenie pomysłu sformułowanego przez resort rolnictwa, w postaci stworzenia dla całego sektora produkcji rolniczej wielobranżowego konglomeratu. Konglomerat ten współdziałałby w realizacji polityki rolnej oraz ułatwiłby wykonanie zadań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w stosunku do mieszkańców wsi i obszarów wiejskich.

EN

Noticable and relatively fast development of the Polish countryside and agriculture is characterized by many shortcomings. The profitability of agricultural production is unsatisfactory. Agriculture develops egalitarily. On the one hand – intensive farms (so-called development) arise, and on the other – the village’s deagrarization is observed. Most farms gave up animal and plant production, leasing their agricultural land to other farmers. Thus, agricultural income was reduced in some farms. The traditional work ethos disappears in many agricultural families. At the same time, the intensification of production in these development farms threatens the natural environment and worsens the quality of life in the countryside. Therefore, it is necessary to rationalize Polish agricultural policy in order to neutralize these adverse phenomena in rural areas and in agriculture. This is possible, in the light of the latest government documents prepared as part of the Polish Strategy for Responsible Development. The implementation of the idea formulated by the Ministry of Agriculture and Rural Development, in the form of creating a multi-sector conglomerate for the entire agricultural production sector. It would have a special role in the reversal of the processes of village and agricultural degradation and the inhibition of negative tendencies in the impact of current changes on the natural environment. This conglomerate would cooperate with the implementation of agricultural policy and would facilitate the implementation of tasks of the Ministry of Agriculture and Rural Development in relation to the residents of rural areas and rural areas.

3

Niezbędność pogłębiania swobody gospodarowania w polskim rolnictwie na wzór wdrażanego ustawodawstwa dotyczącego działalności przedsiębiorstw pozarolniczych. Cz. 1, Zagadnienia wstępne ®

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2017

|

Nr 1

140--146

PL

Celem artykułu jest podjęcie bardzo ważnego problemu pogłębienia swobody gospodarowania w polskim rolnictwie na wzór wdrażanego ustawodawstwa dotyczącego głównie działalności przedsiębiorstw pozarolniczych. Problem zwiększenia swobody gospodarowania w każdym sektorze gospodarki jest ważny zarówno dla aktywizacji działalności gospodarczej jak i poprawy efektywności gospodarowania. W artykule omówiono ww. problematykę w oparciu o następujące dokumenty Ministerstwa Rozwoju: 1. „Plan na rzecz odpowiedzialnego rozwoju”; 2. „Strategia na rzecz odpowiedzialnego rozwoju” – SOR; 3. „Konstytucja biznesu”; 4. „Pakiet 100 zmian dla firm”. W artykule zwrócono uwagę, że samo zredukowanie zakresu decyzji administracyjnych i ułatwienia w ich wdrażaniu, chociaż ma bardzo duże znaczenie dla prowadzenia działalności gospodarczej, to jednak nie jest w stanie spowodować przyspieszenia wzrostu gospodarczego. Do czynników, które mogą stymulować dynamikę wzrostu należy zaliczyć: równoczesne ograniczenie barier administracyjnych dla pomiotów gospodarczych oraz wzrost popytu inwestycyjnego i konsumpcyjnego. Zwiększenie popytu może być wywołane poprzez wdrożenie ogólnokrajowego programu inwestycyjnego, jak również poprzez wprowadzenie zmian w polityce makroekonomicznej (zarówno fiskalnej jak i monetarnej). Po wstępnej analizie powyższych dokumentów okazało się, że zakres materiału przekracza przyjęty dla jednego artykułu limit objętości, dlatego też został on podzielony na dwie części. Część pierwsza, dotycząca zagadnień wstępnych, obejmuje problemy związane z omówieniem rozwiązań przyjętych w ww. dokumentach a dotyczących redukcji ograniczeń administracyjnych oraz pobudzania wzrostu produkcji zarówno w skali mikro jak i makro. Ta część obejmuje również propozycje stymulowania wzrostu zatrudnienia oraz redukcji bezrobocia w gospodarce ze szczególnym uwzględnieniem obszarów wiejskich. Część druga będzie dotyczyć pogłębienia swobody gospodarowania w polskim rolnictwie z uwzględnieniem problemów neutralizacji kosztów oraz ograniczenia uciążliwości (wprowadzonych w polskim sektorze rolno żywnościowym) rygorów administracyjno-weterynaryjnych, głównie w odniesieniu do małych i średnich gospodarstw rolnych.

EN

The article touches on a very important issue of deepening the freedom of management in Polish agriculture, following the model of legislation concerning mainly the activity of non-agricultural enterprises. The problem of increasing the freedom of management in each economy sector is important both for the activation of economic activity and the improvement of the management efficiency. This article discusses the aforementioned issues based on the following documents of the Ministry of Development: 1. „Plan for responsible development”; 2. „Strategy for responsible development”; 3. „Business Constitution”; 4. „100 Business Changes Package”. The article emphasizes that reducing the scope of administrative decisions and facilitating their implementation, although very important for doing business, is not capable of accelerating economic growth. The factors that can stimulate growth dynamics include: simultaneous reduction of administrative barriers for economic entities and increase in investment and consumption demand. Demand growth may be triggered through the implementation of a nationwide investment program as well as through changes in macroeconomic policies (both fiscal and monetary). After a preliminary analysis of the above documents, it turned out that the scope of the material exceeded the volume limit accepted for one article, and therefore it was divided into two parts. The first part, dealing with preliminary issues, covers the problems of discussing issues of the solutions adopted in the aforementioned documents and reducing administrative restrictions and stimulating growth in both micro and macro production. This section also includes proposals to stimulate employment growth and reduce unemployment in the economy with particular focus on rural areas. The second part deals with deepening the freedom of farming in Polish agriculture, taking into account the problems of cost neutralisation and reducing the nuisance of the administrative and veterinary regulations introduced in the Polish agri-food sector, mainly for small and medium-sized farms.

4

Niezbędność pogłębiania swobody gospodarowania w polskim rolnictwie na wzór wdrażanego ustawodawstwa dotyczącego działalności przedsiębiorstw pozarolniczych. Cz. 2 ®

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2017

|

Nr 2

108--113

PL

Celem artykułu jest podjęcie bardzo ważnego problemu pogłębienia swobody gospodarowania w polskim rolnictwie na wzór wdrażanego ustawodawstwa dotyczącego głównie działalności przedsiębiorstw pozarolniczych.

EN

The article touches on a very important issue of deepening the freedom of management in Polish agriculture, following the model of legislation concerning mainly the activity of non-agricultural enterprises.

5

Małe gospodarstwa rolne w Polsce a paradygmat rozwoju zrównoważonego

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2016

|

Nr 2

134--140

PL

Paradygmat rozwoju zrównoważonego jest widoczny w polskich dokumentach odnoszących się do wsi, rolnictwa i ich otoczenia ekologicznego. W obszarze problematyki rozwoju małych gospodarstw rolnych, jak również w odniesieniu do całego rolnictwa, nadal widoczna jest tendencja do preferowania industrialnego (a nie zrównoważonego) modelu rozwoju rolnictwa. W praktyce oznacza to, iż popierany jest rozwój gospodarstw poprzez wzrost jego skali produkcji i jej koncentrację. Taki model, pomimo obowiązujących standardów proekologicznych, nie zawsze jest korzystny dla środowiska naturalnego. Tymczasem, to małe gospodarstwa rolne są, ze swej natury, proekologiczne i jednocześnie ważne ze względów społecznych, zatem ich rewitalizacja, poprzez aktywizację produkcyjną, byłaby korzystna z punktu widzenia rozwoju zrównoważonego. Gospodarstwa te są również istotne z racji zapewnienia krajowego bezpieczeństwa żywnościowego, zwłaszcza na wypadek głębokich kryzysów gospodarczych, politycznych i militarnych. Rewitalizacja małych gospodarstw wymaga jednakże działań o charakterze kompleksowym. Obok wsparcia budżetowego (inwestycyjno- modernizacyjnego), niezbędne jest ożywienie (lub odbudowanie) instytucji spółdzielczego rynku, przede wszystkim w zakresie zbytu i sprzedaży bezpośredniej produktów rolnych z gospodarstw oraz zliberalizowanie uciążliwych, zwłaszcza dla małych gospodarstw rolnych, przepisów i procedur administracyjno-weterynaryjnych, w stopniu i zakresie większym niż jest to obecnie zawarte w obowiązującym od 2015 roku Systemie dla małych gospodarstw.

EN

The paradigm of sustainable development is visible in the Polish documents related to rural areas, agriculture and their ecological environment. In the area of development issues of small farms, as well as whole agriculture, there is a visible preference towards industrial (not sustainable) development model of agriculture. In practice, this means that the development of farms is supported by the increase in the scale of production and its concentration. This model, despite the current ecological standards, is not always beneficial to the environment. Meanwhile, small farms are, by their nature, ecological and at the same time important for social reasons, so their revitalization through activation of production, would be beneficial from the point of view of sustainable development. These farms are also important to ensure national food security, especially in the case of deep economic crises, political and military. Revitalization of small farms, however, requires complex measures. In addition to budget support (investment and modernization), it is necessary to revive (or rebuild) the institution of cooperative market, primarily in the field of outlet and direct sales of agricultural products from farms and liberalization of burdensome, particularly for small farms, regulations and procedures of administrative and veterinary sciences, and to the extent greater than it is currently contained in applicable in 2015 System for small farms.

6

Agenda Narodów Zjednoczonych na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i cele zrównoważonego rozwoju – szanse realizacji celów

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2016

|

Nr 1

122--126

PL

Agenda 2030 jest niezwykle potrzebną i pilną globalną strategią rozwoju zrównoważonego, w celu zadowalającego rozwoju indywidualnych osób, grup społecznych, krajów, czy niektórych, zwłaszcza zapóźnionych w rozwoju, rejonów świata. Najpilniejszym i najważniejszym, według nas, jest realizacja celu 13 Agendy, tj. hamowanie niekorzystnych zmian klimatycznych. Niestety, wydaje się, że niemożliwa jest pełna realizacja celów Agendy, ze względu na jej koszty, na niekorzystne uwarunkowania polityczno-gospodarcze oraz militarne, nasilającą się migrację i potrzebę jej finansowania. Niektóre wysoko i względnie wysoko rozwinięte kraje mogą nie być w stanie wspierać finansowo globalnego rozwoju zrównoważonego, ze względu na coraz słabszą kondycję finansową na tle stale rosnących globalnych finansów korporacyjnych i problemy wewnętrzne, np. zadłużenie i kryzys w całej gospodarce lub w jej niektórych sektorach, potrzebę zwiększania wydatków między innymi na obronność. Oceniamy, że największe szanse stabilnego rozwoju zrównoważonego istnieją w Europie, zwłaszcza w państwach Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

EN

Agenda 2030 is an extremely necessary and urgent sustainable global development strategy, to the satisfactory development of individuals, social groups, countries, and some, especially underdeveloped, regions of the world. The most urgent and most important task, in our opinion, is the implementation of the Agenda 13, i.e. the inhibition of adverse climate change. Unfortunately, it seems that it is impossible to fully achieve the objectives of Agenda, due to its cost, but also because of the unfavorable political, economic and military condition which increase migration and the need to finance its stabilization. Some high and relatively highly developed countries may not be able to financially support global sustainable development, due to the ever weakening financial condition on the background of ever-increasing global corporate finance and due to internal problems, eg. the debt and crisis in the whole economy or in some of its sectors, the need to increase defense spending. We estimate that the best chance of a stable sustainable development exists in Europe, especially in countries of the European Economic Area.

7

Zrównoważony rozwój społeczno -gospodarczy: idea a uwarunkowania realizacji (w świetle encykliki papieża Franciszka – laudato si’)

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2015

|

nr 2

151--155

PL

Wieloaspektowa i alarmistyczna Encyklika Papieża Franciszka jest bardzo przekonująca. Papież bardzo obrazowo przedstawia niepokojąco zły i pogarszający się stan środowiska przyrodniczo-klimatycznego oraz jego skutki społeczno- gospodarcze, w tym pogarszające się warunki życia ludzi i rozszerzające się ubóstwo. Omawia również przyczyny tej sytuacji, podkreślając, między innymi, brak właściwej polityki społeczno-gospodarczej (polityka ekologiczna powierzchowna i pozorna), w ujęciu globalnym (brak programów zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju). Niestety, jak stwierdza Papież Franciszek – polityka międzynarodowa jest podporządkowana technologii i finansom, co sprowadza się do rabunkowej eksploatacji zasobów, często dokonywanej przez uzbrojony w nowoczesne technologie kapitał międzynarodowy. Doprowadzić to może nie tylko do drastycznego wyczerpania się zasobów i katastrofy ekologicznej, ale również do nowych i niszczących wojen o zasoby. Poza tym, Papież podkreśla nieskuteczność światowych negocjacji i porozumień osiągniętych na szczytach klimatycznych oraz powszechną dominację zasady maksymalizacji zysku (chciwość biznesu i osób prywatnych), co zawsze jest ze szkodą dla środowiska naturalnego. Encyklika zawiera również wątki optymistyczne, zwłaszcza w rozdziale czwartym i szóstym (ostatnim), w którym Papież mówi o ekologii ludzkiej (ekologii człowieka) i nawołuje do nawrócenia ekologicznego, co jest niejako powinnością chrześcijan posiadających liczące już ponad dwa tysiące lat bogactwo duchowości.

EN

Multifaceted and alarmist encyclical of Pope Francis is very convincing. Pope vividly shows disturbingly poor and deteriorating state of natural environment and climate and its socio-economic impact, including the deteriorating living conditions of the people and expanding poverty. It also discusses the causes of this situation, highlighting, among others, lack of a proper socio-economic policy (environmental policy is superficial and apparent), including its global basis (lack of programs for sustainable and integrated development - authors postscript). Unfortunately, as Pope Francis says - international politics are reliant on technology and finance, which amounts to overuse of resources, including often carried out by armed with modern technology international capital. This may lead not only to a drastic depletion of resources and environmental disaster, but also to new and devastating wars for resources. Besides, the Pope highlights the ineffectiveness of global negotiations and agreements reached at the climate summits, and universal domination of the principle of maximizing profit (greedy businesses and individuals), which is always to the detriment of the environment. The encyclical also contains optimistic topics, especially in the fourth and sixth (last) chapter, when the Pope speaks about human ecology and calls for an ecological conversion, which is a kind of duty for Christians who have two thousandth wealth of spirituality.

8

Handel rolno-żywnościowy, zwłaszcza z państwami unijnymi, w dziesięć lat po akcesji Polski do Unii Europejskiej

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2015

|

nr 1

131--135

PL

Polski eksport rolno-żywnościowy po akcesji do UE w 2004 roku jest konkurencyjny, rośnie i rozwija się dynamicznie. Jego konkurencyjność kształtują: duży potencjał produkcyjny polskiego rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego, względnie niskie ceny zbytu produktów rolnych, niskie ceny pracy, wysoka jakość polskiej żywności, duża aktywność i witalność polskich podmiotów handlu zagranicznego. Głównym rynkiem zbytu dla polskiego eksportu rolno-żywnościowego jest UE (ponad 75,0% wartości eksportu). Rynek unijny jest bardzo opłacalny i względnie tani, ze względu na niskie koszty transportu. Polska jest eksporterem netto w zakresie produktów rolno-żywnościowych, o czym świadczy stale rosnące, dodatnie (od 2003 roku) saldo handlowe. Uogólniając, można powiedzieć, że Polska jest eksporterem mięsnym (oraz rybnym), mlecznym i owocowo-warzywnym, przy równocześnie znaczącym eksporcie takich grup towarów jak: cukry i wyroby cukiernicze, tytoń i wyroby tytoniowe oraz przetwory zbożowe. Jest to eksport głównie towarów przetworzonych, ale również surowców i półproduktów.

