Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wagi przewyższeń w niwelacji trygonometrycznej

Beluch J.

Przegląd Geodezyjny

|

2015

|

R. 87, nr 1

3--8

PL

Pomiarowe osnowy wysokościowe mogą być wyznaczane m.in. metodą niwelacji trygonometrycznej, na podst. pomiarów wykonywanych za pomocą tachimetrów elektronicznych. Nowe geodezyjne standardy techniczne wymagają żeby obserwacje w tych osnowach wyrównywane były w sposób ścisły z wykorzystaniem wag. W niwelacji trygonometrycznej problem ten komplikuje się trochę ze względu na to, że w tym przypadku wagi zależą pośrednio od długości celowych, kąta pochylenia lunety i współczynnika refrakcji oraz średnich błędów tych parametrów. Z tego powodu wagi poszczególnych przęseł mogą być istotnie zróżnicowane. W artykule wykonano analizę wpływu średnich błędów mierzonych elementów na średni błąd różnicy wysokości przęsła w trzech sposobach pomiaru (rys. 1 i 3). Wynikające stąd wnioski pozwoliły na określenie warunków stosowania wzorów ścisłych lub przybliżonych do wyznaczania wag różnic wysokości pojedynczych przęseł. Mając wagi kolejnych przęseł, z łatwością określimy wagi odcinków niwelacyjnych, bądź ciągów niwelacyjnych.

EN

The measurement of height differences in minor controls can be done using, among others, the trigonometric levelling method, based on measurements done using electronic tachymeters. According to new geodetic-technical standards, observations at these controls should be rigorous adjusted, with the use of weights. In trigonometric levelling this problem is somewhat complicated due to the fact that the weights in this case indirectly depend on: the length of the line of sight, the angle of inclination of the telescope, the refractive index and the mean square error of these parameters. Thus, the weight of each span may differ significantly. In this paper an analysis was performed of the influents of the mean square "errors in the measured elements on the mean square error of the height difference of the span using three methods of measurement (figs. 1& 3). The result made it possible to determine the conditions calling for the application of exact or approximate formulas to determine the weights of difference in the height of individual span. Knowing the weights of consecutive spans, one can easily specify the weight of the levelling segments or levelling lines.

2

Ścisła ocena dokładności przetransformowanych współrzędnych po wprowadzeniu korekt Hausbrandta

Beluch J.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2009

|

Vol. 19

1--10

PL

Współrzędne wtórne punktów dostosowania po transformacji najczęściej pozostawia się bez zmian, zachowując ich wartości katalogowe. Takie postępowanie narusza cechę podobieństwa transformacji Helmerta. W celu minimalizacji skutków przedstawionego postępowania, wprowadza się tzw. korekty Hausbrandta. W artykule wyprowadzone zostały wzory na ścisłe określenie średnich błędów współrzędnych i położenia punktów po wprowadzeniu korekt. Do wyznaczenia parametrów transformacji przyjęty został model funkcjonalny w formie równań warunkowych z niewiadomymi. W procedurach obliczeniowych uwzględniono także model stochastyczny uściślający relacje dokładnościowe współrzędnych (pseudoobserwacje) punktów dostosowania w układzie pierwotnym i wtórnym. Wyprowadzone wzory pozwalają między innymi na kwalifikację punktów po transformacji, do odpowiedniej klasy dokładnościowej.

EN

Secondary coordinates of common points after transformation are most often left unchanged, with their catalogue values maintained. This procedure disturbs Helmert transformation similarity characteristic. The so-called Hausbrandt corrections are introduced to minimise the effects of the presented procedure. The article contains derivation of formulae allowing to determine precisely mean square errors of coordinates and positions of points after having included the corrections. A functional model in the form of conditional equations with unknowns was adopted in order to determine transformation parameters. Moreover, also a stochastic model, specifying accuracy relations for coordinates (pseudo-observations) of common points in primary and secondary systems, was taken into account in computational procedures. The derived formulae allow, among other things, classifying points after transformation into an appropriate accuracy class.

3

Precise accuracy evaluation of transformation parameters and point coordinates upon Helmert transformation

Beluch J.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2008

|

Vol. 2, no. 3

11-27

EN

The paper describes two models for determination of Helmert transformation parameters with consideration of coordinate weights as pseudo-observations in common point primary and secondary systems. Precise procedure developed in the initial stage allows to determine those parameters and evaluate their accuracy. Coordinates are transformed from primary to secondary system in the subsequent stage. Both mean square errors of transformation parameters as well as mean square errors of transformed coordinates have effect on coordinate accuracy. Taking that into consideration, formulas allowing the development of accuracy evaluation of point transformed coordinates were derived. The publication draws attention to a need for optimum selection of weights when transformation parameters are determined; by using analysis of variance coefficient, based on verification of statistical hypotheses. Proposed description of transformation parameters evaluation and coordinate accuracy after transformation may be generally used with other methods of transformation.

