The research covered two lakes: Karczemne and Domowe Małe, which served as receivers for rainwater and municipal or industrial sewage. The sediment cores were obtained using a Kajak tube sampler. Analyses of HM, PAH and PCB were done by the AAS, ICP-AES and GC MS methods. OM, SiO2, TH, Ca, Mg, CO2, Fe, Al, Mn, TN and TP were measured. The research showed that the sediments of Lake Karczemne, into which the untreated municipal sewage was discharged, are characterized by a high content of P. It was found that the sediments accumulate toxins, OM and pollutants characteristic for various industries. Karczemne Lake which collected municipal and industrial wastewater, contained a high content of Pb, Cu and PAH in the sediments, and Domowe Małe Lake, receiving stormwater, contained high concentrations of PAH. Research has shown that one of the most important tools for selecting an appropriate method of lake restoration is the analysis of the spatial distribution of pollutants in the bottom sediments. Thanks to such an analysis of the composition of the bottom sediments and the correlation between the components of the sediments and their sorption properties, the restoration of the Karczemne Lake using the Ripl method was planned and the possibility of restoration of the Domowe Małe Lake in this way was eliminated.
PL
Celem badań była analiza zawartości i rozmieszczenie zanieczyszczeń mineralnych, organicznych i toksycznych w osadach dennych dwóch zdegradowanych jezior miejskich. Badaniami objęto dwa płytkie jeziora: Karczemne i Domowe Małe (Polska). Rdzenie osadów pobrano za pomocą czerpacza rurkowego typu Kajak i podzielono na warstwy o grubości 30 cm. Analizy metali ciężkich, WWA i PCB : wykonano metodami AAS, ICP-AES i GC MS. W próbkach osadów zmierzono zawartość: MO, SiO2, TO, Ca, Mg, CO2, Fe, Al, Mn, TN i TP. Badania wykazały, że osady Jeziora Karczemnego, do którego odprowadzane były nieoczyszczone ścieki komunalne, charakteryzuje bardzo wysoka zawartość P. Ponadto stwierdzono, że w osadach dennych osadzają się toksyny, MO i zanieczyszczenia charakterystyczne dla różnych gałęzi przemysłu. Jezioro Karczemne, które odbierało ścieki z komunalne i przemysłowe, zawierało w osadach dużą zawartość Pb, Cu i WWA, a Domowe Małe, przyjmujące głównie wody opadowe zawierało wysokie stężenia WWA. Badania wykazały, że jednym z najważniejszych narzędzi umożliwiających dobór odpowiedniej metody rekultywacji jezior jest analiza przestrzennego rozkładu zanieczyszczeń w osadach dennych. Dzięki takiej analizie składu osadów i korelacji między komponentami osadów oraz ich właściwości sorpcyjnych zaplanowano rekultywację Jeziora Karczemnego metodą Ripla i wyeliminowano możliwość rekultywacji tym sposobem Jeziora Domowego Małego.
Badania prowadzono na jeziorze Bartąg (powierzchnia 72,3 ha, max. głębokość 15,2 m) pod Olsztynem. Zlewnia jeziora ma powierzchnię 400,3 ha, w której największy udział mają grunty orne – 68,9%, lasy zajmują 19,7%, a teren zabudowany – 11,4%. W wodach jeziora stwierdzono jednostkowe i duże ilości biogenów, sięgające 1,24 mg Pog∙dm–3 i 2,35 mg Nog∙dm–3 oraz wapnia – 61,0 mg Ca∙dm–3. Przyczyną dużej trofii tego zbiornika jest nadmierne jego obciążenie biogenami spływającymi ze zlewni. Rzeczywiste ładunki biogenów spływające do jeziora przekraczają wartości krytyczne obliczone wg Vollenweidera. Niska jakość wód tego jeziora, z jednoczesnym dużym obciążeniem ładunkiem zanieczyszczeń, ze zlewni wskazuje na konieczność podjęcia działań ochronnych, polegających na zmniejszeniu obciążenia zewnętrznego.
EN
The study was carried out on Lake Bartąg (area 72.3 ha, maximum depth 15.2 m) near Olsztyn. The catchment area of the lake is 400.3 ha, in which arable land cover the largest share – 68.9%, forests occupy 19.7%, and built-up area – 11.4%. In the lake's waters, unitary and large amounts of nutrients were found, reaching 1.24 mg TP∙dm–3 and 2.35 mg TN∙dm–3 and calcium – 61.0 mg Ca∙dm–3. The reason for the high trophic status of this reservoir is its excessive load on biogenes flowing from the drainage basin. The actual loads of nutrients flowing into the lake exceed the critical values calculated according to Vollenweider. The low quality of the lake's waters, with a heavy load of pollutants, from the catchment points to the need to take protective measures, which consist in reducing the external load.
Korzyści środowiskowe natleniania głęboczka przez wodę dopływu powierzchniowego są bezsporne w kontekście ograniczania uwalniania biogenów z osadów dennych. Niemniej jednak o powodzeniu przedsięwzięcia będzie decydował szereg czynników zarówno środowiskowych (np. fizykochemicznych, morfometrycznych, hydrologicznych, ekologicznych), jak i technicznych oraz formalnoprawnych.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.