Niniejsza publikacja przedstawia ocenę efektywności ekonomicznej hipotetycznej instalacji zgazowania odpadów komunalnych i przemysłowych do produkcji gazu procesowego wykorzystywanego w dalszej kolejności do produkcji energii bądź produktów chemicznych. W pierwszej części pracy przedstawiono przykładowy układ technologiczny energochemicznego przetwarzania mułu węglowego i odpadów komunalnych, bazujący na procesie zgazowania z wykorzystaniem reaktora fluidalnego. Hipotetyczna instalacja składa się z dwóch głównych bloków: przygotowania paliwa oraz zgazowania. W bloku przygotowania paliwa realizowane są operacje przyjęcia surowców, ich magazynowania (składowania), a następnie podjęcia, mielenia, mieszania, suszenia oraz transportu paliwa do bloku zgazowania. W bloku zgazowania realizowane są operacje zgazowania paliwa, produkcji tlenu, chłodzenia i oczyszczania surowego gazu procesowego oraz obróbki popiołu. W dalszej części szczegółowo opisano kluczowe założenia dotyczące prowadzonego procesu zgazowania, a także oszacowano nakłady inwestycyjne oraz koszty operacyjne związane z prowadzeniem procesu. W konsekwencji bazując na metodzie zdyskontowanych przepływów pieniężnych, wyznaczono jednostkowy koszt wytworzenia energii zawartej w gazie syntezowym (cost of energy, COE) oraz dokonano interpretacji wyników. Celem uzyskania akceptowalnej efektywności procesu zgazowania paliw odpadowych do produkcji alternatywnego paliwa, gazu procesowego, konieczne jest uzupełnienie mieszanki miał-muł domieszką RDF. W takim przypadku jednostkowy koszt paliwa mierzony wskaźnikiem zł/GJ jest niższy niż w przypadku węgla kamiennego a porównywalny z węglem brunatnym. Wykorzystanie mułów węglowych do produkcji gazu procesowego w sposób efektywny ekonomicznie jest możliwe jedynie w przypadku zmian w systemie regulacji prawnych umożliwiających pobieranie opłat za utylizacje odpadów przemysłowych – mułów węglowych.
EN
This publication presents an assessment of the economic efficiency of a hypothetical installation for the gasification of the municipal and industrial waste for the production of syngas used subsequently for the production of energy or chemical products. The first part of the work presents an example of a technological system for the energo-chemical processing of coal mud and municipal waste, based on the gasification process using a fluidized bed reactor. A hypothetical installation consists of two main blocks: a fuel preparation unit and a gasification unit. In the fuel preparation installation, reception operations take place, storage, and then grinding, mixing, drying and transporting fuel to the gasification unit. In the gasification installation, fuel gasification, oxygen production, cooling and purification of raw process gas and ash treatment are carried out. The following key assumptions regarding the gasification process, as well as the capital expenditures and operating costs related to the process, were estimated. Consequently, based on the method of discounted cash flows, the unit cost of generating energy contained in the synthesis gas (cost of energy, COE) was determined and the results were interpreted. In order to obtain an acceptable efficiency of the gasification process for waste fuels for the production of alternative fuel (process gas), it is necessary to supplement the mixture of waste coal and coal mud with the RDF. In this case, the unit cost of fuel measured by the PLN/GJ index is lower than in the case of hard coal and comparable with brown coal. The use of coal mud for the production of process gas in an economically efficient way is possible only in the case of changes in the legal system allowing for charging fees for the utilization of industrial waste – coal mud.
Niniejsza publikacja przedstawia metodykę DEA jako narzędzie do oceny efektywności technologii energetycznych. W pierwszej części pracy ukazano podstawowe narzędzia wykorzystywane do oceny portfela projektów inwestycyjnych w przemyśle energetycznym. W dalszej części scharakteryzowano metody Data Envelopment Analysis (DEA), czyli nieparametryczne procedury ustalania efektywności technologicznej badanych obiektów pod względem analizowanych czynników. W części praktycznej – wykorzystując analizę DEA – dokonano przykładowej oceny efektywności trzynastu technologii energetycznych, w tym technologii nadkrytycznego spalania węgla, zgazowania węgla połączonego z turbiną gazową oraz samodzielnego układu turbiny gazowej. Do analizy wykorzystano model nadefektywności nieradialnej z uwzględnieniem podziału na nakłady decyzyjne, niedecyzyjne oraz produkty pożądane i niepożądane. Dodatkowo przeprowadzona została analiza wyników dla przykładowej technologii. Zostały wytłumaczone możliwe sposoby interpretacji wyników końcowych z punktu widzenia obiektów efektywnych, jak i nieefektywnych. W tym drugim przypadku przedstawiono także kalkulację rozwiązania wzorcowego dla danej instalacji wraz z wnioskami co do skali działalności.