PL

W publikacji przedstawiono dwa modele wyznaczenia parametrów transformacji Helmerta z uwzględnieniem wag współrzędnych jako pseudoobserwacji w układzie pierwotnym i wtórnym punktów dostosowania. Ścisła procedura w pierwszym etapie pozwala na wyznaczenie tych parametrów i na ocenę ich dokładności. W kolejnym etapie transformowane są współrzędne z układu pierwotnego do wtórnego. Na dokładność współrzędnych po transformacji mają wpływ zarówno średnie błędy parametrów transformacji, jak i średnie błędy współrzędnych transformowanych. Biorąc to pod uwagę, wyprowadzono wzory pozwalające na wykonanie oceny dokładniościowej przetransformowanych współrzędnych punktów. W publikacji zwrócono uwagę na potrzebę optymalizacji doboru wag przy wyznaczeniu parametrów transformacji, poprzez analizę współczynnika wariancji σ2(0') bazującą na weryfikacji hipotez statycznych. Zaproponowany sposób oceny parametrów transformacji i dokładności współrzędnych po transformacji może być uogólniony na inne metody transformacji.

4

Wpływ wyboru modelu wyznaczania parametrów transformacji Helmerta na wyniki transformacji

Beluch J.

Acta Scientiarum Polonorum. Geodesia et Descriptio Terrarum

|

2008

|

Vol. 7, nr 1

3-13

PL

Parametry transformacji, w praktyce, wyznacza się z pominięciem wag współrzędnych punktów dostosowania. Postępowanie takie skłoniło autora do określenia wpływu pominięcia wag, w procedurze obliczeniowej, na wyniki wyznaczenia parametrów transformacji, a następnie na wyniki transformacji współrzędnych. Obliczenia porównawcze wykonano dla dwóch modeli funkcjonalnych wyznaczenia parametrów transformacji podanych w formie warunków: (6) i (12). Rozważania prowadzono w oparciu o przykład liczbowy transformacji współrzędnych. Warianty obliczeń wykonano dla różnych założeń wartości średnich błędów współrzędnych, a stąd i wag współrzędnych (pseudoobserwacji). Między innymi stwierdzono, że wybór modelu funkcjonalnego nie ma wpływu na wyniki obliczeń, gdy macierze wag współrzędnych wtórnych w obu modelach będą jednakowe, a wagi współrzędnych pierwotnych w wydzielonych zbiorach punktów dostosowania spełnią warunek Pw=kPW gdzie: Pw– jednakowe wagi w zbiorze wi współrzędnych pierwotnych, PW – wagi tych samych współrzędnych w zbiorze wtórnym, k – współczynnik proporcjonalności, jednakowy dla wszystkich relacji między zbiorami. Istotne zmiany w wynikach obliczeń pomiędzy obu modelami wystąpiły, gdy wyżej podana relacja wag pomiędzy zbiorami nie zachodzi, a średnie błędy współrzędnych pierwotnych są większe od średnich błędów współrzędnych wtórnych. W przypadku odwrotnym wpływ zróżnicowania średnich błędów na wyniki obliczeń jest bardzo nieznaczny. Zróżnicowanie wag w wariantach obliczeniowych w stosunku do wariantu 1, w którym wagi wszystkich współrzędnych są jednakowe, powoduje istotne zmiany w wynikach obliczeń zarówno w pierwszym, jak i drugim modelu funkcjonalnym.

EN

In practice, the transformation parameters are determined without taking into consideration the weights of coordinates of common points. Such practice has encouraged the author to determine the effect of disregarding such weights in the calculation procedures on determining the transformation parameters and, further on, the results of coordinate transformations. The comparative calculations have been performed for two functional models for determining the transformation parameters, provided as conditions (6) and (12). The study has been based on a numerical example of coordinates transformation. The calculation variants have been provided for various assumptions as regards the mean square errors of coordinates , and consequently, the coordinate (pseudo-observation) weights. It has been found that the selection of the functional model does not affect the calculation results, when the matrixes of secondary coordinate weights in both models are identical, while the primary coordinate weights in separated sets of adjustment points satisfy the condition where: – identical weights in set of primary coordinates, – weights of the same primary coordinates in the secondary set, k – proportionality factor, identical for all relations between the sets. Considerable variations in the calculation results between both models have become apparent when the above-mentioned weight relation between sets is not present, and the mean square errors of primary coordinates are greater than those of the secondary coordinates. In the opposite case, the effects of variation of mean square errors on the calculation results are very slight. The variety of weights in calculation variants in relation to variant 1, in which weights of all coordinates are identical, leads to considerable variations in the calculation results, both in the first and second functional model.

5

Wyniki badań współczynnika liniowej rozszerzalności termicznej inwarowych łat niwelacyjnych po modernizacji komory w geodezyjnym laboratorium metrologicznym AGH w Krakowie

Beluch J., Frukacz M., Mróz J., Pokrzywa A., Szczutko T.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2007

|

Vol. 1, no. 1/1

81-90

PL

W artykule zaprezentowano opracowane w ramach grantu KBN rozwiązania konstrukcyjne komory termicznej, umożliwiające wyznaczanie współczynnika liniowej rozszerzalności termicznej (WLRT) wstęgi inwarowej łat do niwelacji precyzyjnej. Przedstawiono stosowaną w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym AGH w Krakowie technologię wyznaczania i procedurę obliczania WLRT. Scharakteryzowano główne problemy badawcze związane z wyznaczaniem WLRT wstęgi inwarowej łat, w tym: anomalie zmian długości inwaru poddawanego zmianom temperatury, histerezę termiczną inwaru, zjawisko nieliniowych zmian długości inwaru pod wpływem temperatury. Zaprezentowano charakterystyczne wyniki wyznaczeń WLRT wstęgi inwarowej wraz z ich analizą. Dla dwóch łat kodowych Topcon-Nedo porównano wartości współczynników liniowej rozszerzalności termicznej oraz ich niepewności wyznaczone w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznych AGH w Krakowie oraz w Finnish Geodetic Institute.

EN

Construction solutions of a thermal chamber developed within the framework of the research grant of SRC (Scientific Research Committee) have been presented. These solutions enable to determine the coefficient of the linear thermal expansion (CLTE) of the invar band of rods for precise levelling. The determination technology and the calculation procedure of CLTE which are applied in Geodetic Metrologic Laboratory of AGH (Academy of Mining and Metallurgy) in Cracow have been shown. Main research problems connected with the determination of CLTE of the invar band of rods including the anomalies of length changes of the invar exposed to thermal changes, a thermal hysteresis of the invar, as well as the phenomenon of non linear length changes of the invar under the influence of a temperature have been characterised. Characteristic results of determination of CLTE of the invar band together with their analysis have been presented. The values of coefficients of the linear thermal expansion and their unreliability determined in Geodetic Metrologic Laboratory of AGH (Academy of Mining and Metallurgy) in Cracow and in Finnish Geodetic Institute have been compared for two coding rods Topcon-Nedo.

6

Badania precyzyjnego sprzętu do niwelacji w geodezyjnym laboratorium metrologicznym AGH

Beluch J., Frukacz M., Mróz J., Pokrzywa A., Szczutko T.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2007

|

Vol. 1, no. 1/1

71-79

PL

Badanie precyzyjnego sprzętu do niwelacji polega na sprawdzeniu warunków geometrycznych niwelatora, poprawności działania poszczególnych jego elementów oraz kalibracji łat stosowanych w komplecie z instrumentem. W skład zestawu do badania sprzętu niwelacyjnego wchodzą: kolimatory optyczne, komora termiczna do wyznaczania współczynnika rozszerzalności termicznej wstęgi inwarowej łat oraz interferencyjny zestaw pomiarowy Hewlett-Pacard HP 5529A. Zestaw ten jest wykorzystywany do sprawdzania niwelatorów na bazie poziomej oraz kalibracji łat na komparatorze pionowym. Opracowana w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym technologia kalibracji łat inwarowych pozwala na wyznaczenie wartości średniego metra łaty z błędem średnim rzędu 1,4-2,0 mim/m. W fazie testów znajduje się technologia kalibracji łat, technologia polegająca na zastąpieniu obserwacji optycznej analizą obrazu podziału łaty z kamery, z automatyczną eliminacją błędów systematycznych wnoszonych przez układ mechaniczny kolumny komparatora.

EN

In order to examine precise levelling equipment one should check geometric conditions of the levelling instrument, the appropriacy of functioning of its single elements as well as the calibration of rods used in the set with the instrument. The set for studying the levelling equipment contains: optical collimators, a thermal chamber to calculate the coefficient of thermal expansion of the invar band rods and interferential measurement set Hewlett-Pacard HP 5529A. The set is used to check levelling instruments on horizontal base and the calibration of rods on the vertical comparator. The technology of invar rods developed in Geodetic Metrological Laboratory enables one to determine the values of the average horizontal metre of the rod with an average error of about 1.4-2.0 mim/m. Both the technology of the calibration of rods with the automatic elimination of systematic errors that are made by the mechanical system of the comparator column and substitution of the optical observation with the analysis of the picture of the rod graduation from the camera are still tested.

7

Wykorzystanie palmtopów w pracach geodezyjnych prowadzących do powstania mapy numerycznej

Beluch J., Krzyżek R.

Geodezja / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2006

|

T. 12, z. 2/1

77-86

PL

Palmtop jest to wielofunkcyjne urządzenie elektroniczne, przystosowane do prac w terenie i stosowane jako element peryferyjny elektronicznych przyrządów pomiarowych: tachimetrów, odbiorników sygnałów w trybie RTK-GPS itp. Zasadniczo pełni ono funkcję rejestratora danych archiwalnych, np. współrzędnych punktów bądź zeskanowanych i skalibrowanych map, a także rejestratora informacji pozyskanych w terenie. Umożliwia także dalsze numeryczne przetwarzanie tych informacji i ich wizualizację. W palmtopie może być dokonywany wstępny etap tworzenia mapy numerycznej. Zapisane wyniki pomiaru (np. w formacie *.mmp dla palmtopa iPAQ H3850) mogą być przesyłane z palmtopa za pomocą odpowiedniego programu (dla palmtopa iPAQ H3850 aplikacja ActiveSync) do komputera, w którym dalsze oprogramowanie realizuje etapy prowadzące do tworzenia bazy danych numerycznych. W opracowaniu niniejszym zostaną przedstawione praktyczne doświadczenia autorów z prac, w których wykorzystano palmtop.

EN

Palmtop is a versatile electronic instrument applied to field works and used as a peripheral electronic device for surveying instruments: tachimeters, receivers of signals in GPS-RTK mode etc. Fundamentally its role is a recorder of archival data as benchmark co-ordinates or scanned and calibrated maps but also as a recorder of data information obtained at field works. It allows further numeric processing of mentioned above information and its visualisation. It is possible to use it for preliminary stage of numeric map creation. Recorded survey data (e.g. in *.mmp format for iPAQ H3850 palmtop) can be transmitted by proper software (for iPAQ H3850 palmtop is ActiveSync software) to any computer, where following software leads to realize a numeric map. The elaboration presents practical experience of the authors in palmtop applications.

8

Analiza porównawcza wyznaczenia parametrów geometrycznych precyzyjnych kodowych łat niwelacyjnych na komparatorze pionowym i poziomym

Pokrzywa A., Beluch J., Frukacz M.

Geodezja / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2006

|

T. 12, z. 1

85-94

PL

Wykonano analizę niezbędnych badań precyzyjnych kodowych łat niwelacyjnych. Rozważono możliwość wystąpienia istotnych dla pomiarów geodezyjnych różnic parametrów geometrycznych łat wynikających z przeprowadzenia kalibracji na komparatorze poziomym i pionowym. Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, że istotne różnice mogą wystąpić tylko przy wyznaczaniu odchyłek krawędzi kodu podziału od położenia teoretycznego. Przeprowadzone badania podziału łaty w dwóch płaszczyznach nie tylko potwierdziły tezę autorów, ale wykazały istotne różnice odchyłek w aspekcie klasy dokładnościowej kalibrowanych łat.

EN

Essential research of precise code level rods has been analyzed. The analysis has been carried out from an aspect of the appearance of vital to geodetic surveys differences between geometric parameters in the process of calibration within two planes i.e. the horizontal one and the vertical one. On the basis of the analysis it has been concluded that significant differences may occur only when metric corrections of rod graduation are made. The research of rod graduation within two planes not only has confirmed the authors' thesis but also has shown essential differences of corrections from the aspect of the accuracy class of calibrated rods.

9

Pośrednie sposoby pomiaru szczegółów terenowych technologią RTK GPS

Beluch J., Krzyżek R.

Technical Sciences. Supplement / University of Warmia and Mazury in Olsztyn

|

2005

|

suppl. 2

47--60

PL

Technologię RTK GPS można m.in. stosować do pomiaru szczegółów terenowych w celu sporządzenia mapy wielkoskalowej. Charakter terenu, jego pokrycie i różnorodne obiekty mogą stanowić naturalne przeszkody w wykonaniu bezpośredniego pomiaru sygnałów GPS przy pomiarze szczegółów terenowych i wówczas pomiary możemy wykonywać sposobami pośrednimi, ustawiając antenę odbiornika ruchomego (Rover) w punktach bazowych, tj. miejscach sprzyjających wykonaniu pomiarów w trybie RTK GPS. Następnie z tych punktów (minimum dwóch) są wykonywane bezpośrednie pomiary liniowe lub tachimetryczne do punktów szczegółów terenowych. Zaproponowano wiele szczególnych przypadków lokalizacji punktów bazowych względem szczegółów sytuacyjnych i odpowiednio dobranych sposobów bezpośrednich pomiarów realizowanych na podstawie tych punktów. W bezpośrednich sposobach wykorzystuje się: wcięcia liniowe, przecięcia prostych, punkty pośrednie na prostej lub na przedłużeniu prostej, modularną metodę biegunową. Wyprowadzono odpowiednie wzory na określenie średnich błędów współrzędnych punktów w stosunku do punktów bazowych, charakteryzujących wewnętrzną dokładność wyznaczeń bezpośrednich. Wykazano, że technologia RTK GPS w zastosowaniu do pomiarów szczegółów spełnia pod względem dokładnościowym wymagania stawiane pomiarom wykonywanym w celu sporządzenia map wielkoskalowych.

EN

GPS RTK technology may be used for general topographical surveys purposes leading to creating large scales maps. Character of a terrain, vegetation coverage and details can yet create natural obstructions for receiving satellites' signal during topographical surveys by direct GPS method, thus the survey can be done by indirect method. The method is based on use of mobile unit called "rover", which antenna is set on control stations - "base points" located in areas where GPS RTK surveys can be done. Then form the same control stations - being used for RTK GPS. Determination of topographical position of terrain details can done by use of measurement of lengths or tacheometric survey. In this report there are indicated number of particular cases of base point locations with respect to terrain details as well as adequately selected methods of topographical survey, based upon these points. For the direct methods of survey can be use following ones: intersections based on distances, straight-line crosssections, and indirect points on one straight-line or its extension, and modular radial method. Adequate formulaes were formulated for determination of mean errors of co-ordinates. The errors characterize internal accuracy of direct position calculations in relation to control stations. It has been established that the RTK GPS technology and described indirect methods meet the accuracy requirements for creation of large-scale maps.

10

Badanie stałości osi celowej niwelatorów z wykorzystaniem interferometru laserowego

Pokrzywa A., Beluch J., Mróz J., Szczutko T.

Technical Sciences. Supplement / University of Warmia and Mazury in Olsztyn

|

2005

|

suppl. 2

273--282

PL

Przedstawiono koncepcję badania stałości osi celowej lunet wszystkich typów niwelatorów w płaszczyźnie pionowej przy wykorzystaniu laserowego interferometru firmy Hewlett--Packard. W celu eliminacji ograniczeń wynikających z zakresu pomiarowego interferometru laserowego w płaszczyźnie pionowej zaproponowano unikatowe rozwiązania konstrukcyjne systemu. Zaproponowana technologia pomiaru zmian osi celowej eliminuje odczyty wykonywane przy użyciu systemu odczytowego badanego instrumentu, zastępując je odczytami wykonanymi za pomocą o rząd dokładniejszego interferometru laserowego. Na podstawie wykonanych badań osi celowej danego instrumentu wyznaczono przez aproksymację poprawki do odczytów eliminujące wpływ niestałości osi celowej na wyznaczane różnice wysokości między punktami przy zróżnicowanych długościach celowych.

EN

The article presents the concept of the use of Hewlett-Packard interferential system of measurement used for the examination, within the vertical plane, of stability of the sight axis of the levelling instrument telescopes of all types. In order to eliminate limitations that appear as a result of the measuring range of the laser interferometer within the vertical plane, the authors suggest unique constructional solutions for the assembly of elements of the measurement system. The suggested technology of measuring the changes of the sight axis eliminates the instrument reading taken with the use of reading system of the examined instrument. The reading is substituted for another one made by means of the laser interferometer which is more accurate. The authors make corrections of the instrument reading by means of approximation on the basis of such examination. This corrections eliminate the influence of instability of sight axis on the differences of heights between land marks which are made while the lengths are varied.

11

Interpretation of the results of calibration of high precision levelling staffs and remarks arising out from levelling staffs testing

Beluch J., Frukacz M., Mróz J., Pokrzywa A., Szczutko T.

Reports on Geodesy

|

2005

|

z. 3/74

103-114

12

Modyfikacja algorytmu obliczeń wyników kalibracji łat kodowych wykonywanych za pomocą interferometru laserowego HP 5529A

Beluch J., Frukacz M., Mróz J., Pokrzywa A., Szczutko T.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2005

|

Vol. 114, nr 45

13-20

PL

Wyniki wzorcowania łaty na komparatorze pionowym z wykorzystaniem interferometru laserowego HP 5529A są aproksymowane za pomocą prostej regresji. Nachylenie prostej regresji liczone w mikrometrach na metr daje poprawkę do "metra średniego łaty". Optyczny układ obserwacyjny, którego położenie mierzone jest za pomocą interferometru przesuwa się równolegle do badanej laty ustawionej pionowo. Stwierdzono, że naprowadzanie lunety obserwacyjnej na kolejne krawędzie kresek kodowych łaty jest obciążone błędem systematycznym, zależnym od cech osobowych obserwatora. Do równania prostej regresji wprowadzono dodatkową niewiadomą, która uwzględnia to zjawisko, przez co zwiększa się wynikową dokładność kalibracji łat. Opracowano stosowne procedury dla łat kodowych Zeiss i Leica. Przyrost dokładności kalibracji (zmniejszenie się błędu średniego m0) wynosi do 40% w zależności od osoby wykonującej obserwacje.

EN

The results of calibration of a levelling rod on a vertical comparator using HP 5529A laser interferometer are approximated with simple regression. The incline of the regression line calculated in micrometers per meter gives the rectification to a "mean meter of a rod". The optical observation system, whose position is measured with interferometer, moves parallel to the analysed rod. It has been found that directing the observation ocular on the next edge of the rod's stripes is weighted with a systematic error depended on the observer's personal characteristics. An additional unknown has been introduced to the regression line's equation, which takes into consideration this phenomenon and thus increases the resulting precision of calibrating a rod. Appropriate procedures have been developed for Zeiss and Leica rods. Increase of calibration accuracy (decrease of m0 mean error) amounts to 40% depending on the person carrying out observations.

13

Badanie stałości osi celowej lunet teodolitów i tachimetrów z wykorzystaniem interferometru laserowego

Pokrzywa A., Beluch J., Mróz J., Szczutko T.

Geodezja / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2005

|

T. 11, z. 1/1

75--87

PL

W artykule przedstawiono koncepcję zastosowania interferencyjnego systemu pomiarowego firmy Hewlett-Packard do badania stałości osi celowej lunet instrumentów geodezyjnych do pomiarów kątowych. W celu poszerzenia zakresu pomiarowego tego systemu autorzy zaproponowali unikalne rozwiązania konstrukcyjne dotyczące montażu jego elementów pomiarowych. W przedstawionej technice pomiarowej zastąpiono rejestrację odczytów na systemach pomiarowych badanych instrumentów o rząd dokładniejszymi odczytami interferencyjnego systemu pomiarowego, co pozwala na uzyskanie o rząd większej dokładności w badaniu stałości osi celowej

EN

The article presents the concept of the application of the Hewlett-Packard intrferential measuring system in studying stability of the visual axis of the teleskopes. These teleskopes are parts of geodetic instruments that serve for angle measurement. In order to extend the measuring range of the system the authors suggest unique construction solutions concerning the assembly of the measuring elements of this system. The recording of readings based on measuring systems of the examined instruments was replaced, in the presented measuring technique, by readings from the interfential measuring system which are far more precise. This allows one to get better accuracy in studying the stability of the visual axis

14

Charakterystyka, zasady działania i sposoby sprawdzania niwelatorów cyfrowych

Beluch J., Buśko M., Frukacz M.

Geodezja / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2004

|

T. 10, z. 2

117-126

PL

Pierwszy niwelator cyfrowy Wild NA 2000 z kodowym systemem odczytywania łat został wyprodukowany w 1990 roku. Od tego momentu do chwili obecnej przyrządy te produkowane są seryjnie przez takie firmy, jak: Leica (Wild), Zeiss Trimble, Topcon, Sokia. Wyprodukowano już kilkanaście modeli niwelatorów cyfrowych. Dane techniczne najnowszych z nich zestawiono w tabeli 1. Niwelatory cyfrowe pod względem konstrukcyjnym stanowią połączenie niwelatora kompensatorowego z kamerą cyfrową. Cechą charakterystyczną niwelatorów cyfrowych produkowanych przez poszczególne firmy jest system odczytywania podziału niwelacyjnych łat kodowych. Ich podziałki kodowe są zróżnicowane pod względem obrazu graficznego (rys. 1-4) i zasad przetwarzania obrazu graficznego na formę cyfrową. Jakość wyników pomiarów wykonywanych niwelatorami cyfrowymi w dużym stopniu zależy od stopnia spełnienia ich założonych warunków konstrukcyjnych. Dlatego w niniejszym artykule, po dokonaniu przeglądu zasad działania tych niwelatorów, przedstawiono sposoby sprawdzenia zasadniczych warunków ich działania.

EN

The Wild NA 2000, the first digital level with an encoded system of reading was introduced into daily basis use in 1990. Since then several firms, such as Leica (Wild), Zeiss/Trimble, Topcon, Sokia, have developed a large-scale production of this type of digital levels and introduced various types of them. All technical data and profiles of the instruments are shown on Table 1. Digital levels, as regards to construction, are combination of compensator level with digital camera. Digital levels manufactured by individual companies have specific encoded leveling staff scale reading system, which is a family characteristic. Encoded leveling staff scales are diverse as regards their graphic image (Figs 1-4) and ways of the image processing into digital form. The fulfillment of construction assumptions determinates to a large extend the quality of the results of the measurement. Therefore the introduction of those fundamental conditions was presented in this article.

15

Jubileusz 50-lecia utworzenia Wydziału Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie

Beluch J., Gocał J.

Geodezja i Kartografia

|

2001

|

T. 50, z. 4

201-226

PL

W 2001 roku przypadł jubileusz 50-lecia powstania Wydziału Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Z tej okazji w opracowaniu tym przedstawiono rys historyczny rozwoju Wydziału a także działalność dydaktyczną, naukową i międzynarodową. W minionym okresie liczba nauczycieli akademickich wzrosła z 51, w tym ośmiu samodzielnych w roku 1951 do 98, a w tym 25 samodzielnych w roku 2001. Wydział wypromował 178 doktorów, 47 doktorów habilitowanych i wystąpił z 27 wnioskami pozytywnie załatwionymi o nadanie tytułu naukowego profesora. Dyplom inżyniera lub magistra inżyniera otrzymało do tej pory 4700 absolwentów. Studia realizowane są w trybie dziennym na trzech kierunkach: geodezja i kartografia, górnictwo i geologia i inżynieria środowiska, a w trybie zaocznym na dwóch pierwszych kierunkach. Wydział utrzymuje współpracę z ponad 30 ośrodkami naukowymi zagranicznymi i wieloma krajowymi oraz różnymi przedsiębiorstwami produkcyjnymi. Zakres tematyczny działalności naukowej obejmuje między innymi: geodezję górniczą, geodezję inżynieryjno-przemysłową, fotogrametrie i teledetekcję, inżynierię i ochronę środowiska, ochronę terenów górniczych, geodezję satelitarną, systemy informacyjno przestrzennej, kataster, szacowanie nieruchomości, itp.

EN

The jubilee of the 50th anniversary of establishment of the Faculty of Mining Survwying and Environmental Engineering at the University of Mining and Metallurgy in Krakow The year 2001 was the year of the 50th anniversary of establishment of the Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering at the University of Mining and Metallurgy in krakow. On this occasion this paper present the historical outline of development of this Faculty as well as its educational, research and international activities. The number of academic teachers raised in the discussed period from 51, including 8 independent teachers in 1951, to 98, including 25 independent teachers in 2001. the Faculty promoted 178 doctors, 47 assistant professors and submitted 27 applications cocerning conferment of titles of professors, which were accepted and approved. 4700 graduates have recived diplomas of graduates engineers of masters of technical sciences. University studies are arranged in 3 discipline: geodesy and cartography, mining and geology and environmental engineering: extramural studies are arranged in two first disciplines. The Faculty cooperates with more than 30 foreign scientific centres and with many centres in Poland as well as with many production companies. Thematic scope of research activity includes. Among others: mining surveying, engineering and industrial surveying, photogrammetry and remote sensing, environmental protection and engineering, protection of mining areas, satellite geodesy, spatial information systems, cadastre, validation of real estates etc.

