Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wytrzymałość powłoki bitumicznej zabezpieczającej pylenie składowiska odpadów flotacyjnych „Żelazny Most”

Grabas K., Pawlik A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2017

|

R. 58, nr 6

29--35

PL

Charakterystyczne właściwości fizykochemiczne osadów flotacyjnych deponowanych na składowisku odpadów „Żelazny Most” oraz niekorzystne warunki atmosferyczne przyczyniają się do dokuczliwego zanieczyszczenia środowiska wywiewanymi pyłami, zagrażającymi zdrowiu ludzi. Przedstawiono charakterystykę osadnika i właściwości gromadzonych w nim odpadów oraz problematykę pylenia i zabezpieczenia przed erozją wietrzną osadów drobnoziarnistych. Jako materiał doświadczalny zaprezentowano wyniki badań wytrzymałości mechanicznej warstwy bitumicznej zabezpieczającej przed pyleniem odpadów flotacyjnych na plażach składowiska.

EN

Physicochemical characteristics of flotation waste, deposited on the “Żelazny Most” tailings pond, as well as adverse weather conditions, result in troubling dust and environmental pollution which affect human health. Characteristics of tailing pond and properties of its waste were presented, as well as the problem of dusting and prevention of fine dust wind erosion. As experimental material, the results of mechanical durability examination of bitumen layer which prevents dusting of flotation waste on pond beach were presented.

2

Evaluation of the possibility of phytostabilization of post-flotation tailing ponds

Krawczyńska M., Kołwzan B., Gediga K., Dziubek A. M., Grabas K., Karpenko E.

Environment Protection Engineering

|

2015

|

Vol. 41, nr 1

157--167

EN

The effect of organic fertilization and microbiological preparations for phytostabilization of copper ore tailings were examined. It has been shown that the introduction of the pulp, waste from the sugar industry, leads to the mobilization of trace metals. The copper content in aqueous extract of enriched waste was greater than 500-fold higher than in controls. It has also been stated an increase in the toxicity of extracts. While the use of biopreparations for seed treatment contributed to the stimulation of nutrients uptake by plants. In the biomass of plants from treated seeds with a suspension of Azotobacter strain EK, and biosurfactant was found more phosphorus and calcium than in plants from control.

3

Biological Characteristics of “Wartowice” Post-Flotation Tailings Pond (Lower Silesia, Poland)

Rybak J., Kołwzan B., Grabas K., Pasternak G., Krawczyńska M.

Archives of Environmental Protection

|

2014

|

Vol. 40, no. 1

71--86

EN

“Wartowice” tailings pond was closed in 1989, resulting in 232,4 ha tailings pile requiring reclamation. The major problem is heavy metals presence and poor nutrient conditions and physicochemical structure of soil which disturbs the plants development. In order to assess the real condition of studied area the complete biological characteristic has been done. The physicochemical conditions were assessed altogether with phytosociological, microbiological and toxicological studies of deposits. We recorded only 27 species of vascular plants belonging to 15 families on the tailings pond of which 5 belong to Rosaceae, 4 to Asteraceae and 3 to Poaceae and Saliceae. Species inhabiting the tailings depended on their dispersal capacity, metal tolerance and rhizome strategy. Microbiological analyses revealed the low number of bacteria and fungi on the tailings pond, apart from the small uplift area where the plants were indentified. Bacteria identified on the tailings pond were classified to 8 genera. The low number of bacteria suggests the lack of nutrients which affects the development of soil microflora. Toxicity tests showed that post-flotation sludge is not toxic to microorganisms because of its high pH. Some plants, such as lucerne could even influence positively the microorganisms development what has been proved in our studies. The tailings toxicity was higher towards producers, where Secale cereale appeared to be the most sensitive species. Amendment with topsoil from adjacent areas can influence positively the phytotoxic properties of tailings and enrich them into native seeds.

