Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zastosowanie techniki sprzężonej LC-ICP-MS do oznaczania Cr(III) i Cr(VI) w zabawkach

Frankowski M., Szopa S.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2017

|

nr 11-12

22--26

PL

W pracy została opisana nowa metoda analizy specjacyjnej związków chromu na poziomie śladowym z użyciem techniki łączonej LC-ICP-MS zgodnie z normą PN-EN 71-3 Bezpieczeństwo zabawek – Część 3: Migracja określonych pierwiastków. Obie formy chromu, Cr3+ i Cr6+, zostały rozdzielone w kolumnie anionowymiennej PRP X-100, 250 x 4,1 mm (10 μm) w czasie 10 min. Dokładność proponowanej metody została potwierdzona przez odpowiednie pomiary walidacyjne. Wartości granic wykrywalności wyznaczone dla tej metody wyniosły 3,8 ng/L dla Cr3+ oraz 2,2 ng/L dla Cr6+.

EN

The paper presents a new method of the speciation analysis of chromium by LC-ICP-MS hyphenated technique at the trace level in accordance with EN 71-3 Safety of toys – Part 3: Migration of certain elements. Both forms of chromium, Cr3+ and Cr6+, were separated in the anion exchange column PRP X-100, 250 x 4.1 mm (10 μm) during 10 minutes. The accuracy of the proposed method has been confirmed by appropriate validation measurements. The detection limits determined for this method were 3.8 ng/L for Cr3+ and 2.2 ng/L for Cr6+.

2

Research Into the Metal/Metalloid Movements in Soil and Groundwater in the Areas Surrounding the Coal Waste Dump Hałda Ruda (Upper Silesia, Poland)

Jabłońska-Czapla M., Rosik-Dulewska C., Szopa S., Zerzucha P.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2015

|

Tom 17, cz. 1

367--395

PL

Górny Śląsk to najbardziej przekształcone w wyniku działalności człowieka terytorium Polski. Celem pracy była optymalizacja i walidacja ilościowego oznaczania metali i metaloidów przy użyciu techniki EDXRF i ICP-MS do identyfikacji zanieczyszczeń na obszarach wokół składowiska odpadów pogórniczych, Hałda Ruda (Zabrze, Polska Południowa) oraz określenie sposobu, w jaki metale i niemetale przenoszą się w glebach i wodach gruntowych na omawianym obszarze. Stężenia 27 metali i metaloidów oznaczano w próbkach gleb za pomocą techniki EDXRF. Próbki wód gruntowych pobierano comiesięcznie między 2010 i 2012 i analizowano techniką ICP-MS. Uzyskane wyniki badań poddano analizie chemometrycznej, co pozwoliło na znalezienie transektów z największym stopniem dywersyfikacji obiektu. Analiza PCA potwierdziła istnienie pewnej grupy pierwiastków charakteryzujących się silną korelację pomiędzy ich zawartością w próbkach gleb. Hałda Ruda nadal jest źródłem zanieczyszczeń w środowisku wodnogruntowym, szczególnie na terenach leżących w kierunku spływu wód gruntowych oraz w obszarze pod wpływem dominujących wiatrów południowo-zachodnich. W próbkach wód pobieranych na spływie wód gruntowych stwierdzono najwyższe stężenia toksycznych metali przekraczające dopuszczalne normy. Szczególnie podwyższone stężenie obserwowano w przypadku ołowiu, arsenu, chromu i cynku. Badania stężenia metali i metaloidów w glebach z obszarów otaczających teren zwału, w porównaniu z wytycznymi jakości gleb, jasno wskazują, że tereny usytuowane na spływie wód gruntowych są znacznie bardziej zanieczyszczone, a ich wartości wielokrotnie przekraczają dopuszczalne normy. Stężenie ołowiu w glebie przekraczało nawet 2000 mg/kg. Zaobserwowano również ogromne przekroczenia poziomu dopuszczalnego stężenia miedzi, manganu, chromu lub cynku. Maksymalne stężenia Cu, Zn, Pb lub Cr w wierzchnich warstwach gleby przekraczały kilka tysięcy mg/kg.

3

Fakty i mity o wodzie do spożycia

Astel A., Michalski R., Bigus K., Łyko A., Jabłońska M., Szopa S.

