PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 12

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Content available remote Narażenie na składniki dymów spawalniczych i gazy powstające w procesach spawania w polskim przemyśle
Gromiec P., Matczak W.
Przegląd Spawalnictwa
|
2008
|
R. 80, nr 9
29-32
PL
Oznaczanie dymów i gazów spawalniczych oraz ich składników w powietrzu na stanowiskach pracy jest jednym z podstawowych zadań w prewencji chorób zawodowych. W artykule przedstawiono zbiorczo wyniki oceny narażenia zawodowego spawaczy na dymy/pyły i gazy, prowadzonych przez Instytut Medycyny Pracy w Łodzi od połowy lat 80-tych. Pomiary wykonywane były w strefie oddychania pracowników, a w analizie zawartych w pobranych na filtry dymach i pyłach metali stosowano absorpcyjną spektrometrię atomową. Składniki nie będące metalami (gazy, fluorki) oznaczano spektrofotometrycznie. Badania prowadzone były w zakładach przemysłu stoczniowego, maszynowego, w elektrowniach, budownictwie oraz przy produkcji sprzętu gospodarstwa domowego i obejmowały spawanie stali wysoko- i niskostopowych, glinu, miedzi, spawanie drutami proszkowymi oraz lutowanie. Na podstawie wyników badań można stwierdzić, że mimo obserwowanej w ostatnich latach poprawy warunków pracy, spawacze zatrudnieni w polskim przemyśle, a w szczególności spawacze stoczniowi mogą być narażeni na dymy i ich składniki w stężeniach przekraczających obowiązujące wartości normatywów higienicznych.
EN
Environmental monitoring of fumes and gases produced during welding is one of the key elements in the prevention process. In the present paper results of occupational exposure to components of welding fumes and gases carried out by the Nofer Institute of Occupational Medicine since mid eighties are summarized. Air samples were collected on filters in breathing zone of welders, the collected on filters metals were analyzed by AAS, non-metal components were analyzed spectrophotometrically. The study was carried out in shipyards, power stations, mechanical and metal industry plants and in construction, where welders used MMA, MAG, MIG, TIG, flux-cored wire welding, soldering, brazing and cutting processes and welded materials included stainless steel, copper and aluminum. Though the working conditions has improved considerably in recent years, the carried out studies have confirmed that welders, mainly those employed in shipyards may be exposed to welding fumes and their components in concentrations exceeding OEL values.
2
Content available remote Ocena narażenia zdrowia na toksyczne metale podczas spawania stopów aluminiowych
Matczak W.
Przegląd Spawalnictwa
|
2003
|
R. 75, nr 7
1-4
PL
Wyniki badań elementarnego składu dymów spawalniczych i ich poziomu stężeń. Omówiono narażenie zdrowia spawaczy na czynniki chemiczne w stężeniach przekraczających wartości NDS.
EN
Results of analysing the elementary composition of welding smokes and its concentration. Welders health hazard from chemical agents of a concentration above the NDS value.
3
Content available remote Tlenek azotu – metoda oznaczania
Matczak W.
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
|
2003
|
Nr 4 (38)
191-196
PL
Metodę stosuje się do oznaczania tlenku azotu (i ditlenku azotu) w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych. Metoda oznaczania tlenku azotu polega na przepuszczeniu badanego powietrza przez zestaw czterech płuczek, z których pierwsza, trzecia i czwarta zawierają zasadowy roztwór arsenianu(III) sodu i kwasu sulfanilowego, pochłaniający ditlenek azotu, a druga – kwaśny roztwór manganianu(VII) potasu, utleniający tlenek azotu do ditlenku azotu. W roztworze pochłaniającym następuje ilościowa przemiana ditlenku azotu w azotan(III) sodu oraz reakcja diazowania kwasu sulfanilowego. Następnie przeprowadza się sprzęgnięcie powstałego związku diazowego z N-(1-naftylo)-etylenodiaminą w postaci chlorowodorku, w wyniku czego powstaje barwny związek diazowy. Intensywność zabarwienia, proporcjonalną do stężenia pochłoniętego w trzeciej i czwartej płuczce ditlenku azotu powstałego przez utlenienie tlenku azotu, mierzy się spektrofotometrycznie przy długości fali 550 nm. Stężenie współwystępującego w powietrzu ditlenku azotu można oznaczyć w roztworze z pierwszej płuczki. Oznaczalność metody dla tlenku azotu wynosi 0,7 mg/m³.
4
Content available remote Ditlenek azotu - metoda oznaczania
Matczak W.
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
|
2003
|
Nr 4 (38)
43--47
PL
Metodę stosuje się do oznaczania ditlenku azotu w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych. Ditlenek azotu obecny w badanym powietrzu pochłania się w zasadowym roztworze arsenianu(III) sodu i kwasu sulfanilowego, w którym następuje ilościowa przemiana ditlenku azotu w azotan(III) sodu oraz reakcja diazowania kwasu sulfanilowego. Następnie przeprowadza się sprzęgnięcie powstałego związku diazowego z N-(1-naftylo)-etylenodiaminą w postaci chlorowodorku, w wyniku czego powstaje barwny związek diazowy. Intensywność zabarwienia, proporcjonalną do stężenia pochłoniętego ditlenku azotu, mierzy się spektrofotometrycznie przy długości fali 550 nm. Oznaczalność metody wynosi 0,2 mg/m³.
EN
The method is based on collection of nitrogen dioxide in alkaline solution of sodium arsenate (III) and sulfanila and determination by spectrophotometric analysis after coupling with N-l-naphtyl-ethylenediamine dihydrochloride. The determination limit of the method is 0.2 mg/m3.
5
Content available remote Dichlorek cynku - metoda oznaczania
Matczak W.
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
|
2003
|
Nr 4 (38)
37--41
PL
Metodę stosuje się do oznaczania zawartości dichlorku cynku, w powietrzu otaczającym stanowiska pracy, podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych. Metoda polega na zatrzymaniu dichlorku cynku na filtrze membranowym umieszczonym na podkładce (dwa Slry membranowe ułożone jeden na drugim), wymywaniu próbki wodą, sporządzeniu próbki w 0,1 mol/l roztworze kwasu azotowego i analizie cynku techniką płomieniową absorpcyjnej spektrometrii atomowej. Oznaczalność metody wynosi 0,15 mg/m3.
6
Content available remote Stiban : metoda oznaczania
Matczak W.
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
|
2000
|
Nr 3 (25)
139--143
PL
Stiban (antymonowodór, styban, stybina) jest gazem bezbarwnym, o nieprzyjemnym zapachu, palnym, nieznacznie rozpuszczalnym w wodzie, lepiej rozpuszcza się w alkoholu etylowym i disiarczku węgla. Podczas ogrzewania rozkłada się wybuchowo na antymon i wodór. Otrzymywany jest przez działanie kwasów na antymonki metali, które znajdują zastosowanie w produkcji półprzewodników. Stiban jest związkiem toksycznym, ma silne działanie hemolityczne oraz porażające układ nerwowy, stężenie 1-procentowe w powietrzu powoduje zgon. Międzyresortowa Komisja ds. NDS i NDN ustaliła wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) stibanu w powietrzu środowiska pracy na poziomie 0,5 mg/m3 i najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) na poziomie 1,5 mg/m3.
EN
The method is based on the adsorption of stibine on silicagel impregnated with mercury chloride, extraction of antimony with concentrated hydrochloric acid and determination in the resulting solution by atomic absorption spectrophotometry.
7
Content available remote Nikiel i jego związki : metoda oznaczania
Matczak W.
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
|
2000
|
Nr 3 (25)
114--119
PL
Nikiel jest srebrzystobialym twardym i kowalnym metalem o właściwościach ferromagnetycznych. Występuje w dwu odmianach alotropowych. Jest nierozpuszczalny w zimnej i ciepłej wodzie, a rozpuszczalny w rozcieńczonym kwasie azotowym i słabo rozpuszczalny w kwasie solnym i siarkowym. Może występować na różnych stopniach utlenienia: -1; 0; +2; +3 i +4. Chlorki, siarczany i azotany niklu rozpuszczają się w wodzie, a węglany, siarczki i tlenki niklu są nierozpuszczalne. Karbonylek niklu jest lotną, bezbarwną cieczą, która rozkłada się w temperaturze powyżej 50 °C. W przyrodzie nikiel występuje w minerałach (błyszcz niklowy NiAsS, nikolit NiAs i milleryt NiS). w postaci czystego metalu, stopów i związków. W zależności od metody wytwarzania można wyróżnić nikiel elektrolityczny, karbonylkowy, hutniczy i rafinowany ogniowo, o różnych stopniach czystości. Czysty nikiel stosuje się w elektronice, elektrotechnice i galwanotechnice jako katalizator w wielu procesach chemicznych, a także wykonuje się z niego elementy specjalnej aparatury badawczej i chemicznej. Zawartość niklu w stalach niskostopowych wynosi 0,3 -5- 5%, a w wysokostopowych zwykle 8 - 10%, ale może sięgać 25 - 30%. Związki niklu są stosowane do powlekania galwanicznego, w ceramice, pigmentach, procesach katalitycznych, w bateriach kadmowo-niklowych. Zużycie niklu w stalach nierdzewnych i odpornych na wysoką temperaturą sięga 40% całej produkcji, w nieżelaznych stopach - 21%, powlekaniu galwanicznym - 17%, specjalnych stopach - 12%. Do innych celów wykorzystuje się 10% produkcji niklu (w odlewnictwie, chemii, produkcji baterii oraz ceramice). Narażenie zawodowe na działanie niklu może powodować podwyższone ryzyko występowania: nowotworów zatok nosowych, płuc i krtani u pracowników rafinerii niklu, raka żołądka i mięsaka, stanów przewlekłego podrażnienia górnych dróg oddechowych, podrażnień i zwłóknienia płuc, pylicy płuc, astmy oskrzelowej, zwiększonej podatności na infekcje dróg oddechowych i zapalenia skóry. Nikiel i jego związki są toksyczne, wykazują działanie uczulające, żrące, drażniące, rakotwórcze oraz działa ą toksycznie na płód. Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) niklu i jego związków, z wyjątkiem tetrakar-bonylku niklu, w przeliczeniu na nikiel, wynosi 0,25 mg/m3.
EN
Nickel and its compounds are collected on membrane filters, the air sample is mineralized with concentrated nitric acid the resulting solution is analyzed by atomie absorption spectrophotometry (AAS).
8
Content available remote Chrom metaliczny i związki chromu (III) : dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego
Chmielnicka J., Matczak W.
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
|
2000
|
Nr 1 (23)
57--100
PL
Chrom metaliczny jest metalem srebrzystoszarym, rozpuszczalnym w rozcieńczonym kwasie solnym i siarkowym, a nierozpuszczalnym w wodzie, kwasie azotowym i wodzie królewskiej; ma własności amfoteryczne. Podstawowym surowcem do produkcji chromu jest ruda chrornitowa. Światowe wydobycie rud chromu w 1985 r. osiągnęło poziom 11 min ton. Głównym pośrednim produktem metalurgii chromu jest żelazochrom. Największymi producentami żelazochromu w 1987 r. były: Płd. Afryka - 948 tyś. ton i Japonia - 291 tyś. ton; w USA produkcja żelazochromu (FeSiCr), chromu metalicznego i różnych innych stopów chromu wynosiła 106,7 tyś. ton. W przemyśle metalurgicznym chromu około 60% produktów stanowił wysokowęglowy żelazochrom, 11% niskowęglowy, 21% żelazochrom-krzemiany, a 1% inne stopy i chrom metaliczny. Narażenie zawodowe na chrom metaliczny i związki chromu (111), a także towarzyszące im związki chromu (VI) występuje głównie podczas przetwórstwa rudy chromitowej, tj. w przemyśle metalurgicznym, chemicznym (produkcja i stosowanie pigmentów), materiałów ogniotrwałych oraz w takich procesach przemysłowych, jak garbowanie skór, spawanie stali i procesy pokrewne. Ustalono, że w Polsce przetwórstwo rudy chromitowej występuje w 7 zakładach, w kontakcie z rudą pracuje 215 + 230 osób, natomiast liczba spawaczy wysokostopowych stali chromowo-niklowych wynosi ok. 14 tysięcy. Interpretacja danych dotyczących efektów toksycznych obserwowanych wśród pracowników eksponowanych na chrom i związki chromu (III) jest utrudniona i dyskusyjna ze względu na współwystępowanie w Środowisku pracy również innych związków. Drogami wchłaniania związków chromu są układ oddechowy, pokarmowy i skóra. Układem krytycznym w przypadku inhalacyjnej ekspozycji zawodowej jest układ oddechowy. Chrom w stanie metalicznym jest biologicznie nieczynny i względnie nietoksyczny podobnie jak związki chromu (III), co jest związane z małym wchłanianiem tego związku przez skórę i błony komórkowe. Chrom (III) wykazuje minimalne działanie drażniące i możliwe działanie uczulające. Prawdopodobnie nie wykazuje działania mutagennego. Nie ma wystarczających danych wskazujących na kancerogenne działanie chromu metalicznego i związków chromu (III) u ludzi i zwierząt, nie są one klasyfikowane pod względem działania kancerogennego u ludzi (Grupa 3 IARC). Na podstawie wyników badań pracowników fabryki produkującej związki Cr III (tlenek i siarczan) nie wykazano u nich zmian w układzie oddechowym i hematologicznym (wartość NOAEL 1,99 mg Cr w l m3). U pracowników zatrudnionych przy produkcji stali stopowych, eksponowanych na chrom metaliczny i związki (III) średnio przez 7 lat (od l do 32 lat), nie obserwowano efektów toksycznych związanych z uszkodzeniem nerek (NOAEL 0,61 mg/m ). W wynikach badań toksyczności podprzewlekłej u królików narażonych na azotan chromu obserwowano obniżenie aktywności makrofagów i osłabienie funkcji płuc (wartość LOAEL 0,6 mg Cr III/m3). Natomiast u szczurów otrzymujących w paszy tlenek chromu nie obserwowano zmian w układzie oddechowym, krwiotwórczym oraz w sercu, żołądku, nerce i wątrobie w wyniku podprzewlekłego (wartość NOAEL 1806 mg Cr 111/kg/dzień) i przewlekłego narażenia (NOAEL 2040 mg Cr III/kg/dzień). W Polsce nic ustalono dotychczas najwyższego dopuszczalnego stężenia chromu metalicznego i związków chromu (III) w powietrzu na stanowiskach pracy. Na podstawie wyliczeń oszacowano wartość NDS chromu metalicznego i związków chromu (III) na poziomie 0,1 - 1,8 mg/m3. Zaproponowano przyjęcie wartości NDS na poziomie 0,5 mg/m3, tj. zgodnej z wartością NDS obowiązującą w innych państwach.
EN
Chromium can have different oxidation states (valences) ranging from 2 to +6; however, only the free metal (oxidation stale = 0), chromie salts (+3), and chromate salts (-t-6) arę in common use. Chromite ore is the naturally occurring form of chromium. It contains various compounds of Cr(+3) along with iron, aluminium, and magnesium compounds. Chromium metal is identified as an A4 carcinogen, not classifiable as a human carcinogen. In the form of trivalent compounds, chromium is an essential nutrient and is relatiely non-toxic for humans and other mammalian species. IARC classified chromium metal and trivalent chromium compounds to group 3: not classifiable as to their carcinogenicty to humans. The background for setting MAC value is the data frorn occupational exposure. No effects on the respiratory and haematological systems were found in workers exposed to 1.99 mg Cr/m' (NOAEL). Accordingly, the MAC value of 0.5 mg/m3 is recommended for chromium and its compound (III). At this time, no MAC-STEL is recommended.
9
Content available remote Antymon : metoda oznaczania
Matczak W.
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
|
2000
|
Nr 3 (25)
34--40
PL
Antymon jest srebrnobiałym, kruchym metalem, który występuje w postaci mieszaniny dwóch izotopów trwałych: 121 Sb i 123 Sb (znane sąjego cztery odmiany alotropowe: żółta, czarna, wybuchowa i metaliczna - jedyna trwała w warunkach normalnych). Tworzy cząsteczki czteroatomowe (w gazowym i ciekłym stanie skupienia), przechodzące w bardzo wysokiej temperaturze w dwuatomowe. Występuje w przyrodzie w postaci siarczków (antymonit Sb2S3) oraz antymonków i tioantymonków metali ciężkich, towarzyszy złożom ołowiu, cynku, miedzi i srebra. Antymon metaliczny nie ulega na zimno działaniu kwasów, na gorąco rozpuszcza się w wodzie królewskiej (tworząc SbCls), w stężonym kwasie siarkowym Sb2(SO4)3 i kwasie azotowym (tworząc uwodnione tlenki: Sb2C>3 i SbzOj). Tworzy związki na stopniach utlenienia: -3 (SbH3), +3 (Sb2O3ł Sb2S3, SbCl3) i +5 {Sb2O5, SbCl5). W celu otrzymania metalicznego antymonu stosuje się metodę redukcji stopionego kruszcu za pomocą żelaza w obecności chlorku sodowego czy siarczanu sodowego lub metodę przeprowadzania siarczków w tlenki przez wyprażanie i redukcję tlenków węglem. Antymon stosuje się w technice w postaci stopów i związków. Stop antymonu z ołowiem (5 -s- 15% Sb) służy do wyrobu płyt akumulatorowych, do powlekania kabli telefonicznych i elektrycznych, stop z ołowiem i cyną służy do wyrobu czcionek drukarskich (5 -s- 30% Sb), z cyną, miedzią i ołowiem tworzy stop łożyskowy - babbit. Antymon o wysokim stopniu czystości i antymonki znajdują zastosowanie w produkcji półprzewodników. Związki antymonu stosuje się jako pigmenty do wytwarzania środków farmaceutycznych, ogni sztucznych i sygnalizacji świetlnej, do produkcji zapałek i wulkanizacji gumy. Antymon oraz jego związki są toksyczne i wchłaniają się do organizmu przez układ oddechowy. Silnie rozdrobniony antymon metaliczny jest uważany za bardziej toksyczny niż jego sole, związki trójwartościowe antymonu są silniej toksyczne niż pięciowartościowe. Antymon i jego sole działają przede wszystkim na ośrodkowy układ nerwowy i krew, drażnią błony śluzowe, powodują zapalenie skóry i spojówek. Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) antymonu wynosi 0,5 mg/m", a najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) - 1,5 mg/m3.
EN
The method is based on the adsorption of antimony and its compounds on membranę fllters mineralization with concentrated nitric and hydrochloric acids and determination of antimony by atomic absorption spectrophotometry.
10
Content available remote Miedź i jej związki
Matczak W.
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
|
1998
|
Nr 19
132--137
11
Content available remote Arsan
Matczak W.
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
|
1998
|
Nr 19
21--24
12
Content available remote Ocena narażenia spawaczy na zanieczyszczenia wydzielające się w procesach spawania.
Matczak W.
Biuletyn Instytutu Spawalnictwa w Gliwicach
|
1998
|
R. 42, nr 5
54-64
PL
Przedstawiono ocenę narażenia spawaczy stali nisko- i wysokostopowych, stosujących różne metody spawania, na podstawie poziomów stężeń składników dymów w powietrzu. Uzyskane wyniki wskazują, że ok. 50% badanych spawaczy pracuje w warunkach przekraczających dopuszczalny wskaźnik łącznego narażenia. Ze względu na różnorodność i zmienność parametrów, skład dymów MMA/SS zmienia się w szerokich granicach, co wskazuje na konieczność przeprowadzania pomiarów indywidualnych.
EN
On the basis of the concentration level of welding fume constituents, it has been presented the assessment of health hazards of welders employed in welding of low- and high-alloy steels with use of different welding methods. The examination results show that about 50% of welders subjected to examination work in circumstances where the index of joint hazard is exceeded. On account of the variety and variability of parameters, the MMA/SS fume composition changes in a wide range what imposes the necessity to carry out the measurements on individual welders.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.