EN

Polish agri-food exports after EU accession in 2004 is competitive and is growing rapidly. Its competitiveness is formed by: large production potential of Polish agriculture and agri-food industry, relatively low sales prices of agricultural products, low price of labor, high quality of Polish food, great activity and vitality of Polish foreign trade entities. The main market for Polish agri-food exports is EU (more than 75.0% of exports). EU market is very cost-effective and relatively inexpensive, due to the low cost of transportation. Poland is a net exporter in the field of agri-food products, as showed by the ever-increasing, positive trade balance since 2003. Generally speaking, we can say that Poland is an exporter of meat (and fish), dairy, fruit and vegetables, while at the same time a major exporter of commodity groups such as sugars and confectionery, tobacco and grain products. This is mainly export of processed goods, but also raw materials and semi-finished products.

9

Potrzeby i niezbędne działania w zakresie aktywizacji gospodarczo-społecznej i ekologicznej małych gospodarstw rolnych

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2014

|

nr 2

146--150

PL

Małe (drobne) gospodarstwa rolne dominują w rolnictwie unijnym, także polskim. Są z natury bardziej wielofunkcyjne niż wąsko wyspecjalizowane gospodarstwa duże. W sposób beznakładowy (tani) wspierają zrównoważony rozwój gospodarczy, realizując funkcje społeczne, ekologiczne, ale również historyczno-kulturowe. Niestety, w Polsce obserwuje się stagnację produkcyjno-rynkową tych gospodarstw po akcesji do UE. Złożyło się na to wiele uwarunkowań. Jednym z nich jest wdrożenie przez Polskę po akcesji do UE tzw. jednolitej płatności obszarowej (system SAPS – Single Area Payment Scheme), bez płatności do produkcji. Spowodowa- ło to zanik produkcji, zwłaszcza w gospodarstwach małych. Istotną przyczyną regresu produkcji zwierzęcej są również wdrożone po akcesji do UE nadmiernie rygorystyczne, nie- życiowe przepisy administracyjno-weterynaryjne. W obecnej perspektywie finansowo-ekonomicznej 2014- 2020, UE proponuje objęcie gospodarstw małych wielostronnym wsparciem administracyjno-ekonomicznym, mię- dzy innymi poprzez uproszczenie rygorów wynikających z zasady wzajemnej zgodności (cross-compliance rules). Miejmy nadzieję, że polska administracja rolna podejdzie z determinacją do tego zagadnienia, a więc zostanie przygotowany i wdrożony kompleksowy program rewitalizacji i rozwoju małych gospodarstw rolnych. Musi to być jedno z dzia- łań priorytetowych w polityce rolnej, jeśli chcemy zahamować dalszy regres małych gospodarstw rolnych.

EN

Small (minor) farms dominate Polish and EU agriculture. They are inherently more versatile than the narrowly specialized large farms. Thus, they cheaply support sustainable economic development, realizing social, ecological, but also historical and cultural functions. Unfortunately, Poland has witnessed production and market stagnation of these farms after the accession to the EU. This was due to many factors. One of them is the implementation of SAPS – Single Area Payment Scheme after accession to the EU, without production subsidies, which resulted in loss of production, especially in small farms. Another important cause for regression of livestock production are excessively stringent and impractical veterinary administration regulations, implemented after accession to the EU. In the current economic and financial perspective for 2014- 2020, the EU proposes to include small farms for multilateral administrative and economic support, including simplifying the rigors of the cross–compliance rules. Hopefully Polish agricultural administration will approach this issue with determination and a comprehensive program of revitalization and development of small farms will be prepared and implemented. This has to be one of the high priority actions in the agricultural policy if we want to stop the further regression of small farms.

10

Kongres Ekonomistów Polskich. Omówienie tematyki naukowej dotyczącej sektora rolno-żywnościowego i jego otoczenia społeczno-gospodarczego oraz ekologicznego

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2014

|

nr 1

141--147

PL

Kongres Ekonomistów Polskich potwierdził, że nauki ekonomiczne (ekonomia teoretyczna i nauki stosowane) zajmują się wieloma obszarami badawczymi oraz aktualnymi problemami polskiego rozwoju społeczno-gospodarczego, w tym sektora rolno-żywnościowego i wsi. Opierają się na doświadczeniach polskich i zagranicznych w zakresie praktyki gospodarczej, jak i dorobku naukowym, zarówno polskim, jak i zagranicznym. Wielu autorów referatów odrzuca ekonomię neoklasyczną na rzecz ekonomii zrównoważonego rozwoju. Trudno jednakże, przynajmniej na razie, mówić o polskiej szkole, czy polskiej teorii rozwoju społeczno-gospodarczego, mimo pewnych doświadczeń i analiz naukowych dotyczących transformacji ustrojowej w Polsce. Pomimo różnorodności tematyki Kongresu poświęconej sektorowi rolno-żywnościowemu i wsi nie omówiono dostatecznie wszystkich problemów, np. dotyczących polskiego przemysłu rolno-spożywczego, bezpieczeństwa żywności (food safety), zagrożeń dla naturalnego środowiska przyrodniczego, (jakości życia na wsi) związanych z rosnącą koncentracją produkcji i stosowaniem nowych technologii (np. ciężkiego sprzętu na gruntach marginalnych, łąkowych) oraz sfer ubóstwa na wsi. Prezentowane referaty prawie wcale nie pokazywały ujemnych skutków modernizacji rolnictwa, zmian struktury agrarnej (gwałtowny spadek pogłowia zwierząt gospodarskich w gospodarstwach mniejszych obszarowo, zanikanie etosu pracy na wsi) a także, negatywnych skutków dla rynku żywnościowego, rozwoju biogospodarki, (zbyt restrykcyjne przepisy administracyjno-weterynaryjne dotyczące gospodarstw rolnych, zniechęcające do produkcji, zwłaszcza zwierzęcej, wzrost cen żywności). Mimo tych zastrzeżeń, referaty Kongresu, dotyczące sektora rolno-żywnościowego i wsi, należy ocenić pozytywnie, jako przyczynek do dyskusji nad przyszłością sektora.

