Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

1 2011

Znaleziono wyników: 1

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Znaleziska ceramiki z wykopalisk archeologicznych jako przedmiot badań inżynierii materiałowej

Konopka K., Riegert D., Kobylińksa U., Kobyliński Z.

Inżynieria Materiałowa

2011

Vol. 32, nr 3

163-167

Naczynia ceramiczne są podstawową kategorią znalezisk archeologicznych z większości stanowisk badanych wykopaliskowo. Złożone determinanty procesu wytwarzania tych naczyń nie są jednak nadal w pełni rozpoznane przez archeologów. Dlatego też konieczne jest stosowanie analiz laboratoryjnych i obserwacji mikroskopowych w badaniach ceramiki zabytkowej. Ta dziedzina badań transdyscyplinarnych zwana jest archeoceramologią lub archeometrią ceramiki. Wykorzystuje ona wiedzę geologów, petrografów, mineralogów, fizyków i chemików, a także inżynierów materiałoznawców. Uzyskane wyniki badań pozwalają na odtworzenie dawnych technologii wytwarzania wyrobów ceramicznych, a dzięki temu możliwe jest wnioskowanie o różnych aspektach kulturowych warunkujących wytwarzanie, używanie i dystrybucję naczyń. Jednym z ważnych zagadnień badanych przez archeoceramologów jest proweniencja wytworów ceramicznych oraz mechanizmy przekazywania innowacji technologicznych i stylistycznych. Artykuł prezentuje niektóre wyniki badań prowadzonych w ramach współpracy naukowej pomiędzy Instytutem Archeologii i Etnologii PAN a Wydziałem Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej. Przedmiotem badań były fragmenty naczyń glinianych, pochodzące z grodziska w miejscowości Starosiedle, woj. lubuskie, datowane na X-XI wiek n.e. Do badanych znalezisk archeologicznych - fragmentów naczyń ceramicznych - można wykorzystać metodykę badawczą i techniki badawcze stosowane dla współcześnie wytwarzanych materiałów. W artykule przedstawiono przykładowe wyniki badań z wykorzystaniem obserwacji pod mikroskopem stereoskopowym i skaningowym, badania składu chemicznego i fazowego, a także badania nasiąkliwości. Potwierdzają one możliwość wnioskowania na podstawie opisu mikrostruktury o ważnych elementach wczesnośredniowiecznych receptur garncarskich: składzie mas ceramicznych i stosowanych domieszkach pochodzenia mineralnego, a także o temperaturze i atmosferze wypału.

Pottery is one of the historic materials which is most resistant to degradation and fragments of pottery are found abundantly on archaeological sites from the Neolithic epoch onwards. The complex determinants of manufacturing process involved in its production are still not fully understood by archaeologists. Precise knowledge of the structure and properties of ceramics from archaeological sites is therefore an important objective. The investigation of pottery (archaeometry) in Poland, despite its long history is still in the phase of searching for and optimization of methods and tools of cognition. The study of archaeological finds, including pottery, is also a research area for materials science with its research techniques. This research was done in collaboration between material scientists from the Faculty of Materials Science and Engineering of Warsaw University of Technology and archaeologists from the Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Science (PAN). The results of investigations are used for reconstruction of Early Medieval pottery recipes, which - as we know from ethnographic parallels - were not only composed for technological and environmental reasons but also reflect social and cultural factors. The work presented in this article describes the use of stereoscopy microscope, scanning electron microscopy (SEM) with EDS attachment, and X-ray phase analysis as well as soaking measurements in studying Early Medieval ceramic vessels from archaeological sites. These studies have allowed to observe the ceramic clay as well as admixture particles, analyzing the chemical composition of mineral admixtures and estimate the temperature and atmosphere of sintering process. The analyzed material consisted of fragments of the Menkendorf-Szczecin type clay vessels from the stronghold at Starosiedle, Lubuskie Province, dated at the 10-11th centuries AD.