Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Trychotomiczne podejście do zarządzania kosztami w zakresie ekonomiki górnictwa w Instytucie Ekonomii i Informatyki na Wydziale Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej

Turek M., Jonek-Kowalska I., Michalak A.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2018

|

z. 125

157--169

PL

Wyodrębnienie ekonomiki górnictwa jako jednej z ekonomik branżowych w ramach nauk ekonomicznych ma szerokie uzasadnienie praktyczne, a przede wszystkim jest podyktowane specyfiką produkcji górniczej, której prowadzenie uzależnione jest od dysponowania zasobami naturalnymi oraz od natężenia zagrożeń naturalnych towarzyszących tej produkcji. Zaadaptowanie rozwiązań ekonomiczno-finansowych w górnictwie węgla kamiennego wymaga zatem połączenia wiedzy z zakresu ekonomii, finansów i rachunkowości oraz górnictwa i geologii inżynierskiej. Od wielu lat efekty synergii towarzyszące temu interdyscyplinarnemu połączeniu realizowane są w ramach badań prowadzonych w Instytucie Ekonomii i Informatyki na Wydziale Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej. Celem niniejszego artykułu jest inwentaryzacja i charakterystyka dotychczasowych efektów badań prowadzonych w ramach ekonomiki górnictwa w Instytucie Ekonomii i Informatyki w zakresie zarządzania kosztami zorientowana na wskazanie wciąż istniejących luk badawczych wymagających uzupełnienia w przyszłości.

EN

Separating mining economics as one of industry economics within the economic sciences is not only practical - it is also dictated by the specific character of mining production which depends on natural resources and on the intensity of natural hazards that are characteristic for this production. Adapting economic and financial solutions for the purpose of hard coal mining requires, therefore, linking the knowledge in the fields of economy, finances and accounting with the knowledge about mining and engineering geology. For many years, the results of synergy that accompany that interdisciplinary union have been implemented within the research conducted at the Institute of Economy and Informatics at the Faculty of Organization and Management of Silesian University of Technology. The aim of this paper is to survey and to characterize the current results of research carried out in the scope of mining economics at the Institute of Economy and Informatics in the field of cost management, that aims to identify research gaps that would have to be filled in in the future.

2

Tożsamość ekonomiki i organizacji górnictwa we współczesnym systemie wiedzy

Turek M., Michalak A., Jonek-Kowalska I.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2018

|

z. 125

171--184

PL

Ekonomika i organizacja górnictwa ma wielowiekową tradycję, a jej zakres badawczy ewoluuje wraz z rozwojem gospodarczym, a w szczególności rozwojem górnictwa i rozwojem systemu nauki. Celem niniejszego artykułu jest sprecyzowanie zakresu specjalności ekonomika i organizacja górnictwa oraz skali jej oddziaływania na rzeczywistość na tle dyscypliny górnictwo i geologia inżynierska w dziedzinie nauk technicznych oraz na tle innych dyscyplin o zbliżonym zakresie. W szczególności wskazano wspólne obszary badawcze ekonomiki i organizacji górnictwa oraz dyscyplin takich jak inżynieria produkcji i nauki o zarządzaniu. Zrealizowanie celu postawionego w artykule pozwoli na lepsze zrozumienie zadań stojących przez tą specjalnością oraz powiązanie ich z zadaniami stawianymi przed naukami o zarządzaniu czy inżynierią produkcji.

EN

Mining economics and organization has a tradition lasting many centuries and its research extent is evolving together with the economic development, particularly the development of the mining industry and the development of the science system. The objective of this paper is to clarify the extent of the specialty of mining economics and organization and the scale of its influence on the reality on the background of the mining and engineering geology disciplines in the area of technical sciences and on the background of other disciplines with the similar extent. In particular, the joint research areas of mining economics and organization as well as disciplines such as production engineering and management sciences have been pointed out. Achieving the objective, set in the paper, will make it possible to understand the tasks better standing in front of this specialty and tying them with the tasks set in front of management sciences or production engineering.

