In recent years, it is observed an increase in the use of natural fertilizers that are environmentally friendly. The effluent after microalgae anaerobic digestion (algal effluent) contained organic substances and mineral compounds necessary for lettuce cultivation, hence it is a competitive product for natural fertilizers and an alternative to mineral fertilizers. The experiment was conducted under laboratory conditions. The main objective of the research was to assess the possibility of using the algal effluent as an organic fertilizer for the cultivation of butterhead lettuce. The study also analyzed the effect of the algal effluent on physicochemical properties of soil and plant growth. The experiment was established on podzolic, light soil of VI fertility class, under granulometric composition of loose sand. Plants used in the experiments are butterhead lettuce, variety 'Attractie'. The experiment was conducted in three replicates. Doses of fertilizers have been established due to factors: the content of nitrogen as the main macro element determining the growth and development of plants, nutritional requirements of tested plants and current soil fertility. The performed complex soil analysis and pot experiment showed that the algal effluent can be successfully used to improve soil fertility and enhance plants growth. Addition of the algal effluent caused increase of total organic carbon by 2066 mg/kg, total phosphorus by 27 mg/kg, total potassium by 55 mg/kg, total magnesium by 57 mg/kg, total calcium by 183 mg/kg. C/N ratio has increased from 9.1 to 11.2. pH maintained at the same level.
PL
W ostatnich latach obserwuje się wzrost stosowania nawozów pochodzenia naturalnego, które są przyjazne dla środowiska naturalnego. Użyty w badaniach odciek pofermentacyjny po beztlenowej fermentacji glonów zawierał substancje organiczne i związki mineralne niezbędne do uprawy sałaty. Dzięki ww. składowi odciek może stanowić konkurencyjny produkt dla nawozów naturalnych i alternatywę dla nawozów mineralnych. Badania prowadzono w warunkach laboratoryjnych. Głównym celem badań była ocena możliwości wykorzystania odcieku pofermentacyjnego z glonów jako nawozu organicznego pod uprawę sałaty masłowej. W pracy przeanalizowano również wpływ ww. odcieku pofermentacyjnego na właściwości fizykochemiczne gleby i wzrost roślin. Eksperyment założono na glebie bielicowej, lekkiej, klasy VI, o składzie granulometrycznym luźnego piasku. Roślinami użytymi w doświadczeniu była sałata masłowa, odmiana "Attractie". Doświadczenie przeprowadzono w trzech powtórzeniach. Dawki nawozów ustalono ze względu na następujące czynniki: zawartość azotu jako głównego makroelementu determinującego wzrost i rozwój roślin oraz wymagania pokarmowe badanych roślin i aktualną żyzność gleby. Przeprowadzona kompleksowa analiza gleby i eksperyment doniczkowy wykazały, że pofermentacyjny odciek z glonów można z powodzeniem stosować w celu poprawy żyzności gleby i zwiększenia wzrostu roślin. Dodatek pofermentacyjnego odcieku glonów spowodował wzrost całkowitego węgla organicznego o 2066 mg/kg, fosforu całkowitego o 27 mg/kg, całkowitego potasu o 55 mg/kg, całkowitego magnezu o 57 mg/kg, całkowitego wapnia o 183 mg/kg. Wskaźnik C/N wzrósł z 9,1 do 11,2. Wartość pH pozostała niezmieniona.
W artykule przedstawiono problematykę związaną z transportem odpadów komunalnych. Omówiono wymogi prawne odnoszące się do transportu odpadów, wykaz niezbędnej dokumentacji do prowadzenia tego typu działalności oraz wymagane oznakowanie pojazdów. Pokazano również strategie logistyczne związane z działaniami zmierzającymi do realizacji odbiorów odpadów komunalnych od mieszkańców przykładowego miasta, pozwalające ograniczać koszty związane z tym działaniem. Opisano systemy zbiórki odpadów, oraz najczęściej stosowane systemy transportu oparte o kryterium liczby środków transportu użytych do wywozu odpadów. Artykuł zawiera również informacje dotyczące stosowanych środków transportu. Na koniec przeanalizowano koszty ponoszone przez przykładową firmę na środki transportu wykorzystywane do odbioru odpadów komunalnych oraz przedstawiono czynniki mające istotne znaczenie na kształtowanie się tych kosztów. Artykuł został podzielony na dwie odrębne części.