PL

Osadnik po fl otacji miedzi „Wartowice” został zamknięty w 1989 roku, co skutkowało pozostawieniem 232,4 hektarów osadów, które wciąż wymagają rekultywacji. Podstawowy problem stanowią: niedobór substancji odżywczych, obecność metali ciężkich oraz fi zyczno-chemiczna struktura gleby, który zaburza rozwój roślin. Aby dokonać oceny czynników wpływających na rozwój organizmów żywych przeprowadzono kompleksową biologiczną charakterystykę terenu badań. Badania objęły fi zyczno-chemiczne analizy, badania fi tosocjologiczne, mikrobiologiczne i toksykologiczne. Na obszarze badań zarejestrowano tylko 27 gatunków roślin naczyniowych (obszar niewielkiego wzniesienia) należących do 15 rodzin, 5 z nich należało do rodziny Rosaceae, 4 do Asteraceae i po 3 do Poaceae i Saliceae. Obecność gatunków zależała od ich potencjału kolonizacji, tolerancji na metale oraz morfologii (strategia kłącza). Analizy mikrobiologiczne wykazały niską liczbę bakterii i grzybów na obszarze osadnika za wyjątkiem małej wysepki (wzniesienie) gdzie wcześniej stwierdzono obecność roślin. Bakterie obecne na obszarze badań zostały zaklasyfi kowane do 8 rodzajów. Niska liczba bakterii sugeruje brak substancji odżywczych, który z kolei upośledza rozwój mikrofl ory glebowej. Badania toksykologiczne wykazały niską toksyczność osadu w stosunku do mikroorganizmów, co wynika z jego zasadowego pH. Pewne gatunki, jak na przykład lucerna, mogą wpływać korzystnie na rozwój mikroorganizmów glebowych, co zademonstrowano w prezentowanych badaniach. Toksyczność odpadów po fl otacji miedzi była wyższa w stosunku do producentów. Żyto zwyczajne (Secale cereale) okazało się być najwrażliwszym gatunkiem. Zastosowanie wierzchniej warstwy gleby z obszarów przyległych mogłoby znacznie obniżyć fi totoksyczne własności odpadów i jednocześnie wzbogacić je w rodzime nasiona, które dałyby początek roślinom odpornym na niekorzystne warunki siedliskowe.

4

An ammonia sensor based on in situ-synthesized polyaniline nanostructures

Dobroczyńska J I, Grabas K

Materials Science Poland

|

2013

|

Vol. 31, No. 1

95--100

EN

Nowadays, a good deal of research is focusing on the development of new analytical procedures for detection of hazardous agents, such as bacteria, harmful pollutants, toxic vapors, and many others. The majority of the research is aimed at developing new sensors and analytical equipment. This paper demonstrates a simple construction of an ammonia sensor based on commercially available electronic connectors with active elements from polyaniline. The main goal of this research is to present the simplicity of sensor manufacturing, without the need for advanced apparatus such as electropolymerization or electrospinning set-up. The active element of the proposed sensor is composed of polyaniline synthesized in situ on the surface of conductive glue. The layer of the conductive glue is a key element in this sensor as it protects the metallic pin against destruction during in situ synthesis of polyaniline (acidic and oxidizing conditions).

5

Application of an aptamer and a reagent based on gold nanoparticles for detection of Escherichia coli

Pięta P. P., Szczerba A., Dobroczyńska J. I., Grabas K.

Environment Protection Engineering

|

2013

|

Vol. 39, nr 4

125--133

EN

Plates functionalized with an Escherichia coll binding aptamer and a reagent based on gold nanoparticles were used for the detection of bacterial cells. Bacteria suspended in samples were caught by specific aptamers immobilized on a plastic plate whereas the gold nanoparticle reagent is an indicator reagent for visualization of the test result. Changes in colour of the gold nanoparticle reagent caused by gold nanoparticle agglomeration were observed with the naked eye. The test was designed for the detection of Escherichia coli in water suspensions.

6

Chemical composition and biological properties of weathered drilling wastes

Śliwka E., Kołwzan B., Grabas K., Klein J., Korzeń R.

Environment Protection Engineering

|

2012

|

Vol. 38, nr 1

129-138

EN

Chemical and biological properties of 8 samples of drilling wastes from the long-term storage sites in the areas of oil various chemical composition (content of petroleum contaminants 0.6-27.6 wt. %, content of toxic heavy metals 117-730 mg/kg d.m.), and a low susceptibility to biodegradation (within the range of 11-58% during the 60-days experiment) were determined. I was found that samples having higher aliphatic/aromatic hydrocarbons ratio were more susceptible to biodegradation. Considering the high contents of the petroleum contaminants, in which the polar component i.e. resins and asphaltenes, are present, all the tested wastes a treat hazard to the environment. The components of potential mutagenic and carcinogenic properties have been found only in the single samples from a wastes series before and after biodegradation.

7

Usuwanie jonów metali ciężkich ze ścieków przemysłowych i wód nadosadowych ze stawu "Kowary" (powiat jeleniogórski)

Grabas K.

Ochrona Środowiska

|

2009

|

Vol. 31, nr 2

49-54

PL

Przedstawiono wyniki badań nad usuwaniem jonów metali ciężkich ze ścieków przemysłowych z wytwarzania powłok galwanicznych i wód nadosadowych zgromadzonych w stawie "Kowary", pełniącym rolę osadnika-składowiska odpadów technologicznych z procesów przeróbki rudy uranu na koncentrat uranowy. Analizowane ścieki zawierały przede wszystkim kationy metali ciężkich (Cu(II), Fe(III), Cr(III), Zn(II), Ni(II) i Cd(II)) w ilości uniemożliwiającej ich bezpośrednie odprowadzenie do kanalizacji (20÷55 g/m3). Badania przeprowadzono w skali technicznej z wykorzystaniem procesu zobojętniania strąceniowego przy pomocy NaOH. Zastosowanie prototypowych rozwiązań technologicznych umożliwiło usunięcie jonów metali ciężkich z wód nadosadowych, pozwalając tym samym na podjęcie dalszych prac związanych z wyłączeniem stawu osadowego "Kowary" z eksploatacji. Osiągnięcie założonej skuteczności technologii oczyszczania ścieków było możliwe dzięki wprowadzeniu do układu technologicznego procesów koagulacji (PIX-112) i flokulacji (polielektrolit F-81) oraz dwustopniowej sorpcji kationów metali ciężkich na złożu sorbentu mineralno-węglowego Hydrosorb G. Opracowana technologia umożliwiła skuteczne usunięcie jonów metali ciężkich (sumaryczna zawartość Me<1,0 g/m3) i doprowadzenie składu ścieków do stanu umożliwiającego ich odprowadzanie do kanalizacji.

EN

The objective of the study was the removal of heavy metal ions from the wastewater that originates during manufacture of electroplated coatings, and from the clarified water that accumulated in the ''Kowary'' tailing pond for many years in the past. The tailing pond acted as a settling tank and, at the same time, received technological wastes from uranium ore dressing with the aim to obtain uranium concentrates. The wastewater being analyzed contained predominantly heavy metal cations (Cu(II), Fe(III), Cr(III), Zn(II), Ni(II) and Cd(II): 20-55 g/m3) occurring in such quantities that did not permit a direct discharge into the sewerage system. The study was conducted on a technical scale, using the method of precipitation with NaOH. The use of prototype technological solutions to the problem in question made it possible to remove the heavy metal ions from the clarified water and, more importantly, to take further measures aimed at closing down the ''Kowary'' tailing pond. A treatment train was proposed and the desired removal efficiency was achieved upon inclusion of such unit processes as coagulation (PIX-112), flocculation (polyelectrolyte F-81) and two-stage sorption of heavy metal cations on the mineral-carbon sorbent Hydrosorb G. In this way the efficiency of heavy metal ion removal (total content, Me<1.0 g/m3) and the quality of the wastewaters have been upgraded to such an extent that they can be discharged directly into the sewerage system.

8

Wykorzystanie metod GIS do identyfikacji, katalogowania i oceny obiektów związanych z działalnością górnictwa uranowego w aspekcie zagrożeń dla środowiska

Koszela J., Grabas K., Hartsch J.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2009

|

R. 33, z. 1

353-360

PL

Dziedzictwem zlikwidowanego górnictwa uranowego i powierzchniowej działalności zakładów górniczych są szkody górnicze i porzucone obiekty, które stwarzają zagrożenie dla środowiska. Dotychczas, zasadniczą przeszkodą wykonania remediacji terenu pogórniczego w Polsce był brak kompleksowej charakterystyki poszczególnych obiektów i zagrożeń z nimi związanych. W niniejszym artykule omówiono metodykę parametrycznej identyfikacji, katalogowania i oceny obiektów i szkód górniczych oraz zagrożeń z nimi związanych. Zastosowano ją praktycznie na terenie pięciu miejscowości, w trzech gminach SW Polski. Do tego celu wykorzystano narzędzia GIS i doświadczenia niemieckie. Ponadto, zwrócono uwagę na przydatność tych danych do przygotowania interwencji geotechnicznej, jako ważnej fazy remediacji terenu.

EN

The legacy of the liquidated uranium mine industry and its surface activity are mining damage and abandoned objects, hazardous to the environment. To date, the basic obstacle, which prevented remediation of such mine grounds, was lack of complex profile of particular objects and risks related. The paper presents methods for application of the Geographic Information Systems (GIS) for identification, to catalog and for assessment of hazard to the environment caused by uranium mine facilities and mining damage. The methods were implemented in five place, in three districts of SW Poland. Apart from the tools specific for GIS, there were utilized German experience. Moreover, it was pointed out that the data may be effectively used for geotechnical intervention, being an important part of the terrain remediation process.

9

Influence of rhamnolipids from Pseudomonas PS-17 on coal tar and petroleum residue biodegradation

Śliwka E., Kołwzan B., Grabas K., Karpenko E., Rutkowski P.

Environment Protection Engineering

|

2009

|

Vol. 35, nr 1

139-150

EN

The efficiency of biological processes utilized for eliminating hydrocarbons from soil and water environment depends on many factors, among others on the type and level of contaminants and their bioavailability. Pollutants comprising highly hydrophobic and toxic hydrocarbons are characterized by low susceptibility to biodegradation. Among sources of such pollutants are coal tars and heavy petroleum fractions. This paper shows how rhamnolipids isolated from Pseudomonas PS-17 stimulate biodegradation of coal tar waste obtained from former gas work and petroleum residue obtained from atmospheric distillation of light petroleum. The study demonstrates low susceptibility of coal tar component to biodegradation. Addition of rhamnolipids initiated biodegradation process by increasing bioavailability of coal tar components. The highest efficiency of the coal tar biodegradation (28%) was observed at the rhamnolipids concentration of 125 mg in 1 dm3 of the cultivation medium. For the petroleum residue the maximum efficiency was 55% at the rhamnolipids concentration of 250 mg/dm3.

PL

Efektywność procesów biologicznych stosowanych do likwidacji skażeń środowiska gruntowowodnego węglowodorami zależy od bardzo wielu parametrów, m.in. od rodzaju i poziomu zanieczyszczeń oraz ich biodostępności. Małą podatnością na biodegradację charakteryzują się zanieczyszczenia zawierające silnie hydrofobowe i toksyczne węglowodory. Do źródeł takich węglowodorów należą smoły węglowe i ciężkie frakcje ropy naftowej. W pracy przeanalizowano wpływ ramnolipidów produkowanych przez Pseudomonas PS-17 na stymulację procesu biodegradacji odpadów smoły węglowej, pochodzącej z zamkniętej gazowni, i pozostałości naftowej, otrzymanej podczas destylacji atmosferycznej lekkiej ropy naftowej. Biodegradację przeprowadzono, wykorzystując szczepy wyizolowane z gleby skażonej produktami naftowymi. Badania wykazały, że smoła węglowa stanowi substrat bardzo mało podatny na biodegradację. Wprowadzenie ramnolipidów zwiększyło biodostępność składników smoły i zainicjowało proces biodegradacji. Maksymalną efektywność biodegradacji smoły węglowej (28%) uzyskano, stosując stężenie ramnolipidów 125 mg w 1 dm3 podłoża. Dla pozostałości naftowej maksymalna efektywność procesu wynosiła 54%. Uzyskano ją przy stężeniu ramnolipidów 250 mg/dm3.

10

Environmental hazard in the area of the former uranium ore mine "Podgórze" in Kowary

Grabas K.

Environment Protection Engineering

|

2009

|

Vol. 35, nr 1

127-137

EN

The heap used in the past by an abandoned uranium mine "Podgórze" is situated closely to the Jedlica stream. The heap contains naturally occurring radioactive materials (NORM). The study was aimed at determining the environmental hazard posed by the NORM waste. Concentrations of hazardous elements and gamma radiation were determined. Trace elements contained in the waste material may be dangerous to waters, soil and plant cover in this area. It was found that due to a considerable concentration and migration properties, uranium poses the most serious hazard to the environment constitutes.

PL

Zwałowisko nieczynnej kopalni rud uranu "Podgórze" gromadzące tzw. odpady NORM zostało zlokalizowane nad potokiem Jedlica. Celem badań było sprawdzenie, jak niebezpieczne dla środowiska mogą być składowane odpady. Zagrożenie oceniono, określając w próbkach materiału odpadowego zawartości uciążliwych dla środowiska pierwiastków oraz dokonując pomiaru mocy dawki promieniowania gamma. Zawarte w składowanych odpadach pierwiastki śladowe mogą stanowić zagrożenie dla wód, gleby i szaty roślinnej w rejonie składowania. Wykazano, że najpoważniejszym zagrożeniem dla środowiska naturalnego ze względu na stężenie i możliwość migracji jest uran zawarty w odpadach hałdy kamiennej

11

A spontaneous overgrowing of the area of closed uranium mine "Radoniów" in Radoniów (Lower Silesia).

Rybak J., Grabas K.

Environment Protection Engineering

|

2007

|

Vol. 33, nr 4

97-108

EN

A field survey, carried out in the area of closed uranium mine "Radoniów" in the small town of Radoniów at the Lower Silesia region, revealed 66 vascular plants. 38 of them grow directly on heaps or at their bottom, and the rest (28) in the adjacent areas. The most abundant are pioneer species, encountered mainly on slag heaps characterized by high radioactivity. Nitrophilous, acidophilus and higrophilous species were additionally recorded at the bottom of the heaps. Apophytes (89%) with a relatively high share of ruderal species (17%) constituted a substantial part. Among various life-form categories, hemicryptophytes predominated.

PL

Badania prowadzone na obszarze nieczynnej kopalni uranu "Radoniów" w miejscowości Radoniów (Dolny Śląsk) wykazały obecność 66 gatunków roślin naczyniowych, z czego 38 występowało bezpośrednio na zwałowiskach i u ich podnóży, a pozostałych 28 na terenach przyległych. Najliczniejsze były rośliny pionierskie (brzozy, wierzby i kilka gatunków roślin zielnych), występujące głównie na obszarze zwałowisk, co wiąże się ściśle z charakterem danego siedliska, a w szczególności z podwyższoną radiacją. U podnóża wzniesień stwierdzono znacznie większe zróżnicowanie roślin, a ponadto obecność gatunków nitrofilnych oraz acidofilnych i higrotilnych. Stwierdzono duży udział (89%) apofitów i stosunkowo duży udział gatunków ruderalnych (17%). Wśród różnych form życiowych dominowały hemikryptofity (52%).

12

Zagrożenia środowiska na terenach poeksploatacyjnych rud uranu oraz ich likwidacja

Grabas K.

Prace Naukowe Instytutu Inżynierii Ochrony Środowiska Politechniki Wrocławskiej. Monografie

|

2006

|

Vol. 79, nr 46

287-287

PL

Przedstawiono ocenę stanu środowiska zdegradowanego na skutek przemysłowej eksploatacji i przeróbki rud uranowych. Analizę przeprowadzono dla dwóch najbardziej reprezentatywnych obiektów: hałd skały płonnej i terenów poeksploatacyjnych rud uranu byłej kopalni "Radoniów" oraz stawu osadowego "Kowary" i jego otoczenia, zawierających zdeponowane odpady z przeróbki rud uranu i odpady przemysłowe. Eksploatacja i przetwarzanie rud uranu spowodowały tu występowanie wieloczynnikowej degradacji środowiska, będącej przyczyną powstania licznych zagrożeń o charakterze bezpośrednim i pośrednim. Zagrożenia bezpośrednie wynikały z oddziaływania promieniowania jonizującego na organizmy żywe zasiedlające badany teren. Zagrożenia pośrednie związane były natomiast z możliwością migracji zanieczyszczeń w środowisku gruntowo-wodnym oraz w łańcuchu troficznym. W gruntach oraz materiale biologicznym pochodzącym z badanych terenów wykryto nadmierną koncentrację metali ciężkich oraz nuklidów promieniotwórczych. Waloryzacja stanu przyrody wykazała zmiany w składzie jakościowym i ilościowym biocenozy wodnej i glebowej, wynikające z zanieczyszczenia środowiska. Selekcja biocenozy w wodach zbiornika stawu osadowego doprowadziła do dominacji jednego gatunku glonów Palmodicytom lobatum. Zmiany dotyczące mikroorganizmów glebowych wpłynęły natomiast zasadniczo na przebieg procesów degradacyjnych w glebie, stały się przyczyną opóźnienia w formowaniu struktury i funkcji gleby oraz uniemożliwiły jej wykorzystanie jako podłoża dla roślin. Do zaburzenia naturalnej równowagi biologicznej doszło na terenie tzw. anomalii promieniotwórczej na skutek oddziaływania promieniowania jonizującego oraz niskiego odczynu gruntu. Uzyskane wyniki badań były podstawą do opracowania koncepcji rekultywacji obu obiektów i w znacznym stopniu umożliwiły opracowanie projektów technicznych. Na podstawie uzyskanych wyników opracowano metody likwidacji niektórych zagrożeń i wdrożono działania naprawcze. Opracowano i wdrożono metodę usuwania metali ciężkich ze ścieków i wód nadosadowych zgromadzonych w zbiorniku stawu osadowego, usuwania zanieczyszczeń węglowodorowych z osadów dennych stawu osadowego oraz metodę chemicznej stabilizacji osadów powierzchniowych. Wdrożenia te stanowiły ważne elementy umożliwiające rozpoczęcie prac rekultywacyjnych stawu osadowego "Kowary".

EN

Factors that have real impact on the environment degraded by industrial mining and processing of uranium ores are considered. The analysis of these factors is carried out for the two most representative objects, i.e.: o gangue heaps and the area of the former uranium mine of "Radoniow", o the "Kowary" sedimentation pond and its surroundings, where mining and industrial waste materials have been deposited. Mining and processing of uranium ore result in multifactorial degradation of the environment and pose many direct and indirect hazards. The direct hazards are due to exposure of local alive organisms to ionizing radiation. The indirect hazard is connected with the possibility that impurities can penetrate soil and water as well as they can be transferred to food chains. In soils and in biological materials sampled in these areas, an excessive concentration of heavy metals and radioactive nuclides were measured. Valuation of the condition of nature showed some qualitative and quantitative changes in water and soil biocenoses, resulting from environmental pollution. Because of the selection in an aquatic biocenosis of the sedimentation pond it was dominated by one algal species - Palmodicytom lobatum. On the other hand, the changes in the species composition of soil microorganisms significantly modified the degradation processes as well as inhibited formation of the structure and functions of the soil indispensable for the growth of plants. In the area of the so-called radioactive anomaly, a natural biological balance was disturbed due to the impact of ionizing radiatipn and acid reaction of soil. The results obtained enabled formulation of the concept of land reclamation of both objects. They were also used by technicians for the reclamation of polluted land. Based on the results of the study, specific methods for minimization of particular hazards and remedial activities were developed. In particular, there were devised and implemented 1) the method of removing not only heavy metals from waste and from supernatant waters collected in the sedimentation pond, but also hydrocarbons from the bottom sediments and 2) the method of chemical stabilization of surface deposits. These implementations play an important role in the project of the reclamation of the "Kowary" sedimentation pond.

13

Roślinność naczyniowa na terenie nieczynnej kopalni uranu w Radoniowie (Dolny Śląsk)

Rybak W., Grabas K.

Ekologia i Technika

|

2006

|

R. 14, nr 1

10-15

PL

Badania prowadzone na obszarze nieczynnej kopalni uranu Radoniów w miejscowości Radoniów (Dolny Śląsk) wykazały obecność 66 gatunków roślin naczyniowych, z czego 39 występowało bezpośrednio na zwałowiskach i u ich podnóży, a pozostałych 28 na terenach przyległych. Najliczniejsze są rośliny pionierskie (brzozy, wierzby i kilka gatunków roślin zielnych), występujące głównie na obszarze zwałowisk, co wiąże się ściśle z charakterem danego siedliska, a w szczególności z podwyższoną radiacją. U podnóża wzniesień stwierdzono znacznie większe zróżnicowanie florystyczne, a ponadto obecność gatunków nitrofilnych oraz acidofilnych i higrofilnych. Stwierdzono wysoki udział apofitów i stosunkowo duży udział gatunków ruderalnych. Wśród różnych form życia dominują hemikryptofity.

EN

A field survey, carried out on the area of closed the mine "Radoniów" in a grew small town of Radoniów, the Low Silesia region, revealed the existence of 66 vascular plants, from which 38 grow direct ly on heaps or at the feet of them, and the rest (28) in the adjacent areas. The most abundant were pioneer species, encountered mainly on slag heaps where a high radioactivity occurs. The presence of nitrophilous, acidophilous and higrophilous species was additionally recorded at the feet of the heaps. Species that can be characterized by a narrower ecological amplitude were recorded on adjacent areas only. A considerable part was occupied by apophytes (89%) with a relatively high share of ruderal spe cies (17%). Among various life forms hemicryptophytes predominated.

14

Usuwanie zanieczyszczeń węglowodorowych z osadów dennych stawu osadowego "Kowary" przez bioremediację in situ

Grabas K., Kołwzan B., Steininger M.

Przemysł Chemiczny

|

2005

|

T. 84, nr 10

740-744

PL

Przedstawiono opracowaną technologię usuwania zanieczyszczeń naftowych z osadów dennych oraz efekty jej praktycznego zastosowania. Osad denny stawu „Kowary” zawierał do 10% zanieczyszczeń ekstrahowalnych dichlorometanem w przeliczeniu na suchą masę oraz metale nieżelazne o zróżnicowanym przestrzennie składzie i koncentracji. Do likwidacji zanieczyszczeń zastosowano proces biodegradacji przeprowadzony po spompowaniu wód nadosadowych w warunkach in situ. Proces wspomagany był biopreparatem sporządzonym na bazie mikroflory autochtonicznej osadów oraz preparatu handlowego BIOSAN. Bioremediację prowadzono w sprzyjających warunkach pogodowych łącznie z przygotowaniami i monitoringiem przez 75 dni. Uzyskano redukcję zanieczyszczeń organicznych w osadzie w granicach od 45 do 84,5% mas.

EN

The wastewater and over-deposit water was pumped away from a 5000-m2 pond. The surface-layer deposit contained 12.26– 40.54 g (av. 10% dry basis) of CH2Cl2-extractables (C14–C35 paraffins, naphthenes and little xylenes) per kg, randomly distributed heavy metals including radionuclides (from hydrometallurgy, flotation, catalyst preparation, and processed U ore). Hydrogen degrading bacteria were isolated from the deposit. Pseudomonas aeruginosa, P. fluorescens, Enterobacter agglomerans, and Stenotrophomonas. The most effective was P. aeruginosa, which alone biodegraded 65% of the oil in 7 days. Deposit’s strains were multiplied on a mineral substratum with diesel oil as the only C source. BIOSAN, a Polish prepn. for biol. treatment of wastewaters, alone biodegraded 95.5% of the diesel oil in 14 days of incubation. The strains were combined and multiplied in field bioreactors for 3–5 days. The deposit was acidified with (NH4)2SO4 to keep pH<8, fertilized with a N–P fertilizer to maintain C:N:P = 100:10:1, and sprinkled 7 times within 48 days. Under favorable weather conditions, the original contaminants were reduced in 45–84.5%. Bioremediation eliminated E coli strains. All the procedures took 75 days.

15

Usuwanie metali ciężkich ze ścieków przemysłowych z wykorzystaniem modyfikowanych adsorbentów mineralno-węglowych "Hydrosorb"

Grabas K., Steininger M.

Przemysł Chemiczny

|

2005

|

T. 84, nr 3

179-183

PL

Przedstawiono wyniki badań usuwania metali ciężkich (Zn, Cu, Ni, Pb, Cd) ze ścieków przemysłowych, głównie galwanicznych, deponowanych w stawie osadowym „Kowary”. Do badań wykorzystano modyfikowane sorbenty mineralno-węglowe typu „Hydrosorb”. Badania przeprowadzono w warunkach dynamicznych w wielkolaboratoryjnej aparaturze kolumnowej. Stwierdzono korzystny wpływ modyfikacji sorbentu związkami alkalicznymi i siarki na zwiększenie stopnia usuwania kationów Rx ze ścieków. Utrzymanie końcowego pH ścieku ok. 9 zwiększa skuteczność usuwania metali.

EN

The 86–92% mineral, 62–220 m2/g, 3.7–9.4-nm av. pore-radius mineral-carbon sorbents used in two 100×12(ø)-cm parallel absorbers, bed vol. 10 or 20 l., removed Zn, Cu, Ni, and Cd in 94.7–99.8% and Pb in 68.2%. The 86%-mineral, 110-m2/g, 4.9-nm sorbent was most effective provided the final pH of the wastewater was ~9. Modification of the sorbent with alkaline and S compds. proved advantageous.

16

Zastosowanie surfaktantów do stymulacji biodegradacji produktów naftowych

Grabas K., Kołwzan B., Śliwka E.

Inżynieria Ekologiczna

|

2003

|

Nr 8

80--87

PL

Zastosowanie surfaktantów do stymulacji biodegradacji produktów naftowych Using of surfactants on stimulation of petroleum products biodegradation W pracy przedstawiono wpływ surfaktantów krajowych i zagranicznych dostępnych na rynku na biodegradację wybranych frakcji ropy naftowej. Frakcje te zawierały węglowodory charakteryzujące się niską podatnością na biodegradację oraz wysoką toksycznością. Proces biodegradacji oleju prowadzono wykorzystując mieszaną kulturę bakterii składającą się z czterech szczepów Alcaligenes xyloso-xidans, Stenotrophomonas maltophilia, Serratia marcescens, Brevibacterium brevis. Wprowadzenie odpowiedniego surfaktantu do podłoża w stężeniu 0,5 - 0,7 g/dm3 zwiększało skuteczność rozkładu węglowodorów, w zależności rodzaju użytej frakcji ropy i czasu biodegradacji. Proces biodegradacji przebiegał najskuteczniej w obecności Rokafenolu N9.

EN

This paper focuses on the influence of inland and foreign surfactants available on the market on the degree of biodegradation of crude oil fractions. There fractions contained hydrocarbons characteristically hardly susceptible to biodegradation and of high toxicity. Oil biodegradation process was carried out with use of mixed bacteria culture consisting of four strains: Alcaligenes xylosoxidans, Stenotrophomonas maltophilia, Serratia marcescens, Brevibacterium brevis. The presence of surfactants in the culture medium in concentration of 0,5-0,7 g/dm3 increased effectiveness of hydrocarbons decomposition depending on type crude oil fraction and biodegradation time. The biodegradation of the petroleum products was most effective in the presence of Rokafenol N9 surfactant.

17

Skład i właściwości biologiczne odpadów wiertniczych

Śliwka E., Kołwzan B., Grabas K., Korzeń R.

Inżynieria Ekologiczna

|

2003

|

Nr 8

27--33

PL

W pracy omówiono zagadnienia związane z analizą odpadów wiertniczych pochodzących z kopalń ropy naftowej rejonu Podkarpacia. W 10 próbkach odpadów wiertniczych oznaczono zawartość wody, zawartość zanieczyszczeń naftowych i ich skład grupowy (węglowodory nasycone, aromatyczne, żywice, asfalteny) oraz zawartość metali. Stwierdzono, że odpady są zróżnicowane pod względem zawartości wody (10 - 73%), zanieczyszczeń naftowych (0,6 - 27%) oraz metali toksycznych (52 -427 mg/kg). Analiza składu jakościowego ekstraktów naftowych wykazała, że w warunkach składowania odpady w różnym stopniu uległy procesom naturalnej biodegradacji. Stwierdzono, że wszystkie badane odpady stanowią zagrożenie dla środowiska, głównie z uwagi na wysoką zawartość analitów naftowych oraz obecność związków o potencjalnych właściwościach mutagennych i rakotwórczych.

EN

There were discussed problems connected with analysis of drilling wastes originated from petroleum mines from Podkarpacie region. In ten drilling wastes samples there was determined water content, petroleum contamination content and their composition (saturated and aromatic hydrocarbons, resins, asphalthenes) and metal content. There was shown that the content of: water (10 - 73%), petroleum contamination (0,6 - 27%) and toxic metals (52 - 427 mg/kg) in wastes was diversified. Analysis of quality composition of petroleum extracts showed that in storing conditions the wastes underwent natural biodegradation processes in different levels. There was found out that all examined wastes are dangerous for environment, mainly because of high content petroleum analytes and presence of potentially mutagenic and carcinogenic compounds.

18

Likwidacja zagrożeń na obszarze eksploatacji i przeróbki rud uranowych w Kowarach

Grabas K.

Inżynieria Ekologiczna

|

2002

|

Nr 7

97--106

19

Sferyczne węgle aktywne do usuwania zanieczyszczeń organicznych z wody

Grabas K.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2000

|

T. 3, nr 3/4

421-428

PL

Przedstawiono wyniki badań, przeprowadzonych w warunkach dynamicznych, usuwania zanieczyszczeń organicznych z wody pobranej po filtracji na filtrach pospiesznych na otrzymanych w skali laboratoryjnej sferycznych węglach aktywnych. Woda do badań została pobrana bezpośrednio z ciągu technologicznego po filtrach pospiesznych. Próbki węgli aktywnych uzyskano w wyniku aglomeracji olejowej węgla kamiennego, gazowo-koksowego typ 34.1. Jako skalę odniesienia testowanych węgli, w celach porównawczych skuteczności procesu, wykorzystano węgiel aktywny WD-ekstra, produkowany przez spółkę Gryfskand z Gryfina. Proces adsorpcji dynamicznej prowadzono w kolumnach filtracyjnych o średnicy 18,4 mm, umieszczając w nich 40 cm³ złoża aglomeratu sferycznego bądź ziaren węgla WD-ekstra. W trakcie procesu pobierano do jego oceny próbki wody w celu oznaczenia OWO. Pozostałymi wskaźnikami oceny były stężenia azotu - forma amonowa i azotanowa, fosfor ogólny, pH, temperatura. Stwierdzono, że badane węgle posiadają skuteczność porównywalną z węglem kontrolnym.

EN

The paper presents the results of study on removing organic impurities in dynamic conditions from water collected after the filtration on precipitate filters on spherical activated carbons obtained on the laboratory scale. The water for testing was taken directly from the engineering process line after the precipitate filters. The activated carbons were obtained by means of oil agglomeration of gas-coking coal and subsequent carbonization and activation of spherical coal agglomerates. The WD-extra active carbon produced by the Gryfskand Company, Gryfin, Poland, was used as a reference for the tested activated carbon in order to compare the process effectiveness. The dynamic adsorption process was conducted in Filtration columns of 18.4 mm diameter, The columns were filled with 40.0 cm³ of the spherical agglomerate bed or WD-extra carbon grains. During the process, water samples were collected for the TOC determination. The remaining indices of sorption evaluation were nitrogen concentrations, ammonium and nitrate forms, total phosphorus content, pH, temperature. It was found that the examined spherical activated carbons show the effectiveness comparable to the commercial active carbon.

20

Otrzymywanie sferycznych sorbentów z węgli bitumicznych metodą olejowej aglomeracji

Grabas K., Gryglewicz G., Stolarski M., Lorenc E.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2000

|

T. 3, nr 3/4

343-352

PL

Przedstawiono rezultaty badań nad otrzymywaniem sferycznych węgli aktywnych w wyniku karbonizacji i aktywacji aglomeratów węglowych. Aglomeracji poddano pył węgla gazowo-koksowego (Cdaf=83,7%) przy użyciu olejów roślinnych. Zbadano wpływ rodzaju cieczy wiążącej na wydajność procesu aglomeracji i karbonizacji, średnicę aglomeratów oraz stopień odpopielenia węgla. Określono strukturę porowatą węgli aktywnych, ich zdolności sorpcyjne z roztworów wodnych (liczba metylenowa i jodowa) oraz wytrzymałość mechaniczną.

EN

The results of study on preparation of spherical active carbons by carbonization and steam activation of coal agglomerates are reported. Fine high volatile bituminous coal (Cdaf=83.7%) was submited to agglomeration using vegetable oils. The influence of bridging liquid type on the yield of agglomeration and carbonization process, the agglomerate diameter and the level of removing mineral constituents from the raw coal was investigated. Porous structure of active carbons, their sorption capacity from water solutions basing on iodine and methylene number as well as mechanical strenght were determined.