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2014

|

R. 19, nr 2

6--14

4

Impact of Mining Dump on the Accumulation and Mobility of Metals in the Bytomka River Sediments

Jabłońska-Czapla M, Szopa S., Rosik-Dulewska Cz.

Archives of Environmental Protection

|

2014

|

Vol. 40, no. 2

3--19

EN

The research aim was to determine the long-term impact of the mine waste stored at the coal waste dump Hałda Ruda on the content of heavy metals in the bottom sediments of the Bytomka River. It is a watercourse flowing along this coal waste dump and has been under its influence for over fifty years. The research also attempted to determine the seasonality of changes (2 years) and mobility of selected elements. The article presents total contents of Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, As, Cd and Pb in the bottom sediments collected from the Bytomka River. It also focuses on the distribution of these elements in particular geochemical fractions determined with the Tessier’s sequential chemical extraction procedure. Total element contents were determined with an EDPXRF (Energy Dispersive X-ray Fluorescence) technique. The extractants of particular Tessier’s fractions were determined quantitatively with an ICP-MS (Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry) spectrometer. The research results show that the stored waste significantly influences the contents of heavy metals in the Bytomka River bottom sediments. The lowest concentration of heavy metals was observed at the B1 spot (above the dump), while the highest one was measured at the B3 spot (below the dump). Sequential chemical extraction of the bottom sediments indicates that the Zn content in the ion-exchange and carbonate fractions diminished within a year. Nevertheless, Zn bound to Fe and Mn oxides acted in the opposite way. Mn, Zn and Pb are the most dangerous elements from the viewpoint of environmental hazards, as their total concentrations were high. Moreover, their high contents were observed in the most mobile (ion-exchange and carbonate) fractions. Extremely toxic Cd was bound to the oxide fraction to the largest extent. Cu was mainly bound to the organic fraction while environmentally hazardous Cr was bound to the residual fraction.

PL

Celem pracy było określenie długoterminowego wpływu odpadów pogórniczych składowanych na zwale pogórniczym Hałda Ruda na zawartość metali ciężkich w osadach dennych rzeki Bytomki płynącej wzdłuż tego zwału, na którą przez ponad pół wieku hałda wywierała wpływ, ponadto określenie sezonowości (2 lata) tych zmian oraz mobilności wybranych pierwiastków. W pracy przedstawiono zawartość całkowitą pierwiastków: Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, As, Cd, Pb w osadach dennych pobranych z rzeki Bytomki, jak również ich dystrybucję w poszczególnych frakcjach geochemicznych z wykorzystaniem sekwencyjnej ekstrakcji chemicznej według Tessiera. Całkowitą zawartość pierwiastków określono wykorzystując technikę EDPXRF natomiast analizy poszczególnych frakcji Tessiera oznaczano ilościowo za pomocą spektrometru ICP-MS. Próbki do badań pobierano comiesięcznie w okresie od grudnia 2009 do listopada 2010, w trzech punktach przed (B1), na wysokości (B2) oraz za zwałowiskiem (B3). Wyniki badań wskazują, że składowane odpady w znacznym stopniu wpływają na wzrost zawartości metali ciężkich w osadach dennych rzeki Bytomki. Najniższe stężenie metali ciężkich zaobserwowano w punkcie pobierania przed zwałem – B1, a najwyższe w punkcie pobierania za zwałem – B3. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że wody rzeki Bytomki są bardzo zanieczyszczone, stąd już w punkcie pobierania B1 (przed zwałem) obserwuje się znaczne zawartości metali w osadzie dennym. Sekwencyjna ekstrakcja chemiczna osadów dennych pozwoliła stwierdzić, że stężenie cynku w frakcji jonowymiennej i węglanowej ulegała zmniejszeniu w ciągu roku, odwrotnie zachowywał się cynk związany z tlenkami żelaza i manganu. Z punktu widzenia zagrożenia dla środowiska najbardziej niebezpieczne są Mn, Zn, i Pb, gdyż oprócz wysokiego stężenia całkowitego, zaobserwowano wysoki ich udział w najbardziej mobilnych frakcjach: jonowymiennej i węglanowej. Silnie toksyczny kadm związany był w największym stopniu z frakcją tlenkową. Miedź związana jest głównie z frakcją organiczną, a niebezpieczny dla środowiska chrom z frakcją rezydualną. Oznaczane metale w próbkach osadów dennych w punkcie B3 (za zwałem) były w większym stopniu związane w frakcji rezydualnej, niż w przypadku punktów B1 i B2.

5

Masowy rozkład pierwiastków w próbkach pyłu zawieszonego pobranych w obszarze tła miejskiego: wyniki ośmiomiesięcznych badań w Zabrzu

Rogula-Kozłowska W., Klejnowski K., Rogula-Kopiec P., Błaszczak B., Mathews B., Szopa S.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2013

|

Tom 15, cz. 2

1022--1040

EN

The analysis of elemental composition of ambient dust can help not only evaluate the environmental and health effects due to the air pollution but also identify emission sources. However, the whole number of projects and studies on concentrations and elemental composition of ambient (especially fine) dust hardly concern these issues in Eastern Europe. Neither is the chemical (and elemental) composition of the submicron ambient dust in Poland well recognized. There is also a shortage of data from long-term and parallel studies of the elemental composition of separate dust fractions. In the heavily polluted areas, the elemental composition of atmospheric aerosol and the dependence of elemental composition of particles on their size can appear essential for analyzing the toxicity of dust and its environmental effects. This study presents the results of determination and comparison of the elemental composition of four fractions of ambient dust in Zabrze (Poland), an urban area typical of the exposure of the Upper-Silesian Agglomeration population to the polluted air. The samples of the four dust fractions (fine: ≤1 µm – PM1, 1–2.5 µm – PM1-2.5, coarse: 2.5–10 µm – PM2.5-10, and 10–40 µm – PM10-40,) were collected during eight months (January–August 2009) with the use of a DEKATI-PM10 cascade impactor. All the dust samples (204 samples) were analyzed using a PANalytical Epsilon 5 spectrometer (EDXRF – energy dispersive X-Ray fluorescence spectroscopy). The minimum, maximum and average concentrations, for winter (January–April, heating season) and summer (May–August, non-heating season), of 38 elements from each of the four examined dust fractions were calculated. The influence of anthropogenic sources on the ambient concentrations of elements from each dust fraction was determined by analyzing the enrichment factors (EF). The strength of linear relationships (Pearson’s linear correlation coefficients) between each pair of elements was determined separately for fine and coarse dust. The highest ambient concentrations were assumed by two nonmetals – sulfur and chlorine; their concentrations were significantly lower in summer than in winter. Both sulfur and chlorine were mainly bound onto the finest particles. Their share in the coarse dust, even in summer, was small. They came from anthropogenic sources. Ambient, typical crustal, Si, Al, Fe, Mg, K, Ca, Ti, Sr, Rb in Zabrze came from natural sources regardless of the fraction they were bound to. Small seasonal variations in ambient concentrations of these elements or some of the concentrations higher in summer than in winter confirmed the fact. A significant portion of the mass of the crustal elements, especially of Al, Si and Fe, was concentrated in the coarse fractions. However, the mass distribution among the dust fractions indicates some of them (K, Ca, Mg, Rb, Sr) as coming partly from anthropogenic sources. It particularly concerns their part bound to fine dust in winter. The mass contribution of crustal matter to ambient dust was about 6.8 in winter and 9.7% in summer; the contribution to PM1 was half of it. Almost all remaining 27 elements (except for Mn, Zn, Ge, Sb, La) had the ambient concentrations not greater than 100 ng m-3, usually higher in winter. The average mass shares of each of these 27 elements in PM1, PM1-2.5, PM2.5-10, and PM10-40, were different and depended on the season of a year. Co, Cu, Zn, Pb and As were cumulated mostly in fine dust, while V, Mn, Co, Cr, Ni, Ag, Cd and Ba in coarse dust. The former, in fine dust, were assumed to be rather of anthropogenic origin and closely associated with combustion. The later originated partly from combustion (especially in winter) but their greater part was secondary and came from road dust. The largest contributors to the mass of the elements in fine dust in Zabrze are domestic furnaces and car engines, i.e. combustion of fossil fuels, biomass, and waste. The possible effect of industrial sources was also identified. The elemental composition of coarse dust is due to re-suspension of soil and road dust, and to a lesser extent, to municipal emission.

6

Metoda EDXRF w badaniu składu chemicznego gleby – cz. II

Jabłońska-Czapla M., Szopa S.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2013

|

nr 3-4

84--87

PL

EDXRF jest tanią, niedestrukcyjną metodą. Zastosowanie tej techniki nie wymaga roztworzenia próbki do roztworu, jak w przypadku technik ASA czy ICP-MS. Najczęstszym sposobem przygotowywania próbek środowiskowych, takich jak: gleby, osady denne czy odpady, jest pastylkowanie z dodatkiem lepiszcza oraz stapianie w perły. W artykule przedstawiono krótki zarys tej techniki oraz sposobu przygotowania próbek w postaci pereł.

EN

EDXRF is an inexpensive, non-destructive method. This technique does not require dissolution of the sample as ASA or ICP-MS techniques. The most common method of preparation of environmental samples such as soil, sediments or waste is pelletizing with the binder addition and fusion to fused beads. The article presents a brief overview of the technique and the preparation of samples in the form of fused beads.

7

Specjacja nieorganicznych form arsenu i chromu w wybranych zbiornikach zaporowych Górnego Śląska

Jabłońska M., Kostecki M., Szopa S., Łyko A., Michalski R.

Ochrona Środowiska

|

2012

|

Vol. 34, nr 3

25-32

PL

Oznaczono zawartość wybranych nieorganicznych jonów arsenu i chromu w wodzie i osadach dennych trzech zbiorników zaporowych na Górnym Śląsku (Jezioro Pławniowickie, Jezioro Rybnickie, Jezioro Goczałkowickie). Akweny te pełnią różną rolę i charakteryzują się zróżnicowanym stopniem antropopresji. Do badań specjacji arsenu i chromu wykorzystano chromatograf HPLC połączony z detektorem ICP-MS. Uzyskane wyniki ilościowej i jakościowej analizy specjacyjnej nieorganicznych form arsenu i chromu w wodzie i osadach dennych wykazały istotne różnice w zawartości tych analitów na różnych stopniach utlenienia. Zakres oznaczonych zawartości form arsenu i chromu mieścił się w przedziale od granic wykrywalności do kilkudziesięciu mg/m3. Wyniki badań wskazują na silnie zróżnicowanie zawartości oznaczonych form arsenu i chromu w wodzie i osadach dennych, w zależności od pory roku, stopnia natlenienia i charakteru danego zbiornika zaporowego.

EN

Determined were the concentrations of selected inorganic arsenic and chromium ions in the water and bottom sediments of three Upper-Silesian dam reservoirs (Lake Plawniowickie, Lake Rybnickie and Lake Goczalkowickie). The lakes perform diverse functions and are characterized by a different degree of anthropogenic pressure. Speciation of arsenic and chromium was carried out using an HPLC chromatograph coupled with an ICP-MS detector. Quantitative and qualitative analyses of the speciation of inorganic chromium and arsenic forms in lake water and bottom sediments detected significant differences in the concentrations of these analytes at various states of oxidation. The concentrations of arsenic and chromium forms were found to range from limits of detection up to several tens mg/m3. The results of the study have revealed marked differences in the content of these forms of chromium and arsenic between the water samples and the bottom sediment samples, depending on the season of the year, extent of oxygenation and nature of the reservoir.

8

Metoda EDXRF w badaniu składu chemicznego gleby - cz. I

Jabłońska-Czapla M., Szopa S.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2012

|

nr 11-12

63--66

PL

EDXRF jest tanią, niedestrukcyjną metodą. Zastosowanie tej techniki nie wymaga roztworzenia próbki do roztworu, jak w przypadku technik ASA czy ICP-MS. Najczęstszym sposobem przygotowywania próbek środowiskowych, takich jak gleby, osady denne czy odpady, jest pastylkowanie z dodatkiem lepiszcza oraz stapianie w perły. W artykule przedstawiono krótki zarys podstawowych zagadnień związanych z techniką EDXRF.

EN

EDXRF is an inexpensive, non-destructive method. This technique does not require dissolution of the sample as ASA or ICP-MS techniques. The most common method of preparation of environmental samples such as soil, sediments or waste is a pelletizing with the binder addition and fusion to fused beads. The article presents a brief overview of the technique and the preparation of samples in the form of fused beads.

9

EDXRF - użyteczne narzędzie w analizie próbek geologicznych

Jabłońska M., Szopa S.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2012

|

nr 3-4

64--67, [1]

PL

Celem niniejszej pracy było opracowanie metodyki jakościowego i ilościowego oznaczania wybranych pierwiastków w glebach techniką EDXRF. Metodę sprawdzono poprzez wyznaczenie takich parametrów, jak: powtarzalność, precyzja pośrednia oraz odzysk certyfikowanego materiału referencyjnego NIST 2711. Przedmiotem badań były gleby z obszaru poprodukcyjnego powstałego po zlikwidowanej hucie w pobliżu koksowni w jednym z górnośląskich miast. Badania prowadzono w sezonie letnim 2008 roku.

EN

The purpose of this study was to develop a methodology for qualitative and quantitative determination of selected elements in soils by EDXRF technique. The method was verified by setting parameters such as: repeatability, reproducibility and recovery of the certified reference material NIST 2711. The object of the study were soils from the area remaining after the steelworks in one of the Upper Silesian cities. The study was conducted in summer 2008.

10

Badania składu chemicznego nawozów mineralnych

Michalski R., Łyko A., Szopa S.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2012

|

nr 3-4

76--79

PL

Badania jakościowe i ilościowe wymagają stosowania dokładnych i precyzyjnych technik analitycznych. Do produktów, których skład chemiczny ma ogromne znaczenie zarówno ze względów zdrowotnych, ekologicznych, jak i ekonomicznych, należą nawozy mineralne. W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości wybranych substancji w kilkunastu nawozach mineralnych produkowanych w Polsce. Do oznaczania wybranych nieorganicznych anionów i kationów wykorzystano technikę chromatografii jonowej (IC), a do badania zawartości wybranych pierwiastków - technikę spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją energii (EDXRF).

EN

Quality and quantity research requires the applications of accurate and precise analytical techniques. Products, which composition is of great importance because of health, environment and economical reasons include fertilizers. In the paper the results of analyses of selected chemicals in several fertilizers produced in Poland are presented. Ion chromatography was used for the determination of selected inorganic anions and cations, and energy dispersive X-ray fluorescence for metals and metalloids determinations.

11

Uboczne nieorganiczne produkty dezynfekcji wód

Michalski R., Łyko A., Jabłońska M., Szopa S.

Analityka : nauka i praktyka

|

2012

|

nr 1

45-48

PL

Woda jest podstawowym produktem spożywczym, a od jej jakości zależy zdrowie konsumentów. Fakt ten znany był już w starożytności, niestety brakowało wtedy odpowiednich metod dezynfekcji wody oraz oznaczania w niej wybranych substancji. Sytuacja ta zmieniła się w XIX wieku, kiedy to po raz pierwszy na dużą skalę wprowadzono metody chlorowania wody w celu jej dezynfekcji. Obecnie uważa się, że było to jedno z najważniejszych osiągnieć ludzkości w zakresie ochrony zdrowia publicznego.

12

ICP-MS i ASA jako użyteczne narzędzie w tworzeniu materiałów referencyjnych stosowanych w technice EDXRF

Jabłońska M., Szopa S., Nocoń K.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2011

|

T. 14, nr 2

121-135

PL

W ramach niniejszej pracy przeprowadzono wnikliwą ocenę technik analitycznych, takich jak: ICP-MS, ASA oraz EDXRF, pod kątem ich przydatności do oznaczania metali ciężkich w próbkach o silnie obciążonej matrycy. Próbki silnie zanieczyszczonych gleb badano za pomocą trzech wyżej wymienionych technik. Pomiar próbek gleb z terenów otaczających byłą Hutę Bobrek za pomocą ICP-MS oraz ASA pozwolił na stworzenie 10 LRM (laboratory reference materials), które następnie zostały dołączone do pozostałych wzorców zastosowanych do klasycznej kalibracji spektrometru EDXRF. Zostało to podyktowane potrzebą rozwinięcia i uzupełnienia posiadanej kalibracji. Przeprowadzono optymalizację mineralizacji gleb, stosując różne mieszaniny roztwarzające oraz dwa różne mineralizatory. Techniki ICP-MS, ASA oraz EDXRF różnią się pod wieloma względami. ICP-MS oraz ASA należą do metod wymagających roztworzenia badanej próbki, natomiast EDXRF nie wymaga przeprowadzenia metali ciężkich do roztworu, tylko pozwala na analizę substancji w stanie stałym. Jedyne co łączy ww. techniki to fakt, że należą one do spektroskopowych metod atomowych (absorpcyjnych ASA, emisyjnych EDXRF czy też wykorzystujących wzbudzenie w plazmie ICP-MS).

EN

This study presents the results of a comparison of analytical techniques such as: ICP-MS, AAS and EDXRF in terms of their suitability for the determination of heavy metals in soil samples with complex matrix. Soil samples were tested using three techniques mentioned above. Measurement of soil samples from areas surrounding the former Steelworks "Bobrek" in Bytom, Poland, using ICP-MS and AAS allowed to acquire 10 laboratory reference materials. These LRM were then attached to the other standards used in classical calibration curves used in EDXRF spectrometer. This was dictated by the need to develop a calibration curve used for the analysis of soil samples. Digestion procedure was optimized by using different acid mixtures and two different microwave ovens. It was proved that in the case of soil samples both acidic mixtures, HF/HCl/HNO3 and H2O2/HF/HNO3, can be successfully used for the total digestion. However, when we deal with the extremely contaminated soil sample, then the best solution seems to be complete decomposition using a mixture of H2O2/HF/HNO3. ICPMS, AAS and EDXRF techniques differ in many ways. ICP-MS and AAS are among the methods that require digestion of the sample, while EDXRF allows analysis of the substance in the solid state. The only thing that connects the above techniques is the fact that they belong to atomic spectroscopic methods (absorption AAS, emissions EDXRF or excitation in plasma ICP MS). Comparing the digestion mixture used for the complete digestion, such as HF/HCl/HNO3 and H2O2/HF/HNO3, can be stated that often there is no decisive difference in the results obtained using ICP-MS or AAS analysis in the case of Co, Mn and Cu. There are also cases in which there are significant differences in the obtained results, depending on the digestion procedure, as in the case of As, Cd and Zn. For quantitative analysis of arsenic it should be noted that using ICP-MS technique the main interference in the determination of As is ArCl+ (isobaric interfence). For this reason the best results of the analysis of real samples were obtained during the total digestion using a mixture of H2O2/HF/HNO3. The quantitative analysis allowed to obtain results that are within the following ranges: Cr 60.8 6÷ 240.49 mg/kg; Ba 431.99 ÷ 683.22 mg/kg; Co 7.11 ÷ 23.94 mg/kg; Ni 16,02 ÷ 95.58 mg/kg; Cu 44.21 ÷ 162.00 mg/kg; Zn 764.93 ÷ 3123.13 mg/kg; As 10.17 ÷ 51.54 mg/kg; Cd 3.66 ÷ 9.11 mg/kg; Pb 378.47 ÷ 1165.73 mg/kg; Mn 1050.78 ÷ 6060.71 mg/kg; Fe 7.02 ÷ 32.99 dag/kg. Classification of those soils according to Regulation of the Minister of Environment (dated 9 September 2002) on standards for soil quality and earth quality standards (Journal of Laws No. 165, item. 1359) shows that they are heavily contaminated. In most cases you can qualify those soils for the soil purity class C, but in the case of zinc, lead, manganese and iron concentrations in soils repeatedly exceeded the limits of soils purity.

13

Application of ion chromatography and energy dispersive x-ray fluorescence spectrometry for examination of chemical composition of mineral fertilizers

Michalski R., Łyko A., Szopa S.

Archives of Environmental Protection

|

2011

|

Vol. 37, no. 2

93-107

EN

Product quality tests require accurate and precise analytical techniques. Fertilizers belong to a group of products whose chemical composition is of great importance due to health, environmental and economic reasons. The following paper presents the results of the research into the content of selected substances in several mineral fertilizers manufactured in Poland. Ion chromatography (IC) was employed to determine selected inorganic anions and cations, whereas energy dispersive X-ray fluorescence spectrometry (EDXRF) was used to determine the content of selected elements.

PL

Badania jakości produktów wymagają stosowania dokładnych i precyzyjnych technik analitycznych. Do produktów, których skład chemiczny ma ogromne znaczenie zarówno ze względów zdrowotnych, ekologicznych, jak i ekonomicznych, należą nawozy mineralne. W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości wybranych substancji w kilkunastu nawozach mineralnych produkowanych w Polsce. Do oznaczania wybranych nieorganicznych anionów i kationów wykorzystano technikę chromatografii jonowej (IC), a do badania zawartości wybranych pierwiastków technikę spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją energii (EDXRF).

14

Technika EDXRF w analizie próbek petrochemicznych

Jabłońska M., Szopa S.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2009

|

nr 9

26--29

PL

Jedną z najczęściej stosowanych technik w analizie produktów petrochemicznych jest rentgenowska analiza fluorescencyjna z dyspersją energii (EDXRF). Technika ta pozwala na bezpośrednią, wielopierwiastkową oraz szybką analizę ciekłych próbek bez potrzeby ich uprzedniego przygotowania. W artykule znajduje się przegląd najczęstszych zastosowań techniki EDXRF w produktach petrochemicznych, opis aparatury oraz przygotowania próbek. Przedstawiono również przykład praktycznego wykorzystania spektrometru EDPXRF Epsilon 5 w analizie próbek zużytego oleju silnikowego.

EN

One of the most popular analytical technique in a petrochemical industry is energy dispersive x-ray spectrometry (EDXRF). This method allows for direct, multielement and quick analysis of liquids, with no necessity of previous preparation. In the article a review of analytical applications of EDXRF technique in petrochemical industry has been presented. Examples of practical use of the EDPXRF Epsilon 5 spectrometer in waste oil analysis have also been shown.

15

Technika EDXRF. Oznaczanie stężeń pierwiastków w powietrzu

Rogula-Kozłowska W., Szopa S.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2009

|

nr 3

54--59

PL

Energodyspersyjna fluorescencja rentgenowska (EDXRF) pozwala na oznaczenie w pyle, podczas pojedynczego pomiaru, zawartości wszystkich pierwiastków od Na do Pb, oprócz Hg. Zamierzeniem pracy było przetestowanie możliwości praktycznego zastosowania techniki EDXRF do oznaczania zawartości pierwiastków (42) w PM2,5. W tym celu przygotowano, zwalidowano i przetestowano metodykę opartą o wskazówki US EPA.

EN

The Energy Dispersive X-Ray Fluorescence Spectroscopy (EDXRF) allows to determine the contents of all elements, from a through Pb (except Hg), in a single measurement. The presented work was aimed at verifying the possibility of practical application of the EDXRF technique for determining the content of 42 elements in PM2,5. The methodology used was developed, validated and tested according to the US EPA instructions.

16

Metale ciężkie oraz nieorganiczne jony w herbatach zielonych

Łyko A., Szopa S., Michalski R.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2009

|

nr 6

26--29

PL

Chromatografia jonowa, przeznaczona głównie do badania wody i ścieków, znajduje coraz częściej zastosowanie do oznaczania nieorganicznych jonów w innych matrycach, takich jak napoje, np. herbata. Niniejszy artykuł zawiera wyniki badań zawartości wybranych nieorganicznych anionów oraz kationów, a także wybranych metali, w 6 herbatach zielonych dostępnych na rynku polskim.

EN

Ion chromatography, which is dedicated mostly to water and waste water analysis, recently has been used for the determination of inorganic ions in other matrix samples, such as beverages, for example teas. The results of determination of selected inorganic anions and cations, as well as selected metals, in 6 green teas available on the Polish market are described in the paper.

17

ICP-MS w analizie próbek środowiskowych. Zastosowanie spektrometrii mas ze wzbudzeniem w plazmie sprzężonej indukcyjnie. Cz. 1

Jabłońska M., Szopa S.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2009

|

nr 11/12

26--30

PL

ICP-MS (spektrometria mas ze wzbudzeniem w plazmie sprzężonej indukcyjnie) jest w porównaniu z innymi technikami analitycznymi względnie nową metodą. Pozwala na wyjątkowo szybką, wielopierwiastkową analizę śladowych i ultraśladowych ilości pierwiastków oraz charakteryzuje się wyjątkową możliwością analizy izotopowej. W artykule przedstawiono podstawowe problemy analityczne, z którymi musi się borykać analityk, w skrócie omówiono także budowę spektrometru ICP-MS oraz jego najpopularniejsze zastosowania.

EN

ICP-MS (Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry) in comparison to other analytical techniques is relatively new. It allows extremely fast, a multielemental analysis of trace and ultratrace amounts of elements and is characterized by unique possibility of isotopic analysis. The article presents the basic analytical problems which the researcher must face and, in short, the construction of the ICP-MS spectrometer, and its common applications.

18

Concentrations of 42 elements in atmospheric fine particles in Zabrze, Poland

Rogula-Kozłowska W., Klejnowski K., Szopa S.

Environment Protection Engineering

|

2008

|

Vol. 34, nr 4

5-15

EN

One of the methods of measuring the concentrations of trace elements in atmospheric dust is the X-ray fluorescence spectroscopy (XRF). For the first time in Poland, a high-class X-ray fluorescence spectrometer was used to determine the content of trace elements in atmospheric dust collected on filters. Calibration was performed by measuring thin-layer standards and its correctness was checked. The energy-dispersive X-ray fluorescence spectroscopy (EDXRF) was used to determine 42 elements in PM2.5 (ambient particulates with the aerodynamic diameter not greater than 2.5 µm). The presence of some elements in the samples of ambient dust collected in 2003 was revealed and their concentrations were determined.

PL

Jedną z metod pomiaru stężenia pierwiastków śladowych w pyle atmosferycznym jest fluorescencja rentgenowska. Po raz pierwszy w Polsce wykorzystano wysokiej klasy spektrometr fluorescencji rentgenowskiej do oznaczeń zawartości pierwiastków śladowych w pyłach atmosferycznych osadzonych na filtrach. Przeprowadzono kalibrację opartą na pomiarze cienkowarstwowych wzorców i sprawdzono poprawność jej działania. Zastosowano technikę EDXRF do oznaczania 42. wybranych pierwiastków we frakcji fine pyłu zawieszonego w powietrzu. Stwierdzono obecność poszczególnych pierwiastków w pyle PM2,5 oraz rozpoznano wstępnie stężenia, w jakich one występują w próbkach z 2003 roku.

19

Lutowanie spoiwami wysokotopliwymi narzędzi z ostrzami ze stali szybkotnących

Winiowski A., Różański M., Szopa S.

Przegląd Spawalnictwa

|

2007

|

R. 79, nr 4

13-16

PL

Badania technologiczne lutowania indukcyjnego narzędzi z ostrzami ze stali szybkotnących wysokotopliwymi spoiwami: miedziano-niklowym w postaci taśmy i proszkowymi na osnowie stopów niklu, oraz żelazostopów. Badania jakości i wytrzymałości połączeń oraz twardości ostrzy ze stali szybkotnących po lutowaniu i obróbce cieplnej. Opracowanie najkorzystniejszych warunków materiałowo-technologicznych lutowania.

EN

Tests of induction brazing of high-speed steel point tools by means of high-melting filler materials: copper-nickel strips; brazing powders on the basis of nickel alloys, and ferroalloys. Tests of brazing filler metal quality and resistance as well as hardness of high-speed steel points after brazing and thermal treatment. Development of the optimum conditions of brazing to the extent of material and process.

20

Spoiwa do lutowania twardego narzędzi z ostrzami ze stali szybkotnących.

Wiśniowski A., Różański M., Szopa S.

Biuletyn Instytutu Spawalnictwa w Gliwicach

|

2007

|

R. 51, nr 5

66-66

PL

Przegląd spoiw do lutowania twardego nakładek ze stali szybkotnących do narzędzi. Badania technologiczne lutowania indukcyjnego narzędzi z ostrzami ze stali szybkotnących wysokotopliwymi spoiwami: miedziano - niklowym w postaci taśmy i proszkowymi na osnowie stopów niklu oraz żelazostopów. Badania jakości i wytrzymałości połączeń oraz twardości ostrzy ze stali szybkotnących po lutowaniu i obróbce cieplnej. Opracowanie najkorzystniejszych warunków materiałowo - technologicznych lutowania.

EN

Filler metals for brazing of high-speed steel cutting edges to tool bodies have been surveyed. Technological tests of induction brazing of cutting edges to tools with the use of high-melting filler metals, namely copper-nickel alloys in the form of strips and powdered nickel alloy and ferroalloy based ones, have been discussed. Quality and strength tests of the brazed joints and the measurements of hardness of high-speed steel edges after brazing and heat treatment have been presented as well. The most advantageous material and technological conditions of brazing have been determined.