EN
The article presents the issues related to the transport of municipal waste. The legal requirements relating to waste transport, a list of necessary documentation for conducting this type of activity and the required marking of vehicles are discussed. Logistics strategies related to the activities aimed at the implementation of municipal waste collection from the example of the city residents were also shown, allowing to limit the costs associated with this activity. Described are waste collection systems and the most frequently used transport systems based on the criterion of the number of means of transport used for waste disposal. The article also contains information on the means of transport used. Finally, the costs of the example company for the means of transport used to collect municipal waste were analysed and factors important for the formation of these costs were presented. The article has been divided into two separate parts.
W artykule przedstawiono problematykę związaną z transportem odpadów komunalnych. Omówiono wymogi prawne odnoszące się do transportu odpadów, wykaz niezbędnej dokumentacji do prowadzenia tego typu działalności oraz wymagane oznakowanie pojazdów. Pokazano również strategie logistyczne związane z działaniami zmierzającymi do realizacji odbiorów odpadów komunalnych od mieszkańców przykładowego miasta, pozwalające ograniczać koszty związane z tym działaniem. Opisano systemy zbiórki odpadów, oraz najczęściej stosowane systemy transportu oparte o kryterium liczby środków transportu użytych do wywozu odpadów. Artykuł zawiera również informacje dotyczące stosowanych środków transportu. Na koniec przeanalizowano koszty ponoszone przez przykładową firmę na środki transportu wykorzystywane do odbioru odpadów komunalnych oraz przedstawiono czynniki mające istotne znaczenie na kształtowanie się tych kosztów. Artykuł został podzielony na dwie odrębne części.
EN
The article presents the issues related to the transport of municipal waste. The legal requirements relating to waste transport, a list of necessary documentation for conducting this type of activity and the required marking of vehicles are discussed. Logistics strategies related to the activities aimed at the implementation of municipal waste collection from the example of the city residents were also shown, allowing to limit the costs associated with this activity. Described are waste collection systems and the most frequently used transport systems based on the criterion of the number of means of transport used for waste disposal. The article also contains information on the means of transport used. Finally, the costs of the example company for the means of transport used to collect municipal waste were analysed and factors important for the formation of these costs were presented. The article has been divided into two separate parts.
Wraz z rozwojem branży transportu drogowego można zauważyć pewną tendencję, w której przewoźnik staje się specjalistą w konkretnym rodzaju ładunków. Coraz więcej firm transportowych rezygnuje z różnorodności taboru na rzecz wyspecjalizowania się w transporcie jednego rodzaju ładunku, np. transport ładunków chłodniczych, transport ponadgabarytowy, transport ładunków sypkich, etc. Przewoźnicy ukierunkowując się na konkretny typ ładunku, stają się profesjonalistami w swoich dziedzinach. Klienci bardzo chętnie korzystają z usług firm będących profesjonalistami w swojej branży, aby zakupiony przez nich towar dotarł do nich w myśl zasady logistyki 7W – właściwy produkt, właściwa ilość, właściwy stan, właściwe miejsce, właściwy czas, właściwy klient oraz właściwy koszt. Artykuł przedstawia zagadnienia dotyczące przewozu kruszywa budowlanego w transporcie drogowym. Artykuł ukierunkowany jest przede wszystkim na przedstawienie zagadnień związanych z samą organizacją i realizacją transportu kruszywa budowlanego poprzez wszystkie jego etapy: załadunek, przewóz materiału oraz rozładunek.