3

Kierunki i rezultaty badań w zakresie zarządzania kosztami produkcji górniczej w Instytucie Ekonomii i Informatyki na Wydziale Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej

Turek M., Jonek-Kowalska I., Michalak A.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2018

|

z. 125

143--156

PL

Jedną z kluczowych przyczyn nieefektywności przedsiębiorstw górniczych w Polsce są systematycznie rosnące jednostkowe koszty produkcji górniczej, które wzrastają nie tylko w wyniku pogłębiania wydobycia i wzrostu natężenia zagrożeń geologiczno-górniczych, ale również w wyniku braku skutecznych narzędzi planowania i kontroli kosztów. Mając na uwadze wskazane okoliczności, celem niniejszego artykułu jest przedstawienie koncepcji kontrolingu produkcji górniczej (KPG), która została opracowana w Instytucie Ekonomii i Informatyki na Wydziale Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej na podstawie literaturowych studiów teoretycznych, analizy dobrych praktyk, konsultacji z przedsiębiorstwami górniczymi oraz praktycznych prac naukowo-badawczych zleconych Instytutowi przez przedsiębiorstwa górnicze oraz instytucje naukowe w ciągu ostatnich piętnastu lat jego funkcjonowania.

EN

One of the key reasons of inefficiency of mining enterprises in Poland are systematically growing unit costs of mining production, which growth is caused not only by deepening the coal extraction and increase of the intensity of geological and mining hazards, but also by lack of efficient costs’ planning and control tools. Bearing in mind the above circumstances, the aim of this article is to present a concept of mining production controlling (KPG), which was developed in the Institute of Economy and Informatics on the Faculty of Organization and Management of Silesian University of Technology, based on literature theoretical studies, analysis of good practices, consultations with mining enterprises and practical scientific and research works commissioned to the Institute by mining enterprises and scientific institutions in the last fifteen years of its operation.

4

Termodesorpcja ksenonu implantowanego do krzemu

Turek M., Droździel A., Pyszniak K., Wójtowicz A., Yushkevich Y.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2018

|

R. 94, nr 7

157--161

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań termodesorpcji Xe zaimplantowanego do krzemu (energie 80 keV, 100 keV oraz 150 keV). Zaobserwowano gwałtowne emisje Xe w temperaturach od 1060 K do ~1600 K, pochodzące najprawdopodobniej od uwalniania gazu zgromadzonego w aglomeratach we wnękach w matrycy Si. Oszacowano wartości energii aktywacji desorpcji – jest ona rzędu 3 do 3,4 eV w rozpatrywanym zakresie energii implantacji, a więc jest większa niż dla badanych wcześniej lżejszych gazów szlachetnych w matrycy Si.

EN

Studies of the thermal desorption of Xe implanted into Si (wih energies 80 keV, 100 keV and 150 keV) are presented Sudden Xe emission at temperatures ranging from 1060 K up to ~1600 K, probably due to releases of gas bubles agglomerated in Si matrix cavities are observed.Values of deorption activation energy are estimated - it is in the range 3-3.4 eV in the considered implantation energy range, larger than for lighter noble gases implanted into Si.

5

Jonizacja izotopów radioaktywnych w gorącej wnęce o kształcie stożka

Turek M.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2018

|

R. 94, nr 7

66--69

PL

Prezentowany jest model jonizacji we wnęce stożkowatej, uwzględniający rozpad promieniotwórczy i przyleganie cząstek do ścianek. Rozpatrywane są różne kształty wnęki: zarówno mocno wydłużone, jak i bardziej kompaktowe. Badano zależności wydajności jonizacji od okresu półrozpadu i średniego czasu przylegania. Wykazano, że wnęka wydłużona jest efektywniejsza w przypadku izotopów stabilnych, w przypadku izotopów krótkożyciowych wydajniejsza jest wnęka kompaktowa. Badano też zależność wydajności jonizacji od rozmiaru otworu ekstrakcyjnego.

EN

Model of ionization in a conical hot cavity taking into account radioactive decay and sticking of particles to the cavity walls is presented. Both elongated and compact cavity shapes are considered. Dependences of ionization efficiency on nuclide half-life and mean sticking time were under investigation. It is shown that long cavity is effective in the case of stable isotopes, while compact shapes prevail for the short-lived species. Changes of ionization effciency with the size of extraction opening were also studied.

6

Influence of Penning ionization on ion source efficiency – numerical simulations

Turek M., Mączka D., Droździel A., Pyszniak K., Vaganov Y., Węgierek P.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2018

|

R. 94, nr 7

116--119

EN

The numerical model of ionization in the plasma ion source taking the electron impact and Penning effect into account is presented. The influence of the Penning effect on the ionization efficiency is under investigation - it is shown that the carrier gas could improve ionization efficiency several times compared to the pure electron ionization case. Changes of the yield from the Penning ionization are investigated as a function of carrier gas concentration, ionization degree and concentration of carrier gas atoms in the metastable state.

PL

Przedstawiony jest model źródła jonów uwzględniający jonizację Penninga i elektronami. Zastosowanie gazu nośnego skutkujące zachodzeniem jonizacji Penninga może zwiększyć wydajność jonizacji nawet kilkukrotnie. Zbadano zmiany wydajności jonizacji od koncentracji gazu nośnego, atomów w stanie metastabilnym i stopnia jonizacji plazmy.

7

Research Project: “Design, environmental impact and performance of energized fluids for fracturing oil and gas reservoir rocks of Central Europe” (ENFLUID) – assumptions, evolution and results

Lutyńska S., Turek M., Hamouda A. A., Cicha-Szot R., Leśniak G., Kasza P., Wilk K.

Nafta-Gaz

|

2018

|

R. 74, nr 6

479--483

EN

The main goal of the project, realized by the Silesian University of Technology (as the Project Promotor), Oil and Gas Institute – National Research Institute and University of Stavanger, was the development of energized fracturing fluids for use in oil and gas reservoir formations in Central Europe. Transferring the American or foreign experience was not the solution, and already known methods may require modification or development. This has become important in the case of European gas shales, reservoir potential of which were the subject of intensive diagnosis when the project was launched. Within the framework of the project, composition of energized fracturing fluid for work in different formations of Central Europe was designed, mutual interactions between the fluids and the fractured rock were defined, the effects of energized fluids application on the geochemistry of the formation in the short and in the long-term were determined and the methods of treatment and recycling of flowback water were proposed. The project was focused on innovative technology, allowing for an efficient development of conventional and unconventional gas reservoirs, combined with maximum reduction of the negative impact of this process on the natural environment. The project also facilitated the strengthening and sharing of knowledge based on the fields of research and technological topics and issues of unconventional shale reservoirs.

PL

Głównym celem projektu „ENFLUID”, realizowanego przez Politechnikę Śląską (w roli Koordynatora), Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy oraz Uniwersytet Stavanger, było opracowanie optymalnego składu energetyzowanych cieczy szczelinujących, przydatnych do zastosowania w złożowych formacjach ropy i gazu Europy Środkowej. W tych specyficznych warunkach bezpośrednia adaptacja technologii i doświadczeń zagranicznych nie jest właściwym rozwiązaniem, a znane metody szczelinowania mogą wymagać modyfikacji lub rozwinięcia. Ma to szczególne znaczenie w przypadku łupków gazonośnych, których potencjał złożowy jest przedmiotem intensywnego rozpoznania. W ramach projektu opracowano skład energetyzowanych cieczy szczelinujących odpowiednich do zastosowania w różnych formacjach złożowych, zdefiniowano wzajemne interakcje pomiędzy cieczami a skałą poddawaną szczelinowaniu, określono jakie są skutki stosowania energetyzowanych cieczy szczelinujących na środowisko geochemiczne formacji w krótkim i długim okresie czasu oraz zaproponowano metody neutralizacji oraz recyklingu płynów zwrotnych ze szczelinowania. Realizacja projektu pozwoliła na stworzenie innowacyjnej technologii, ukierunkowanej na efektywne wykorzystanie konwencjonalnych i niekonwencjonalnych złóż gazu i ropy zamkniętych w formacjach złożowych Europy Środkowej, przy równoczesnej minimalizacji negatywnego wpływu tego procesu na środowisko naturalne.