EN

The Congress of Polish Economists has proven that economic science (both theoretical economics and applied science) deals with multiple research areas, as well as the most current issues in Polish socio-economic development within the agri-food sector and rural areas. Based on the Polish and international experience in the economic practice and scientific achievements; many authors reject neoclassical economics in favor of sustainable development economics. It is difficult, to talk about the Polish school or Polish theory of socio-economic development, despite some experience and scientific analysis concerning the political transformation in Poland. Despite the variety of papers about the agri -food sector and rural areas – problems such as the Polish agri-food industry, food safety, threats to the natural environment (quality of life in rural areas) eg., use of heavy equipment on marginal land and meadow), and poverty in rural areas are not discussed enough. Presented papers barely mention the negative effects of agricultural modernization, changes in the agrarian structure (eg, sharp decline in the number of livestock on smaller farms and the decline of interest in farming), the negative effects of bio economy development on the food market, overly restrictive veterinary administrative regulations on farms discouraging production, especially livestock, and the increase of food prices. Despite these reservations, the papers of Congress, on the agri-food sector and rural areas, should be viewed positively, as a contribution to the discussion on the future of the sector.

11

Zrównoważony unijny rozwój społeczno-gospodarczy z uwzględnieniem polskiego sektora rolno-żywnościowego i wsi : ocena trafności działań

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2013

|

nr 1

125--132

PL

Strategia na rzecz zrównoważonego rozwoju UE jest bardzo ważnym przedsięwzięciem, zapoczątkowującym kompleksowe i wieloaspektowe podejście do rozwoju gospodarczego, zgodnego z oczekiwaniami społecznymi i potrzebami ekologicznymi. W celu realizacji założonych efektów, w tym realizacji celów Strategii Lizbońskiej, kolejne edycje strategii muszą być udoskonalane w celu zwiększenia efektywności i skuteczności działań w zakresie ich realizacji. Przede wszystkim muszą być dostosowane do potrzeb różnych państw członkowskich i regionów, pozbawiane aspektów apriorycznych, nierealnych, nie mogą być zbiurokratyzowane i nadmiernie rygorystyczne dla podmiotów gospodarczych, w tym rolników.

EN

The EU Sustainable Development Strategy is involved in important undertakings which is beginning in complex and multifarious approach towards economic development which fit the social and economic needs. Regarding the necessity of implementing the assumed tasks including the realization of the Lisbon Strategy for Growth & Jobs, the new editions of this strategy must be improved in order to increase efficiency and effectiveness of the strategy implementation. These new editions should be adopted the to different needs of various countries and regions. It is necessary to eliminate excessive bureaucracy and high requirements and economic units including farmers.

12

Budżet Unijny na lata 2014-2020 a potrzeby rozwoju Polskiego sektora rolno-żywnościowego

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2013

|

nr 2

135--139

PL

Rozwój polskiego sektora rolno-żywnościowego w nowej perspektywie finansowej 2014 – 2020 r. będzie wspierany środkami budżetowymi (unijnymi i krajowymi) na poziomie nieco większym niż obecnie (2007 – 2013 r.). Oceniamy, że pozwoli to na kontynuowanie restrukturyzacji polskiego sektora rolno-żywnościowego w sposób wystarczający do skutecznego konkurowania na unijnym i światowym rynku żywnościowym. Niemniej jednak, niezbędne są naszym zdaniem, zmiany w kierunkach (strukturze) wykorzystywania środków rozwojowych w nowym Programie PROW 2014 – 2020 r. w porównaniu do obecnego PROW’u 2007 – 2013 r. Wsparcie budżetowe dla polskiego sektora rolno-żywnościowego i jego otoczenia rynkowego, wiejskiego i ekologicznego nie rozwiąże wszystkich problemów i sprzeczności wspólnej polityki rolnej realizowanej w Polsce. Zatem, dla dobra konsumentów żywności i stabilizacji bezpieczeństwa żywnościowego, równolegle z przemianami rozwojowymi muszą być rozwiązywane problemy występujące w sektorze rolno-żywnościowym.

EN

The development of the agro-food sector will be supported by budget means (both from EU and Poland) at a slightly higher level than at the present perspective for the period of the years 2014-2020.We believe that it allows for furthering process of the restricting the agro-food sector in Poland in order to successfully compete in the EU and world market. We would like to emphasize that support for the development of the agro-food sector and it’s market, social and ecological environment will not solve all the problems connected with the implementation of common agriculture policy in Poland .We want to change the structure of utilized budget means in the new financial perspective in relation to the present perspective to solve the problems and contradictions in the development of the agro-food sector.

