Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Metale krytyczne, strategiczne i deficytowe w odpadach zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego

Witkowska-Kita B., Biel K., Orlicka A.

Przegląd Górniczy

|

2018

|

T. 74, nr 12

9--14

PL

Odpady sprzętu elektrycznego i elektronicznego są źródłem m.in. glinu, żelaza (surowce strategiczne), miedzi, srebra (surowiec deficytowy), magnezu, kobaltu i antymonu (surowce krytyczne) oraz kadmu, stopów metali, a także tworzyw sztucznych (polipropylen, akrylonitryl-butadien-styren, polistyren i teflon). Stale postępujący rozwój technologiczny w zakresie sprzętu elektrycznego i elektronicznego powoduje u potencjalnych użytkowników chęć posiadania sprzętu nowej generacji. Naturalną konsekwencją tej prawidłowości jest wzrost ilości wytwarzanych odpadów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZSEE).

EN

The waste management of waste electrical and electronic equipment are the source of metals, for example: aluminium, iron (strategic raw materials), copper, silver (deficit raw material) magnesium, cobalt, antimony (critical raw materials) and cadmium and alloys, and plastics (for example: polypropylene, acrylonitrile-butadiene-styrene, polystyrene and teflon). Constant technological development in the field of electrical and electronic equipment causes potential users to desire newer generation of hardware. The natural consequence of this regularity is to increase the amount of waste of electrical and electronic equipment (WEEE).

2

Gospodarcze wykorzystanie odpadów z kopalń węgla kamiennego

Witkowska-Kita B., Sobko W., Biel K.

Wiadomości Górnicze

|

2017

|

R. 68, nr 11

520--525

PL

W „Planie gospodarki odpadami dla województwa śląskiego na lata 2016–2022”, odpady z górnictwa węgla kamiennego zostały omówione w rozdziale dotyczącym odpadów pochodzących z sektora gospodarczego (w tym odpadów, których zagospodarowanie stwarza problemy). W niniejszym artykule autorzy dokonali analizy masy wytwarzanych odpadów z górnictwa węgla kamiennego na przestrzeni lat 2005–2015 oraz sposobów ich zagospodarowania. Autorzy przedstawili również przykłady „dobrych praktyk” gospodarczego wykorzystania tych odpadów stosowanych w polskich firmach.

EN

In the „Waste Management Plan for the Silesian Province for the years 2016-2022", waste from hard coal mining was discussed in the chapter on waste coming from the economic sector (including waste the management of which poses problems). In this article, the authors analyzed the mass of waste generated from hard coal mining in the years 2005-2015 and the methods of its management. The authors also presented examples of „good practices" of the economic use of this waste applied by Polish companies.

3

Analiza możliwości pozyskiwania deficytowych surowców mineralnych w Polsce

Witkowska-Kita B., Biel K., Blaschke W., Orlicka A.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2017

|

Tom 19

777--794

PL

W 2008 r. Komitet ds. Kopalin Krytycznych dla Gospodarki Stanów Zjednoczonych przedstawił definicję surowców strategicznych, która została również przyjęta przez kraje Unii Europejskiej. Grupę surowców strategicznych stanowi 14 surowców, tj.: baryt, diatomity, perlit, talk, gliny ceramiczne (wraz z kaolinem), surowce skaleniowe, surowce boru, bentonit, srebro, miedź, piaski kwarcowe, lit, tytan i wapienie. Mają one ważne znaczenie ekonomiczne i charakteryzują się wysokim ryzykiem niedoboru lub braku podaży. Sytuacja ta jest wynikiem ograniczonej ilości źródeł ich pozyskiwania. Niniejszy rozdział prezentuje podsumowanie pracy przeglądowej IMBiGS dotyczącej surowców deficytowych. Praca ta zawierała m. in. informacje o: kopalinach/surowcach krytycznych i ich właściwościach fizykochemicznych oraz ich występowaniu i wydobyciu w Polsce, stosowanych technologiach wzbogacania rud i przetwórstwie koncentratów w celu pozyskania surowców deficytowych a także gospodarce surowcami deficytowymi w Polsce oraz o obszarach ich zastosowania. Kompleksowa ocena potencjału surowcowego krajów Unii Europejskiej oraz identyfikacja tzw. surowców krytycznych, niezbędnych dla jej harmonijnego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego oraz postępu technologicznego, jest jednym z priorytetów polityki surowcowej UE.

EN

In 2008 Committee on Critical Mineral Impacts of the U.S. Economy, presented a definition of deficit raw materials, which was also adopted by the countries of the European Union. A group of deficit raw materials includes 14 minerals/materials which have economic importance and have a high risk of deficiency or lack of supply. These are: barytes, diatomites, perlite, talc, clay ceramics (including kaolin), feldspar, raw material boron, bentonite, silver, copper, silica sands, lithium, titanium and limestone. Such situation is the result of a limited number of sources of acquisition. This paper is a summary of the review work performed by IMBiGS for deficit raw materials. This work contains information on: fuels/raw materials and their physico-chemical properties, occurrence and production in Poland, enrichment of ores and processing concentrates, deficit raw materials management in Poland and the fields of application of these materials. A comprehensive assessment of mineral potential of the European Union countries and the identification of the so-called deficit raw materials necessary for its harmonious and sustainable economic development and technological progress, is one of the priorities of the EU's raw materials policy.

4

Gospodarka surowcami nieenergetycznymi w Polsce - surowce mineralne krytyczne, strategiczne i deficytowe

Witkowska-Kita B., Blaschke W., Biel K., Orlicka A.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 3

76--84

PL

Artykuł omawia problemy związane z gospodarką surowcami krytycznymi, strategicznymi i deficytowymi w Polsce. Gospodarka tymi surowcami obejmuje: zapotrzebowanie na ww. surowce nieenergetyczne, ich import do Polski wraz z głównymi kierunkami importu oraz eksport niektórych z tych surowców poza granice naszego kraju.

EN

This paper presents issues concerning management of critical, strategic and deficit raw materials in Poland. Management of these materials includes: demand for the abovementioned non-energy raw materials, import and the origin of import of non-energy raw materials to Poland, export of some of these materials abroad.

5

Analiza możliwości pozyskiwania strategicznych surowców mineralnych

Blaschke W., Witkowska-Kita B., Biel K.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2015

|

Tom 17, cz. 2

1428--1448

EN

In 2008 Committee on Critical Mineral Impacts of the U.S. Economy, presented a definition of strategic raw materials, which was also adopted by the countries of the European Union. A group of strategic raw materials includes 12 minerals/materials with a very critical economic importance and specific conditions related to the criticality and risk of shortage of supply. The risk of the shortage of supply is mainly due to a limited number of sources of origin. These are: rhenium, tellurium, iron, aluminum, bauxite, magnesite, molybdenum, manganese, vanadium, zinc, nickel and chromium. The attention is put on the raw materials used in large quantities in the key industries (iron, aluminum) and the strategic raw materials which include among others: traditional ingredients of alloy steel (vanadium, chromium, manganese, molybdenum). The above list of 12 strategic raw materials is a proposal, which can be modified as a result of the reduction of strategic raw materials resources in European countries. The strategic raw materials are found in temperate locations in the world and have few substitutes. The analysis of the literature on identified technologies has showed that the most recognizable way to enrich the specific raw materials is by processing their ores, which are the carriers of many metals. The ore is processed to improve their chemical composition, to standardize their chemical and physico-chemical properties, to ensure the appropriate sizes of the ore pieces. Since the mined ores are mostly not suitable for direct processing, an important process is multi-enrichment. The enrichment of ores can be divided into: mechanical and chemical enrichment. The process of ore processing was applied to the following materials: rhenium, iron, molybdenum, manganese, vanadium, zinc, nickel and chromium. A comprehensive assessment of mineral potential of the European Union countries and the so-called identification of strategic raw materials a priority of the EU raw materials policy.

6

Analiza możliwości pozyskiwania krytycznych surowców mineralnych

Blaschke W., Witkowska-Kita B., Biel K.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2015

|

Tom 17, cz. 1

792--813

EN

In 2008 Committee on Critical Mineral Impacts of the U.S. Economy, presented a definition of critical raw materials, which was also adopted by the countries of the European Union. According to this definition the critical raw materials are “minerals / materials exposed to the risk of disrupting or interruption of the supply, for which this deficit can have serious economic consequences for the entire economy”. The most critical to the economy of the European Union were considered 14 raw materials of significant economic importance, (i.e.: antimony, beryllium, cobalt, fluorspar, gallium, germanium, graphite, indium, magnesium metal, niobium, platinum group metals, rare earths, tantalum and tungsten) characterized primarily by a high risk of shortage or lack of supply, which result from a limited number of sources of their acquisition. Most materials belonging to this group are essential for the development of new technologies. The above list of 14 critical raw materials is a proposal that can be modified as a result of the reduction of critical raw materials resources in European countries. As a result of the literature analysis of identified technology it was found that the most recognizable way to enrich the individual raw materials is processing their ores, which are the carriers of many metals. The ore is processed in order to improve the chemical composition, standardization of the ore in terms of chemical and physico-chemical properties, providing adequate size pieces of the ore. Since the mined ore is usually not suitable for direct processing, multi-stage process of the ore enrichment is important. The enrichment of metal ores can be divided into: mechanical and chemical enrichment. The process of ore processing was applied to the following materials: beryllium, cobalt, tungsten and fluorite. A comprehensive assessment of mineral potential of the European Union countries and the identification of the so-called critical raw materials necessary for its harmonious and sustainable economic development and technological progress, is one of the priorities of the EU's raw materials policy.

7

Badanie podatności węgli kamiennych na proces rozdziału metodą suchej separacji

Blaschke W., Baic I., Witkowska-Kita B.

Polityka Energetyczna

|

2014

|

T. 17, z. 4

117--126

PL

Sucha separacja, prowadzona na powietrznych stołach koncentracyjnych, oddziela skałę płonną od ziarn węgla przy gęstości rozdziału powyżej 2,0 g/cm3. Proces odbywa się w strefie ziarn kamiennych. Różni się więc od klasycznego wzbogacania węgla. Podatność urobku na wzbogacanie określa się terminem trudności wzbogacania. Opracowano szereg wskaźników oceniających tę trudność/łatwość wzbogacania. W artykule przypomniano kilka z nich. Stwierdzono, że nie są one przydatne do oceny podatności na rozdział prowadzony przy wysokich gęstościach rozdziału. Zaproponowano pewną modyfikację wskaźnika Birda. Na podstawie tej modyfikacji przeprowadzono badania podatności dla trzech klas ziarnowych węgla kamiennego. Analizowane przypadki pokazały, że urobek węglowy kierowany do suchej separacji jest łatwo wzbogacalny.

EN

Dry coal cleaning processes for the removal of refuse from all kinds of raw coal are operated by air tables for separation density up to 2.0 g/cm3. Compared to the classic method of coal cleaning, dry separation concerns mainly the removal of refuse (deshaling). The primary condition for applying this technology is the determination of coal’s washability. This study reviewed multiple washability factors. It was found that, for high separation density, these factors are not fully suitable. The Bird value was then modified, and based on this new method, examinations were made of the washabilities of three grain classes. The results showed suitability for the dry coal process.

8

Parametry chemiczne depozytów mułów węglowych. Baza danych DMW

Baic I., Witkowska-Kita B., Lutyński A., Suponik T.

Polityka Energetyczna

|

2012

|

T. 15, z. 3

231-245

PL

W celu opracowania najbardziej efektywnych ekonomicznie technologii wzbogacania zinwentaryzowanych depozytów mułów węglowych przeprowadzone zostały w ramach projektu pn. "Identyfikacja potencjału energetycznego depozytów mułów węglowych w bilansie paliwowym kraju oraz strategia rozwoju technologicznego w zakresie ich wykorzystania szczegółowe badania jakościowe. W tym celu wykorzystano najnowocześniejsze metody geofizyczne, umożliwiające określenie techniką profilowań poziomych rozkładów złoża na różnych głębokościach, natomiast techniką sondowań określenie rozkładów złoża w płaszczyznach pionowych. Przeprowadzono również badania podstawowych parametrów fizycznych i chemicznych dla próbek mułów węglowych pochodzących ze zinwentaryzowanych depozytów. W tym celu opracowano algorytm badawczy oraz określono zakres niezbędnych do oznaczenia parametrów fizycznych i chemicznych dla poszczególnych próbek mułów węglowych. Analizowano skład chemiczny próbek mułów węglowych oznaczając w nich zawartość: SiO2, Al2O3, TiO2 , Fe2O3 , CaO, MgO, K2O, Na2O, Sc , C, P2O5 w celu dokonania ich identyfikacji jakościowej. Natomiast w celu określenia potencjalnego oddziaływania na środowisko określono w próbkach mułu węglowego zawartość metali, takich jak: arsen, bar, chrom, cyna, cynk, glin, kadm, kobalt, magnez, mangan, miedź, molibden, nikiel, ołów, rtęć, wanad i wapń. Analizie poddano także ekstrakt wodny sporządzony z próbek mułów węglowych oznaczając w nim nastąpujące parametry podstawowe, tj.: odczyn, przewodność, TDS, zasolenie, temperaturę, ChZTCr , fenole, azot amonowy, azot azotanowy(V), azot azotanowy(III), cyjanki wolne, chlorki, siarczany(VI), siarczki, chrom(VI), WWA, OWO, niejonowe SPC, anionowe SPC oraz metale - wymienione powyżej. Badania te wykonano w Katedrze Przeróbki Kopalin i Utylizacji Odpadów oraz w Instytucie Geologii Wydzia?u Górnictwa i Geologii. Oznaczenia były wykonywane na podstawie Polskich Norm oraz według procedur opracowanych w laboratorium. W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań składu chemicznego oraz oznaczenia zawartości metali (analiza bezpośrednia) wraz z podstawowymi parametrami fizycznymi. Przedstawiono także wyniki analizy ekstraktu wodnego. Zaprezentowane przykładowe wyniki badań dotyczyły dwóch próbek mułów węglowych pochodz?cych z osadnika, oznaczonego na potrzeby projektu symbolem K17 (próbki o nr K17/1 i K17/2). W artykule zamieszczono również informacje dotyczące rejestru depozytów mułów węglowych (baza danych DMW) stworzonego na potrzeby projektu. Baza danych zwiera dane dotyczące: lokalizacji - nazwa, dane teleadresowe, właściciel obiektu, opis lokalizacji, współrzędne geograficzne, rodzaju i ilości (objętości) zdeponowanych odpadów, rodzaju i ilości pobranych prób z danego osadnika wraz metryką i szkicem otworu z naniesieniem głębokości, wyników analiz jakościowych pobranych prób z oznaczeniem takich parametrów jak: wilgoć przemijająca i higroskopijna, zawartości popiołu, siarki, części lotnych i wartości opałowej w stanie analitycznym, roboczym i suchym, wyników analiz granulometrycznych i densymetrycznych dla prób uśrednionych z wybranych osadników, oszacowanej przybliżonej wartości potencjału energetycznego osadnika. Baza umożliwia także: agregowanie (łączenie) danych w celu prezentacji danych z wielu osadników, sortowanie danych (rosnąco lub malejąco) według wybranego parametru fizycznego, filtrowanie danych, eksport danych na dysk w formacie.xls - do późniejszej obróbki lub wględu w trybie offline (bez sieci). W ramach prac nad bazą danych DMW opracowano również wizualizację komputerową prezentującą lokalizację zinwentaryzowanych osadników mułów węglowych na podkładach topograficznych, hydrograficznych i sozologicznych.

EN

In order to develop the most cost-effective enrichment technology for inventoried deposits of coal sludge, detailed qualitative research was carried out under the project entitled “Identification of the energy potential of coal sludge deposits in the national fuel balance and technological development strategy for their use”. The most modern methods of geophysical profiling techniques were applied for determining the horizontal distribution of coal deposits at different depths, and probing techniques to determine the distribution of deposits in vertical planes. Research was also performed on the basic physical and chemical parameters of coal sludge samples originating from inventoried deposits. For this purpose, a testing algorithm was defined and the range necessary to determine the physical and chemical parameters of individual coal sludge samples were determined. The chemical composition of the coal sludge samples denoting content of SiO2 , Al2O3 , TiO2 , Fe2O3 , CaO, MgO, K2O, Na2O, Sc , C, and P2O5 was analyzed in order to make a qualitative identification. The content of metals was determined, including arsenic, bar, chrome, tin, zinc, aluminum, cadmium, cobalt, magnesium, manganese, copper, molybdenum, nickel, lead, mercury, vanadium, and calcium. The analysis involved the aqueous extract prepared from samples of coal sludge by marking the following basic parameters: pH, conductivity, TDS, salinity, temperature, ChZTCr, phenols, ammonia nitrogen, nitrate nitrogen (V), nitrate nitrogen (III), free cyanides, chlorides, sulfates (VI), sulfides, chromium (VI), PAHs, TOC, SPC nonionic, anionic SPC, and metals – listed above. These studies were performed in the Department of Mineral and Waste Utilization and in the Institute of Geology, Faculty of Mining and Geology. Markings were made on the basis of Polish Standards and according to procedures developed in the laboratory. This paper presents the results of the determination of the chemical composition and metal content (direct analysis) together with the basic physical parameters. The paper presents the results of the analysis of an aqueous extract. Some exemplary results are presented on two samples of coal sludge from the settling tank, designated for the project symbol K17 (samples Nos. K17/1 and K17/2). The article also includes information about the registry of coal sludge deposits (DMW database) created for the project. DMW database contains data on: location – name, contact details, the owner, a description of the location, geographical coordinates, the type and amount (volume) of deposited waste, the type and quantity of samples collected from the settling tank with a metric and a sketch of applying the depth of the hole, qualitative analysis of test results with marking parameters such as transient and hygroscopic moisture, content of ash, sulfur, volatile matter and calorific value in the analytical working and a dry state, the results of granulometric and densitometry analysis of averaged samples from selected settling tanks. the estimated approximate potential energy value of a settling tank. The database also enables: aggregating (combining) data in order to present data from many settling tanks, sorting data (ascending or descending) by a selected physical parameter, filtering data exporting data to disk in Excel spreadsheet format – for subsequent treatment or consultation in offline mode (without network). During work on the database DMW, a computer visualization was also developed presenting the location of inventoried coal sludge settling tanks on topographic, hydrographic, and sozological rough.

9

Zastosowanie analitycznego procesu hierarchicznego (AHP) do wielokryterialnej oceny innowacyjności technologii zagospodarowania odpadów z górnictwa kamiennego

Kozioł W., Piotrowski Z., Pomykała R., Machniak Ł., Baic I., Witkowska-Kita B, Lutyński A., Blaschke W.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2011

|

Tom 13

1619-1634

PL

Ważnym problemem gospodarki odpadami w Polsce, wymagającym nowoczesnego i efektywnego rozwiązania są odpady z przemysłu wydobywczego, głównie z węgla kamiennego (grupa 01). Stanowią one około 60% odpadów przemysłowych. Głównym celem projektu pt. "Foresight w zakresie priorytetowych i innowacyjnych technologii zagospodarowania odpadów pochodzących z górnictwa węgla kamiennego" jest identyfikacja wiodących technologii zagospodarowania odpadów, których rozwój będzie priorytetowy dla Polski oraz opracowanie scenariuszy ich rozwoju.

EN

A major problem of waste management in Poland, demanding a modern and efficient solution are waste from the extractive industries, mainly from coal (group 01). Those waste represent approximately 60% of industrial waste. The main objective of the project "Foresight on priority and innovative technologies of waste from coal mining management" is identification of the leading waste management technologies, which development will be a priority for Poland and working out scenarios for their development. The paper shows method of innovation assessment of selected management technologies of waste from mining industry, with use of hierarchical analysis of the problem. Method of Analytic Hierarchy Process (AHP) is one of the methods of hierarchical analysis of multidecision problems. It allows to decompose the complex issue of decision-making and the creation of the final ranking for a finite set of alternatives. The paper presents the results of the analysis of hierarchical problems conducted by the Foresight OGWK in relation to the superior criteria in pairs due to innovation of technology, pairs of subcriteria and the defined technologies for the sake of specific criteria. Experience in the application of AHP method, as a tool in a very complex selection process, supported by the opinions of experts, helped formulate a few remarks, useful for afterlike applications in the future.

10

Wpływ wybranych czynników na rozwój innowacyjnych technologii zagospodarowywania odpadów pochodzących z górnictwa węgla kamiennego określony metodą krzyżowej analizy wpływów

Baic I., Witkowska-Kita B., Blaschke W., Lutyński A., Kozioł W., Piotrowski Z.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2011

|

Tom 13

1339-1357

PL

W roku 2007 wytworzono w Polsce 124,4 mln ton odpadów. Duży udział, bo 34,4 mln ton, a więc 26,6 %, stanowiły odpady mineralne powstające przy wydobyciu i przetwarzaniu węgla, co pokazano na rys. 1. Pomimo znacznego gospodarczego wykorzystania opisywanych odpadów, najczęściej w różnego typu pracach rekultywacyjnych na obszarach objętych eksploatacją górnicza, ich ilość deponowana na składowiskach stale wzrasta i w 2007 (dane GUS) osiągnęła ponad 0,5 mld ton [4]. Na rys. 2 pokazano procentowe udziały poszczególnych rodzajów odpadów wytworzonych w 2007 r. w kopalniach węgla kamiennego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Wydaje się więc, w świetle przedstawionych danych, że problematyka efektywnego i szerokiego wykorzystania odpadów z produkcji węgla kamiennego jest niezwykle aktualna. Pewne pozytywne trendy zaobserwować można ostatnio w podejściu spółek węglowych, co wynika z obowiązującej już Ustawy o odpadach wydobywczych (Dz.U. z 2008 r. Nr 138, poz. 865) [3], [5]. Ustawa zobowiązuje bowiem wytwórców odpadów do ich utylizacji i zagospodarowania w instalacjach przemysłowych, wykluczając niektóre dotychczas stosowane metody zagospodarowania, np. poprzez składowanie. Przedstawiona sytuacja legła u podstaw zgłoszenia projektu "Foresight w zakresie priorytetowych i innowacyjnych technologii zagospodarowania odpadów pochodzących z górnictwa węgla kamiennego". Koordynatorem projektu, którego realizację przewidziano na lata 2009 - 2011, jest Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie. Partnerami projektu są Akademia Górniczo Hutnicza i Politechnika Śląska. W ramach wykonywanego projektu przewiduje się szereg badań mających na celu identyfikację wiodących technologii zagospodarowania odpadów górniczych o znaczeniu strategicznym, których rozwój w następnych 20 latach będzie priorytetowy dla Polski, a także opracowanie ich scenariuszy z określeniem czynników mających istotny wpływ na ten rozwój [1].