8

Mało energochłonna utylizacja zasolonych wód kopalnianych w zintegrowanym systemie membranowo – wyparnym

Turek M., Laskowska E., Mitko K., Jakóbik-Kolon A.

Maszyny Górnicze

|

2018

|

R. 36, nr 1

39--48

PL

Przedstawiono rozwiązanie, w którym woda zasolona poddawana jest wstępnemu uzdatnianiu metodą nanofiltracji (NF) a następnie zatężaniu metodą wyparną lub w zintegrowanym układzie elektrodializa – odwrócona osmoza i dalszemu odparowaniu z krystalizacją chlorku sodu. Na przykładzie solanki z KWK Budryk wykazano, że uzysk soli, dzięki samemu zastosowaniu nanofiltracji, można zwiększyć z obecnej wartości 72,01% do 87,35%, a po dalszym usprawnieniu, polegającym na oczyszczaniu chemicznym, do 91,11% a nawet 99,1%. Wstępne uzdatnianie solanki metodą nanofiltracji, prowadzone w sposób opracowany przez Autorów w warunkach dużego przesycenia siarczanem wapnia z częściową recyrkulacją retentatu i kontrolowaną krystalizacją gipsu, daje możliwość zastosowania mało energochłonnych rozwiązań zatężania solanki. Na przykładzie solanki Budryk wykazano, że zużycie energii w procesie jej utylizacji można zmniejszyć z obecnych 888,7 kWh/t soli do 433,7-451,2 kWh/t soli, w przypadku zatężania solanki mało energochłonną metodą wyparną lub do 396,8 kWh/t soli w przypadku zatężania solanki w zintegrowanym układzie: elektrodializa – odwrócona osmoza. Proponowane rozwiązanie ma zostać przebadane w instalacji pilotowej w ramach projektu NANOS, finansowanego w programie TANGO2.

EN

The paper presents an integrated system, in which saline water is pre-treated with nanofiltration (NF), then concentrated with thermal method or with electrodialysis-reverse osmosis, followed by further evaporation with sodium chloride crystallization. Based on water from KWK Budryk coal mine, it was proved that salt recovery, thanks to nanofiltration alone, can be increased from current value of 72.01% to 87.35%, or up to 91.11% or 99.1% after further enhancement. Following Authors’ developed procedure of nanofiltration pretreatment – operation at high calcium sulphate supersaturation with partial retentate recirculation and gypsum precipitation, makes the low energy consumption brine concentration possible. Based on Budryk brine, it was proved that energy consumption can be decreased from the current value of 888.7 kWh/t of salt to 433.7-451.2 kWh/t if the low energy consumption thermal method is applied or down to 396.8 kWh/t if the integrated electrodialysis-reverse osmosis system is applied. The proposed solution is to be verified in a pilot plant during the NANOS project funded in the TANGO2 programme.

9

Improving the Management of a Mining Enterprise a Condition for Increasing the Efficiency of Hard Coal Production

Prusek S., Turek M.

Inżynieria Mineralna

|

2018

|

R. 20, nr 2

73--80

EN

The paper contains considerations regarding the possible impact of changing the approach to the management of mining enterprises on the improvement of their efficiency. The definitions of management, efficiency (along with its basic measures, such as productivity and profitabil-ity) and rationality of management were presented in the introduction. Next, the role of the three determinants of effective production in a mining enterprise were presented, including: reliable identification of resources, assessment of their necessity, rules for organizing ongoing works and implementation of production planning methods aimed at minimizing the costs of operations. The practical implementation of the defined determinants is presented on the ex-ample of four basic functions of process management, such as organizing, planning, leading and controlling. The special role of the process approach to cost management in the lifecycle of each longwall working while adopting a rational reduction of operating costs in mining enterprises is underlined.

