Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Długoterminowa reakcja mikroorganizmów i mezofauny na pożary gleb leśnych pochodzenia antropogenicznego

Górska E. B., Olejniczak I., Gozdowski D., Panek E., Kondras M., Oktaba L., Prędecka A., Biedugnis S., Boniecki P., Tyburski Ł., Oktaba I., Skawińska M., Dobrzyński J., Jankiewicz U., Hewelke E., Kaliszkiewicz A.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2018

|

Tom 20, cz. 2

1776--1792

PL

Pożary w lasach, poza stratami dla gospodarki człowieka, zmieniają drastycznie właściwości abiotyczne i biotyczne środowiska leśnego zarówno w czasie jak i przestrzeni. W wyniku pożaru obserwuje się spadek liczebności oraz różnorodności taksonomicznej mikro- i mezofauny glebowej co ma niebagatelny wpływ na kształtowanie metabolizmu ekosystemów glebowych. Celem podjętych badań była ocena dynamiki zmian liczebności mikroorganizmów i mezofauny glebowej w glebie i ściółce w zależności od intensywności pożaru jak również od okresu czasu po pożarze. Badania przeprowadzono w północno-wschodniej części Kampinoskiego Parku Narodowego. Badaniami objęto obszary wypalone – powstałe na skutek „mocnego”(Mp) i „słabego”(Sp) pożaru, oraz sąsiadujące z nimi obszary niewypalone – kontrolowane w 2., 14. i 28. miesiącu po pożarze który miał miejsce w czerwcu 2015 r. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że intensywność pożaru jak również czas upływający od żywiołu kształtuje liczebność populacji bakterii i grzybów mikroskopowych oraz mezofauny w glebie. Wyniki badań wskazują na powolną regenerację zespołów mikroorganizmów i mezofauny na pożarzyskach. Na tempo regeneracji i różnorodność gatunkową wpływ mają obszary niewypalone sąsiadujące z pożarzyskiem.

EN

Fires in forests apart from human losses for the economy, drastically change the properties of abiotic and biotic forest environment in both time and space. As a result of the fire, there is a decrease in the number and taxonomic diversity of soil microorganisms and mesofauna, which has a significant impact on the formation of metabolism of soil ecosystems. The aim of this study was to evaluate the dynamics of changes in the number of microorganisms and soil mesofauna in soil and litter depending on the intensity of the fire, as well as the period of time after the fire. The study was conducted in the north-eastern part of the Kampinos National Park. The study included areas burnt – resulting from a "strong" (Mp) and "weak" (Sp) fire, and the adjacent areas unfired – controlled 2, 14 and 28 months after the fire that took place in June 2015. Based on the obtained results, it was found that the intensity of the fire, as well as the time elapsing from the fire, shapes the population of bacteria, microscopic fungi and mezofauna in the soil. The results of the research indicate slow regeneration of microorganism and mesofauna assemblages during firefighting. Regeneration and species diversity are affected by unburnt areas adjacent to a fire.

2

Stan techniczny budowli piętrzących na przykładzie wybranego systemu nawodnień podsiąkowych

Oleszczuk R., Stocka I., Urbański J., Hewelke E.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2017

|

T. 17, z. 1

89--100

PL

W pracy dokonano oceny stanu technicznego budowli piętrzących (przepusto-zastawek i zastawek) zlokalizowanych na obiekcie nawodnień podsiąkowych Solec. Analizy dokonano w aspekcie możliwości odbudowy i modernizacji systemu melioracyjnego w celu ponownego wykorzystania do zwiększenia retencji wodnej na przyległych obszarach. Badaniami objęto wybrane parametry budowli, jak: wielkość przykrycia glebą rurociągów podziemnych przepusto-zastawek, stan ich zamulenia, wielkość osadzenia przyczółków w stosunku do powierzchni terenu oraz stan prowadnic i elementów piętrzących. Analizowano również wpływ prac konserwacyjnych lub ich braku na wybrane parametry techniczne analizowanych budowli. Badania przeprowadzono na podstawie zalecanych metod pomiarowych wraz ze stosowanymi kryteriami oceny stanu technicznego wybranych parametrów technicznych. Obecnie żadna z analizowanych budowli nie jest w stanie piętrzyć i blokować odpływu wody na rozpatrywanym terenie gleb torfowo-murszowych.

EN

The paper presents an assessment of the technical condition of the weir constructions (culvertweirs and weirs) located in the sub-irrigation system Solec. The analysis was made in terms of the possibility of reconstruction and modernization of the sub-irrigation system for increasing of water retention in surroundings areas. The study included some parameters of weir constructions such as: the size of the soil cover of underground pipelines of culvert-weirs, their state of sediment deposits, the position of the abutments in relation to the soil surface and the state of guides and rising elements. Also the impact of conservation works or lack them on selected technical parameters was analysed. This study was based on recommended methods of measurement, together with the applicable criteria for assessing the technical condition of selected technical parameters. At present, none of the analysed weir constructions can not accumulate and block the water outlet on the considered area of peatmoors soils.

3

Pożar – czynnik kształtujący liczebność mikroorganizmów i mezofauny w glebach leśnych

Olejniczak J., Górska E. B., Kondras M., Oktaba L., Gozdowski D., Jankiewicz U., Prędecka A., Dobrzyński J., Otręba A., Tyburski Ł., Mickiewicz M., Hewelke E.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2017

|

Tom 19

511--526

PL

Jednym z czynników stresogennych poważnie zakłócającym równowagę biologiczną gleby jest pożar. Charakter zaburzeń powodowanych przez pożar zależy od siły, czasu trwania, sezonu i częstotliwości jego pojawiania się. Pożary wpływają na fizyczne, chemiczne i biologiczne własności gleby. Przyczyniają się do zmniejszenia liczebności mezo – i makrofauny oraz wpływają na mikroorganizmy glebowe. Celem podjętych badań była ocena wpływu intensywności pożaru na liczebność wybranych grup edafonu glebowego w tym bakterii heterotroficznych, grzybów mikroskopowych oraz mezofauny glebowej roztoczy (Acari) i skoczogonek (Collembola) w ściółce i w glebie na pożarzysku w Puszczy Kampinoskiej. Podczas pożaru powierzchniowego (jaki miał miejsce w Puszczy Kampinoskiej) organizmy zasiedlające wierzchnie warstwy gleby, są bezpośrednio narażone na działanie pożaru. Założono, że liczebność organizmów związanych z warstwą organiczną gleb powinna być znacznie niższa na obszarach wypalonych w porównaniu z niewypalonymi. Do badań wytypowano stanowiska po mocnym i słabym pożarze oraz nie objęte ogniem oddalone o 10 m od linii ognia – stanowiące kontrolę, każda o łącznej powierzchni 10 m2. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że właściwości chemiczne i biologiczne gleby ulegają stopniowej regeneracji w glebie i ściółce w 15 miesięcy po pożarze. Ponadto intensywność pożaru ma istotne znaczenie w odtwarzaniu liczebności mikroorganizmów i mezofauny. Słaby pożar działa bardziej selekcjonująco na mikroorganizmy i mezofaunę, niż pożar mocny. Uzyskane wyniki badań uprawniają do stwierdzenia, że pożar może być jednym z czynników stymulujących liczebność grzybów zarówno w poziomie organicznym, jak i mineralnym gleb leśnych.

EN

One of the stressors that seriously disturbs the biological balance of soil is fire. The nature of disorder caused by the fire depends on the strength, duration, season and the frequency of occurrence. Fires affect physical, chemical and biological properties of soil. They contribute to reducing the population of meso- and macrofauna and affect micro-organisms living in the soil. The purpose of the study was to evaluate the effect of fire intensity on the number of selected soil edafon groups including heterotrophic bacteria, microscopic fungi, Acari and Collembola, both in the leaf litter and soil in Kampinos Forest. During the surface fire (which took place in Kampinos National Park) organisms inhabiting the surface of the soil were directly exposed to fire. It was assumed that the number of organisms in the organic layer should be considerably lower in areas burned compared to non-burned. Research was conducted on sites that had encountered high severity fires, low severity fires and on those not affected - 10 m from the fire line - each with a total area of 10 m2. Based on the obtained results, it was found that the chemical and biological properties of soil gradually recovered in the soil and litter within 15 months from the fire. In addition, the intensity of the fire is important in reproducing the population of microorganisms and mesofauna. A low severity fire works more selectively on microorganisms and mesofauna than a severe one. The results of the research indicate that the fire can be one of the factors stimulating fungal growth both in the organic and mineral layers of the forest soils.

4

Assessment of the possibility of applying selected pedotransfer functions for indicating the retention of forest soils in Poland

Hewelke P., Hewelke E., Chołast S., Żakowicz S., Lesak M.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2017

|

Vol. 26, No. 3

336--345

EN

Landscape retention influences the water balance of a catchment and the course of flooding events. The degree of retention capabilities of forest soils are much less known than the retention of land used for agriculture. Soil retention capacity influences the formation of a given forest habitat type, floristic species composition, as well as the type and quality of the stand of trees. The analysis was carried out for a regression model dedicated to selected forest soils within the area of Poland, as well as van Genuchten’s and Wösten’s, and Varallyay’s and Mironienko’s models. In order to assess the fit of the models, an independent series of forest soils were used. The models prepared for soils used for agricultural purposes do not result in statistically acceptable fit when it comes to the analyzed forest soils. The analysis of measured and calculated values of total available water indicate good fit of the regression model developed for the analyzed group of podzolic and brown forest soils.