EN
With the development of the road transport industry, a certain tendency may be taught in which the carrier becomes a specialist in a particular type of cargo. More and more transport companies resign from the diversity of rolling stock in favour of specializing in transport of one type of cargo, e.g. transport of refrigerated cargo, oversized transport, transport of bulk cargo, etc. Carriers orientating them-selves to a specific type of cargo become professionals in their fields. Customers are very eager to use the services of companies that are professionals in their industry so that the goods purchased by them will reach them according to the 7W logistics principle - the right product, the right quantity, the right condition, the right place, the right time, the right customer and the right cost. The article presents the issues related to the transport of construction aggregates in road transport. The article is aimed primarily at presenting issues related to the organization and implementation of transport of construction aggregates through all its stages: loading, transporting material and unloading
W ostatnich latach można zaobserwować dynamiczny rozwój firm transportowych. Polska jest krajem wyróżniającym się na tle Europy mnogością firm zajmujących się ciężkim transportem drogowym. Celem artykułu jest analiza elementów kluczowych w kontekście realizacji dostaw produktów płynnych. Opisano i wyjaśniono podstawowe elementy systemu transportowego. Artykuł zapewnia czytelnikowi zdobycie podstawowej wiedzy z zakresu transportu płynnych artykułów spożywczych, w tym informacji na temat norm prawnych i jakościowych regulujących bezpieczeństwo transportu tego typu transportu.
EN
In recent years, dynamic development of transport companies can be observed. Poland is a country that stands out against the background of a multitude of companies dealing in heavy road transport. The aim of the article is to analyse key elements in the context of the delivery of liquid products. The basic elements of the transport system have been described and explained. The article provides the reader with the basic knowledge of transporting liquid food articles, including information on legal and quality standards regulating the transport safety of this type of transport.
Transport drogowy towarów w państwach Europy wiąże się najczęściej z poborem opłat drogowych. Celem artykułu jest zaprezentowanie różnych systemów działających w wybranych europejskich krajach, opisanie sposobów ich działania, a także zaprezentowanie cen, które przewoźnik będzie zobowiązany zapłacić. W artykule omówiono ideę pobierania opłat drogowych, przedstawiono kraje używające czytników drogowych do pobierania opłaty oraz wykorzystujące systemy bezczytnikowe, jak również używające kilku różnych systemów poboru opłat drogowych. Planując przejazd przez kilka krajów należy uwzględnić różne opłaty, może to być nie tylko opłata za przejechane kilometry, ale również przykładowo opłata za przejazd tunelem, mostem, czy przeprawę promową. Wszystkie te zagadnienia zostały przedstawione w artykule.
EN
Freight transport of goods in European countries is most often associated with toll collection. The aim of the article is to present various systems operating in selected European countries, describe the methods of their operation, as well as to present prices that the carrier will be obliged to pay. The article discusses the idea of charging road tolls, presents countries that use road readers to collect tolls and uses non-toll systems, as well as using several different toll collection systems. When planning a trip through several countries, various fees must be taken into account, it may not only be the fee for kilometres travelled, but also, for example, a toll for a tunnel, a bridge or a ferry crossing. All these issues are presented in the article.
Zadaniem kierowcy samochodu ciężarowego jest przewóz ładunku z zachowaniem przepisów oraz zasad bezpieczeństwa. Czynności, które wykonuje kierowca związane są z ryzykiem uszkodzenia ciała, wystąpieniem powikłań lub nawet śmiercią. Uwzględniając bezpieczeństwo pracownika, jednym z najważniejszych aspektów jest określenie bezpiecznych norm czasu pracy, które minimalizują ryzyko przemęczenia podczas jazdy. Celem artykułu jest przeprowadzenie identyfikacji zagrożeń oraz określenie ryzyka zawodowego na stanowisku pracy kierowcy samochodu ciężarowego.
EN
The task of the truck driver to transport cargo is subject to the regulations and safety rules. Activities performed by the driver are connected with the risk of injury, complications or even death. Taking into account employee safety, one of the most important aspects is to define safe working time standards that minimize the risk of fatigue during driving. The purpose of this article is to identify hazards and determine the occupational risk at the truck driver's workplace.
W ostatnich dziesięcioleciach firmy usługowe zaczęły sięgać po instrumenty marketingowe, stosowane dotychczas wyłącznie w przemyśle doprowadzając do tego, że usługa stała się towarem. Dynamiczny rozwój przedsiębiorstw świadczących usługi dla firm i klientów ostatecznych wraz z rosnącą konkurencją, aby przetrwać na rynku muszą zmierzać do poprawy jakości oferowanych usług i utrzymać je na najwyższym poziomie. W artykule przedstawiono analizę jakości usług ośrodka szkolenia kierowców.
EN
In recent decades, service companies have started to use marketing tools, so far used only in industry, leading to the fact that the service has become a commodity. The dynamic development of enterprises providing services to companies and final customers together with growing competition to survive on the market must aim to improve the quality of services offered and maintain them at the highest level. The article presents an analysis of the quality of driver training centre services.
Natural water reservoirs are very important ecosystems thus they should be under continuous monitoring and protection. In water of low quality, the algal blooms develop develops vastly. The knowledge of algal species composition is necessary for understanding this process. There are a few traditional group-specific methods of microalgae classification, but they are often labour-intense and time-consuming. Moreover, the samples must be prepared and/or collected before getting any results. Non-invasive chlorophyll fluorescence analysis offers an alternative approach and potentially allows in situ estimation of algal concentration. In this work the fluorometric methods to estimate algae content in water and to differentiate algal populations is presented.
Non-modified and chemically modified algal biomass of Chlorella vulgaris and Scenedesmus armatus were chosen to examine their Zn2+, Pb2+ and Cd2+ sorption activity. The dry biomass was chemically modified with 1M HNO3 in order to determine the influence of acid- -treatment on the heavy metal ions removal rate. The heavy metal uptake process was found to be rapid and very efficient. The sorption process of heavy metals is highly pH-dependent. It influences heavy metal forms in the solution, and functional groups located on the cell surface. The effectiveness of biosorption depends also on the biomass concentration and its modifications. The highest adsorption capacities of both, Chlorella vulgaris and Scenedesmus armatus towards zinc, lead and cadmium ions were found for the lowest sorbent concentrations. Batch experiments showed that the differences between uptake by non-modified and acid-modified biomass are relatively small. It can be due to the fact that non-modified algal biomass exhibits high sorption capacity.
PL
Celem badań była ocena wydajności biosorpcji Zn2+, Pb2+ i Cd2+ pochodzących z ocynkowni przez modyfikowaną i niemodyfikowaną biomasę glonów z rodzaju Chlorella vulgaris i Scenedesmus armatus. Powietrznie suchą biomasę glonów poddano chemicznej modyfikacji przy użyciu 1M HNO3 w celu oceny wpływu kwaśnej modyfikacji na szybkość usuwania wybranych jonów metali ciężkich. Stwierdzono, że proces usuwania jonów metali ciężkich zachodził z dużą wydajnością w krótkim czasie. Wydajność sorpcji jonów metali ciężkich zależała od odczynu środowiska, który miał wpływ na dostępność grup funkcyjnych na powierzchni sorbentu. Efektywność procesu biosorpcji zależała również od stężenia biomasy i jej modyfikacji. Najwyższą pojemność sorpcyjną odnotowano po użyciu sorbentu w najniższym stężeniu. Na podstawie uzyskanych rezultatów badań stwierdzono, że zastosowanie biomasy modyfikowanej i niemodyfikowanej nie wpłynęło znacząco na różnice w wydajności sorpcji jonów metali ciężkich. Mogło to być spowodowane tym, że biomasa niemodyfikowana posiadała wyjściowo dużą pojemność sorpcyjną.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Zmiany klimatyczne stały się impulsem do prowadzenia badań naukowych w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Zaprezentowano metodę ograniczania emisji ditlenku węgla powstającego podczas produkcji bioetanolu. Przedstawiono obliczoną wartość emisji CO₂ dla rzeczywistych zakładów produkujących bioetanol pierwszej generacji w systemie dwu- i jednofazowym oraz drugiej generacji (z instalacji laboratoryjnej przerabiającej biomasę lignocelulozową). Do oceny ograniczenia emisji CO₂ wykorzystano metodę Biograce 4, zbieżną z metodyką podaną w dyrektywie unijnej 2009/28/WE. Niektóre dane i współczynniki założono w porozumieniu z ekspertami sektorowymi. Prawdopodobieństwo ograniczenia emisji CO₂ o 50% w 2017 r. było wg przyjętej metody wyliczeń wysokie, gdy surowcem do produkcji była kukurydza i melasa buraczana oraz biomasa lignocelulozowa, zaś bardzo niskie lub niskie w przypadku pszenicy. Dwufazowy system produkcji bioetanolu pierwszej generacji nie daje oczekiwanego ograniczenia emisji CO₂.
EN
Prodn. of bio-EtOH of 1st and 2nd generation by conversion of wheat, beet molasses, maize and lignocellulosic biomass in 6 various factories was evaluated from environmental point of view as CO₂ emission abatement during the whole life cycle (fertilization, transportation, fermentation). The highest decrease in CO₂ emission was found for lignocellulosic biomass (lab. scale conditions) as well as for beet molasses and maize raw materials.
Removal of biogens (P, N) from synthetic wastewater by microalgae Chlorella vulgaris was investigated. The study was carried out under static conditions (batch tests). Significant differences were found in the removal of nutrients by algae. The removal of biogens was >50% for ammonium ions and >80% for nitrates and phosphates. N and P removal through assimilation by microalgal C. vulgaris species can be considered an ecological alternative for current methods applied for removal of these substances from wastewater. It seems that using algae for N and P removal from wastewater can be affordable in comparison to other methods. The efficiency of biogens removal depends on the type of a biogen to be removed and the concentration of N and P in solutions. Optimization of N:P ratio can have some positive influence on the removal of biogens from wastewater by C. vulgaris.
Ścieki przemysłowe zawierają wysokie stężenia zanieczyszczeń nieorganicznych. Skład ścieków przemysłowych jest uzależniony od rodzaju przemysłu. Dużą uciążliwość stanowią zanieczyszczenia azotem amonowym oraz metalami ciężkimi. Przemysł koksowniczy wytwarza ścieki o znacznych zawartościach azotu amonowego, a ścieki pochodzące z ocynkowni, hut cynku i ołowiu i przemysłu przeróbki metali zawierają duże stężenia metali ciężkich, jak np. chrom, nikiel, cynk czy ołów. Metale te zostały wyszczególnione w Rozporządzeniu Ministra Środowiska dot. substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. Nr 229, poz. 1538). Obecnie stosowane technologie do usuwania azotu amonowego ze ścieków wymagają znacznego zużycia energii i dużych nakładów finansowych. Najpowszechniej stosowanymi metodami usuwania jonów metali ciężkich są metody strąceniowe. Stosowanie ich, wiąże się jednak z wieloma trudnościami technologicznymi, takimi jak zagospodarowanie powstających osadów. Ekologicznym sposobem oczyszczania ścieków z tych substancji może być wykorzystanie glonów. Zastosowanie glonów do usuwania azotu amonowego nie wymaga stosowania dodatkowych substancji chemicznych, ponieważ związki te glony asymilują na potrzeby wytwarzania biomasy. Wyhodowana biomasa może następnie zostać wykorzystana do usuwania metali ciężkich w procesie bioakumulacji. Zawartość substancji powodujący zabarwienie ścieków zmniejsza przenikalność światła koniecznego do prawidłowego wzrostu glonów. Niektóre gatunki glonów charakteryzuje zdolność przestawiania sposobu odżywiania z autotroficznego na heterotroficzny. Glony, takie jak Chlorella vulgaris mają zdolność do wykorzystywania węgla organicznego w fazie ciemnej, co jest korzystne ze względu na możliwość prowadzenie hodowli w ściekach o znacznym zabarwieniu. Zatrzymywanie jonów metali ciężkich na zeolitach jest przedmiotem wielu badań. Klinoptylolit jest najpowszechniej występującym zeolitem, wykazującym zdolność do usuwania azotu amonowego oraz wychwytu kationów wielu metali ciężkich. W pracy po raz pierwszy zaproponowano wykorzystanie, po wzbogaceniu kilnoptylolitem, osadu biomasy glonów z gatunku C. vulgaris hodowanej w ściekach zawierających azot amonowy do usuwania metali ciężkich w procesie bioakumulacji. Badania prowadzono w dwóch etapach. Celem pierwszego etapu badań była ocena możliwości wykorzystania glonów z gatunku C. vulgaris do usuwania N-NH4 ze ścieków syntetycznych w procesie asymilacji azotu amonowego. Klinoptylolit był dodawany do próbek, w których nie osiągnięto założonego poziomu oczyszczenia ścieków. W drugim etapie wykorzystano glony oraz osady z pierwszego etapu badań do usuwania ze ścieków metali ciężkich w procesie bioakumulacji przez glony i sorpcji przez klinoptylolit. Proces ten pozwolił na recykling osadu pozostałego po usuwaniu azotu amonowego. Zarówno w pierwszym jak i w drugim etapie badań do połowy próbek dodawano melasę w celu stymulowania wzrostu heterotroficznego C. vulgaris. Na podstawie uzyskanych wyników badań stwierdzono, iż C. vulgaris efektywnie asymilowała N-NH4 już w pierwszym dniu badań w ściekach zanieczyszczonych N-NH4 w zakresie stężeń od 100 do 1000 mg/l. Przy stężeniu 5000 mg/l asymilacja przebiegała wolniej, lecz po dodaniu klinoptylolitu w ciągu 24h nastąpiło usunięcie N-NH4 do poziomu dopuszczalnego dla ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi (Dz.U. 2009 nr 27 poz. 169). W drugim etapie badań stwierdzono, iż usuwanie jonów cynku, ołowiu, niklu oraz chromu przy wykorzystaniu glonów oraz osadów z pierwszego etapu było uzależnione od rodzaju metalu, rodzaju sorbentu i czasu ekspozycji. Uzyskano następujące najwyższe usunięcia jonów metali, wyrażone w procentach: Cr(VI) – 61% dla mieszanki: osad + melasa w 4 dniu badań, Ni(II) – 77% dla osadu w 4 dniu badań, Zn(II) – 99% dla mieszanki: osad + melasa w 1 dniu badań i Pb(II) – 96% dla mieszanki: osad + melasa w 2 dniu badań.
The scope of this work covered: laboratory determination of bulk density, air-filled porosity, mechanical strength, water holding capacity of bulking agents, i.e. straw, woodchips and sawdust, and composting mixtures of sewage sludge and selected bulking agents at the ratios of 1:0.3; 1:0.6; 1:1 (d.b.), as well as simulation of bulk density and air-filled porosity in function of composting pile depth for the composting mixtures. Simulation of changes in bulk density and air-filled porosity was performed for a 2 m high composting pile. The results showed that mixing sewage sludge with woodchips in the ratio of 1:1 (d.b.) allows optimal moisture content, C/N ratio and air-filled porosity across the composting pile.
Omówiono możliwości wykorzystania wybranych biosorbentów do usuwania jonów metali ciężkich z zanieczyszczonego środowiska. Zaprezentowano najważniejsze biologiczne materiały stosowane w procesach biosorpcji i bioakumulacji oraz sposoby ich modyfikacji. Dokonano przeglądu możliwości praktycznego zastosowania wybranych biosorbentów.
EN
The application of selected biosorbents for heavy metal-contaminated environment was discussed. The most important biological materials for biosorption and bioaccumulation processes and modification methods of biomass were presented. Practical application of selected biosorbents was discussed.
Termin odnawialne źródła energii dotyczy źródeł energii przyjaznych dla środowiska, których używanie i wykorzystanie cieszy się coraz większym zainteresowaniem na świecie. Odnawialnymi źródłami energii są: energia wód, energia geotermalna, energia słoneczna, energia wiatru, biomasa (drewno, słoma, odchody zwierząt), biopaliwo, biogaz. Istnieje szereg aktów prawnych Ministerstwa Gospodarki RP oraz dyrektyw Unii Europejskiej dotyczących odnawialnych źródeł energii. W niniejszej pracy dokonano analizy udziału poszczególnych źródeł odnawialnych w produkcji energii w Polsce z uwzględnieniem obowiązującego w kraju ustawodawstwa oraz przedstawiono wady i zalety poszczególnych źródeł odnawialnych.
EN
Renewable energy sources are becoming more and more important to the environment and the economy in all countries. The term renewable energy sources (RES) concerns on environmentally friendly energy sources, which use do not involve their long-term deficits. Renewable energy are: water energy, geothermal energy, solar energy, wind energy, biomass (wood, straw, animal manure), biofuels and biogas. There are many legislations on renewable energy in Poland and European Union. Currently in Poland, the greatest potential among renewable energy sources is biomass (including biogas), wind and solar. The lowest share of renewable energy is characterized by geothermal energy and hydropower. The article presents the concept of renewable energy sources and biofuels, including the legislation in force in Poland.
Wykorzystanie osadów ściekowych do gruntów na cele rolne i nierolne ma pewne ograniczenia ze względu na zawartość metali ciężkich i skażeń sanitarnych. Metale ciężkie w glebie ulegają procesom mogącym powodować zmiany stężeń i form chemicznych, dlatego też ich ogólna zawartość nie zawsze jest odpowiednim wskaźnikiem ich bioprzyswajalności. Znajomość mechanizmów immobilizacji chemicznych form pierwiastków pozwala zredukować zagrożenie dla środowiska. W tej pracy przedstawiono metody ekstrakcji sekwencyjnej, które pozwalają określić względny udział poszczególnych frakcji danego pierwiastka i ocenić ich ekoszkodliwość. Posługując się analizą sekwencyjną, można określić ilość danego pierwiastka, który może zostać włączony do łańcucha: osad - gleba - roślina - człowiek. Omówiono istniejące metody ekstrakcji sekwencyjnej, przedstawiono rodzaje użytych ekstrahentów, dokonano opisu warunków prowadzonych procesów i oceny zastosowanych metod ekstrakcyjnych. Przeanalizowano wpływ sposobów ekstrakcji sekwencyjnej na rozdział i mobilność metali w osadach ściekowych. Zaprezentowano metodę chemicznej ekstrakcji sekwencyjnej do oceny jakościowej i ilościowej zawartości metali w poszczególnych frakcjach. Ponadto, przedstawiono porównania i wyniki, mające zobrazować skuteczność ekstrakcji sekwencyjnej we wskazaniu realnych zagrożeń chemicznych. Zaobserwowano, iż do form najbardziej mobilnych, a więc łatwo przechodzących do roztworu, należą metale występujące w połączeniach rozpuszczalnych w wodzie, wymienialne oraz metale związane z węglanami (frakcje 1 i 2). Metale związane z tlenkami żelaza i manganu oraz materią organiczną są również łatwo dostępne, jednak ich uwalnianie zachodzi znacznie wolniej (frakcje 3 i 4). Za unieruchomione metale uznano ich formy, które gromadzą się w pozostałości nierozpuszczalnej w stężonych kwasach. Metale tej frakcji są chemicznie stabilne i biologicznie nieaktywne. Wskazano, iż analiza form chemicznych metali powstałych podczas ekstrakcji zależała od: ilości uzyskanych frakcji, rodzaju i stężenia reagentów, warunków prowadzenia ekstrakcji. Na podstawie uzyskanych przez różnych autorów wyników stwierdzono, że udział określonych form chemicznych pierwiastków uzależniony jest od zastosowanej procedury. Dobór odpowiedniej metody ekstrakcji metali z osadów ściekowych powinien być uzależniony od celu prowadzonej analizy specjacyjnej i analizowanych form chemicznych. Ponadto stwierdzono, iż metody, zarówno zaproponowane przez Tessiera, jak również BCR (Commission of European Communities Bureau of Reference), są wystarczająco powtarzalne i odtwarzalne, aby mogły być stosowane do frakcjonowania metali z osadów ściekowych.
EN
Usage of sewage sludge for agricultural and non-agricultural purposes is limited because of contents of heavy metal particles and sanitary contamination. Heavy metals in soil undergo processes that could cause changes of concentrations and chemical forms, and therefore their overall contents is not always the right indicator of their bioassimilation. Knowledge of immobilization mechanisms related to chemical forms of elements helps to reduce environmental risk. In present paper, sequential extraction methods were presented. These methods allow to determine relative share of each fraction of a certain element, and assess their harmfulness to environment. Sequential analysis can be used to determine concentration of a certain element, which could join to the chain: “sludge - soil - plant - human”. Known methods of sequential extraction have been discussed, types of extractors and description of process parameters have been presented, extraction methods have been valuated. Influence of used extraction method on separation and mobility of metals in sewage sludge has been analyzed. Chemical sequential extraction has been presented as the method for quantitative and qualitative estimation of heavy metals contents in each fraction. In addition, several comparisons and test results have been presented, in order to confirm effectiveness of sequential extraction as the right method to indicate real chemical hazards. It was observed, that metals in easily water-soluble forms, exchangeable metals or bound with carbonates (fraction 1 and 2) are most mobile forms, means easily migrating into the solution. Metals bound with iron oxides, manganese oxides and also bound with organic matter are also easily available, but they are released much slower (fraction 3 and 4). Metals in remaining part, soluble in concentrated acids, are considered as immobile form. Metals in this fraction are chemically stable and biologically inactive. It was indicated, that analysis of chemical forms of metals created during extraction depended on number of fractions, type and concentration of reagents and extraction process parameters. On the basis of results given by various authors, it was concluded that share of certain chemical forms of elements depends on the procedure used for the analysis. Choosing the method of extraction of metals from sewage sludge should depend on the purpose of spacing analysis and types of chemical forms that have to be analyzed. Additionally it was stated, that methods proposed by Tessier and BCR (Commission of European Communities Bureau of Reference) are repeatable and reproducible enough, to be used for fractionation of metals from sewage sludge.
Stan wód powierzchniowych ulega ciągłemu pogorszeniu. Jednym z jego przejawów jest eutrofizacja. Wskutek eutrofizacji dochodzi do wzrostu liczebności glonów w biomasie zbiornika wodnego. Glony powodują zanieczyszczenie wód, a wyrzucane na brzeg zbiornika wodnego traktowane są jako odpad. Odpad ten mógłby być wykorzystany jako surowiec do produkcji biopaliw, w tym biogazu, bioetanolu i biodiesla. Zakwity wód są zjawiskiem okresowym, pojawiającym się w miesiącach letnich. W związku z czym, aby zapewnić ciągłość pozyskiwania energii z biomasy, konieczne jest prowadzenie hodowli w zbiornikach sztucznych otwartych lub fotobioreaktorach (PBR). W artykule został dokonany przegląd literatury dotyczącej procesu eutrofizacji oraz glonów jako biomasy wodnej powstałej w zeutrofizowanych zbiornikach wodnych. Ponadto zostały zestawione metody zbioru glonów, ich hodowli i możliwości ich wykorzystania jako surowca do produkcji biopaliw.
EN
Surface waters are increasingly contaminated with biogenic elements. One of the concequences is eutrophication. Eutrophication can lead to an accelerated growth of phytoplankton. The result will very often be an increase in phytoplankton biomass and a subsequent reduction in the amount of light reaching the water reservoir floor. Biomass may be converted to a variety of fuel forms including hydrogen, biodiesel, ethanol, methanol, and methane. Water blooms are a phenomenon that appears periodically in the summer months. Because of that, to ensure continuity of energy production from biomass is necessary to conduct culture in open ponds or photobioreactors (PBR). Both macro- and microalgae could play an important role in the current world economy. Microalgae have been extensively studied so far, as they can grow both in fresh- and salty-waters. Aquatic biomass shows a higher growth-rate than terrestrial plants. Various methods of algae cultivation as well as their collection and preparation were discussed in the article.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.