PL

Artykuł zawiera rozważania dotyczące możliwego wpływu zmiany podejścia do zarządzania przedsiębiorstwami górniczymi na poprawę ich efektywności. Na wstępie przedstawiono definicje zarządzania, efektywności (wraz z podstawowymi miernikami, takimi jak wydajność i rentowność) oraz racjonalność zarządzania. Następnie przedstawiono rolę trzech czynników determinujących efektywną produkcję w przedsiębiorstwie wydobywczym, w tym: rzetelną identyfikację zasobów, ocenę ich konieczności, zasady organizacji prowadzonych prac oraz wdrożenie metod planowania produkcji mających na celu minimalizację kosztów operacyjnych. Praktyczna implementacja zdefiniowanych determinant została przedstawiona na przykładzie czterech podstawowych funkcji zarządzania procesami, takich jak organizowanie, planowanie, prowadzenie i kontrolowanie. Podkreślono szczególną rolę podejścia procesowego do zarządzania kosztami w cyklu życia każdej ściany, przy jednoczesnym przyjęciu racjonalnej redukcji kosztów operacyjnych w przedsiębiorstwach wydobywczych.

10

Usuwanie boru ze ścieków z mokrego odsiarczania spalin

Turek M., Trojanowska J., Litwinowicz A.

Energetyka

|

2018

|

nr 1

46--49

PL

Wśród wielu rodzajów ścieków powstających w elektrowniach znajdują się też specyficzne, które pojawiły się, kiedy zaczęły funkcjonować duże instalacje mokrego odsiarczania spalin (IMOS). Są to ścieki charakteryzujące się znaczną zawartością chlorków i siarczanów i obecnością metali ciężkich. W niektórych przypadkach zawierają także duże ładunki związków boru i azotu. W zależności od rodzaju paliwa stężenie boru w ściekach surowych wynosi 30-300 g/m3. Ścieków takich nie da się bezpośrednio zagospodarować w wewnętrznych obiegach elektrowni ani odprowadzić do dostępnych odbiorników zewnętrznych. Dlatego też każda z instalacji mokrego odsiarczania spalin z reguły wyposażona jest w oczyszczalnię ścieków. Oczyszczalnie te są traktowane jako odrębne węzły mające dominujący wpływ na wymaganą jakość ścieków powstających w elektrowniach i odprowadzanych do odbiorników zewnętrznych. W ramach współpracy Katedry Chemii Nieorganicznej, Analitycznej i Elektrochemii Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej oraz Zakładów Pomiarowo-Badawczych Energetyki „ENERGOPOMIAR” Sp. z o.o., korzystając z wieloletniego doświadczenia obydwu jednostek zarówno w zakresie metod usuwania boru ze ścieków, jak i znajomości branży energetycznej, opracowano koncepcje zintegrowanych układów usuwania boru ze ścieków.

EN

Among many different kinds of sewages generated by power plants there are also some specific ones that appeared when big wet FGD installations began to work. These are wastewaters containing significant amount of chlorides and sulphates as well as of heavy metals. In some cases they also contain big amounts of boron and nitrogen compounds and, depending on the type of fuel, the concentration of boron in raw wastewaters may vary between 30 and 300 g/m3. Such wastewater cannot be directly managed in a power plant closed cycle systems nor discharged to external reservoirs and that is why every FGD installation is usually equipped with a wastewater treatment system. The systems are regarded as separate technological assemblies having a dominant influence on the required quality of sewages generated in power plants and discharged into external surface receivers. In the framework of cooperation between the Katedra Chemii Nieorganicznej, Analitycznej i Elektrochemii Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej and Zakłady Pomiarowo-Badawcze Energetyki „ENERGOPOMIAR” Sp. z o.o., benefiting from many years of experience of both entities in the scope of wastewater boron removal and knowledge of the power sector, developed were ideas concerning integrated systems for wastewater boron removal.

11

Increasing productivity – a way to improve efficiency of operational management in hard coal mines

Prusek S., Turek M., Dubiński J., Jonek-Kowalska I.

Archives of Mining Sciences

|

2018

|

Vol. 63, no. 3

567--581

EN

The article contains considerations on possible actions directed at increasing productivity of hard coal mining industry. It is necessary to improve the state of the industry, and ensure its survival. Basic definitions and measures concerning productivity and management were presented to illustrate examples referring to a mining enterprise. Then, basing on organizing, one of the management functions, the issue of productivity in a mining enterprise and its influence on improving effectiveness of operational management, was analysed. An assumption was presented that solutions concerning identification of sources and volume of costs, hitherto existing in mining enterprises, ought to be complemented with the planning function following process approach. It can be the starting point for decisions of economic feasibility of given deposits, seams or parts of them, before mining operations start, and to control incurred costs in process approach. The article is summed up with a process algorithm of cost management.