PL

Retencja gleb leśnych w znacznym stopniu decyduje o bilansie wodnym zlewni i przebiegu zjawisk hydrologicznych, wpływa na kształtowanie się określonego typu siedliska lasu, skład florystyczny i jakość drzewostanu. Zdolności retencyjne gleb leśnych są znacznie mniej rozpoznane niż retencja gleb użytkowanych rolniczo. Retencja może być wyznaczona zarówno metodą bezpośrednią, jak i pośrednio za pomocą tzw. funkcji pedotransfer opisującej jej związek z określonymi właściwościami fizycznymi gleby. Analizę prowadzono dla modelu regresyjnego opracowanego dla wybranych gleb leśnych z obszaru Polski oraz dla modeli van Genuchtena i Wöstena oraz Varallyaya i Mironienki. Do oceny dopasowania modeli zastosowano niezależną serię gleb leśnych. Analiza pomierzonych i obliczonych wartości potencjalnej retencji użytecznej wskazuje na dobre dopasowanie modelu regresyjnego opracowanego dla badanej grupy gleb leśnych bielicowych i brunatnych. Modele opracowane dla gleb użytkowanych rolniczo nie dają akceptowalnego statystycznie dopasowania dla analizowanych gleb leśnych. Przeprowadzone badania potwierdzają lokalny charakter funkcji pedotransfer.

5

Influence of Selected Factors on Erodibility in Catchment Scale on the Basis of Field Investigation

Hejduk L., Hejduk A., Baryła A., Hewelke E.

Journal of Ecological Engineering

|

2017

|

Vol. 18, nr 1

256--267

EN

Drying of soil surface can affect the soil water repellency and reduce the infiltration, it may have impact on runoff and erosion. The aim of the research was to determine the effect of soil surface drying on its repellency and erosion, and the dependence of these values from the land use on the changing weather conditions background during the year. The research was conducted on Zagożdżonka river catchment, six times during the period of July 2014-September 2015, at five measuring points characterized by different land use. The irrigation of soil was carried out using rainfall simulator made by Eijkelkamp company. The intensity of the rain during the first 3 minutes of precipitation was 6 mm / min, the kinetic energy of rain was 72 J·m-2. The surface runoff was collected into containers placed in the bottom of the rainfall simulator. Water Drop Penetration Time test was used to determine soil surface wettability. WET-2 probe was used to measure the moisture and soil temperature. Sediment concentration in the effluent was determined by weight method on filters. Variability of soil wettability was observed in different dates of measurements. Increasing repellency was recorded during the dry periods. The highest class of repellency was found in the forest and wild meadow areas. There was no direct correlation between the soil moisture, soil temperature and runoff. Both, sediment concentrations and sediment grain size, varied in the collected samples, depending on measurement time. The highest sediment concentrations were found in runoff from agricultural land use.

6

Wskaźniki opadu atmosferycznego w rejonie Puczniewa

Baryła A, Hewelke E., Stańczyk T., Ptach W.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2016

|

Vol. 25, No. 2

156--166

PL

Susze są jednymi z groźniejszych zjawisk atmosferycznych powodujących szczególnie duże straty w plonach roślin uprawnych. W artykule dokonano oceny intensywności oraz wieloletniej zmienności suszy w okresie wegetacyjnym (IV-IX) na terenie Puczniewa, wyznaczonej na podstawie względnego wskaźnika opadu (RPI) oraz wskaźnika standaryzowanego opadu (SPI). Analizie poddano dobowe sumy opadów z okresu 1953-2002. Większą częstość występowania okresów wegetacyjnych z silną suszą wykazał wskaźnik RPI, niż wskaźnik SPI.

EN

Droughts are one of the more dangerous atmospheric phenomena causing especially large losses in yield crops. The article assesses the intensity and long-term variability of drought during the growing season (April-September) in Puczniew, determined on the basis of the relative precipitation index (RPI) and the standardized precipitation index (SPI). Analysed daily precipitation from the period 1953 to 2002. A higher frequency of vegetation periods of drought showed a strong index RPI than the index SPI.

7

Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw jako narzędzie zrównoważonego rozwoju na przykładzie Cemex Polska

Połotnicka A., Hewelke E.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2015

|

Vol. 24, No. 1

90--98

PL

Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) jest pojęciem stosunkowo nowym, lecz staje się coraz popularniejsza wśród międzynarodowych korporacji, a także wśród mniejszych firm i przedsiębiorstw. Zaprezentowano ewolucję idei społecznie odpowiedzialnego biznesu i jej instrumentów. Praktyczny wymiar społecznej odpowiedzialności biznesu przedstawiono na przykładzie Cemex Polska jako korporacji z branży materiałów budowlanych. Analiza wybranych efektów wdrożenia strategii CRS przez firmę Cemex Polska poprzez zrównoważone budownictwo, ograniczanie emisji CO2, dbanie o środowisko i lokalne społeczności pozwala zobrazować korzyści finansowe i pozafinansowe.

EN

Corporate social responsibility (CSR) is relatively a new idea, however it’s becoming gradually more and more popular amongst especially international corporations, but also amongst smaller companies and enterprises. The evolution of the idea of socially responsible business and its instruments were presented. The practical dimension of corporate social responsibility was examplified by Cemex Poland, as a corporation with the building materials sector. Analysis of selectively chosen effects of implementation of strategy CRS by Cemex Poland firm through sustainable construction, reducing of CO2 emissions, taking care of the environment, and local communities enables to visualize the financial and non-financial benefits.

8

Zmienność przestrzenna uwilgotnienia hydrofobowej gleby organicznej w warunkach przepływu preferencyjnego

Hewelke E., Szatyłowicz J., Gnatowski T., Oleszczuk R.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2014

|

Tom 16, cz. 1

580--607

EN

Wettability is one of the most important peculiarities of soil and it directly influences their physical, mechanical, chemical, properties biological and their fertility. Soil water repellency can lead to the development of unstable wetting and preferential flow paths. Water flow and solute transport patterns are complex under such conditions. The existence of the water repellent layer can have negative influence on soil moisture content because it reduces the amount of water supplied from ground water level by capillary rise, infiltration from the soil surface and also for retention and therefore acts as a constraint in the restoration of drained peatlands by rewetting. That means that repellency can have significant influence on restoration, conservation and management of the peat resources. The paper presents the result of the spatial variability of soil moisture in a small area in a hydrophobic peat-muck profile located within Kuwasy drainage-subirrigation system at the Biebrza River Valley. Soil moisture variability study was carried out on an area of 1 m2 and 0.5 depth in the two measurement periods. The measurements were made in two versions: the first after artificial irrigation (60 mm) and the second after an intense rain. In both of measuring periods the study area was divided into a regular grid of squares. Spatial variability of the investigated traits was evaluated using parameters of the theoretical variogram and cross variogram models. The variability of soilmoisture in the profile after intense rainfall was higher than after irrigation. Themaximum range of the spatial correlation (189 cm) soil moisture was observedin the alder peat layer for measurements made after irrigation. The observedvariability is associated with high hydrophobicity of studied soil. The observedvariability may be important in the assessment of current water resources of thesoil profile. The relationship between water content and the surface of the samplingindicates that, following the increase of the sampling surface the dispersionof results gets smaller, and the distributions are symmetric. The relationshipbetween the coefficient of variation CV and the surface sampling showsthat most of the variability occurred in the top moorsh layer of soil tested (CV =40%). To check the stationary conditions for soil moisture measurements, theanalysis of the trend were made. Elimination of the trend also provided a normaldistribution of residual moisture values. Semivariance and cross variance forresidual moisture values were calculated, and then were leveled with spherical or linear model. From the presented data results that after irrigation as well as heavy rain falls there exists the relationship between the distribution of moisture muck individual layers (up to 30 cm) and can be described using a spherical model. The results show large spatial variability of the total variance of soil moisture and poor soil moisture spatial correlation between the different layers of the soil profile.

9

Ocena niezwilżalności w wybranych glebach organicznych saprowo-murszowych

Hewelke E.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2013

|

Vol. 22, No. 3

281--289

PL

Głównym celem badań jest analiza zjawiska hydrofobowości w glebie torfowo-murszowej. Badania zostały przeprowadzone w odwodnionych, użytkowanych łąkowo profilach gleby saprowo-murszowej, zlokalizowanych w środkowym Basenie Biebrzy. Przeprowadzono ocenę zwilżalności gleby, wykorzystując test czasu wsiąkania kropli wody (WDPT) i alkoholu (MT). Badania wykazały silną zależność hydrofobowości od uwilgotnienia gleby. Wartości wyników potencjalnej niezwilżalności są znacznie większe niż dla większości gleb mineralnych.

EN

The main objective of this study is an analysis of the phenomenon of hydrophobicity in peat-moorsh soil. Research took place in the drained Sapric Histosol, used as meadows, soil profiles located in the central basin of Biebrza Valley. The persistence and degree of water repellency were examined in the soil using water drop penetration time (WDPT) and alcohol percentage tests (MT). The research showed the extreme dependence of hydrophobicity on soil water content. The values of potential water repellency of the soils studied are much greater than for most mineral repellent soils.