16

Accuracy aspect of the densification of geodetic network by means of free stations

Beluch J.

Geodezja i Kartografia

|

1999

|

T. 48, z. 1-2

19-37

EN

Technical and accuracy parameters of modern electronic tachymeters contributed to the origin of a new technology of densification of geodetic networks. Densification is performed simultaneously with a survey of detalis or setting out objects. The station is chosen in a place which is the most convenient for the measurements. Coordinates of the station are determined with the use of teehnology of angular-linear resection on the basis of measured elements to minimum 2 reference points. The presented method of the densification of a network is called "free station". Equations for determination of elements of the covariance matrix for resection with 2 and with 3 reference points were worked out in the paper. The elements allow to carry out an analysis of accuraey for various parameters of evaluation. On the basis of equations (17) and (39) for mean square errors of co-ordinates mp also equations (24), (26) and (46), were worked out enabling determination of required mean square errors of angular measurements, and also accuracy eonditions (25) and (27) distance measurements. The paper presents the most essential conclusions which result from performed analysis of accuracy. In general, it was stated that the way of formation of mean square errors often strays from the expectations, which we connect with the geometry of the resection. In fact the relation between relative errors of angular and distance measurements has the greatest influence on formation of errors mp.

PL

Parametry techniczne i dokładnościowe nowoczesnych tachimetrów elektronicznych przyczyniły się do powstania nowej technologii zagęszczania osnów geodezyjnych. Zagęszczenie wykonuje się równocześnie z pomiarem inwentaryzacyjnym lub realizacyjnym. Stanowisko wybiera się w miejscu dogodnym do pomiaru. Współrzędne stanowiska wyznacza się technologią kątowo liniowego wcięcia wstecz na podstawie pomierzonych elementów do przynajmniej 2 punktów o znanych współrzędnych. Przedstawiony sposób wyznaczania punktów osnowy nazywa się sposobem "tymczasowego stanowiska" lub "swobodnego stanowiska" (ang. free station). W opracowaniu tym wyprowadzono wzory na wyznaczanie elementów macierzy kowariancyjnej dla 2 przypadków wcięcia, na 2 i 3 punkty nawiązania. Elementy te pozwalają na wykonanie analizy dokładności punktów osnowy w oparciu o różne parametry oceny. Wzory (17) i (39) na średnie błędy współrzędnych m, wykorzystano do wyprowadzenia wzorów (24), (26) i (46) na określenie wymaganych średnich błędów pomiarów kątowych a także warunków dokladnościowych (25) i (27) pomiarów liniowych. W opracowaniu podano najistotniejsze wnioski wynikające z przeprowadzonej analizy dokładności. Generalnie stwierdzono, że sposób kształtowania się średnich błędów często odbiega od oczekiwań, które najczęściej wiążemy z geometrią wcięcia. W rzeczywistości największy wpływ na kształtowanie się błędów m, ma wzajemna relacja względnych błędów pomiarów kątowych i odległościowych.

17

Analiza dokładności szczególnych przypadków lokalizacji tymczasowego stanowiska

Beluch J., Blezień J.

Geodezja / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

1998

|

T. 4, z. 2

179-185

PL

Pomiar szczegółów metodą biegunową ze stanowisk tymczasowych (rys. 1) staje się obecnie powszechną metodą. W referacie wykonano analizy dokładności szczególnych przypadków lokalizacji stanowisk w pobliżu linii łączącej dwa punkty nawiązania i na przedłużeniu tej linii (rys. 2). Z analizy wynika, że - z punktu widzenia geometrycznego układu mierzonych elementów - kąt wcinający i długości ramion jest to korzystna lokalizacja dla dokładności wyznaczenia stanowiska i lepsza od przypadków lokalizacji stanowiska poza linią. W opracowaniu podano wzory przydatne w analizach dokładności dla wspomnianych szczególnych przypadków lokalizacji stanowisk

EN

At the present the measurement of details from free stations (fig. 1) by application of the polar method becomes commonly used. In this paper an analysis of accuracy for particular location of free stations close to line connecting two benchmarks and on extension of this line (fig. 2) is presented. It was found, that as regards to geometry of measured elements - intersection angle and arm legends such location is advantageous for accuracy of station location determination and is better than locations beyond this line. In this paper the equations useful for accuracy analysis in the case of particular locations mentioned above are given