PL

Artykuł zawiera rozważania dotyczące możliwych działań ukierunkowanych na zwiększenie wydajności górnictwa węgla kamiennego. Aktualnie konieczne jest bowiem poprawienie stanu przemysłu górniczego i zapewnienie jego przetrwania. W artykule zaprezentowano zatem podstawowe metody i narzędzia umożliwiające zwiększenie wydajności i poprawę efektywności zarządzania operacyjnego w przedsiębiorstwie górniczym. Następnie, skoncentrowano się na organizacji jako jednej z kluczowych funkcji zarządzania i w tym kontekście rozpatrywano możliwości poprawy wydajności i efektywności. Przyjęto przy tym założenie, że istniejące rozwiązania dotyczące identyfikacji źródeł i wysokości kosztów produkcji górniczej, należy uzupełnić o narzędzia umożliwiające planowanie i rozliczanie kosztów w ujęciu procesowym. To z kolei powinno umożliwić podejmowanie decyzji o uruchomieniu kolejnych pokładów i wyrobisk przed rozpoczęciem wydobycia na podstawie racjonalnie prowadzonego rachunku ekonomicznego. W podsumowaniu artykułu zawarto algorytm postępowania dotyczący planowania kosztów produkcji górniczej.

12

Uwarunkowania procesów konsolidacyjnych w polskich przedsiębiorstwach górniczych

Turek M.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2017

|

z. 101

487--503

PL

Głównym celem rozważań podejmowanych w artykule jest przedstawienie procesów konsolidacji prowadzonych w polskich przedsiębiorstwach górniczych w latach 1990-2016 oraz ich aktualnych uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. W pierwszej części artykułu przedstawiono istotę konsolidacji oraz jej przebieg w polskim górnictwie węgla kamiennego. Następnie zidentyfikowano i scharakteryzowano kluczowe uwarunkowania skuteczności oraz efektywności działań konsolidacyjnych prowadzonych w polskich przedsiębiorstwach górniczych. W artykule wykorzystano rynkowe dane statystyczne oraz prognozy rozwoju branży.

EN

The main objective of the taken in the article consideration is to present the consolidation processes conducted in Polish mining enterprises in the years 1990-2016 and their current internal and external conditions. In the first part of the article the essence of consolidation and its progress in the Polish hard coal mining is presented. Then the key determinants of the efficiency and effectiveness of Polish mining enterprises consolidation are identified and characterized. In the article, market statistical data are used as well as development forecasts for the mining industry.

13

Macierzowa ocena ryzyka w ujęciu branżowym na przykładzie polskiego górnictwa węgla kamienneg

Jonek-Kowalska I., Turek M.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2017

|

z. 113

147--159

PL

Górnictwo węgla kamiennego wciąż pozostaje istotną gałęzią polskiej gospodarki o dużym znaczeniu dla regionu Górnego Śląska. Jest także gwarantem bezpieczeństwa energetycznego Polski, ponieważ węgiel kamienny – mimo malejącego zużycia – to nadal dominujące źródło energii w polskim bilansie energetycznym. Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz konieczność zapewnienia efektywności ekonomicznej tej branży, głównym celem niniejszego artykułu jest identyfikacja najważniejszych źródeł ryzyka branżowego oraz ocena ich wpływu na działalność przedsiębiorstw górniczych. By tak postawiony cel osiągnąć, w artykule posłużono się analizą PESTEL oraz macierzą ryzyka. Na postawie wyników badań określono najistotniejsze zagrożenia branżowe oraz sformułowano ogólne wytyczne ukierunkowane na uniknięcie lub minimalizację skutków ich realizacji.

