W trzecim numerze "Gospodarki Materiałowej i Logistyki" z 2006 roku autor omówił nieznany powszechnie, adaptacyjny model krótkoterminowego prognozowania, opracowany przez polskiego naukowca prof. Zbigniewa Pawłowskiego. Z kolei w tym artykule przedstawił metodę trendu pełzającego, autorstwa innego naszego znanego ekonometryka prof. Zdzisława Hellwiga. Również i ona kwalifikuje się do modeli adaptacyjnych, stosowanych w prognozowaniu krótkoterminowym. Jej istotą jest wyznaczanie liniowych odcinków, uznawanych za segmenty łamanej linii trendu danego szeregu czasowego. Metoda ta przypomina znaną ze statystyki średnią ruchomą.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Pod pojęciem ekonometria zwykło się rozumieć "naukę o mierzeniu zależności zjawisk ekonomicznych od innych zjawisk ekonomicznych oraz od zjawisk przyrodniczych, technicznych, demograficznych i socjologicznych w celach poznawczych i predyktywnych." Nauka ta posługuje się szerokim aparatem matematycznym, a zwłaszcza analizą matematyczną, rachunkiem prawdopodobieństwa i statystyką matematyczną. Jest ona obecna w programach nauczania uczelni ekonomicznych od wielu lat, a od pewnego czasu przenika do programów szkół wyższych o innym profilu (np. rolniczym). Znajduje również coraz większe zastosowanie w biznesie. A wszystko to dzięki powszechności komputerów, umożliwiających stosowanie w codziennej praktyce gospodarczej - na ogół skomplikowanych i wymagających żmudnych obliczeń - metod ekonometrycznych. Szczególnie przydatnymi do tego celu są specjalistyczne programy jak np. czy STATGRAPHICS czy STATISTICA. Jednak i arkusz kalkulacyjny EXCEL, dzięki licznym jego funkcjom, może się w znacznym stopniu okazać wystarczający dla ekonometrycznego modelowania, spełniającego wspomniane cele.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Na początku była gra-łamigłówka, wymyślona w 1859 r. przez sławnego irlandzkiego matematyka, Wiliama Rowana Hamiltona. Składał się na nią dwunastościan, którego każda z 12 ścian była foremnym pięciokątem, a we wszystkich 20 wierzchołkach schodziły się trzy krawędzie. Każdy wierzchołek tej bryły przedstawiał znane duże miasto (Bruksela, Dehli, Frankfurt itd.). Zagadka polegała na znalezieniu takiej trasy podróży, która by zapewniała tylko jednorazową wizytę w każdym mieście. Od niej wzięły swoją nazwę tzw. linie Hamiltona, stanowiące dzisiaj część teorii grafów. Problem komiwojażera ("the traveling salesman problem"), zwany też zadaniem rozwózkowym, przypomina linie Hamiltona, ale jest znacznie utrudniony - trasa (łuki grafu) obejmująca wszystkie punkty (węzły grafu) musi być trasą najkrótszą (ewentualnie generującą minimalne koszty transportu).
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule autor przedstawia adaptacyjny model krótkoterminowego prognozowania autorstwa polskiego naukowca, przedwcześnie zmarłego profesora SGH i katowickiej AE, Zbigniewa Pawłowskiego. W literaturze poświęconej ekonometrycznemu prognozowaniu adaptacyjnemu dominują nazwiska Browna, Holta, Wintersa, Trigga. Autor ma nadzieję, że także dorobek Z. Pawłowskiego stanie się bardziej znany, chociażby dzięki temu artykułowi.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Zarządzanie procesami logistycznymi nastręcza wielu problemów wymagających racjonalnego ich rozwiązywania. Obok samego przepływu dóbr, będącego wszak istotą logistyki, pojawiają się kwestie techniczno-ekonomiczne, warunkujące sprawność tego przepływu. Do takich zagadnień należy gospodarowanie urządzeniami, takimi jak sprzęt produkcyjny, transportowy, manipulacyjny itp. Obrabiarki, samochody, dźwigi czy przenośniki magazynowe bądź ich części składowe ulegają w toku pracy ciągłemu zużywaniu. Wiąże się to z koniecznością wymiany całego urządzenia lub jego elementów.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przy zakupie większych partii towarów bardzo często jest możliwe uzyskanie rabatu (opustu cenowego). Aby odpowiedzieć na pytanie, czy zakup większych partii po niższej cenie będzie "per saldo" decyzją opłacalną, musimy dokonać pewnej analizy porównawczej. Do jej przeprowadzenia wykorzystano arkusz kalkulacyjny Excel.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Poszczególne fazy logistyki stopniowo przestają być wyodrębnionymi z otoczenia odcinkami działań na drodze przepływu dóbr do końcowego konsumenta, podlegając coraz silniejszym tendencjom współpracy, koordynacji, a nawet integracji. Wpływa to m.in. na produkcję, która jest silnie związana z fazami zakupu materiałów i dystrybucji wyrobów gotowych. Temu właśnie zagadnieniu została poświęcona książka "Logistyka produkcji".
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Jednym z pierwszych działów badań operacyjnych, dobrze zbadanym, szeroko opisanym i stosowanym w praktyce gospodarczej, było programowanie liniowe. Modele programowania liniowego, wyrażające rozpatrywaną sytuację w postaci funkcji liniowych, prowadzą do znalezienia rozwiązania optymalnego. Rozwiązanie takie zapewnia bowiem najlepszą realizację postawionego celu przy jednoczesnym dotrzymaniu istniejących ograniczeń. Istotę modeli programowania liniowego i sposób wykorzystania do ich rozwiązania wszechobecnego dzisiaj arkusza kalkulacyjnego Excel autor przedstawia na przykładzie pochodzącym pracy W. Sadowskiego, "Teoria podejmowania decyzji. Wstęp do badań operacyjnych", wyd. II, PWE, Warszawa 1963.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W numerze specjalnym "Gospodarki Materiałowej i Logistyki" z 2003 r. omówiono m.in. możliwości korzystania z arkusza kalkulacyjnego Excel przy podejmowaniu decyzji. W nawiązaniu do tej problematyki autor przedstawił w artykule sposób posługiwania się omawianym arkuszem w krótkoterminowym prognozowaniu sprzedaży, stanowiącym również bardzo ważne zadanie w procesie zarządzania logistyką.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
O ile w odniesieniu do procesów informacyjnych obserwujemy w ostatnich latach niebywały postęp, o tyle procesy materialne wciąż stanowią wąskie gardło efektywnej logistyki. Dlatego też należy z dużym zadowoleniem odnotować ukazanie się kolejnego wydania książki pt. "Polityka transportowa" autorstwa znanych i uznanych autorytetów w dziedzinie transportu, profesorów Uniwersytetu Gdańskiego
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Wielokrotnie opisywana w książkach i artykułach metoda ABC, różnicująca surowce, materiały, towary itp. ze względu na udział ich wartości w łącznej wartości rozchodów (zużycia, sprzedaży) jest powszechnie znana. Natomiast niewiele publikacji poświęcono, jak dotąd, metodzie XYZ, dzielącej analizowane pozycje pod kątem stopnia zmienności strumienia rozchodów w porównaniu z jego wartością średnią.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Jednym z przejawów nowych zasad w biznesie są relacje między dostawcą a odbiorcą w łańcuchach logistycznych. W przeciwieństwie do sytuacji występującej w nie tak znowu odległych czasach, dzisiaj na ogół ten pierwszy zabiega o względy i przychylność partnera. Obecnie koszt związany z fizycznym przemieszczeniem dostawy do odbiorcy jest już często ponoszony przez dostawcę, który włącza go do swojej ceny sprzedaży. Pozostają tylko koszty przetwarzania informacji w celu opracowania zamówienia i dostarczenia go dostawcy. Autor wskazuje w artykule metodę uzyskania odpowiedzi na podstawowe pytanie w zarządzaniu zakupami: "kiedy i ile zamawiać", w sytuacji gdy stosowanie klasycznej teorii zapasów nie jest zasadne.
13
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł opisuje kilka praktycznych metod wnioskowania, stanowiącego istotę statystyki matematycznej. Dotyczą one tzw. przedziałowego szacowania parametrów oraz parametrycznych testów istotności. Metody te, podobnie jak i inne narzędzia tego działu statystyki, pozwalają - w wyniku analizy próby losowej - na wypowiadanie sądów o całej zbiorowości (tzw. populacji generalnej), z której pochodzi wspomniana próba. Poprzednie artykuły z tego cyklu ukazały się w "Gospodarce Materiałowej i Logistyce" nr 9/2002 i nr 10/2002.
20
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW