Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The Issue of Environmental Resources Management in the Light of the Model of Tragedy of the Commons – Systemic Approach

Dacko M.

Problemy Ekorozwoju

|

2015

|

Vol. 10, nr 1

21--30

EN

In 1968, a paper appeared in the Science journal outlining a macroeconomic concept referring to the problem of common use of environmental resources. Its author, Garret Hardin, stated that the natural human desire to maximise individual economic benefits led to overexploitation of environmental resources to the detriment of the whole society. The problem brought up by Hardin is very important from the perspective of the idea of sustainable development. After all, the relationships in which the pillars, or subsystems (ecological, social and economic ones), of sustainable development remain should be harmonious enough to enable simultaneous maximisation of their objectives. In particular, the social, economic and ecological subsystems should not exclude one another. However, the tragedy of the commons is a classic example of a situation where the economic subsystem is in conflict with the ecological and social subsystems. As Hardin pointed out, this phenomenon occurs in various spheres of human activity and cannot be overcome by only technical means. Observing the grazing of cattle on a commons, Hardin noticed that the commons became completely depleted, although this was not in the interest of the local community. It is not only in farming that ecological and social problems appeared as consequences of an individually rational economic activity. Hardin’ s concept found confirmation in overexploited water supplies, depleted fisheries, cleared forests, illegal rubbish dumps, and rivers degraded by sewage. It is in the vital interest of the society to better get to know and bring under control the mechanism that leads to exceeding of the environment regeneration capacities and results in its users starting to incur losses instead of benefiting from it. This issue is examined by a systemic approach to management which identifies the universal pattern of system behaviour referred to as the archetype of the tragedy of the commons. Thus, the phenomenon is systemic in origin, and we can learn more about its development in time (or even neutralise it) by means of the method of system dynamics. A system affected by the tragedy of the commons functions in a way that diverges from the idea of sustainable development. It contradicts not only the postulate of intergenerational justice (there is overexploitation of environmental resources which can even lead to their irretrievable loss), but also intragenerational one (actions of some users of the environment cause inconveniences that will afflict the whole society). Therefore, we cannot ignore the symptoms of the tragedy of the commons while trying to implement local ideas of sustainable development. The article explains the mechanism of the tragedy of the commons based on the system theory using the model of system dynamics. A systemic archetype has been discussed on the basis of which a dynamic model has been developed, and a simulation of the common resource exploitation has been carried out. Further on, possibilities of preventing the scenario of resource depletion have been discussed.