EN

Coal mining is still an important industry in Polish economy and Upper Silesian Region. It also guarantees energy safety in Poland, because hard coal – in spite of decreasing consumption – still remains a key energy source in Polish energy balance. According to above and to the need to ensure efficiency in Polish coal mining, the main aim of this article is to identify the most important industrial risk factors and to estimate their influence on the activity of mining enterprises. To achieve such aim, the authors used PESTEL analysis and risk matrices. Based on the research results the most important industrial risk factors are established. Additionally, the main suggestions at their avoiding or minimizing are formulated.

14

Zmodyfikowana metoda Famy-Frencha w wycenie kosztu kapitału własnego przedsiębiorstw górniczych

Turek M., Michalak A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 99

5--15

PL

Problem badawczy podjęty w artykule dotyczy dostosowania tradycyjnych modeli kalkulacji kosztu kapitału własnego do specyfiki przedsiębiorstw górniczych. Rozwiązania znane z literatury nie dają racjonalnych wyników. Wynika to z unikatowości działalności przedsiębiorstw górniczych, w przypadku której występuje brak możliwości odniesienia do typowych sytuacji rynkowych. Celem artykułu jest wskazanie takich rozwiązań, które umożliwiają uzyskanie racjonalnych i miarodajnych wyników. Jedną z propozycji jest zmodyfikowana metoda Famy-Frencha. W artykule przetestowano ją kalkulując koszt kapitału w wybranym przedsiębiorstwie górniczym. Problem kalkulacji kosztu kapitału jest szczególnie ważny w obszarze oceny efektywności projektów inwestycyjnych. Koszt kapitału znajduje zastosowanie jako stopa dyskontowa w dynamicznych miarach efektywności, ukierunkowanych na wzrost wartości ekonomicznej.

EN

The problem of research undertaken in the article concerns the adaptation of traditional models of calculating the cost of capital to the specifics of mining companies. Solutions known from the literature do not give reasonable results. This is due to the uniqueness of the activities of mining companies, in which case we are dealing with a lack of reference to the typical market situations. The aim of this article is to identify solutions that allow rational and reliable results to be obtained. One of the proposals is a modified Fama-French method. The article was tested by calculating the cost of capital in the largest Polish mining enterprises. The problem of calculation of the cost of capital is particularly important in the area of assessing the effectiveness of investment projects. The cost of capital is used as the discount rate in dynamic measures of performance, such as NPV.

15

Walka ze smogiem : koncepcja opracowania ogólnokrajowego programu likwidacji niskiej emisji

Turek M.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 5

1034--1037

16

Górnictwo, górnictwo... i co dalej?

Dubiński J., Turek M.

Przegląd Górniczy

|

2017

|

T. 73, nr 1

1--12

PL

Artykuł dotyczy oceny dotychczasowego przebiegu działań restrukturyzacyjnych w polskim górnictwie węgla kamiennego w latach 1990 – 2016. Opierając się na ocenie efektywności zrealizowanych programów naprawczych, sformułowano propozycje dalszej działalności niezbędnej w tym zakresie. Szczególną uwagę zwrócono na kierunki dalszych przeobrażeń górnictwa, w tym procesów reorientacji strategicznej i ich punktów kluczowych.

EN

This paper focuses on the assessment of actions taken during restructuring processes of Polish hard coal mining sector in the years 1990-2016. Based on the efficiency evaluation of the implemented repairing programs, the proposals of further activities needed in this regard, have been formulated. Special stress was placed on trends of further transformation of hard coal mining sector, including strategic reorientation processes and their key points.

17

Taryfa antysmogowa dla elektryfikacji ciepłownictwa - dociążenie nowych bloków węglowych w dolinach nocnych

Tokarski S., Nowak W., Turek M.

