Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ rodzaju obuwia na rezystancję układu człowiek-podłoże

Bała M., Hadryś D.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

|

2018

|

Nr 1(14)

7--20

PL

Rezystancja układu człowiek-podłoże jest parametrem ważnym z kilku powodów. Z jednej strony jej odpowiednio wielka wartość odpowiada za ochronę człowieka przed rażeniem prądem elektrycznym na drodze ręka-noga, noga-noga, głowa-noga. Z drugiej jednak strony pamiętać należy, że wielka wartość tej rezystancji utrudnia bieżące odprowadzanie ładunków elektrycznych z człowieka, co prowadzi do pojawienia się zjawiska elektryczności statycznej i w konsekwencji powoduje powstawanie niekontrolowanych wyładowań elektrycznych. Zaistnienie takiego wyładowania w niesprzyjających okolicznościach może spowodować pożar lub wybuch. Ponadto, elektryczność statyczna może powodować zakłócenia procesów technologicznych, zakłócenia w działaniu przyrządów pomiarowych i automatyki, pogorszenie stanu zdrowia ludzi. Ważnym zatem jest, aby wybór obuwia był przemyślany, a samo obuwie dobrane stosownie do warunków przebywania i pracy człowieka (obuwie elektroizolacyjne, obuwie antyelektrostatyczne). Niniejszy artykuł przedstawia wyniki badań przeprowadzonych na dwóch grupach obuwia, to znaczy obuwia codziennego użytku oraz obuwia roboczego. Badanym parametrem była rezystancja układu człowiek-podłoże.

EN

Human-ground resistance is an important parameter for several reasons. On the one hand, its great value corresponds to the protection of man from electric shock on the hand-leg, legt-leg, head-leg way. On the other hand, the great value of resistance impedes the current discharge of electrical charges from the human being. It leads to the appearance of static electricity and as a consequence produces uncontrolled electrical discharges. The occurrence of such discharge under unfavorable circumstances may result in fire or explosion. Additionally, static electricity can interfere with technological processes, disturbance in the operation of measuring instruments and automation, deterioration of human health. It is important that the selection of proper footwear and the footwear chosen in accordance with the conditions of hazards at the workplace (electrical insulating footwear, antistatic footwear). This article presents the results of a study for two groups of footwear (ordinary footwear and proffessional working footwear). The measured parameter was the resistance of the human-ground system be thought over.

2

Ocena zdolności manualnych pracownika użytkującego rękawice ochronne

Bała M., Hadryś Damian

Promotor BHP

|

2018

|

nr 4

16--28

PL

Rękawice ochronne są jednymi z najczęściej używanych elementów wchodzących w zakres środków ochrony indywidualnej. Ważne jest, aby ich używanie nie tylko chroniło pracownika przed zagrożeniami, ale również nie powodowało negatywnego wpływu na wykonywaną przez niego pracę, np. w kwestiach komfortu oraz jakości i wydajności wykonywanych prac.

3

Obliczanie parametrów anizotropii Thomsena w łupkach gazonośnych basenu bałtyckiego na podstawie pomiarów geofizyki otworowej

Bała M.

Nafta-Gaz

|

2018

|

R. 74, nr 11

796--801

PL

Anizotropia oznacza zróżnicowanie, między innymi, parametrów sprężystych w zależności od kierunku, w jakim są one mierzone. Serie anizotropowe mogą tworzyć się w wyniku procesów depozycji oraz naprężeń tektonicznych ściskających i rozciągających. Przy interpretacji danych geofizyki otworowej, w zależności od skali zjawiska, anizotropię możemy rozpatrywać jako makro- lub mikroanizotropię. Makroanizotropia będzie związana z warstwowaniem formacji skalnych, np. łupki ilaste przeławicone wkładkami piaskowca czy mułowca. Mikroanizotropia jest związana z wewnętrzną strukturą, np. frakcyjne ułożenie ziaren o różnej wielkości lub wydłużone w jednym kierunku przestrzenie porowe itp. Problemem anizotropii własności sprężystych skał i jej wpływem na rejestrowane prędkości w profilowaniach akustycznych w otworach zajmowano się na świecie od wielu lat. Teoretyczne modelowania „odpowiedzi” sond akustycznych w skałach piaskowcowo-ilastych zakładają najczęściej uproszczone ośrodki anizotropowe. Najbardziej znane są opisane przez Thomsena [17], parametry anizotropii ε, γ i δ, charakterystyczne dla modelu z heksagonalną symetrią (ang. transverse isotropy – TIV). Zauważono, na podstawie badań laboratoryjnych, że parametry ε, γ przyjmują najczęściej wartości dodatnie, a parametr δ wartości zarówno dodatnie, jak i ujemne. W pracy przedstawiono próby obliczenia parametrów anizotropii własności sprężystych dla utworów ilasto-mułowcowych syluru i ordowiku w kilku otworach leżących w basenie bałtyckim. Zastosowano metodę przedstawioną w publikacji [11]. Metoda ta stworzyła możliwość określenia parametrów ε i γ w przypadku poziomo warstwowanych łupków i prostopadłych do nich otworów. Pomiary geofizyki otworowej, a w szczególności dane rejestrowane akustycznymi sondami dipolowymi umożliwiły określanie prędkości fal podłużnych P i poprzecznych SFast i SSlow oraz obliczanie parametrów Thomsena ε i γ. Uzyskane rezultaty, porównane z otrzymanymi wynikami dla podobnych utworów łupków gazonośnych publikowanymi w literaturze, potwierdziły poprawność metody i podobieństwo zakresu zmienności parametrów ε, γ [vide 17, 20, 22].