EN

In Poland 124.4 mln t of waste was created in 2007. A large share, i.e. 34.4 million tonnes accounting for 26.6%, was mineral waste produced during coal mining and processing. Despite the economic use of such waste in rehabilitation of mining areas the amount of waste accumulated in waste heaps is grow-ing and in 2007 (according to GUS) reached 0.5 billion tonnes. It seems that according to abovementioned data the problem of effective and comprehensive use of mine waste is extremely valid. Certain positive trends are observed in the approach of Coal Companies due to Act on Extractive waste (OJ of 2008. No. 138, item. 865). The Act obliges producers to utilize and dis-pose waste in industrial facilities excluding some of the methods already used e.g. storage. Presented status gave fundaments for submitting the project titled "Foresight for prioritized and innovative hard coal waste disposal technologies". The project which is scheduled for implementation on 2009-2011 is coordinated by Institute of Mechanised Construction and Rock Mining in Warsaw. Part-ners are: AGH University of Science and Technology and Silesian University of Technology. In the project certain investigations were carried out in order to identify leading technologies of mine waste disposal of strategic importance which in the next 20 years will be the priority for Poland. Certain scenarios of factors affecting the development of these technologies were prepared. The fourth stage of the OGWK Foresight project included core activity which was focused on carrying out the research with various methodologies on innovativeness of hard coal mining waste management and influence of selected factors on their development. The paper presents results of cross-impact analysis of selected factors on innovativeness of hard coal mining waste management technology. The cross-impact analysis were supported by MICMAC software which allowed identification of sets of factors with the most powerful feedback effects. In total, six sets of arrays were analyzed, including five arrays of technological groups and one horizontal array representing strategic objectives factors. Cross-impact analysis were conducted in the following three stages: 1. Inventory of factor affecting the analyzed system (technology) development within the specific timeframe. 2. Determination of the relationship between selected factors and quantitative description of existing relationships with the use of cross-impact matrix. 3. Identification of key factors for the evolution of analyzed system (technology) within the specific timeframe. In the performed study experts were evaluating factors affecting imple-mentation of strategic objectives (horizontal array) and evaluation of factors affecting development of technology in five thematic groups of hard coal waste usage. Survey results were used for the extensive analysis allowing identification of key factors in the considered processes. Conducted cross-impact analysis allowed to determine key factors in thematic groups of hard coal waste disposal technologies and in horizontal array factors. It was found that there is a good repeatability of key factors in individual thematic technology groups. Resulting set of key factors indicates strong impact of economic factors with the lack or relatively low impact of factors related to technological issues in individual thematic groups.

11

Technologie zagospodarowania odpadów z górnictwa węgla kamiennego - diagnoza stanu aktualnego, ocena innowacyjności i analiza SWOT

Baic I., Witkowska-Kita B.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2011

|

Tom 13

1315-1325

PL

Pomimo wysokiego poziomu odzysku i unieszkodliwiania (poza składowaniem) odpadów z wydobycia i przetwarzania węgla kamiennego, aktualnego stanu gospodarki odpadami wydobywczymi nie można uznać za zadowalający. Jest to spowodowane wieloma czynnikami, do których zaliczyć należy: niedostatek technicznie, ekologicznie i ekonomicznie sprawdzonych technologii przeróbki kopalin i odzysku surowców odpadowych, częste zmiany uregulowań prawnych w dziedzinie gospodarowania odpadami i ochronie środowiska w tym w szczególności brak rozporządzeń wykonawczych do ustawy o odpadach wydobywczych, brak wystarczających mechanizmów ekonomicznych sprzyjających odzyskowi surowców odpadowych, barierę kapitałową przy wprowadzaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych w eksploatacji i przeróbce kopalin, brak pełnego zbilansowania odpadów składowanych i nagromadzonych na nieewidencjonowanych składowiskach. Reasumując należy stwierdzić, że występuje pilna konieczność opracowania kompleksowego programu zagospodarowania odpadów pochodzących z górnictwa węgla kamiennego oraz umieszczenia w rządowych programach restrukturyzacji górnictwa węglowego oraz energetyki odpowiednich zapisów dotyczących przedmiotowych odpadów i ich wykorzystania.

EN

The article presents current state of waste management from hard coal mining industry including legal requirements within the field. The article also deals with the research project "Foresight in priority and innovative technologies of hard coal mining waste management" which aims at evaluating current Technologie zagospodarowania odpadów z górnictwa węgla… 1325 state of technological development in economic usage of hard coal mining waste and indicating investments priorities and directions of management. Research activities in the area of mineral resource management clearly show that more and more of the substance, recently regarded as waste, is getting in new technologies, the value of minerals. Functioning well until recently, the term "waste" shall be replaced by "potential mineral resource", and recently more and more as a "secondary raw material". This reflects both the values of utility and possible benefits from its use. Idea of the project "Foresight on priority and innovative technologies for handling hard coal mining waste" (Foresight OGWK) is to identify priorities for investment in research and technological development, changing the orientation of science and innovation system, strengthening the potential of Polish research & development sphere and public as well as private sector enterprises operating in the sector of economic use of waste from extractive industries, through development and implementation of foresight methodology in the range of innovative waste management technologies. There is an urgent need to develop a comprehensive program of waste management from coal mining and the placement in government programs for restructuring of coal mining and power industries, adequate records regarding the waste and their use.

12

Foresight OGWK - Analiza innowacyjności technologii zagospodarowania odpadów pochodzących z górnictwa węgla kamiennego z zastosowaniem metody Delphi

Baic I., Witkowska-Kita B., Lutyński A., Blaschke W., Kozioł W., Piotrowski Z.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2011

|

Tom 13

1289-1299

PL

Przeprowadzona z zastosowaniem metody Delphi ocena innowacyjności technologii zagospodarowania odpadów pochodzących z górnictwa węgla kamiennego odzwierciedla hierarchizację postępowania z odpadami wynikająca z zapisów zawartych w ustawie o odpadach wydobywczych tzn. zapobieganie, minimalizację i gospodarcze wykorzystanie odpadów wydobywczych. Jako priorytetowy cel strategiczny eksperci wskazali "Pełne wykorzystanie odpadów wytwarzanych obecnie i w okresach wcześniej-szych przez górnictwo węgla kamiennego" podkreślając, że możliwość jego realizacji uzależniona jest od stworzenia odpowiednich mechanizmów prawnych i fiskalnych preferujących wykorzystanie surowców odpadowych. Oceniając hierarchię ważności kryteriów mających wpływ na innowacyjność technologii zagospodarowania odpadów z górnictwa węgla kamiennego eksperci uznali, że niezależnie od kierunków gospodarczego wykorzystania przedmiotowych odpadów, najistotniejszą rolę odgrywają kryterium ekonomiczne i kryterium techniczno -technologiczne. Dla kryterium ekonomicznego za czynniki najbardziej istotne uznano koszty wdrożenia i eksploatacji instalacji do przetwarzania odpadów wydobywczych natomiast dla kryterium techniczno-technologicznego - dostępność odpadów o wymaganych właściwościach jakościowych. Według ekspertów szanse rozwoju technologicznego w poszczególnych kierunkach gospodarczego wykorzystania odpadów z górnictwa węgla kamiennego wynikają głównie z dostępności przedmiotowych odpadów i konieczności minimalizacji skutków eksploatacji na po-wierzchni obszaru górniczego, zaś zagrożenia wynikają z konieczności budowy dodatkowej infrastruktury i brakiem środków finansowych. Eksperci stwierdzili również, że występuje pilna konieczność podjęcia prac naukowo-badawczych nad opracowaniem nowych innowacyjnych technologii wykorzystania odpadów z górnictwa węgla kamiennego oraz opracowanie wytycznych technicznych dla prac rekultywacyjnych z wykorzystaniem tych odpadów. Reasumując należy stwierdzić, że występuje pilna konieczność opracowania kompleksowego programu zagospodarowania odpadów pochodzących z górnictwa węgla kamiennego oraz stworzenia warunków prawnych i instytucjonalnych umożliwiających rozwój technologiczny branży wydobywczej i przetwórczej oraz instrumentarium finansowego wspierającego inicjatywy technologiczne w zakresie zagospodarowania odpadów z górnictwa węgla kamiennego.

EN

The main objective of the project "Foresight on priority and innovative technologies for handling hard coal mining waste" (Foresight OGWK) is to iden-tify leading technologies of mining waste management of strategic importance witch development will be a priority for Poland in the next 20 years and to provide scenarios of their development by applying systematic research method [1]. The fourth stage of the project realization was its core and dealt with conducting research with various methods to evaluate innovativeness of tech-nologies dealing with coal mining waste management and the influence of cer tain factors [2, 3, 5, 6]. One of the methods used for this research was the Del-phi method. It is based on structural research incorporating experience and knowledge of the research participants who are the experts in given areas. In the project, the Delphi method involves triple surveys, so that the results of previous survey were the source and basis for conducting the next one. In those surveys 170 experts have been involved, who represented hard coal mining, local administration and science sector [5]. In the Foresight OGWK Project, the survey included three thematic are-as: Part I Evaluation and prioritizing strategic and particular objectives of hard coal waste management, Part II Evaluation of technological issues of hard coal waste management, Part III Estimation of directions of research and development of hard coal waste management [5]. The evaluation of innovativeness of hard coal mining waste manage-ment technology with the Delphi method reflects the hierarchy of dealing with waste according to the Act of extractive waste meaning: preventing, minimizing and economic use of resources. As the prior goal, the experts indicated "Full usage of waste currently and previously produced by hard coal mining" under-lining that the possibility of reaching that goal depends on creating appropriate legal and fiscal mechanisms promoting the use of waste resources. Through the evaluation of the hierarchy in the importance of criteria in-fluencing the innovativeness of waste management technologies the experts recognized that regardless the economic use of the waste the most important is financial criterion and technical & technological one. According to the experts the chances of technological development in particular directions of economic use of the waste result mainly from the acces-sibility of the waste and the necessity of minimizing mining exploitation effects, on the other hand the problems may result from the necessity of creating additional infrastructure and lack of financial means. The experts also claim that there is an urgent need of conducting research and development works on new innovative technologies of using hard coal mining waste and on issuing technical requirements for reclamation works. To conclude, it must be stated that there is an urgent need of creating complete hard coal mining waste management plan, creating legal and institutional conditions facilitating technological development of mining sector and providing financial instruments supporting technological initiatives in the subject of hard coal mining waste management.

13

Wkład Centrum Gospodarki Odpadami i Zarządzania Środowiskowego Oddziału Zamiejscowego IMBiGS w racjonalizację gospodarki odpadami, w tym odpadami wydobywczymi w Polsce

Baic I., Witkowska-Kita B.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 5

3-5

PL

Problematyka odpadów wymaga kompleksowego podejścia w myśl zasad zrównoważonego rozwoju i eliminacji strat w gospodarce w trakcie całego procesu produkcyjno- konsumpcyjnego, od etapu pozyskania surowców, poprzez przetwarzanie i produkcję wyrobów, sferę konsumpcji i ponownego odzysku lub unieszkodliwiania zużytych materiałów. Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego już w latach 90. ubiegłego stulecia włączył się aktywnie w działalność naukowo-badawczą i wdrożeniową związaną z szeroko rozumianą gospodarką odpadami. Jednak największy rozwój w tej dziedzinie gospodarki rozpoczął się w 2002 roku. Było to spowodowane włączeniem w struktury IMBiGS - Instytutu Gospodarki Odpadami w Katowicach i utworzeniem w jego miejsce Centrum Gospodarki Odpadami Oddziału Zamiejscowego IMBiGS - CGO (obecnie Centrum Gospodarki Odpadami i Zarządzania Środowiskowego).

14

Ocena wpływu wybranych czynników na rozwój innowacyjnych technologii zagospodarowania odpadów pochodzących z górnictwa węgla kamiennego - metoda krzyżowej analizy wpływów

Lutyński A., Blaschke W., Baic I., Witkowska-Kita B., Kozioł W., Piotrowski Z.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 5

18-24

PL

W artykule przedstawiono wyniki krzyżowej analizy wpływu wybranych czynników na rozwój innowacyjnych technologii zagospodarowania odpadów z górnictwa węgla kamiennego. Procedura krzyżowej analizy wpływów została wsparta oprogramowaniem MICMAC, co pozwoliło na wyłonienie zbiorów czynników o największej sile zwrotnych oddziaływań. Łącznie analizowano sześć zestawów macierzy, w tym pięć macierzy z grup technologicznych i jedna macierz horyzontalna reprezentująca czynniki celów strategicznych.

EN

The article presents the results of cross impact analysis of selected factors relating to the development of innovative management technologies of wastes from hard coal mining. The procedure of cross impact analysis was supported by the MICMAC software, what allowed to select factors with the highest force of reversible influences. Altogether the analysis covered six matrix sets, including five matrices from technological groups and one horizontal matrix representing factors of strategic aims.

15

Ocena innowacyjności technologii zagospodarowywania odpadów pochodzących z górnictwa węgla kamiennego - metoda AHP

Kozioł W., Piotrowski Z., Pomykała R., Machniak Ł, Baic I., Witkowska-Kita B., Lutyński A., Blaschke W.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 5

25-31

PL

W referacie przedstawiono sposób eksperckiej oceny innowacyjności wytypowanych technologii zagospodarowania odpadów z górnictwa węgla kamiennego metodą analizy hierarchicznej problemu (AHP). Metoda Analytic Hierarchy Process (AHP) jest jedną z wielokryterialnych metod hierarchicznej analizy problemów decyzyjnych. Umożliwia ona dekompozycję złożonego problemu decyzyjnego oraz utworzenie rankingu finalnego dla skończonego zbioru wariantów. W referacie zaprezentowano wyniki przeprowadzonej analizy hierarchicznej problemów przeprowadzonej w ramach projektu Foresight OGWK w odniesieniu do kryteriów ogólnych parami ze względu na innowacyjność technologii, kryteriów szczegółowych (subkryteriów) parami oraz zdefiniowanych technologii względem kryteriów szczegółowych.

EN

The article presents the manner of expert innovation assessment of selected management technologies of wastes from hard coal mining by means of the problem hierarchic analysis (AHP) method. The Analytic Hierarchy Process (AHP) method is one of the multi-criterial methods of hierarchic analysis of decision-making problems. It enables the decomposition of a complicated decision-making problem and the creation of final ranking for the finite set of variants. The article presents the results of hierarchic analysis of problems carried out in the framework of the Foresight OGWK project with reference to general criteria in pairs on account of technology innovation, detailed criteria (subcriteria) in pairs and defined technologies in relation to detailed criteria.

16

Ocena innowacyjności technologii zagospodarowania odpadów pochodzących z górnictwa węgla kamiennego - metoda Delphi

Baic I., Witkowska-Kita B., Lutyński A., Blaschke W., Kozioł W., Piotrowski Z.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 5

14-17

PL

W referacie przedstawiono wyniki prac ekspertów dokonujących oceny innowacyjności wytypowanych technologii zagospodarowania odpadów z górnictwa węgla kamiennego – metodą Delphi. W metodzie tej ocenie poddano cele strategiczne i szczegółowe w zakresie zagospodarowania odpadów z górnictwa węgla kamiennego, zagadnienia technologiczne w aspekcie sformułowanych kryteriów natury społecznej, techniczno-technologicznej, ekonomicznej i polityczno-prawnej oraz kierunki prac naukowo badawczych dotyczących zagospodarowania tego rodzaju odpadów.

EN

The paper presents the work results of experts performing the assessment of innovation of selected management technologies of wastes originating from hard coal mining by means of the Delphi method. In this method subjected to assessment were strategic and detailed objectives with respect to the management of wastes originating from hard coal mining, technological problems in the aspect of criteria of social, technical/technological, economic and political/legal nature as well as directions of scientific research works concerning the management of wastes of such a type.

17

Biomasa źródłem energii w Europie

Witkowska-Kita B., Karuga S.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 5

57-64

PL

Zapotrzebowanie na energię rośnie wraz z rozwojem cywilizacji, podczas gdy tradycyjne paliwa kopalne, takie jak węgiel, ropa naftowa lub gaz ziemny stopniowo się wyczerpują. Temu zjawisku towarzyszy wzrost zanieczyszczenia środowiska. W związku z tym nastąpiło znaczne zainteresowanie wykorzystaniem "energii odnawialnej". W artykule przedstawiono dane statystyczne dotyczące ilości biomasy wytwarzanej w krajach Unii Europejskiej, jak również dotyczące jej ilości wykorzystywanej do celów energetycznych w poszczególnych krajach Unii Europejskiej.

EN

The demand for energy is growing along with the development of civilisation, while the traditional fossil fuels such as coal, petroleum or natural gas run out progressively. This phenomenon is accompanied by an increase in environment pollution. Accordingly, considerable interest in the use of "renewable energy" has followed. The article presents statistical data concerning the quantity of biomass produced in the European Union member states as well as concerning its quantity used for power engineering purposes in these countries.

18

Foresight OGWK - konsultacje społeczne

Baic I., Witkowska-Kita B.

Górnictwo i Geologia

|

2011

|

T. 6, z. 2

7-24

PL

Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie wspólnie z Katedrą Przeróbki Kopalin i Utylizacji Odpadów Politechniki Śląskiej w Gliwicach oraz Katedrą Górnictwa Odkrywkowego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie rozpoczął w 2009 r. realizację projektu pn: „Foresight w zakresie priorytetowych i innowacyjnych technologii zagospodarowania odpadów pochodzących z górnictwa węgla kamiennego" (Foresight OGWK). Głównym celem projektu jest identyfikacja wiodących technologii zagospodarowania odpadów z górnictwa węgla kamiennego o znaczeniu strategicznym, których rozwój w następnych 20 latach będzie priorytetowy dla Polski oraz opracowanie scenariuszy ich rozwoju poprzez zastosowanie usystematyzowanej metodyki badawczej. Realizacja projektu, oprócz wyboru najlepszych technologii oraz wskazania scenariuszy ich rozwoju, przyczyni się również do osiągnięcia innych wymiernych celów, w tym m. in.: wzmocnienia potencjału sektora B+R, wzmocnienia innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw działających w branży odpadów wydobywczych oraz zacieśnienia współpracy pomiędzy sektorem nauki a sektorem przedsiębiorstw. W pracy przedstawiono szczegółową analizę wyników uzyskanych w trakcie przeprowadzonych w ramach projektu Foresight OGWK konsultacji społecznych. Konsultacje społeczne polegały na wypełnieniu przez zainteresowanych respondentów specjalnie przygotowanej ankiety, będącej syntezą dotychczasowych wyników prac badawczych z wykorzystaniem metody Delphi. Ankieta składała się z 6 pytań merytorycznych, dotyczących: hierarchizacji celów strategicznych, hierarchizacji celów cząstkowych, innowacyjności kierunków gospodarczego wykorzystania odpadów z górnictwa węgla kamiennego, hierarchii kryteriów, mających wpływ na innowacyjność technologii zagospodarowania odpadów z górnictwa węgla kamiennego, hierarchii kierunków - prac naukowo-badawczych, umożliwiających postęp w zakresie rozwoju technologii zagospodarowania odpadów z górnictwa węgla kamiennego, hierarchii obszarów instytucjonalnych niezwiazanych z wytwarzaniem i przetwórstwem odpadów z górnictwa węgla kamiennego oraz pytania umożliwiającego określenie struktury badanych respondentów.

EN

The major aim of the project titled "Foresight in priority and innovative technologies of hard coal mining waste management" (Foresight OGWK) is identification of leading technologies in mining waste management of primary meaning, as their development in next 20 years in Poland will be a priority. The public consultations in the project involved filling by the respondents a questionnaire being a synthesis of current research results obtained with the following methods: Delphi, Cross-impact-matrix and AHP method. The following paper presents detailed analysis of results gained in public consultations.

19

Analiza innowacyjności technologii zagospodarowania odpadów z górnictwa węgla kamiennego

Lutyński A., Blaschke W., Baic I., Witkowska-Kita B.

Górnictwo i Geologia

|

2011

|

T. 6, z. 2

109-120

PL

W artykule przedstawiono ocenę innowacyjności technologii zagospodarowania odpadów z górnictwa węgla kamiennego, która została przeprowadzona w dwóch etapach. W pierwszym etapie wytypowano dwadzieścia cztery technologie rozwojowe i rozpowszechnione o najwyższym poziomie natężenia stopnia innowacyjności. W drugim etapie dokonano analizy wykorzystując metodę AHP (Analytic Hierarchy Process).

EN

The article presents an assessment of technology innovation of waste disposal from hard coal mining which was carried out in two stages. In the first stage 24 developing technologies were selected and widespread with the highest level of innovation. In the second stage, selected technologies were analyzed with the use of Analytic Hierarchy Process method.

20

Aspekty ekonomiczne wdrożenia krajowego systemu zbierania złomu baterii i akumulatorów przenośnych

Karuga S., Baic I., Witkowska-Kita B.

Chemik

|

2008

|

Vol. 61, nr 1

41-45

PL

Wejście w życie Dyrektywy Nr 2006/66/WE w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów nakłada na państwa członkowskie obowiązek prowadzenia prawidłowej gospodarki tymi odpadami. Podstawowym warunkiem prawidłowej gospodarki tego rodzaju odpadami jest opracowanie optymalnego systemu ich zbierania oraz określenie kosztów związanych z jego wdrożeniem i funkcjonowaniem- W artykule podjęto próbę wyznaczenia wysokości tych kosztów oraz poziomu opłaty za wprowadzenie do obrotu baterii i akumulatorów przenośnych. Opłata uwzględniona przez producentów w cenie zakupu nowych baterii i akumulatorów przenośnych powinna zostać przeznaczona na sfinansowanie wszystkich działań związanych ze zorganizowaniem systemu ich zbierania, przetwarzania i recyklingu, a także działań informacyjno-edukacyjnych.

EN

The implementation of the Directive No. 2006/66/WE on batteries and accumulators and waste batteries and accumulators to lay on member states the obligations to lead the correct management of theses wastes. The collection schemes, their implementation and work costs are the basing elements of correct management of thesis wastes. The determination trial of the charge height for the introduction to the turnover of the batteries and accumulators was done in this article. This payment should become taken into account in the purchase price of new batteries and accumulators. This fee should become intended on financing of all activities with: organising of the collection schemes, the transformation and the recycling of waste batteries and accumulators, and also activities in informational -educational fields.