EN
This publication presents the DEA methodology as a tool for assessing the efficiency of energy technologies. The first part of the work presents the basic tools used to assess the portfolio of projects in the energy industry. In the next part, the methods of Data Envelopment Analysis (DEA), non-parametric procedures for determining the technological efficiency, were characterized. In the practical part – using the DEA analysis – an exemplary effectiveness assessment of the of thirteen energy technologies (including the supercritical combustion of coal, gasification of coal combined with a gas turbine and an independent gas turbine system) was made. The analysis was based on the non-radial super-efficiency model, including the division into dependent and non-dependent inputs as well as desirable and undesirable products. In addition, an analysis of the results for the sample technology was carried out. The possible ways of interpreting the final results from the point of view of effective and ineffective objects have been explained. The second one also presents the calculation of the model solution for a given installation together with the applications for the scale of production activity.
A spent vanadium catalyst, from the plant of metallurgical type, was leached in a potassium hydroxide solution to recover vanadium. The effect of time, temperature, concentration of basic, catalyst particle size and phase ratio was studied. The results showed that for a 160–750 μm catalyst leached for 4 h at 313.15 K in the presence of 10% potassium hydroxide solution at a liquid: solid ratio of 20:1, the extent of leaching of V was about 87%. Additionally, separation of vanadium from such a solution was investigated by the ion exchange method. Two types of polymer strongly basic ion exchangers were used. The ion exchange tests indicate that vanadium were loaded from the post-leaching solution with high efficiency. On this basis a flowsheet for the proposed process of a complex utilization of the spent vanadium catalyst is presented.
It is shown that natural cellulose obtained from the walnut shell (Juglans regia) can be used for chemical modification of the selective boron sorbent. The modification was carried out by the coupling technique of chlorine derivatives of the polyhydric alcohols or polyols (mannitol, xylitol, sorbitol or glycerol). In this case new hybrid substances (sorbents) were obtained and they are represented by the formula: R-O-(CHOH)n -CH3 , where R is a residue of the cellulose backbone, n is the number of functional (OH) groups of the polyhydric alcohols. The pulp mercerization was carried out by processing the ground walnut shell (WS) with hot solution of sodium hydroxide. Chlorination of polyhydric alcohols was carried out by gaseous hydrochloric acid sparging through the polyhydric alcohol aqueous solution. The coupling process proceeds according to the mechanism of substitution of the cellulose hydroxyl groups with chlorine atoms.
Głównym celem artykułu jest przedstawienie możliwości wykorzystania technik statystycznej kontroli procesu w sektorze energetycznym. W każdym dużym systemie pojawia się zmienność, co wymaga podejścia statystycznego w celu zapobiegania jego dalszego rozregulowania. Narzędzia Statystycznego Sterowania Procesem pozwalają kontrolować poszczególne charakterystyki produktu/usługi, a zdobyte informacje wykorzystuje się do sterowania całym ciągiem wytwórczym. W szczególności, w niniejszym artykule zaprezentowano trzy najczęściej stosowane metody statystyczne w procesach produkcyjnych. Pierwszą z nich jest graficzna prezentacja danych pomiarowych w postaci histogramu. Kolejną – karty kontrolne Sewharta pozwalające na identyfikację czynników specjalnych. Trzecią – analiza zdolności procesu, która pozwala sprawdzić w jakim stopniu proces spełnia założone wymagania. Rekomenduje się wdrożenie tego typu rozwiązań w przedsiębiorstwach energetycznych celem obniżenie kosztów działalności oraz zwiększenia rentowności.