Nowa Energia

|

2017

|

nr 5/6

39--43

PL

Eliminacja szkodliwej dla zdrowia niskiej emisji, pochodzącej głównie z domowych palenisk, urosła w ostatnim czasie do rangi problemu w skali całego kraju. Niska emisja szkodliwych substancji z elektrowni systemowych jest wielokrotnie niższa niż z domowych pieców węglowych, nawet tych najwyższych klas. Stąd ważną rolę w procesie likwidacji niskiej emisji mogą spełnić przedsiębiorstwa energetyki zawodowej i cieplnej, w tym przemysłowej, oferując zastąpienie spalania węgla w paleniskach domowych zużyciem go do produkcji ciepła systemowego w kogeneracji i energii elektrycznej, którą następnie można wykorzystać dla celów grzewczych. Ponadto dla energetyki zawodowej istotne znaczenie ma utrzymywanie możliwie stałego dobowego obciążenia bloków energetycznych, tak aby utrata sprawności urządzeń w pracy regulacyjnej, zwiększona awaryjność, czy też konieczność częstych uruchomień nie wpływała negatywnie na ekonomię produkcji. Rozważyć należy zatem jaką część rozproszonego rynku ciepła można zastąpić ciepłem systemowym i wykorzystaniem energii elektrycznej dla celów grzewczych, przyczyniając się jednocześnie do eliminacji niskiej emisji i polepszenia ekonomiki pracy nowych bloków energetycznych poprzez dociążenie ich pracy w dolinach nocnych.

18

Sektor węglowy Unii Europejskiej na początku XXI wieku – import zamiast wydobycia?

Kaliski M., Karpiński M., Turek M.

Energetyka – Społeczeństwo – Polityka

|

2017

|

nr 2(6)

23--37

EN

One of the most important dilemmas faced by the European Union is the decision on the scale of using fossil fuels – in particular coal, in covering the demand for energy. Currently, there are numerous discussions concerning the restriction of the use of this energy carrier by the EU countries, which, as a result, is to reduce air pollution on a global scale. The article presents the use of energy carriers in particu-lar regions of the World and forecasts regarding the use, in particular of coal in the period up to 2040, and the possible impact of the EU on reducing CO2 emissions as a result of abandonment of coal. The results of actions undertaken by EU co-untries in the area of limiting the use of coal were presented. The authors also draw attention to the issue of energy security in the context of a steady increase in the import of energy carriers, in particular coal.

19

Sorbent skuteczny na bor

Turek M., Trojanowska J., Litwinowicz A.

Energetyka Cieplna i Zawodowa

|

2017

|

Nr 6

12--14

PL

Bor jest niezbędnym mikroelementem dla roślin i zwierząt, ale przedział między dawką niezbędną a szkodliwą jest wąski. Do jego usuwania ze ścieków z mokrego odsiarczania spalin można użyć selektywnego sorbentu.

20

Key tasks of science in improving effectiveness of hard coal production in Poland

Dubiński J., Prusek S., Turek M.

Archives of Mining Sciences

|

2017

|

Vol. 62, no. 3

597--610

EN

The article presents an array of specific issues regarding the employed technology and operational efficiency of mining activities, which could and should become the subject of conducted scientific research. Given the circumstances of strong market competition and increasing requirements concerning environmental conditions, both in terms of conducted mining activities and produced coal quality parameters, it is imperative to develop and implement innovative solutions regarding the employed production technology, the safety of work conducted under the conditions of increasing natural hazards, as well as the mining enterprise management systems that enable its effective functioning. The article content pertains to the last group of issues in the most detailed way, particularly in terms of the possibility for rational conducted operation cost reduction.

PL

W artykule przedstawiono szereg wybranych zagadnień dotyczących technologii oraz efektywności prowadzenia działalności górniczej, które mogą i powinny stać się przedmiotem prowadzonych badań naukowych. W warunkach silnej konkurencji rynkowej oraz zwiększających się wymogów, dotyczących uwarunkowań środowiskowych, zarówno w zakresie prowadzenia działalności górniczej, jak i parametrów jakościowych produkowanego węgla, niezbędne jest opracowywanie i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań dotyczących stosowanych technologii wydobycia, bezpieczeństwa robót prowadzonych w warunkach zwiększających się zagrożeń naturalnych, a także systemów zarządzania przedsiębiorstwem górniczym, pozwalających na jego efektywne funkcjonowanie. W treści artykułu do tej ostatniej grupy zagadnień odniesiono się najbardziej szczegółowo, zwłaszcza w zakresie możliwości racjonalnego obniżania kosztów prowadzonej eksploatacji.