13

Unijny handel zagraniczny żywnością w państwach członkowskich po rozszerzeniu UE w 2004 roku

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2012

|

nr 2

131-135

PL

Na podstawie analizy za lata 2004 - 2010 r. można powiedzieć, że UE jako całość (i wiele państw członkowskich) jest importerem netto żywności, chociaż optymistyczne jest, że w analizowanym okresie stopa wzrostu unijnego eksportu żywności na rynki pozaunijne (extra trade) wzrosła w większym stopniu niż stopa wzrostu wywozu (dispatches) żywności w ramach handlu wewnątrzunijnego (intra trade). Wszystkie nowe państwa członkowskie (poza Cyprem) zwiększyły w analizowanym okresie wywóz żywności na rynki unijne. "Stare" państwa czlonkowskie (EU-15) zwiększyły ten wywóz w mniejszym stopniu. Dodatnie saldo handlowe (trade balances) w handlu żywnością wystąpiło w 6 "starych" państwach unijnych oraz w 4 nowo przyjętych państwach, w tym w Polsce. Polska konsekwentnie zwiększała eksport żywnościowy, zarówno na rynki innych państw unijnych (stopa wzrostu 95,5%), jak i na rynki krajów trzecich (stopa wzrostu 64,6%), a także zwiększała się dodatnia wartość salda handlowego. Można zatem powiedzieć, że Polska dobrze wykorzystuje szanse rozwoju sektora i handlu rolno-żywnościowego po akcesji do UE.

EN

According to the results of the analysis of the years 2004- 2010, the European Union (and also many members countries) is the net food importer. However, there is also, optimistic information, that during the above mentioned period, the rate of the European extra trade food exports is higher than the rate of intra trade food dispatches. All,,new", the European Union member countries (except Cyprus) have increased, during this period, intra trade food dispatches. The- ,,old" EU member countries (EU-15) have also increased these dispatches but at lower rate. The six,,old " and the four,, new" ( including Poland) European Union member countries have the positive food trade balance. Poland has consistently increased food exports on both intra trade (at the rate of growth of 95,5%) and extra trade (at the rate of growth of 64,6%) as well as has increased the positive food trade balance. One may say, that Poland has taken advantage of the changes of the development of the agro-food sector and trade after accession to the European Union.

14

Propozycje reformy wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej a polskie oczekiwania

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2012

|

nr 1

118-121

PL

Najnowsze "Propozycje zmian wspólnej polityki rolnej UE na okres 2014-2020" są dość istotne i mogą mieć, jak oceniamy, niekorzystne skutki dla rolnictwa unijnego, w tym polskiego. Wymagają zatem dalszej dyskusji i modyfikacji. Oparte są na nierealistycznych założeniach: - rolnictwo nie musi być wspierane ekonomicznie (gdyż jest tak samo konkurencyjne jak działy pozarolnicze), - rolnictwo unijne jest w stanie w pełni konkurować na rynkach światowych, - wspieranie obszarów wiejskich może zastąpić wsparcie ekonomiczne gospodarstw rolnych. Z jednej strony, w ,,Propozycjach" nadal nie zakłada się pełnego wyrównania płatności bezpośrednich (direct payment) we wszystkich państwach członkowskich (UE-27), z drugiej zaś, planuje się wdrożenie tzw. programu zazieleniania (greening), warunkującego otrzymanie przez rolnika aż do 30% płatności bezpośrednich. Program, jak przyznaje sama Komisja Europejska, zwiększy koszty i uciążliwość gospodarowania, wzrosną również wydatki budżetowe na dalszą rozbudowę administracji rolno-żywnościowej, ale jednocześnie będzie to miało pozytywne skutki ekologiczne. Naszym zdaniem, wdrożenie proponowanych zmian w niezmienionej formie będzie miało negatywne skutki dla rolnictwa, obniży jego konkurencyjność, potencjał produkcyjny i odbije się niekorzystnie na konsumentach żywności.

EN

The newest Proposals of changing the European Union Common Agricultural Policy for the period of years 2014-2020 are essential and may have adverse influence on European Union Agriculture including the Polish agriculture. We believe that they require further discussions and modifications. These reforms are based on the unrealistic assumptions: that EU agriculture is ready to compete on world markets (it does not require economic assistance), or that support for rural areas may replace economic support for farms. The proposals do not contain the condition to equalize direct payment among 27 member countries of the European Union. Simultaneously, it is planned to implement the greening program, which allows to gain up to 30% of direct payments. This program, according to European Commission, will increase the costs and arduousness of farm management, the budget expenses for the further development of agro-food administration although it will have positive ecological results. We believe that the implementation of proposals in unchanged form will have a negative impact on agriculture which will lose its competitiveness and productive potential. This will also have negative influence on food consumers

15

Znaczenie drobnotowarowych gospodarstw rolnych; jak je skutecznie wspierać

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2011

|

nr 1

112-117

PL

W państwach członkowskich UE występuje wciąż wiele gospodarstw drobnotowarowych (niskotowarowych). Jest to dobro niedoceniane, jak wykazujemy w ramach instrumentarium wspólnej polityki rolnej. Może to prowadzić do szybszego lub wolniejszego zaniku tych gospodarstw oraz zaniku wielu pełnionych przez nie niezwykle cennych funkcji społeczno-gospodarczych i ekologiczno-środowiskowych. Byłaby to duża strata, a odtworzenie gospodarstw nie byłoby możliwe. Zbiorowość gospodarstw drobnotowarowych wymaga kompleksowego wsparcia nie tylko finansowego, ale również organizacyjnego (organizacja i infrastruktura zbytu produktów) i ustawodawczego (weterynaryjnego, w zakresie zasady wzajemnej zgodności - cross-compliance rules). Ze względu na spadek liczby gospodarstw drobnotowarowych, spadek ich produkcji, porzucanie gospodarstw i ziemi (np. w Rumunii), niezbędne jest rozważenie skutecznych działań w stosunku do tych gospodarstw jak najszybciej, a więc od początku nowej perspektywy finansowej UE, tj. od 2014 roku.

EN

In the EU member countries there are a large number of small farms. Unfortunately, even in the Common Agriculture Policy the interests of these farms are not fully taken into consideration. It may lead to a faster or slower process of bankruptcy of small farms and to the [ass of important socially economic and ecological functions of the whole agriculture. It would be a great loss because recovery of these farms is not possible. This is why these farms need comprehensive support not only financial but also organizational (for example in the organization of the sale of products) legislative (for example veterinary-in the implementation of the cross-compliance rules). In view of the decrease of a number of these farms, decrease of their production, leaving of farms and land {for example in Romania)it is necessary to consider effective actions as fast as possible, of best from the beginning of the new financial perspective of the EU i.e. year 2014.

16

Rozwój polskiego handlu zagranicznego żywnością na tle handlu unijnego

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2011

|

nr 2

111-116

PL

Po rozszerzeniu UE w 2004 roku, rosną obroty w handlu zagranicznym produktami rolno-żywnościowymi, zarówno w UE, jak i w Polsce. W latach 2005-2009 eksport rolno-żywnościowy do krajów trzecich wzrósł o 20,4% z UE oraz o 24,1% z Polski. Stopy tego wzrostu są jak widać zbliżone. Istotne jest dla nas, że stopa wzrostu tego eksportu z Polski na rynek unijny wzrosła aż o 71,0%. Eksport rolno-żywnościowy z Polski do UE jest opłacalny. Saldo w polskim handlu zagranicznym z UE wyniosło w 2009-tym roku 2,65 mld EUR, a ogółem ze wszystkim partnerami, w tym pozaunijnymi - 2,08 mld EUR. W artykule nie stwierdzono barier dla polskiego handlu rolno-żywnościowego w strukturze wewnątrzunijnego handlu rolno-żywnościowego. Polski eksport rolno-żywnościowy jest konkurencyjny na rynkach państw trzecich w stosunku do eksportu unijnego. Ma to w praktyce mniejsze znaczenie, przynajmniej obecnie, gdyż handel wewnątrzunijny produktami rolno-żywnościowymi jest ok. trzykrotnie większy niż np. eksport tych produktów do UE z krajów trzecich. Tymczasem Polska eksportuje głównie na rynek unijny. Przyszły rozwój polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-żywnościowymi (zwłaszcza eksport) zależy najbardziej od poziomu cen tych produktów na rynku polskim. Niestety, ceny te w sposób istotny rosną, co wpływa niekorzystnie na opłacalność eksportu rolno-żywnościowego oraz jego wzrost i rozwój.

EN

After the enlargement of the European Union in 2004 , the turnover of foreign trade of agro-food products has been growing both in the EU and Poland. Between the years 2004- -2009 agro-food export from the EU to third countries has increased by 20,4% and from Poland respectively by 24,1%. The rates of above mentioned exports from both the EU and Poland are very similar. The rate of growth of Polish agro- -food export on the EU markets has increased by 71%-which is a very important factor for Polish economy. We should emphasize that agro-food export from Poland to the EU is very profitable; the balance of foreign trade export of these products with the EU has amounted to 2,65 billion EURO in 2009, the total balance of foreign trade turnover of agro-food export including third countries outside the EU has amounted to 2,08 billion EURO. In the article, no barriers for Polish agro-food export within the inside EU exports of these products have been found. Polish agro-food export was competitive towards EU exports to outside EU countries. This fact is of lesser importance because the intra -EU export is approximately three times higher, for example, than export of these products from outside the EU to the EU markets. Poland exports mainly on the EU markets. The future development of Polish agro-food products of foreign trade (especially export) depends mainly of the price level of these products on the Polish market. Unfortunately, these prices have been growing considerably which has a negative influence on profitability of agro-food export and its development.

17

Uwarunkowania polskiego rynku rolno-żywnościowego a konsumpcja żywności

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2010

|

nr 1

106-110

PL

Polski rynek rolno - żywnościowy podlega dynamicznym zmianom po 1989 roku, a zwłaszcza po akcesji Polski do UE. Zmieniła się i nadal się zmienia podaż produktów rolno-żywnościowych pochodzących z krajowego rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego oraz z importu. Popyt polskiego konsumenta na żywność także ulega zmianom. Zaobserwować można korzystne zmiany w polskej diecie, np. rośnie spożycie tłuszczów roślinnych. W niewielkim stopniu zmienił się poziom spożycia przetworów zbożowych, warzyw, mięsa, cukru. Wynika to zarówno z tradycji konsumpcji danych rodzajów żywności, jak i ograniczeń budżetów domowych, o czym świadczy względnie niskie spożycie mięsa i przetworów. Widoczny jest już pewny, chociaż ciągle nieznaczny, wpływ kryzysu gospodarczego na ograniczenie konsumpcji żywności. Kryzys gospodarczy w połączeniu z obserwowanym (w 2009 roku) wzrostem cen żywności może zagrażać bezpieczeństwu żywnościowemu, jakości i zdrowotności produktów żywnościowych (food quality, food safety). Niestety daje się zauważyc spadek konkurencyjności polskiej żywności w eksporcie, co jest uwarunkowane częściowo wzrostem jej cen oraz kryzysem gospodarczym, zwłaszcza w najbogatszych państwach unijnych.

EN

The Polish agricultural-food market are subject to very dynamic changes after 1989 year especially when Poland has accessed to the European Union. From one side, the supply of agricultural – food products has been changed and still has been changing( both produced by the Polish agriculture and agriculture-food industry and from imports). On the other side, the Polish consumer food demand has been changing too. One may notice positive changes in the Polish diet (for example the growing share of vegetable oil consumption). Despite these changes, the consumption of cereal preserves, vegetables, meat, sugar has been slightly changed. It is caused by both the tradition of consumption of certain food kinds and consumer budget constraint, for example the relatively low consumption of meat and meat preserves shows it. One may notice some although still insignificant impact of economic crisis on reduction of food consumption. The economic crises together with the observed (in 2009 year) food price increase in Poland may threaten food safety, food health & quality of consumed food products. Unfortunately, the Polish food exports has become less competitive. It is partially caused by food price increase in Poland and economic crisis especially in the richest countries in the European Union.

18

Polski sektor rolno-żywnościowy po akcesji do Unii Europejskiej; znaczenie wsparcia finansowego sektora

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2010

|

nr 2

103-107

PL

Rozwój polskiego sektora rolno-żywnościowego w pierwszych pięciu latach po akcesji Polski do UE należy uznać za pozytywny, zarówno w odniesieniu do rolnictwa, jak i przemysłu rolno-spożywczego, który osiągnął wysoki poziom rozwoju porównywalny z poziomem w państwach UE-15. W pełni i właściwie wykorzystywane są środki publiczne kierowane do tego sektora. Celowe byłoby utrzymanie poziomu obecnego wsparcia po 2013 roku. Potwierdzeniem istotnego rozwoju polskiego sektora rolno-żywnościowego jest wzrost i rozwój eksportu rolno-żywnościowego, który jednakże słabnie, zarówno ze względu na światowy kryzys gospodarczy, jak i na naturalny wzrost kosztów produkcji i cen polskiej żywności (zbliżających się do poziomów w najbogatszych państwach unijnych). Celowe jest wspieranie dalszego rozwoju sektora rolno-żywnościowego ze względu na jego duże znaczenie w gospodarce narodowej, jak i ze względu na dobro polskich konsumentów żywności.

EN

The development of the Polish agricultural-food sector during the first five years after joining the European Union can be considered positive both in respect to agriculture as well as to the agricultural-food industry, where the latter has achieved high level of development comparable with the level of this industry in 15 old members states of the European Union. Public financial resources, which have been transferred to this sector, have been fully and properly utilized. This is why it would be advisable to maintain the present level of financial support after 2013. The confirmation of the considerable development of the Polish agricultural-food sector is the increase in the agricultural-food export, which, however, has been slowing down because of the influence of both the world crisis, as well as the natural increase of costs production and prices of the Polish food (approximating to the level in the richest countries of the European Union). It is advisable to provide financial support for the continuous development of the agricultural-food sector due to its importance for the national economy, as well as for the well being of the Polish food consumers.

19

Przyszłość rolnictwa a bezpieczeństwo zdrowotne żywności

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2009

|

nr 2

143-146

PL

Niestety I Kongres Nauk Rolniczych nie nakreślił jasnej wizji i niezbędnych uwarunkowań rozwoju polskiego rolnictwa (i całego sektora rolno-żywnościowego) oraz uwarunkowań, budzących zaufanie w zakresie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. Przyszłość, preferowanego przez niektórych Referentów Kongresu, modelu polskiego rolnictwa, nakreślona została w sposób dość (a być może bardzo) enigmatyczny. Niemniej jednak, powinny być kontynuowane działania wzmacniające rozwój polskiego społecznie i ekologicznie zrównoważonego rolnictwa oraz zwiększające sprawność i efektywność nadzoru nad bezpieczeństwem zdrowotnym żywności.

EN

Unfortunately, The First Congress of Agriculture Sciences has not sketched out a clear vision of the development of Polish agriculture (and the whole agro-food sector) as well as the wholesome food (healthy food). The future of Polish agriculture, which was presented by various speakers, at the Congress was rather enigmatic. However, new actions should be taken in order to strengthen social and ecologically well-balanced development and to improve its productivity and efficiency of supervision of food health and safety.

20

Jaka wspólna polityka rolna Unii Europejskiej po 2013 roku; na ile odpowiadać będzie realnym potrzebom?

Gruchelski M., Niemczyk J.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2009

|

nr 1

111-115

PL

Podsumowując kierunki WPR (Wspólnej Polityki Rolnej) oraz nakreślone propozycje jej zmian należy stwierdzić, że większość z nich jest wyważona, chociaż niektóre propozycje są kontrowersyjne. Wydaje się, że dalsza partnerska dyskusja nad kształtem WPR po 2013 roku pozwoli na wypracowanie optymalnych rozwiązań, z punktu widzenia poszczególnych państw członkowskich UE, w tym nowo przyjętych. Znacznie większe zastrzeżenia i niepokój budzi ugodowe i nie kompatybilne z omawianym podsumowaniem stanowisko Komisji Europejskiej w negocjacjach rolnych z WTO. Wdrożenie bardzo zliberalizowanych zasad światowej polityki rolnej, na co w dużym stopniu zgadza się Komisja Europejska, miałoby katastrofalne skutki dla rolnictwa w niektórych rejonach świata, w tym w UE.

EN

Summing up the Common Agriculture Policy directions and outlined change proposals, we may state, that most of these proposals are balanced, although some of them are controversial. It seems, however, that further partner discussion about the shape of this policy after 2013, will allow to find the optimum solutions for each of the European Union member countries, including the newly appointed. The considerably more serious reservations and anxiety are caused by the European Commission’s weak position concerning agricultural negotiations with the WTO and is not compatible with the discussed CAP. The implementation of the very liberal world agricultural policy, which the European Commission accepts to great extent, will have disastrous effects on agriculture in some world regions including the European Union.