EN
The main purpose of this paper is to present the possibilities of application of the Statistical Process Control techniques in the energy sector. In each large system variability occurs, which will require a statistical approach to prevent further deregulation. Statistical Process Control tools allow to control individual product/service characteristics, and the gained information is used to control the entire manufacturing process. Specifically, in this paper we present three statistical methods that are often applied in production processes. The first one is a graphical presentation of measurement data in the form of a histogram. The second one – the Sewhart control charts allow identification of special factors. The third one – the process capability analysis allows to assess how well the process meets the requirements. Implementation of such solutions in an energy company can lead to the decrease in operating costs and increase in profitability.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przeprowadzono próby wydzielania wanadu z roztworu po ługowaniu zużytego katalizatora wanadowego za pomocą KOH przez strącanie i separację z wykorzystaniem anionitu Lewatit® Mono Plus M 500. Sprawność wytrącania wanadu w postaci trudno rozpuszczalnego wanadanu( V) amonu i wanadanu(V) baru przy zastosowaniu optymalnych warunków prowadzania procesu wynosi ok. 90%. Zastosowany anionit charakteryzuje się dużym powinowactwem do anionów wanadu i umożliwia ich adsorpcję prawie w 100%.
EN
Spent V catalyst from H₂SO₄ prodn. was disintegrated and leached with KOH soln. The leachate was either treated with NH₄Cl or BaCl₂ to ppt. the resp. vanadates or contacted with an anion-exchange resin to absorb the V ions. The degree of V sepn. was about 90% (pptn.) or near 100% (anion exchange).
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Dokonano oceny efektywności ekonomicznej wybranych technologii produkcji wodoru przez zgazowanie węgla kamiennego i brunatnego w reaktorze Shell i General Electric (GE) oraz przez reforming parowy gazu ziemnego (SMR). Dla celów oceny efektywności ekonomicznej zbudowano model, który bazował na podejściu dochodowym i klasycznych wskaźnikach (miernikach) oceny efektywności ekonomicznej, takich jak NPV, IRR, NPVR, koszt wytwarzania i zaktualizowany koszt wytwarzania wodoru (COH2, LCOH2) oraz innych o mniejszym znaczeniu. W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, że technologia produkcji wodoru z gazu ziemnego jest efektywna ekonomicznie, podczas gdy zgazowanie węgla w technologiach Shell i GE nie ma ekonomicznego uzasadnienia. Zmiana poziomu kluczowych zmiennych decyzyjnych, takich jak cena wodoru, cena wsadu (węgla) oraz nakłady inwestycyjne w przedziale ±40%, powoduje zmianę wartości zaktualizowanej netto z ujemnej na dodatnią dla wszystkich prezentowanych wariantów zgazowania węgla.
EN
Prodn. of H2 by gasification of (i) bituminous cool according to the Shell technol., (ii) bituminous coal according to the General Electric technol., (iii) lignite according to the Shell technol., and (iv) natural gas (steam reforming) was compared from economic point of view. The energy consumption in all variants analyzed was 1.94 TJ/h. Only the plant for steam reforming of MeH was efficient. The plant according to variant (i) was less effective and (iii) was the least efficient.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Zaprezentowano wyniki oceny efektywności ekonomicznej procesu zgazowania węgla kamiennego oraz brunatnego w technologii Stell przy rocznej produkcji metanolu odpowiednio 0,5 Tg oraz 2,6 Tg. Analizowano również efektywność wytarzania MeOH w typowym układzie SMR (steam methane reforming), który okazał się być bardziej efektywny ekonomicznie niż analizowane technologie zgazowania węgli w reaktorze Shell. Mając na uwadze dobrane metody wyceny, przyjęte założenia technologiczne i makroekonomiczne, uzyskano pozytywne wyniki oceny efektywności ekonomicznej wytwarzania metanolu z węgla kamiennego i gazu ziemnego, i negatywną efektywność ekonomiczną procesu zgazowania węgla brunatnego w bazowej skali. W mega skali zarówno zgazowanie węgla kamiennego, jak i brunatnego jest przedsięwzięciem efektywnym ekonomicznie.
EN
Prodn. of MeOH by (i) gasification of bituminous coal or lignite and Shell technol., and (ii) conventional steam reforming of CH4, for annual capacities of 0.5 and 2.6 Tg for variant (i) and 0.5 Tg for variant (ii) were compared. The CH4 reforming was the most efficient process. The gasification of bituminous coal for MeOH prodn. was more efficient than that of lignite.
3-Mercaptopropyl-trimethoxysilane and [3-(2-aminoethylamino)propyl]trimethoxysilane were used to functionalize the surface of silica from Piotrowice in Poland to stabilize heavy metals (HMs) and arsenic in soil. The soil for the study was sampled from the impact zone of Głogów Copper Smelter and Refinery. The soil samples were exposed to five-step Tessier sequential extraction. The speciation studies were limited to five sequentially defined fractions in which metal content was determined. The addition of unmodified silica did not affect significantly the concentration of metals in individual fractions. Significant changes were noted upon introduction of functionalized silica in the soil. The hybrid formulations obtained significantly reduce the release of heavy metals and arsenic from soil sorption complex. The results indicate the potential use of functional formulations for reduction of metal migration in soil in the areas of exceeded concentration of heavy metals and arsenic in the soil, caused by industrial activity.
Instalacje zgazowania węgla są elastycznymi technologiami, które pozwalają na przetwarzanie w procesach chemicznych i energetycznych różnych paliw wejściowych i wytwarzanie wielu produktów finalnych. Posiadają też możliwość dobudowania modułu do wychwytu i składowania CO2 (Carbon Capture and Storage, CCS). Metodą, która umożliwia wycenę tego rodzaju elastyczności decyzyjnej, rozumianej jako możliwości modyfikowania wcześniej podjętych decyzji menedżerskich jest analiza opcji rzeczowych (Real Options Analysis, ROA). Polega ona na sformułowaniu możliwości działań operacyjnych w postaci opcji, jakie mogą, ale nie muszą, zostać zrealizowane w ramach rozważanego przedsięwzięcia. Dysponowanie takimi opcjami oznacza zatem możliwość podjęcia określonego działania w przyszłości i czerpania z niego dodatkowego pożytku. Dotychczasowe publikacje z obszaru oceny efektywności ekonomicznej z zastosowaniem podejścia opcyjnego dotyczyły możliwości produkcji energii elektrycznej w procesach naziemnego zgazowania węgla celem produkcji własnego gazu. W kategoriach opcji przedstawiany jest również problem modyfikacji technologii polegający na możliwości późniejszej rozbudowy instalacji w kierunku wychwytywania i magazynowania CO2. Do modelowania zmienności cen energii elektrycznej, praw do emisji CO2, cen węgla, czy też cen gazu ziemnego wykorzystywane są procesy stochastyczne. Zagadnienia modelowania opcji rozwiązywane są najczęściej z wykorzystaniem drzew dwumianowych.
EN
Coal gasification installations are flexible technologies that have the possibility during the operational period to transform a variety of input fuels, to produce many final products and to install the module for carbon capture and storage (CCS). A technique that allows valuation of such managerial flexibility - understood as the possibility of changing previously taken decisions - is the real options analysis (ROA). The method is based on the formulation of operational capabilities in the form of options, which may - but need not be executed within the analyzed project. Through the disposal of such options it is therefore possible to take specific actions in the future and get additional benefits from them. Publications in the area of the economic evaluation of coal gasification technologies using the option approach were mainly related to the combined cycle plant (CC) for the production of electricity, which assumed the possibility of building coal gasification installation to produce gas. In terms of the options, another problem is presented involving technology modification, for example, the possibility of later development of the installation in the direction of the carbon capture and storage (CCS). For modeling the volatility of electricity prices, CO2 emission allowances, coal prices, natural gas prices, stochastic processes are used. Problems of option modeling are usually solved using binomial trees.
Artykuł skupia się na problematyce związanej z oceną efektywności technologii energetycznych wykorzystujących paliwa kopalne. Zaprezentowano w nim metodę oceny opierającą się na modelach Data Envelopment Analysis, należącą do nieparametrycznych metod oceny efektywności. Modele DEA na przestrzeni ostatnich lat zyskały dużą popularność w szeroko rozumianym przemyśle energetycznym. Wraz ze wzrostem popularności rosną także ich możliwości. W ostatnich latach w literaturze światowej można było zaobserwować liczne artykuły poświęcone nowym modelom DEA opracowanym właśnie na potrzeby przemysłu energetycznego. Najbardziej zaawansowane metody, dedykowane ocenie energochemicznego przetwórstwa węgla, pozwalają kalkulować efektywność z punktu widzenia wielu nakładów energetycznych (węgiel, ropa, gaz itp.) oraz nieenergetycznych (koszty, nakłady, wielkość zatrudnienia itp.), przy jednoczesnym uwzględnieniu zarówno rezultatów pożądanych (moc, zyski itp.), jak i niepożądanych (gazy cieplarniane, ścieki, odpady itp.). Podejście takie pozwala na uzyskanie zunifikowanego współczynnika efektywności oraz wskazanie obiektów efektywnych względem ocenianej grupy. Oprócz wskazania obiektów efektywnych, modele DEA proponują także dla obiektów nieefektywnych technologię wzorcową, która stanowi zbiór najbliższych technologicznie obiektów efektywnych, na których powinna wzorować się dana jednostka. Informacje uzyskane z analizy pozwalają osobom odpowiedzialnym za kreowanie strategii danej jednostki na podjęcie optymalnych decyzji w celu poprawy efektywności. Niniejszy artykuł stanowi przegląd stosowanych modeli.
EN
The article focuses on the issue related to the efficiency assessment of the energy technologies using fossil fuels. It presents the evaluation method which is based on Data Envelopment Analysis models, belonging to non-parametric methods of efficiency evaluation. DEA models, in recent years, gained great popularity in the energy industry. With the increasing popularity, also grow their capabilities. In recent years, in world literature, could be seen a number of articles on the subject of new DEA models developed for the needs of the energy industry. The most advanced methods, dedicated to assessing the energy-chemical coal processing, allow to calculate the efficiency from the point of view of many energy (coal, oil, gas, etc.) and non-energy (costs, expenditures, employment, etc.) inputs, taking into account both the desired (power , profits, etc.) and adverse (greenhouse gases, sludge, waste, etc.) results. This approach allows for obtaining a unified efficiency ratio and an indication of efficient technologies in relation to assessed group. Apart from showing the efficient objects, DEA models also suggest for inefficient objects a reference technology, which is a collection of technologically nearest efficient objects, which should be taken as an exemplary model. Information obtained from the analysis allows responsible for the strategy creation managers for making optimal decisions in order to efficiency improvement. This article provides an overview of the applied models.
W artykule zaprezentowano demonstrator przenośnego modułu fotowoltaicznego zintegrowanego z innowacyjnymi systemami akumulacji oraz zarządzania energią, który powstał w wyniku współpracy Instytutu Technologii Elektronowej Oddziału w Krakowie i firmy Zamel sp. z o.o. z Pszczyny. Zastosowane w nim super cienkie akumulatory typu A123 AMP20m1A bazujące na technologii LiFePO4 oraz innowacyjny bazujący na technologii SMD system zarządzania energią pozwoliły na uzyskanie konstrukcji o wymiarach, które nie przekraczają wymiarów samego modułu fotowoltaicznego. W artykule przedstawiono schemat blokowy demonstratora, omówiono jego komponenty oraz ich funkcje. Zaproponowano jego obszary aplikacyjne i przedstawiono zalety w odniesieniu do znanych rozwiązań autonomicznych instalacji fotowoltaicznych. Zaprezentowano i omówiono wyniki jego badań przeprowadzonych w warunkach rzeczywistych.
EN
The paper presents demonstrator of portable photovoltaic module integrated with the innovative systems for accumulation and energy management. It is a result of collaboration between the Institute of Electron Technology Division in Krakow and Zamel Sp. z o. o. from Pszczyna. Demonstrator uses super-thin, A123 AMP20m1A type batteries, based on LiFePO4 technology and the innovative SMD power management system. This makes possible to obtain total dimensions that do not exceed the dimensions of the photovoltaic module itself. This paper presents a block diagram of a demonstrator, discusses its components and their functions. Application areas and their advantages in relation to known solutions for autonomous photovoltaic systems are proposed. The results of the tests carried out in real conditions were presented and discussed.
13
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono wyniki badań procesu solidyfikacji miedzi, ołowiu, cynku, kadmu i arsenu w glebie na terenach przemysłowych za pomocą funkcjonalizowanej silanami krzemionki odpadowej ze zużytych katalizatorów wanadowych. Do oznaczenia skuteczności związania badanych pierwiastków w ekstraktach glebowych zastosowano sekwencyjną metodę Tessiera. Badania wykazały przydatność funkcjonalizowanej krzemionki odpadowej w procesie otrzymywania preparatów zdolnych do solidyfikacji pierwiastków toksycznych w glebie, przy czym skuteczność związania metali zależy zarówno od stopnia pokrycia silanami powierzchni krzemionki, jak i od ilości użytego preparatu w procesie rekultywacji.