EN

Anisotropy occurs in rocks and strongly affects their elastic properties. It means the differentiation of physical parameters depending on the direction in which these parameters are measured. Anisotropic series can be formed as a result of deposition processes and tectonic compressive and tensile stresses. In the interpretation of well logging data, depending on the scale of the phenomenon, anisotropy can be considered as macro- or micro-anisotropy. The macro-anisotropy will be associated with the thin-layer beds of rock formations, e.g. clay shales laminated with layers of sandstone or siltstone. The micro-anisotropy is related to the internal structure, e.g. fractional distribution of grains of different sizes or pore spaces elongated in one direction, etc. The problem of rock anisotropy and its effect on recorded velocities in acoustic log in boreholes, has been studied for many years globally. Theoretical modeling of the “response” of acoustic tools in sandstone and clay rocks usually assumes simplified anisotropic media. The best-known ones are described by Thomsen [17], anisotropy parameters ε, γ and δ characteristic for the model with hexagonal symmetry (transverse isotropy – TIV). It was noticed, on the basis of laboratory tests, that parameters ε, γ usually take positive values and parameter δ both positive and negative values. The paper presents the attempts to calculate the parameters of elastic anisotropy, for the Silurian and Ordovician clayey silty deposits in several boreholes located in the Baltic basin. The method presented in publication [11] has been applied. This method has created the possibility to determine the parameters ε and γ for horizontally layered shales and perpendicular boreholes to them. The measurements of well logging, and in particular the data recorded with acoustic dipole probes, made it possible to determine the velocity of the longitudinal P and transverse waves of SFast and SSlow and to calculate the Thomsen ε and γ parameters. The obtained results, compared with the results for similar gas-bearing shale, published in the literature, confirmed the correctness of the method and the similarity of the variability range of ε, γ parameters. [vide 17, 20, 22].

4

Charakterystyka parametrów sprężystych określonych na podstawie pomiarów geofizyki otworowej i modelowań teoretycznych w wybranych formacjach w otworach basenu bałtyckiego i wierconych na szelfie

Bała M.

Nafta-Gaz

|

2017

|

R. 73, nr 8

558--570

PL

W niniejszej pracy zawarto wyniki badań parametrów sprężystych pomierzonych akustyczną sondą dipolową lub obliczonych na podstawie teoretycznych modeli z kilku otworów położonych w basenie bałtyckim i trzech na szelfie. Badania ograniczono do pięciu formacji, poczynając od charakterystycznego poziomu sylurskiego ogniwa mułowców wapnistych z Redy, stanowiącego reper sejsmiczny Sb, a kończąc na kambrze środkowym – poziom Paradoxides paradoxissimus (PP). Zauważono pewne podobieństwa w kształtowaniu się takich parametrów sprężystych jak: prędkości fal podłużnych i poprzecznych, modułów Younga, odkształcenia objętości i postaci – w analizowanych otworach basenu bałtyckiego i odwierconych na szelfie. Otwory te znajdują się w strefie średniej perspektywności dla ropy naftowej i kondensatu oraz dobrej dla gazu ziemnego [14]. Przedstawiona charakterystyka parametrów sprężystych może być wykorzystana w modelowaniach sejsmicznych do badania zmienności poziomów stratygraficznych i wyjaśnienia szeregu problemów pojawiających się przy zintegrowanej interpretacji danych geofizyki otworowej i sejsmicznych pól falowych. Wspomaga również ocenę skał ilastych pod kątem prognozowania zabiegów szczelinowania hydraulicznego i udostępniania węglowodorów ze skał zbiornikowych o niskich przepuszczalnościach. Skały te charakteryzują się zróżnicowaną „kruchością” (brittleness), którą można rozpatrywać w aspekcie składu mineralnego i parametrów sprężystych, takich jak współczynnik Poissona, moduł Younga, moduł odkształcenia objętości, postaci oraz stałe Lamégo.

EN

The paper shows the results of studies of elastic parameters determined on the basis of well acoustic measurements and theoretically modeled in selected boreholes located in the Baltic Basin and offshore Baltic Sea. The study was limited to five formations, starting from the characteristic level of the Silurian Reda calcareous sandstone Member, which is the seismic Sb benchmark and ending with the Middle Cambrian level Paradoxides Paradoxissimus (PP). It was noted, that there were similarities in the distribution of the elastic parameters, such as the velocity of compressed and shear waves, dynamic Young’s modulus, bulk and shear moduli in analyzed boreholes in the Baltic Basin and those drilled in the shelf. These boreholes are located in a zone of average prospects for oil and condensate and good for natural gas [14]. The presented characteristics of elastic parameters may be used in seismic modeling to study the variability of stratigraphic levels and to clarify a number of problems occurring during the integrated data interpretation of well logs and seismic wave fields. It also supports the evaluation of clay rocks for the prediction of hydraulic fracturing and the production of hydrocarbons from reservoir rocks with low permeability. Sedimentary rocks are differentiated in brittleness, which can be seen in terms of the mineral composition and elastic parameters, such as Poisson’s ratio, Young’s modulus, and bulk and shear moduli as well as Lamé’s constant.

5

Właściwości zapraw cementowych modyfikowanych wybranymi popiołami

Bała M., Łukawska M., Piasta W.

Budownictwo i Architektura

|

2017

|

Vol. 16, nr 2

131--140

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań składu chemicznego i wybranych właściwości popiołów lotnych krzemionkowych oraz popiołów pochodzących z utylizacji osadów ściekowych. Zaprezentowane w artykule wyniki badań dotyczą wpływu ww. popiołów na wybrane właściwości świeżych zapraw. Dokonano również identyfikacji faz krystalicznych, korzystając z analizy XRD. Za pomocą skaningowego mikroskopu elektronowego zauważono, iż ziarna popiołu krzemionkowego różnią się kształtem w porównaniu z ziarnami popiołu pochodzącego z utylizacji osadów ściekowych. Z kolei z obserwacji zapraw wynika, że faza C-S-H zaprawy z dodatkiem popiołu krzemionkowego i popiołu z osadów ściekowych jest dość zwarta. Wykonano także badanie wytrzymałości zapraw na ściskanie po 28 i 90 dniach dojrzewania.

EN

The article presents the results of chemical composition and selected properties of the fly ash (FA) and sewage sludge ash (SSA) from the disposal of sewage sludge. The results of research on sewage sludge ash (SSA) and fly ash (FA) and the effect of these ashes on properties of fresh pastes have been presented. By means of XRD analysis, the occurrence of crystalline materials was detected. By means of SEM the morphology of ashes and cement pastes with ashes was investigated. The phase of the C-S-H mortars with addition of sewage sludge ash and fly ash is fairly compact. They performed the testing of compressive strength of mortars after 28 and 90 days of maturation.

6

Określanie parametrów kruchości łupków ilastych na podstawie wyników interpretacji danych geofizyki otworowej, modelowań teoretycznych oraz pomiarów laboratoryjnych

Bała M.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

nr 209 wyd. konferencyjne

107--111

PL

Mechaniczne własności łupków ilastych odgrywają zasadniczą rolę przy prognozowaniu zabiegów szczelinowania hydraulicznego i udostępnianiu węglowodorów ze skał zbiornikowych o niskiej przepuszczalności. Skały te charakteryzują się zróżnicowaną kruchością, którą można rozpatrywać w aspekcie składu mineralnego i parametrów sprężystych. Jedną z możliwości oceny wskaźnika kruchości skały (BI) jest jego wyrażenie poprzez parametry sprężystości: moduł Younga (E) i współczynnik Poissona (ν). W pracy przedstawiono wyniki dotyczące określania parametrów kruchości dla utworów sylurskich i ordowickich w otworach K-1, W-1 i O-2, usytuowanych w basenie bałtyckim. Dynamiczne moduły Younga i współczynniki Poissona oraz inne parametry sprężystości skał określano na podstawie teoretycznych relacji Biota-Gassmanna przy użyciu programu ESTYMACJA TP oraz wyników kompleksowej interpretacji danych geofizyki otworowej.

EN

Mechanical properties of shale gas formations are crucial in hydraulic fracturing for gas production in low permeability reservoirs. Such rocks are characterized by various brittleness index which is considered in aspects of mineral composition and elastic properties. One possibility of rocks brittleness index (BI) evaluation is its expression through the parameters of elasticity: Young modulus (E) and Poisson’s ratio (ν). The results for determining the parameters of the brittleness of the Silurian and Ordovician sediments in K-1, W-1 and O-2 boreholes, located in the Baltic Basin. Young dynamic modulus and Poisson’s ratios and other parameters of elasticity of rocks were determined on the basis of theoretical Biot – Gassmann relationships using ESTYMACJA TP software and the results of a comprehensive interpretation of well logging data.

7

Processing optimization with parallel computing for the J-PET scanner

Krzemień W., Bała M., Bednarski T., Białas P., Czerwiński E., Gajos A., Gorgol M., Jasińska B., Kamińska D., Kapłon Ł., Korcyl G., Kowalski P., Kozik T., Kubicz E., Niedźwiecki S., Pałka M., Raczyński L., Rudy Z., Rundel O., Sharma N. G., Silarski M., Słomski A., Stola K., Strzelecki A., Trybek D., Wieczorek A., Wiślicki W., Zieliński M., Zgardzińska B., Moskal P.

Nukleonika

|

2015

|

Vol. 60, No. 4, part 1

745--748

EN

The Jagiellonian Positron Emission Tomograph (J-PET) collaboration is developing a prototype time of flight (TOF)-positron emission tomograph (PET) detector based on long polymer scintillators. This novel approach exploits the excellent time properties of the plastic scintillators, which permit very precise time measurements. The very fast fi eld programmable gate array (FPGA)-based front-end electronics and the data acquisition system, as well as low- and high-level reconstruction algorithms were specially developed to be used with the J-PET scanner. The TOF-PET data processing and reconstruction are time and resource demanding operations, especially in the case of a large acceptance detector that works in triggerless data acquisition mode. In this article, we discuss the parallel computing methods applied to optimize the data processing for the J-PET detector. We begin with general concepts of parallel computing and then we discuss several applications of those techniques in the J-PET data processing.

8

Parametry sprężyste łupków zawierających materię organiczną określone na podstawie teoretycznych relacji Biota–Gassmana i Kustera–Toksöza

Bała M.

Nafta-Gaz

|

2015

|

R. 71, nr 12

1005--1016

PL

Wykonano próby obliczania parametrów sprężystych dla łupków ilastych, będących potencjalnymi skałami macierzystymi dla węglowodorów. Wykorzystano w tym celu znane modele teoretyczne Biota–Gassmana i Kustera–Toksöza oraz autorski program Estymacja-TP. Przeprowadzono wstępną analizę wartości parametrów szkieletowych niezbędnych do obliczeń. Analiza została oparta na danych literaturowych oraz na pracach autorki. Zmiany parametrów sprężystych skał macierzystych, jak również ich wzajemne relacje dostarczają ważnych informacji o wielkościach generowanych węglowodorów i charakterystykach geomechanicznych skał, określanych na podstawie profilowań akustycznych i pomiarów sejsmicznych. Modele syntetyczne skał ilastych zawierają uśrednione wielkości charakterystyczne dla łupków gazonośnych Barnett Shale w Teksasie, łupków Green River w Colorado oraz łupków syluru i ordowiku z basenu bałtyckiego.

EN

Tests were carried out for calculating the elastic parameters for shales, which are potential hydrocarbons source rocks. For this purpose the Biot–Gassmann and Kuster–Tosköz theoretical models and original program ESTYMACJA TP were used. A preliminary analysis of the values of the matrix of the rocks were made, which are necessary for the calculations. The analysis were based on literature data and recent works by the author. Changes in elastic parameters of source rock and their relationships provide important information about the volumes of the generated hydrocarbons and geotechnical characteristics of rocks, determined on the basis of acoustic logs and seismic measurements. The developed synthetic shale rock models contain averaged values characteristic for the organic-rich Barnett Shale in Texas, Green River shale in Colorado and Silurian, and Ordovician shales of the Baltic Basin.

9

The influence of pore media distribution on the elastic parameters of rocks in Miocene sediments (Carpathian Foredeep, Poland, B deposit)

Bała M.

Geology, Geophysics and Environment

|

2015

|

Vol. 41, no. 2

155--167

EN

This paper presents the results of modelling compressional and shear wave velocities and elastic moduli, as well as Poisson’s coefficient changes in sandstone-shale rocks, based on the distribution of media reservoir (water, gas) in the pore space. Modelling was performed using the Estymacja-TP computer program and theoretical Kuster–Toksöz and Biot–Gassmann relationships. Phase distribution of saturating pores (ellipsoidal shapes) in several ways was assumed. Calculations were made of elastic parameters in the deposits of the autochthonous Miocene Sarmatian in the borehole B-4. Using a method similar to the so-called “fluid substitution” velocity of compressional and shear waves, elastic moduli, Poisson’s ratio and bulk density, under various conditions of water and gas saturation, were calculated. The assumed change in water saturation ranged from Sw = 0% to 100%.

10

Evaluating Electrical Anisotropy Parameters in Miocene Formations in the Cierpisz Deposit

Bała M., Cichy A.

Acta Geophysica

|

2015

|

Vol. 63, no. 5

1296--1315

EN

The electrical anisotropy of rocks is generally an effect of alternating layers of thin-bedded sandstones and shales with clear lamination. Thin-bedded rock sequences can be treated as an anisotropic medium described by two resistivities: horizontally to the bedding RH and vertically to the bedding RV. Such sequences have fairly low resistivity and, as a result of poor vertical resolution of conventional electric tools, one can sometimes fail to distinguish them from the adjoining shales. This paper presents the possibility of calculating the anisotropy parameters based on resistivity logs recorded with a laterolog tool (DLL) and an induction tool HRAI. We have also performed an analysis of the ambiguity of the results and attempts to assess the water saturation (SW) generating cross-plots based on calculated resistivities, RH and RV. It is very important to correctly evaluate the resistivity of sandstone interbeds when calculating water saturation (SW) and hydrocarbon saturation (SG), in formulating an integrated quantitative interpretation of anisotropic formations.

11

The application of well logging and seismic modeling to assess the degree of gas saturation in Miocene strata (Carpathian Foredeep, Poland)

Marzec P., Niepsuj M., Bała M., Pietsch K.

Acta Geophysica

|

2014

|

Vol. 62, no. 1

83--115

EN

The presence of natural gas in the pore space of reservoir rocks results in a significant decrease in P-wave velocity. Even low gas saturation can generate seismic anomalies (DHI) and false image of gas accumulation of economic importance. This article presents an attempt to evaluate gas saturation from 2D seismic section in the Miocene sandstone strata in the south-eastern part of the Carpathian Foredeep. The ESTYMACJA program and the Biot–Gassmann model were used to study the dependence between elastic parameters and saturating fluids (water and gas) recorded in wells. Series of calculations was carried out using a method of fluid substitution for various gas saturation. The applicability of seismic data for evaluating gas saturation of reservoir beds was assessed with the use of 1D modelling (synthetic seismograms) and 2D modelling (theoretical seismic section) calculated for different gas saturation. The proposed methodology can be used to identify low and high gas-saturated zones and contour the reservoir.

12

Czy anizotropia elektryczna może być wywołana zmianami nasycenia wodą i gazem w mikro- i makroporach skał miocenu?

Bała M.

Przegląd Geologiczny

|

2013

|

Vol. 61, nr 9

523--531

EN

The paper presents the problem of evaluation of variation in the electrical anisotropy coefficient for sandstone-shaly Miocene deposits depending on water and gas saturation of the pore space. A rock model built of alternating layers with varying micro- and macroporosity is discussed. This may correspond to a rock formation composed ofparallel thin layers of sandstones or mudstones and claystones, which are dominated by macro- and micropores, and are characterized by different grain size or grain sorting. The anisotropy coefficient is then affected by changes in electrical resistivity in individual layers that are a result of changes in saturation.

13

Wpływ ciśnienia i temperatury na kształtowanie się parametrów sprężystych i gęstość mediów złożowych

Bała M., Skupio R.

Nafta-Gaz

|

2013

|

R. 69, nr 12

887--893

PL

Badanie wpływu zmiennego ciśnienia i temperatury na parametry sprężyste i gęstości skał piaskowcowo-ilastych, oparte na relacjach teoretycznych i empirycznych oraz na danych uzyskanych z pomiarów geofizycznych i badań próbnikami złożowymi, może wyjaśnić szereg problemów pojawiających się przy zintegrowanej interpretacji danych geofizyki otworowej i sejsmicznych pól falowych. Elementem odgrywającym ważną rolę w propagacji fal sprężystych w ośrodkach porowatych jest obecność mediów złożowych oraz ich własności fizykochemiczne. W związku z tym przeanalizowano szczegółowo zachowanie się gazu, ropy i wód złożowych w warunkach zmieniającego się ciśnienia i temperatury.

EN

Investigation of the pressure and temperature influence on elastic parameters and densities of sandstone and clay-stone rocks can explain some of the problems that occur during integrated interpretation of well logging and seismic wavefield data. The presented research is based on theoretical end empirical relationships as well as data from geophysical surveys and drill-stem tests. An important element of elastic waves propagation in porous rocks is the presence of pore fluids and their physical and chemical properties. For these reasons gas, oil and brine behaviour in reservoir conditions (in situ) at different values of pressure and temperature has been thoroughly analyzed.

14

Skalowanie profilowań geofizyki otworowej dla utworzenia sejsmicznych modeli prędkościowych

Jarzyna J., Bała M., Krakowska P., Puskarczyk E., Wawrzyniak-Guz K.

Nafta-Gaz

|

2013

|

R. 69, nr 5

368--379

PL

Dopasowanie skali profilowań geofizyki otworowej do skali sejsmicznej dla konstrukcji modeli prędkościowych jest jednym z ważniejszych problemów interpretacyjnych. Profilowania geofizyki otworowej charakteryzują się znacznie wyższą pionową rozdzielczością niż dane sejsmiczne, dlatego anomalie na krzywych geofizyki otworowej wymagają uśrednienia. Zaproponowana metoda uśredniania średnią kroczącą pozwala na wyeliminowanie nieistotnych z punktu widzenia sejsmiki lokalnych zmian parametrów, pozostawiając główny trend zmiany danego parametru z głębokością. W artykule przedstawiono wyniki uśredniania prędkości fal P i S, gęstości objętościowej oraz modułów sprężystych z otworu wiertniczego Sz-IG1 metodą średniej kroczącej w oknach 30, 20, 12, 10, 8 i 2,5 m. W celu porównania profilowań geofizyki otworowej przed i po procedurze uśredniania sporządzono wykresy korelacyjne wybranych parametrów petrofizycznych: VP, VS, współczynnika Poissona, zailenia i procentowej zawartości wapienia i piaskowca. Wykresy wykazały, że dane uśrednione wiarygodnie reprezentują własności ośrodka geologicznego. Uśrednione wartości porównano z wynikami uzyskanymi metodą Backusa, opartymi na uśrednianiu elementów macierzy sztywności (modułów sprężystości). W konsekwencji, metodą Backusa uzyskano także uśrednione wartości prędkości fal P i S. Porównanie wyników metodą uśredniania średnią kroczącą i metodą Backusa dało pozytywne rezultaty. Dwie metody, różniące się procedurą uśredniania, dostosowały (wygładziły) profilowania geofizyki otworowej w sposób zbliżony. Zaproponowane metody uśredniania, średnią kroczącą i Backusa, pozwalają na poprawne wyznaczenie uśrednionych wartości parametrów, potrzebnych do utworzenia modeli prędkościowych.

EN

Upscaling of well logs scale to seismic scale for the purpose of constructing velocity models is one of the major problems of interpretation. Well logs are characterized by higher resolution than seismic data, this is why well logs need to be smooth. The proposed moving average method allows eliminating of irrelevant for seismic purposes local changes of elastic properties, but the method preserves the main trend of the parameters with depth. In the article P- and S- wave velocities, bulk density and elastic moduli from Sz-IG1 well were upscaled with the use of moving average windows of 30 m, 20 m, 12 m, 10 m, 8 m, and 2.5 m lengths. Correlation graphs of analyzed petrophysical parameters: VP, VS, Poisson ratio, shaliness and proportional content of limestone and sandstone were made for the purpose of well logs comparison before and after the upscaling procedure. Graphs demonstrate that the upscaled data reliably represents the geological medium properties. Upscaling results were compared with the Backus method which is based on averaging elements of the stiffness matrix (elastic moduli) and leads to upscaled P- and S- wave velocities. Comparison of the moving average method and the Backus method gave positive results. Both methods, smoothed well logs in a similar manner. Proposed upscaling methods, i.e. moving average and Backus, allow proper estimation of upscaled elastic properties that are necessary for building reliable velocity models.

15

Multi-method approach to velocity determination from acoustic well logging

Jarzyna J., Bała M., Krakowska P.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2013

|

Vol. 83, No. 2

133–-147

EN

Three different methods of building detailed velocity models for seismic interpretation are explained and discussed in terms of their advantages and limitations. All of the proposed methods are based on the analysis of acoustic well logs. An application of acoustic full waveform measurements, as well as the FalaFWS and Estymacja software, is presented as a tool for determining P-wave and S-wave slowness (transit time interval, velocity reciprocal). Well log data from several wells, located near the special research seismic transect in the Polish Lowland, were processed using the methods proposed. The results of data analysis are presented for a depth section of up to 3623 m for the lithostratigraphic units, recorded from the Środa Wielkopolska 5 (SW5) well. The results of P-wave and S-wave slowness filtering, used to upscale well log data to a seismic scale of resolution, are shown for the entire geological profile of the SW5 well.

16

Obliczanie ciepła radiogenicznego osadów cechsztynu i karbonu na podstawie danych geofizyki otworowej w rejonie rafy Brońsko

Bała M., Waliczek M.

Przegląd Geologiczny

|

2012

|

Vol. 60, nr 3

155-163

EN

Rocks characterized by an increased kerogene transformation ratio, which is an important indicator of hydrocarbon generation in petroleum exploration, generate more radiogenic heat as well. The goal of this paper was to evaluate radiogenic heat (A) in several boreholes drilled through Zechstein and Carboniferous deposits of the Brońsko Reef. Based on spectral gamma ray and Litho-Density Logs measurements, the quantitative concentration of radioactive elements including uranium, thorium and radioactive isotope of potassium (40K) was evaluated. These data along with bulk density were subsequently used to calculate the radioactive heat. The calculations were performed for boreholes B-2, B-3, B-4 and B-8, located in central part of the reef. Increased values of A appeared characteristic for the Main Dolomite, Zechstein limestone and Carboniferous deposits with high share of shales.

17

Wskaźniki gazonośności określane na podstawie danych geofizyki otworowej i modelowań teoretycznych

Bała M.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

nr 182 wyd. konferencyjne

541--546

PL

Zmiany nasycenia wodą i gazem w przestrzeni porowej skał wywołują zmiany zarówno prędkości propagacji fal podłużnych (VP), modułów odkształcenia objętości (K), jak i gęstości objętościowych. W znacznie mniejszym stopniu wpływają na prędkości fal poprzecznych (VS) i modułów odkształcenia postaci µ(MI). Wpływ nasycenia gazem na prędkość fali podłużnej (VP) jest duży nawet przy małej objętości gazu występującej w przestrzeni porowej skały. Jeszcze silniej uwidacznia się jego obecność w wartościach impedancji fali P(IAP). Ponieważ na prędkość fali poprzecznej gaz wpływa nieznacznie (VS), powoduje to obniżenie stosunku VPNS oraz współczynnika Poissona. Dla utworów piaskowcowych stosunek VPNS < 1,59 wskazuje na obecność gazu, jednak nie można stwierdzić, jak dużo znajduje się go w danym horyzoncie. Potwierdzają to zarówno pomiary geofizyki otworowej, jak i modelowania teoretyczne. W obliczeniach teoretycznych można założyć różny sposób rozmieszczenia wody i gazu w skale (homogeniczne, heterogeniczne), co ma silny wpływ na uzyskane wyniki. Parametry Lamego λ i µ(MI) dostarczają dodatkowej informacji, która może być wykorzystana do identyfikacji skał nasyconych gazem i wodą złożową.

EN

Changes in gas- and water saturation of the pore space give rise to changes in both longitudinal wave propagation velocity (VP) and elastic bulk moduli (K), as well as of bulk density. Considerably less they affect velocity of transverse waves (VS) and of shear modulus µ (MI). The influence of gas saturation on the longitudinal wave velocity (VP) is strong even with a small volume of gas present in the pore space of rocks. The gas effect can be even better seen in values of the impedance of P wave (IAP). Since gas has only slight influence on velocity of the transverse wave (VS), this causes a reduction of the VPNS and Poisson's ratio. For sandstone deposits the ratio of VPNS < 1,59 indicates the presence of gas, but it is not possible to conclude what amount of gas is present in the given horizon. This is confirmed both by well logging measurements and theoretical modeling. The theoretical calculations can assume a different way of water and gas distribution in the rock (homogeneous, heterogeneous), which has a strong influence on the results. The Lame parameters λ and µ(MI) provide additional information that can be used to identify rocks saturated with gas and reservoir water.

18

Wybrane aspekty skalowania profilowań geofizyki otworowej na potrzeby sejsmiki

Jarzyna J., Bała M., Krakowska P., Wawrzyniak-Guz K.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2011

|

T. 37, z. 3

401-445

PL

Przedstawiono wyniki matematycznych operacji filtracji i interpolacji dla dynamicznych parametrów sprężystych: czasów interwałowych fal P i S, modułu Younga i współczynnika Poissona. Parametry uzyskano w wyniku interpretacji akustycznych obrazów falowych z użyciem aplikacji FalaFWS w systemie GeoWin i na podstawie obliczeń z użyciem programu Estymacja. Przedmiotem analizy były wyniki odnoszące się do zróżnicowanych formacji litostratygraficznych w profilach kilku otworów na Niżu Polskim w interwale od powierzchni terenu do ponad pięciu kilometrów głębokości. Wykonane działania miały na celu skalowanie danych geofizyki otworowej, o wysokiej pionowej rozdzielczości, na potrzeby sejsmiki. Przedstawiono średnie wartości parametrów sprężystych jednostek wydzielonych w interpretacji geologicznej. Do analizy włączono także obliczenie współczynnika dobroci Q, będącego miarą dyspersji energii fal sprężystych w ośrodku skalnym.

EN

The results from the mathematical operations of filtration and interpolation are presented for dynamic elastic parameters such as P-wave slowness and S-wave slowness, Young modulus and Poisson ratio. The parameters were obtained by interpreting acoustic full waveforms using FalaFWS application of GeoWin system and based on calculations using the Estymacja program. The subject of the analysis were the results obtained from various lithostratigraphic formations in several Polish Lowland's borehole profiles sampled from surface to a depth of more than 5 km. The goal was to scale well log data of a high vertical resolution for seismic purposes. Average values of the elastic parameters were presented for units derived out of geological interpretation. The analysis also included calculation of the Q parameter, which is a measure of energy dispertion of elastic waves in a rock formation.

19

Modele prędkościowe na potrzeby sejsmiki na podstawie profilowań geofizyki otworowej

Jarzyna J., Bała M., Krakowska P.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2011

|

T. 37, z. 3

447-473

PL

Prędkości fal sprężystych, podłużnych Vp i poprzecznych Vs wyznaczono na podstawie pomiaru sondą FWS oraz w wyniku przetwarzania akustycznych obrazów falowych w aplikacji FalaFWS w systemie GeoWin. Do obliczenia prędkości obu typów fal oraz gęstości objętościowej użyto także teoretycznych wzorów łączących wielkości zależne od składu mineralnego, porowatości, współczynnika nasycenia wodą i rodzaju medium w porach skalnych w programie Estymacja. Porównano uzyskane wyniki w zakresie czasów interwałowych fal P i S, gęstości objętościowej i dynamicznych modułów sprężystości - Younga, ściśliwości objętości i postaci oraz stałej Poissona. Stwierdzono, że gdy nie ma wyników pomiaru w postaci Vp i Vs oraz nie ma zarejestrowanych akustycznych obrazów falowych, program Estymacja jako jedyny daje oczekiwane wyniki. Aplikacja FalaFWS poszerza zakres dostępnych wyników w strefach o niskich prędkościach fali S w stosunku do wyników bezpośredniego pomiaru.

EN

Compressional (Vp) and shear (Vs) elastic waves velocities were determined from logging measurements using FWS tool and acoustic full wavetrains processing using FalaFWS application in GeoWin system. Estymacja program was used to calculate both types of wave velocities (Vp, Vs) and bulk density theoretical formulas, which combine quantities dependent on mineral composition, porosity, water saturation and type of medium in the rock. The results were compared with respect to P and S waves slowless, bulk density and dynamic elastic moduli: Young modulus, bulk modulus, shear modulus and Poisson ratio. It was determined that in the absence of Vp and Vs with a lack of acoustic full wavetrains registration, only the Estymacja program provides the expected results. The FalaFWS application broadens the range of results compared to logging results in depth sections where velocity of mud is higher than the velocity of S wave in formation.

20

Evaluation of electric parameters of anisotropic sandy-shaly Miocene formations on the basis of resistivity logs

Bała M.

Acta Geophysica

|

2011

|

Vol. 59, no. 5

954-966

EN

In this paper, electrical properties of an anisotropic rock formation are discussed. Electrical anisotropy parameters, i.e., horizontal resistivity, R H , and vertical resistivity, R V , and anisotropy coefficient in the sandyshaly Miocene formation, are determined on the basis of induction logs and laterologs. Graphs of R V = f(R H) calculated for different resistivities of sandstones and shales and variable volumes of those two components allow us to conclude about the correctness of the applied method for determining the resistivity parameters of autochthonous Miocene formations.