PL

W 1968 roku na łamach czasopisma Science przedstawiony został zarys koncepcji mikroekonomicznej odnoszącej się do problemu współużytkowania dóbr środowiska. Jej autor, amerykański ekolog Garret Hardin stwierdził, że naturalne ludzkie dążenie do maksymalizacji indywidualnych korzyści ekonomicznych prowadzi do nadmiernej eksploatacji dóbr środowiska przynosząc straty całemu społeczeństwu. Z punktu widzenia idei rozwoju zrównoważonego problem poruszany przez Hardina należy uznać za bardzo ważny. Wszak filary, a zarazem podsystemy owego rozwoju (ekologiczny, społeczny i ekonomiczny) powinny pozostawać względem siebie w relacjach na tyle harmonijnych, aby możliwe było jednoczesne maksymalizowanie ich celów. W szczególności podsystemy: społeczny, ekonomiczny i ekologiczny nie powinny się nawzajem wykluczać. Tymczasem tragedia dóbr wspólnych to klasyczny przykład sytuacji, podczas której podsystem ekonomiczny wchodzi w konflikt z podsystemami ekologicznym i społecznym. Jak wykazywał Hardin, zjawisko to występuje w różnych sferach ludzkiej działalności i nie da się go przezwyciężyć przy użyciu samych tylko środków technicznych. Obserwując wypas bydła na wspólnych pastwiskach Hardin zauważył, że dochodziło do ich zupełnego wyeksploatowania, choć nie było to w interesie lokalnej społeczności. Ale nie tylko w gospodarce rolnej problemy ekologiczne i społeczne pojawiały się jako skutki indywidualnie racjonalnej działalności ekonomicznej. Koncepcja Hardina znalazła swe potwierdzenie w wyeksploatowanych ujęciach wód, przetrzebionych łowiskach ryb, wykarczowanych lasach, dzikich wysypiskach śmieci i zdegradowanych ściekami rzekach. W żywotnym interesie społeczeństwa jest lepsze poznanie i opanowanie mechanizmu, który prowadzi do przekraczania zdolności odtworzeniowych środowiska i sprawia, że jego współużytkownicy zamiast odnosić z gospodarowania nim korzyści, zaczynają ponosić straty. Zagadnienie to rozpatruje systemowy nurt zarządzania wyróżniając uniwersalny wzorzec zachowania systemu zwany archetypem tragedii współużytkowania. Podłoże zjawiska ma więc charakter systemowy, a jego przebieg w czasie może zostać lepiej poznany (a nawet zneutralizowany) przy użyciu metody dynamiki systemów. System dotknięty tragedią współużytkowania funkcjonuje w sposób daleki od idei zrównoważonego rozwoju. Zaprzeczeniu ulega nie tylko postulat sprawiedliwości międzypokoleniowej (dochodzi do nadmiernej eksploatacji dóbr środowiska prowadzącej nawet do ich bezpowrotnej utraty) ale także i wewnątrzpokoleniowej (część użytkowników środowiska swym działaniem przyczyni się do uciążliwości, które dotkną całą społeczność). Nie można więc bagatelizować symptomów tragedii dóbr wspólnych chcąc zarazem wdrażać w życie lokalne idee rozwoju zrównoważonego. W artykule wyjaśniono mechanizm tragedii współużytkowania na gruncie teorii systemów przy wykorzystaniu modelu dynamiki systemu. Przedyskutowano systemowy archetyp, na podstawie którego opracowano model dynamiczny i przeprowadzono symulację eksploatacji wspólnego dobra. Następnie omówione zostały możliwości przeciwdziałania scenariuszowi jego wyczerpania.

2

Evolution of supply chain management and striving to achieve sustainable development

Brzozowska A., Grabińska A, Dacko M.

Logistyka

|

2015

|

nr 3

24--30

EN

Development trends of modern supply chains show increased attention focused on the problems that are under-explored yet and resulting from the increasing impact of negative effects, which include the progressive depletion of natural resources and pollution. Operation to minimize negative effects requiring enterprises integrated activities within supply chains and collaboration throughout the life cycle of goods and services.

PL

Kierunki rozwoju współczesnych łańcuchów dostaw pokazują zwiększoną uwagę poświęconą zagadnieniom niedostatecznie dotychczas eksplorowanym, a wynikającym ze zwiększającego się wpływu efektów niekorzystnych, do których postępujące wyczerpywanie się zasobów środowiska naturalnego i jego zanieczyszczenie. Działania mające na celu minimalizację zjawisk niekorzystnych wymagają od przedsiębiorstw zintegrowanych działań w ramach łańcuchów dostaw i współpracy w całym cyklu życia dóbr i usług.

3

Dynamika systemów jako narzędzie przeciwdziałania tragedii dóbr wspólnych

Dacko M., Bielecka P.

Ekonomia i Środowisko

|

2015

|

nr 2

10--22

PL

W niniejszej pracy zaprezentowano i omówiono archetyp systemowy tragedii współużytkowania. Przedstawiono następnie model dynamiki systemu dotkniętego takim problemem i zaproponowano sposób jego rozwiązania.

EN

The thesis raises the issue of the tragedy of the commons environmental resources. The problem was considered using a system dynamics approach. The article discusses the archetype of the Tragedy of the Commons, which initiated a deeper analysis of the problem using dynamic models. Performed simulations allowed the system to point out causes of overexploitation of the resource, which leads to its exhaustion. The study presents and discusses model of sustainable resource management. This model includes the new rules in its structure, which guarantee respect for the resource limitations of the system.

4

Systemy złożone : wyzwanie dla zarządzania logistycznego

Dacko M., Nowakowska-Grunt J.

Logistyka

|

2014

|

nr 6

15--18

PL

Jednym z najważniejszych wyzwań zarządzania logistycznego są dziś niewątpliwie synergiczne efekty rosnącej złożoności i zmienności, zarówno podmiotów gospodarczych, jak 18 Logistyka 6/2014 i powiązań między nimi. W artykule zdefiniowano systemy złożone i omówiono specyfikę ich zachowań. Wskazano na korzyści podejścia systemowego w opisie i modelowaniu procesów zarządzania logistycznego. Podejście systemowe w zarządzaniu logistycznym umożliwia zintegrowane i kompleksowe zarządzanie przepływami w świecie coraz bardziej złożonych systemów gospodarczych.

5

Conception of sustainable development in the aspect of logistics of rural areas

Dacko M., Brzozowska A., Brzeziński S.

Logistyka

|

2014

|

nr 4

64--66

EN

One of the ways of addressing the complexity of the socio–economic and environmental problems in creating sustainable development of rural areas is to use a systemic approach together with implementation of modern theories of management. It also includes logistics whose subject of study is becoming particularly important today. In the world of constantly growing complexity, we can also observe a gradual increase in the intensity of flows of people, information, matter and energy. It is in logistics, which looks for optimisation methods for these flows, that we put a lot of hope expecting it to increase the economy and effectiveness of economically used resources through rationalisation of their movements. Thus, logistics and the idea of sustainable development of rural areas are connected with each other on many planes. The authors of the paper define the issue of the development of rural areas, pointing out its specificity, considering logistics as a tool of balancing of this sustainable development.

6

Selection of parameters of dowelling connections in concrete airport pavement

Dacko M., Brodzik R.

Archives of Civil Engineering

|

2012

|

Vol. 58, nr 1

115-130

EN

The article presents numerical analysis of the portion of concrete airport pavement that consists of two concrete panels connected with dowels, subjected to thermal and service loads, in terms of changes in base rigidity, plate thickness and diameters, and spacing of dowels. Modifications of the thickness of the plates, diameter and spacing of dowels, and base rigidity were considered by assessing the level of stress and displacement in the analysed concrete plate, as well as normal and tangential stresses in dowels by using finite element method. On the basis of an analysis of examples, an optimal solution of dowelling connections in concrete plates with established loads was proposed. The results of the calculations were presented as a contour level distributions and comparison tables.

PL

W artykule przedstawiono numeryczną analizę fragmentu betonowej nawierzchni lotniskowej składającej się z dwóch betonowych płyt połączonych dyblami, poddanych obciążeniom termicznym i użytkowym, w aspekcie zmian sztywności podłoża, grubości płyt oraz średnicy i rozstawu dybli. Stosując modyfikacje grubości płyt, średnic dybli i ich rozstawu oraz sztywnością podłoża dokonano oceny stanu naprężeń i przemieszczeń w analizowanych płytach betonowych oraz naprężeń normalnych i stycznych w dyblach przy wykorzystaniu metody elementów skończonych. Na podstawie analizy przyjętych przykładów zaproponowano optymalne rozwiązanie połączeń dyblowych w płytach betonowych przy założonych obciążeniach. Wyniki obliczeń przedstawiono w postaci przykładowych rozkładów warstwicowych oraz tabel z zestawieniem porównawczym.

7

Eksperymentalno-numeryczne badania modernizowanego mostu towarzyszącego BLG-67M

Dacko M., Krasoń W., Filiks Ł.

Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej

|

2011

|

Vol. 60, nr 1

289-307

PL

Przedmiotem badań przedstawionych w pracy jest modernizowany most towarzyszący. Most taki charakteryzuje się wysoką mobilnością i modułową budową. Pojedynczy moduł–przęsło składa się z dwóch dźwigarów - kolein z jezdniami i konstrukcjami wsporczymi połączonych złączami sworzniowymi. Przęsło mostu jest rozkładane automatycznie za pomocą mechanicznego układacza transportowanego razem z mostem na podwoziu gąsienicowym. Omówiono wybrane problemy badań eksperymentalnych pojedynczego przęsła mostu nożycowego BLG (oznaczenie producenta). Podczas testu na stanowisku zarejestrowano przemieszczenia i odkształcenia w wybranych przekrojach konstrukcji odpowiadające różnym wariantom obciążeń. Próby obciążeniowe zrealizowano na zmodernizowanym moście BLG. Ich wyniki umożliwiły zweryfikowanie poprawności modeli numerycznych MES, które będą zastosowane do oceny rozkładów naprężeń w analizowanej konstrukcji.

EN

Modernized AVLB scissor-type bridge is a subject of studies presented in a paper. This bridge is characterized by high mobility and modular structure. Single module-span consists of two spanning parts of the bridge - two main trucks and support structure joined with a coupling pin. The bridge span is extended automatically by means of a mechanical bridge-laying gear carried together with bridge sections on a self-propelled chassis. Some aspects of an experimental test of the single-span scissors-type BLG (a manufacturer's designation) bridge were discussed. Displacements and strains in particular sections of the structure were measured during field tests with different load modes. Load tests performed on a modernized BLG bridge structure made it possible to verify the correctness of numerical FE models, which will be used for assessing stress distribution in the analyzed structure.

8

Numerical simulation of stress and strain state induced by shrinkage of concrete in large-size plate

Dacko M., Nowak J.

Journal of KONES

|

2010

|

Vol. 17, No. 1

93-99

EN

The paper presents the numerical simulation of the shrinkage effect of concrete aprons. Three types of square aprons with the sides of 5, 10 and 20 mm and of the same thickness were considered. In simulations it was assumed the following properties of concrete: E = 32000 MPa, v = 0.17, p = 2.4e-9t/mm3, at = l 0-5. The shrinkage of concrete has been reported by the homogeneous temperature field in a plate. The plates were located on elastic foundation with stiffness k = 50 MN/m3. The foundation was simulated by using elements of GAP type, which did not transmit the drawings. Introducing the coefficients of rigidity in shear of GAP and the coefficient of friction between the foundation and the plate allowed to analysis the load plate friction forces caused by the shrinkage of concrete. The plate weight was taken into consideration, too. The numerical simulation was performed using the finite element method. Uniform changes in temperature -30° C and -60°C adopted in the analysis correspond to the values of contraction plates 0.3 mm/m and 0.6 mm/m. In practice, regular contraction joints are produced by notching of hardening concrete to a depth of about 1/3 the thickness of plate, for example, in a grid of 5 x 5 m. Studies show that in the case of protection of large-size plates from accidental shrinkage cracks, for example with the use of reinforcement, the stresses caused by the simultaneous change in temperature is not a major threat in slabs of large size.

9

Eksperymentalno-numeryczne badnia złącza mostu nożycowego

Dacko M., Filiks Ł., Krasoń W.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2010

|

R. 51, nr 3

119-122

PL

Mosty nożycowe AVLB charakteryzuje wysoka mobilność i modułowa budowa. Pojedynczy moduł-przęsło takiego mostu składa się z dwóch dźwigarów; gotowych jezdni i konstrukcji wsporczych. Do połączenia segmentów dźwigarów w pojedynczym przęśle mostu stosuje się złącza sworzniowe [1, 2]. Wybrane aspekty badań eksperymentalnych i numerycznych złącza głównego mostu nożycowego BLG przedstawiono w niniejszym artykule. Różne modele numeryczne 3D oraz analizy MES, wykonano dla obiektu-modelu złącza głównego wykonanego w Wojskowych Zakładach Inżynieryjnych Dęblin (WZInż.). Identyczny model rzeczywistej konstrukcji poddano badaniom na stanowisku wytrzymałościowym w WAT. Porównano wyniki tych badań.

EN

Scissors-AVLB type bridges are characterizedby high mobility andmodular structure. Single module-span consists of two spanning parts-girders of the bridge; two main trucks and support structure. Pin joints are used between modules of the girders i single bridge span. Some aspects of experimental tests and numerical study of the main pin joint of scissor BLG bridge are presented in this paper. Various 3D numerical models and FE analyses here presented were carried outfor a object-model of the main pin joint prepared in WZInż Dęblin. The same model of a real structure was examined during stand test in WAT. Results of these studies were compared.

10

Wpływ obciążeń użytkowych i termicznych na naprężenia w betonowych płytach lotniskowych

Dacko M., Brodzik R.

Drogownictwo

|

2009

|

nr 9

306-313

PL

Przedstawiono wyniki numerycznej analizy betonowych płyt lotniskowych poddanych jednoczesnemu obciążeniu kołem goleni głównej samolotu F-16 oraz temperaturą. Analizowano rozkłady temperatury wzdłuż grubości płyty. Porównano wpływ na przemieszczenia i naprężenia oddzielnego działania obciążeń użytkowych i termicznych oraz obciążenia łącznego na płytę.

EN

The paper presents results of numerical analysis of concrete aprons subjected to simultaneous load of the main F-16 landing gear wheel and temperature effects. Temperature distributions, through apron thickness, were analyzed. Influence of separate effects of wheel and thermal load as well as combined load for displacements and strains were compared.

11

Numeryczna analiza nośności dyblowanych nawierzchni betonowych obciążonych samolotem Airbus A380

Dacko M., Brodzik R.

Drogownictwo

|

2008

|

nr 9

308-315

PL

Autorzy analizowali wpływ obciążeń samolotu Airbus A380 i innych największych samolotów na nawierzchnię stosując metodę elementów skończonych. Uwzględniali jedną płytę betonową i zespół płyt dyblowanych. Wyniki analizy potwierdziły, że płyty dyblowane lepiej przenoszą obciążenia oraz, że wartości naprężeń i ugięć od samolotu Airbus A380 są znacznie większe niż od innych samolotów.

EN

The authors analysed influence of load of Airbus A380 and other biggest airplanes on the pavement. They take into account one concrete slab end set of slabs with dowel bars. The results of analyses confirmed that slabs with dowel bars better transfer loads, and that stress and strain values from Airbus A390 are significantly higher than from other airplanes.

12

Numeryczna analiza wpływu obciążeń termicznych na stan przemieszczeń i naprężeń betonowych płyt lotniskowych

Dacko M., Brodzik R.

Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej

|

2008

|

Vol. 57, nr 2

23-43

PL

Artykuł przedstawia analizę betonowych płyt nawierzchniowych poddanych obciążeniom termicznym. Zasadniczą część artykułu podzielono na trzy rozdziały. W pierwszym rozdziale analizą objęto pojedynczą nieważką płytę betonową obciążoną termicznie, dla której pominięto wpływ jej ciężaru własnego oraz wpływ oddziaływania podłoża. W drugim rozdziale zaprezentowano możliwości wykorzystania analiz numerycznych w doborze podstawowych parametrów płyt oraz podłoża. Rozważano wpływ zamiany wymiarów płyty w planie oraz grubości i sztywności podłoża na stan przemieszczeń i naprężeń. Dodatkowo w trzecim rozdziale przeprowadzono analizę z wykorzystaniem superpozycji obciążeń wywołanych naciskami kół samolotu oraz termicznych. Wyniki tych analiz przedstawiono w postaci rozkładów warstwicowych oraz w postaci graficznych zestawień porównawczych. Artykuł zakończono podsumowaniem.

EN

The article presents an analysis of concrete aprons subjected to therminal load. Main part of the article is divided into three chapters. First chapter includes the analysis of a single weightless concrete apron, subjected to thermal load, where deadweight and base interaction effect is omitted. Second chapter presents the possibilities of the use of numerical analysis for selecting basic parameters of apron and base. Influence of apron dimensions and thickness, base rigidity and displacement and stress conditions were considered. Third chapter includes the analysis, using superposition method for loads caused by thrust of aircraft wheels and thermal loads. Results of the analysis are presented in form of a contour plan and graphical comparison. Article is concluded with a summary.

13

Porównanie możliwości analizy cylindrycznych elementów energochłonnych obciążonych impulsem wybuchu w systemach LS-dyna i MSD Dytran

Dacko M., Nowak J.

Acta Mechanica et Automatica

|

2008

|

Vol. 2, no. 1

13-20

PL

W pracy przedstawiono problematykę modelowania elementów cylindrycznych obciążonych falą ciśnienia powstałą w wyniku detonacji ładunku materiału wybuchowego. Symulację numeryczną przeprowadzono w środowiskach programów MSC Dytran i LS-Dyna. Utworzono model numeryczny stanowiska do badań pakietów elementów cylindrycznych składającego się z nieodkształcalnej podstawy i przymocowanej do niej płyty bazowej. Stworzono model elementu energochłonnego. Obciążenie realizowano poprzez przyłożenie zmiennego w czasie ciśnienia do pokrywy górnej cylindra. Wyniki obliczeń numerycznych porównano z wynikami otrzymanymi na drodze eksperymentalnej.

EN

The paper presents the problems of modeling cylindrical specimens, loaded by pressure wave from the blast of explosive charge. The numerical simulation was performed using MSC.Dytran and LS-Dyna. The test rig was setup in numerical model. It consisted of rigid base and the base plate resting on it. The model of energy absorbing cylinder was created. The load was modeled by applying a varying pressure to the top cover of the cylinder. The results of numerical simulation was compared to the results of experiments

14

Analiza współpracy zestawu dyblowanych płyt lotniskowych obciążonych samolotem Tu-154M

Dacko M., Brodzik R.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych

|

2007

|

Nr 1

57--68

15

Influence of boundary condition on deformation of thin-walled tubes under axial compression

Dacko M., Nowak J.

Journal of KONES

|

2007

|

Vol. 14, No. 1

163-170

EN

Thin-walled metal tubes are a typical component of shields absorbing the energy of the explosive shock wave. The key factor to be considered is the method of binding the tubes with a shield plate and protected structure. It greatly influences energy absorbing capacity of the structure. The paper presents experiments of static load of thin-walled tubes under axial compression. The specimen were steel (R35) tubes of outer diameter 20 mm, wall thickness 1 mm and length 35 mm, attached to two end plates. The attachment was a combination of simple support (SS) and fixed connection (FIX) of edges to plates (SS-SS, SS-FIX, FIX-FIX). The fixed connection was obtained by soldering (either continuous or in some points), using steel, brass and silver alloy. The influence of the weld type on the resulting compression diagram and energy absorbing capacity of the structure was monitored. The numerical simulation was performed using MSC.Dytran. Numerical models used solid elements and elastic-plastic material with work hardening. Numerical simulation results were compared to experimental values from static experiments

PL

Cienkościenne metalowe elementy cylindryczne znajdują zastosowanie w tworzeniu struktur ochronnych pochłaniających energię fali detonacyjnej wybuchu. Istotnym zagadnieniem jest sposób mocowania tych elementów do płyty ochronnej i konstrukcji chronionej, gdyż ma on znaczny wpływ na energochłonność struktury. W artykule przedstawiono statyczne badania doświadczalne elementów cylindrycznych poddanych ściskaniu. Przedmiotem badań były rurki o średnicy zewn. 20mm, grubości ścianki 1mm i wysokości 35mm wykonane ze stali R35. Elementy ściskane umieszczano pomiędzy dwoma krążkami. Próbom poddano elementy o brzegach swobodnych, elementy zamocowane do jednego z krążków i elementy dwustronnie utwierdzone. Utwierdzenie realizowano poprzez lutowanie punktowe lub ciągłe przy pomocy spoin ze stali, mosiądzu i stopu srebra. Badano wpływ rodzaju spoiny na krzywą ściskania i zdolność absorpcji energii. Przy użyciu oprogramowania MSC.Dytran przeprowadzono symulację numeryczną opisanych zagadnień. Stworzono pełny model krążków i rurki stosując do tego celu elementy bryłowe typu solid. Przyjęto biliniowy model materiału z umocnieniem plastycznym Porównano postacie deformacji badanych próbek poddanych statycznemu ściskania na maszynach wytrzymałościowych z wynikami otrzymanymi na drodze numerycznej.

16

Experimental tests of blast loaded thin-walled tubes

Dacko M., Nowak J., Dacko A.

Journal of KONES

|

2007

|

Vol. 14, No. 1

155-162

PL

W pracy przedstawiono stanowisko do badań cylindrycznych elementów cienkościennych obciążonych impulsem wybuchu. Głównym celem badań było określenie parametrów impulsu obciążenia tj. czasu trwania i maksymalnej wartości siły. Obciążenie realizowano detonacją niewielkich ładunków materiału wybuchowego. Do pomiaru siły działającej na powłoką cylindryczną zastosowano czujnik piezoelektryczny. Rejestrację i zapis siły dokonano przy użyciu oscyloskopu cyfrowego. Jako materiał wybuchowy zastosowano plastyczny materiał wybuchowy PMW-14. Ładunki w kształcie cylindrycznym o małej wysokości detonowano przy użyciu zapalników typu Erg. Przeprowadzono pomiar siły działającej na czujnik dla wybuchu ładunku MW umieszczonego w powietrzu w odległości 150 i 200mm od czujnika oraz dla ładunku umieszczonego na badanym elemencie. Oddziaływanie fali wybuchu na element cylindryczny realizowano w układzie: badany element, krążek przykrywający, warstwa dystansowa (15mm styropianu), ładunek wybuchowy. Realizowano dwa typu warunków brzegowych w połączeniu pomiędzy powłoką a krążkiem. W pierwszym występował swobodny kontakt pomiędzy badaną rurką a płytką przykrywającą. W drugim zaś krążek z rurką połączono spoiną pachwinową. Określono masę ładunku niezbędną do zniszczenia elementu cylindrycznego. Przedstawiono wykresy zmienności w czasie siły działającej na czujnik w przypadku wybuchu powietrznego i wybuchu działającego na cylindryczny element energochłonny. Porównano postacie deformacji badanych próbek przy obciążeniach dynamicznych z próbkami poddanymi statycznemu ściskania na maszynach wytrzymałościowych.

EN

The paper presents the stand for experimental investigation of cylindrical specimens, loaded by the pressure wave of the blast. The key parameters determined in experiment were the duration and the peak value of the load. The blast load was generated by detonation of small explosive charges of PWM-14. The force was measured using piezoelectric gauge and registered by digital oscilloscope. The load acting on the gauge was generated by detonation of the charge situated 150 mm and 200 mm from the gauge and the charge situated just on the cylindrical specimen. The pressure blast wave was transmitted to the specimen using a typical setup: the specimen, covering disk, distance layer (15 mm of Styrofoam), explosive charge. The specimen and the covering disc were either just in contact or were soldered. The explosive charge mass, necessary to crush the specimen, was measured. The time variation of the gauge load was monitored for both aerial explosion, as well as explosion acting directly on the specimen. The deformation shape of crushed energy absorbing elements was compared for dynamic loads and static loads in testing machines.

17

Experimental studies of blast loaded structure of thin-walled tubes

Dacko M., Kiczko A., Nowak J., Dacko A., Cieśla P.

Journal of KONES

|

2007

|

Vol. 14, No. 1

145-154

EN

The paper presents the custom design of the add-on shield, consisting of the set of cylindrical tube elements, protecting the main structure against the effect of the explosive blast pressure load. The experimental stand was designed and set up, allowing tests of protective structures loaded with pressure blast wave. The key parameter measured in experiments was the influence of protective shield on the deformation of protected structures under blast load. The deformation and strain in the protected plates was measured using strain gauges (ESAM Traveler bridge) with 100 000 Hz sampling. The PWM-14 explosives were used. Three groups of experiments were performed. In the first one the plate is directly loaded by the blast pressure wave originating from explosion in some distance from the plate. In the second type a single energy absorbing element is used on the plate, while in the third - a set of 4 or 5 energy absorbing elements is used on the plate, loaded by blast wave of explosion of 30-50 g charge. The plate deflection magnitude and the deformation shape of energy absorbing elements were compared for successive groups of experiments.

PL

W pracy przedstawiono zaproponowane przez autorów rozwiązanie warstwy ochronnej - w postaci pakietu elementów cylindrycznych - zabezpieczającej konstrukcję przed skutkami eksplozji ładunku materiału wybuchowego. Omówiono projekt i wykonano stanowiska do badania płyt z warstwą ochronną obciążonych impulsem wybuchu. Głównym celem badań było określenie efektywności proponowanego rozwiązania poprzez określenie wpływu zastosowania warstwy ochronnej na odkształcenie płyty powstałe w wyniku detonacji ładunku MW. Pomiar odkształcenia i ugięcia płyty realizowano metodą elektrorezystancyjną przy użyciu mostka tensometrycznego ESAM Traveller. Zapis wyników odbywał się z częstotliwością 100 000 Hz. Jako materiał wybuchowy zastosowano plastyczny materiał wybuchowy PMW-14. W programie badań zrealizowano trzy rodzaje eksperymentów. Pierwszą grupę stanowiły badania, w których detonacja ładunku wybuchowego odbywała się w pewnej odległości od badanej płyty a powstała w wyniku detonacji fala nadciśnienia oddziałuje bezpośrednio na płytę. Drugą grupę badań stanowią eksperymenty z pojedynczym elementem energochłonnym i detonacją ładunku w pewnej odległości od niego. Trzecią grupę badań stanowiły eksperymenty z udziałem pakietów cztero- i pięcioelementowych poddanych działaniu ładunków o masie 30-50 gramów. Porównano wielkość deformacji płyty dla poszczególnych przypadków oraz postacie deformacji pojedynczych elementów i pakietów elementów energochłonnych.

18

Experimental and numerical analysis of static and blast loaded thin-walled tubes

Dacko M., Nowak J.

Journal of KONES

|

2007

|

Vol. 14, No. 1

171-179

EN

Thin-walled elements are more and more often a typical component of the shields protecting structures against the effects of the blast of explosive charge. To be effective, they should be light and exhibit a high energy absorption capacity. By design for controlled crush, they minimize the energy transmitted to the protected structure. The concept of protective shield consisting of cylindrical shells is presented. The basic energy absorbing element was chosen and the basic experiments were performed. Static experiments covered axial compression in testing machines and obtaining material stress-strain diagram. The dynamic tests allowed for determination of the explosive charge mass allowing for total crush of the cylindrical specimen. The numerical simulation was performed using MSC.Dytran. Numerical models were built using thin and middle thick shell elements. The energy absorbing element was crushed for certain pressure wave parameters. Performed experimental research in the area of static compression (with strength device) and dynamic loads(with the use of explosives) as well built numeric models permit to state that the agreement of the deformation shape in experimental and numeric researches was obtained.

PL

Elementy cienkościenne znajdują coraz częściej zastosowanie w tworzeniu struktur, których zadaniem jest ochrona urządzeń przed skutkami eksplozji ładunku materiału wybuchowego. Elementy te powinny charakteryzować się niewielką masą oraz odpowiednio wysoką zdolnością do absorpcji energii wybuchu (fali uderzeniowej, fali podmuchu, niewielkich odłamków). Ulegając kontrolowanemu zniszczeniu minimalizują one przekazywanie energii do ochranianego obiektu. Autorzy pracy przedstawili koncepcję struktury ochronnej składającej się z metalowych powłok cylindrycznych. Dokonano wyboru podstawowego elementu energochłonnego i poddano go wstępnym badaniom doświadczalnym. Badania statyczne polegały na przeprowadzeniu próby ściskania na maszynie wytrzymałościowej oraz wyznaczeniu charakterystyk materiałowych niezbędnych do przeprowadzenia symulacji numerycznych. W badaniach dynamicznych, z użyciem materiałów wybuchowych, określono wielkość ładunku powodującego całkowite zniszczenie pojedynczego elementu cylindrycznego. Przy wykorzystaniu oprogramowania MSC.Dytran wykonano symulacje numeryczne przeprowadzonych badań. Obliczenia przeprowadzono dla modelu numerycznego zbudowanego z elementów powłokowych. Zmieniając parametry impulsu obciążenia działającego na element energochłonny doprowadzono do jego zniszczenia. Wykonane badania eksperymentalne w zakresie ściskania statycznego (na maszynie wytrzymałościowej) i obciążeń dynamicznych (z użyciem materiałów wybuchowych) oraz zbudowane modele numeryczne pozwalają stwierdzić, że uzyskano zgodność postaci deformacji w badaniach doświadczalnych i numerycznych.

19

Numeryczna analiza betonowych dyblowanych płyt lotniskowych

Dacko M., Brodzik R.

Drogownictwo

|

2007

|

nr 6

196-202

PL

Konstrukcję nawierzchni lotniskowych projektuje się na obciążenia od stojącego lub wolno poruszającego się samolotu, dlatego konstrukcja dróg kołowania nie powinna być słabsza niż pasów startowych. W pracy badawczej zastosowano cyfrowy model obliczeniowy i przeanalizowano 12 przypadków obciążeń płyty betonowej. Liczono ugięcia i naprężenia.

EN

Structure of airfield pavement is designed for load of staying or slowly moving airplane. Therefore, structure of taxiway pavement should not be weaker than runways. In research work, digital calculation model has been applied and twelve cases of concrete slab load have been analyzed. Deflections an stresses have been calculated.

20

Wspomnienie o Uczonym : Profesor Jan Szmelter

Dacko M.

Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej

|

2007

|

Vol. 56, nr 4

19-24