EN
Cu, Pb, Zn, Cd and As ions were adsorbed from aq. soil exts. on silane-functionalized SiO₂ made of a spent V catalyst. (MeO)₃Si(CH₂)₃NH₄(CH₂)₂NH(CH₂)₂NH₂ and (MeO)₃Si(CH₂)₃SH were used for functionalization of SiO₂. The 5-step sequential extn. was used for dissoln. of the soil-contained ions. The waste SiO₂ was efficient in solidification of the harmful elements. The effectiveness of permanent binding of the ions depended on the amt. of org. ligands attached to the SiO₂ surface and the amt. of the sorbent used for the reclamation of soils.
14
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono wyniki badań trwałego wiązania miedzi, ołowiu, cynku, kadmu i arsenu w glebie za pomocą funkcjonalizowanej silanami krzemionki pod kątem poprawy stanu środowiska. Współczynniki związania kationów określono na podstawie ich zawartości w ekstraktach glebowych uzyskanych sekwencyjną metodą Tessiera. Badania wykazały dużą skuteczność wiązania kationów metali w zależności od dawki stosowanej funkcjonalizowanej krzemionki.
EN
SiO₂ was functionalized with (MeO)₃Si(CH₂)₃NH(CH₂)₂NH(CH₂)NH₂ and (MeO)₃Si(CH₂)₃SH and used for removal of Cu, Pb, Zn, Cd and As from soil. The functionalized SiO₂ showed high efficiency in binding the removed elements.
Niniejsza publikacja przestawia całościową koncepcję oceny technologii zgazowania węgla w metodzie opcji rzeczowych. Idea modelu zakłada wycenę 6 różnych sekwencji opcji. W artykule ograniczono się jednak do wyceny kombinacji opcji czekania z opcją wzrostu skali. Wartość zaktualizowana netto (NPV) technologii produkcji metanolu na drodze zgazowania przy skali bazowej wyrażonej zużyciem węgla kamiennego na poziomie 100 Mg/h była ujemna i wyniosła – 1091,8 mln zł. Tymczasem wycena składanej, sekwencyjnej opcji czekania i wzrostu skali pozwoliła wyznaczyć wartość strategiczną XNPV (ROV) analizowanej technologii rzędu 3508,49 mln zł. Wartość samej opcji wzrostu skali w tym przypadku ukształtowała się na poziomie 2911,63 mln zł.
EN
This paper presents a complex approach to the assessment of coal gasification technology in the real options method. The idea of the model involves the valuation of 6 different combination of sequential compound options. This article is basically focused on the valuation of combinations of the options to wait and growth option. Net present value (NPV) of IGCC methanol technology, at the base scale expressed by coal consumption of 100 t/h was negative and amounted to 1 091.8 million zł. Meanwhile, the valuation of the sequential compound option allowed to achieve the strategic value XNPV (ROV) of 3 508.49 million zł. The value of growth option separately was estimated at 2 911.63 million zł.
16
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule zaprezentowano demonstrator kontrolera procesu ładowania akumulatora bazującego na technologii LiFePO4, który powstał w wyniku współpracy Instytutu Technologii Elektronowej Oddziału w Krakowie i firmy Zamel sp. z o.o. z Pszczyny, dedykowany dla autonomicznych instalacji fotowoltaicznych. Powstał on z myślą o instalacjach fotowoltaicznych wyposażonych w akumulatory bazujące na technologii LiFePO4, ale z powodzeniem po niewielkich modyfikacjach może być stosowany do rozwiązań opartych o inne technologie. Główną zaletą kontrolera jest funkcja wyszukiwania rzeczywistego punktu mocy maksymalnej. Funkcja ta jest niezwykle istotna w przypadku współpracy z modułami częściowo przesłoniętymi. Zaprezentowano możliwość jego pracy w większych systemach. Przedstawiono koncepcję i schemat blokowy wspomaganego komputerem stanowiska badawczego, pozwalającego na przeprowadzenie licznych, w tym również długofalowych badań regulatora. Zaprezentowano i omówiono wyniki jego badań.
EN
The paper presents the demonstrator of the charging process controller based on LiFePO4 technology. Developed in cooperation between the Institute of Electron Technology Division in Krakow and Zamel in Pszczyna is dedicated for use with autonomous photovoltaic systems. The controller was designed for the photovoltaic installations equipped with LiFePO4 batteries. However, with minor modifications, it can be applied to other solutions. The main advantage of the controller is the actual maximum power point search capability. This feature is extremely important for cooperation with the partially shaded modules. The possibility of operation in larger systems has been discussed. The concept and schematic block diagram of a computer aided test bench that allows to perform numerous, including long-term, research of the controller has been presented. The results of research were also presented and discussed.
The results of the research studies concerning binding of heavy metals and arsenic (HM+As), occurring in soils affected by emissions from Głogów Copper Smelter and Refinery, by silane nanomaterial have been described. The content of heavy metals and arsenic was determined by AAS and the effectiveness of heavy metals and arsenic binding by 3-Aminopropyltrimethoxysilane was examined. The total leaching level of impurities in those fractions was 73.26% Cu, 74.7% – Pb, 79.5% Zn, 65.81% – Cd and 55.55% As. The studies demonstrated that the total binding of heavy metals and arsenic with nanomaterial in all fractions was about as follows: 20.5% Cu, 9.5% Pb, 7.1% Zn, 25.3% Cd and 10.89% As. The results presented how the safety of food can be cultivated around industrial area, as the currently used soil stabilization technique of HM by soil pH does not guarantee their stable blocking in a sorptive complex.
W artykule przedstawiono metodykę oceny technologii zgazowania węgla w warunkach polskich. Metodyka ta obejmuje dobór metod i narzędzi oceny z zakresu efektywności ekologicznej, technicznej i ekonomicznej. W szczególności publikacja prezentuje podejście autorów do oceny efektywności ekonomicznej dużego zbioru wariantów technologicznych w ramach naziemnego zgazowania węgla. Istotnym elementem tej metodyki jest prezentowany standard oceny, który przedstawia krótką charakterystykę danego wariantu technologicznego oraz identyfikuje kluczowe parametry efektywności ekonomicznej i ryzyka. W publikacji zaprezentowano również uwarunkowania oraz przesłanki doboru określonych metod, narzędzi i związanych z nimi – mierników (wskaźników), tak by możliwe było skuteczne przeprowadzenie procesu oceny, następnie uszeregowanie ocenianych technologii od najbardziej perspektywicznych do najmniej efektywnych. Praca zawiera również zestawienie wyników wstępnej oceny wybranych technologii zgazowania węgla ukierunkowanych na wytwarzanie energii elektrycznej, metanolu i wodoru.
EN
The article presents the methodology for evaluating of coal gasification technologies in Poland. The methodology involves the selection of assessment methods and tools related to ecological, technical and economic effectiveness. In particular, the paper presents the authors' approach to the assessment of the economic effectiveness of a large set of different technological variants in the context of surface coal gasification. An important element of this methodology consists in the presented evaluation standard, which presents a brief description of the technology and identifies the key parameters of economic effectiveness and risk. The report also provides evidence and conditions of selection of specific methods, tools and related measures (indicators), to be able to effectively carry out the assessment process, and then ranking of the evaluated technologies in the order of the most promising to the least effective. The work also contains a set of results of the preliminary assessment of selected coal gasification technologies aimed at generating of electricity, producing of methanol and hydrogen.
W artykule zaprezentowano podstawowe informacje na temat budowy i zasady działania modułów termoelektrycznych. Dokonano przeglądu materiałów stosowanych obecnie i przewidywanych do użycia w przyszłości. Przeprowadzono krótką analizę rozwiązań konstrukcyjnych stosowanych w generatorach termoelektrycznych dostępnych na rynku. Przedstawiono rozwiązanie demonstratora generatora termoelektrycznego, który został zaprojektowany i wykonany w krakowskim Oddziale Instytutu Technologii Elektronowej, którego innowacyjność polega na zastosowaniu płaskich ciepłowodów. Zaprezentowano wybrane wyniki badań. Przedyskutowano problemy konstrukcyjno-montażowe oraz możliwość zastosowania generatora w hybrydowych instalacjach fotowoltaicznych.
EN
The paper presents basic information about the construction and operation of thermoelectric modules. A review of the materials currently used and expected to be used in the future has been presented with a brief analysis of structural solutions applicable in thermoelectric generators available on the market. The demonstrator of the thermoelectric generator, designer and made by the Cracow branch of the Institute of Electron Technology has been introduced. Its innovation lies in the use of flat heat pipes. The paper shows selected results considering construction and installation problems including the possibility of the use of a generator in the hybrid photovoltaic systems.
20
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW