Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wieże i sygnaturki kościelne jako dominanty i akcenty krajobrazowe. Zagadnienia ich ochrony, pielęgnacji i remontów

Mełges M., Mełges H.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2016

|

Nr specjalny

11--22

PL

Charakterystycznymi dla miast i wsi (także zamków warownych i pałaców) osadzonych w krajobrazach, były różne dominanty wertykalne w postaci wież, wież kościelnych, dzwonnic itp. Na podstawie ich charakterystycznych kształtów przypisywano poszczególnym budowlom ich rodowody stylowe np.: romański, gotycki, renesansowy, barokowy itd. Zakończenia wież i sygnaturek stanowiły, i do dzisiaj stanowią, wyróżniki krajobrazowe, swego rodzaju „logo” danego regionu kulturowego. To właśnie na podstawie ich kształtów wyrabiamy sobie w percepcyjnym kojarzeniu wyobrażenie o danym miejscu. W zamierzeniach swych twórców wspomniane dominanty (wyróżniki) miały posiadać formy najczęściej niepowtarzalne, dlatego zazwyczaj były i są nadal dobrze rozpoznawalne w krajobrazach wsi i miast. W trakcie swoich prac naukowych i projektowo-architektonicznych autorzy mieli okazję współpracować przy odtwarzaniu oraz wznoszeniu nowych wież kościelnych i sygnaturek – począwszy od ekspertyz budowlanych, inwentaryzacji, projektów konserwatorskich aż po prace naprawcze i budowlane. Tymi zagadnieniami pragniemy się więc w tym artykule podzielić.

EN

Different vertical dominants in the form of towers, church towers, bell towers and suchlike were typical for towns and villages embedded in landscapes (but sometimes also for castles and palaces). Origins related to styles, such as Romanesque, Gothic, Baroque or Renaissance, were attributed to particular buildings on the basis of their intrinsic shape. The coping of towers and flèches have been distinguishing features of a landscape, a kind of a “logo” of a cultural region. It is on the basis of their shapes that we develop an idea of a place in the process of perceptual association. According to with their creators’ intention, these dominants (distinguishing features) supposed to have the most unique forms, owing to which they used to be and still are well recognized in the landscapes of villages and towns. In the course of research, design and architectural work, authors had an opportunity to cooperate in the reconstruction and construction of new church towers and flèches — from engineering evaluation, surveys, through conservation design to repair and construction work. Thus, they wish to discuss these issues in the following article.

2

Szkodnictwo architektoniczne w krajobrazach wsi i małych miast na przykładzie Polski południowej

Mełges H.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2016

|

Nr specjalny

23--31

PL

W ciągu wieków w społecznościach terytorialnych (lokalnych) ciągłość kulturowa i technologiczna wytworzyła różne fakty (zaszłości, w tym ukształtowane style) i uwarunkowania jako odmiany lokalne, które określa się mianem archetypów. Są one efektem „pracy czasu” – różnych doświadczeń i powtarzalnych rozwiązań, tworzących też przez lata określone przyzwyczajenia. Te zaś w codziennej praktyce są zarówno stosowane, jak i weryfikowane. Wojny i różne kataklizmy, które w dziejach spotykały nasz kraj, czyniły niepowetowane straty we wszystkich dziedzinach życia i materialnego dorobku. Różne nieuregulowane procesy administracyjnego oddziaływania na przestrzeń architektoniczną były – w kontekście skrajnie biednego społeczeństwa – między innymi przyczyną dewastacji rodzimej architektury i krajobrazów kulturowych. Od zakończenia drugiej wojny światowej toczy się w środowiskach planistów i architektów dyskusja, co zrobić, aby wypracować model, przy pomocy którego można by wyrugować lub ograniczyć swoiste patologie, a zarazem unormować planowanie przestrzenne, jak i same trendy architektury, w szczególności wiejskiej. Wychodząc od zrozumienia przyczyn tego stanu rzeczy można, jak się wydaje, zdiagnozować te anomalie prowadzące do chaosu.

EN

Over the centuries cultural and technological continuity has created various facts (occurrences, including established styles) and conditions in territorial (local) communities as local varieties which are known as archetypes. They are the result of the ‘work of time’ – different experiences and repeatable solutions, creating certain habits over the years. These, in turn, are both applied and verified in everyday practice. Wars and various disasters, which affected our country throughout its history, did irreparable losses in all areas of life and material achievements. Various unregulated processes of administrative influence on architectural space were – in the context of extremely poor society – were one of the causes of the devastation of vernacular architecture and cultural landscapes. Since the end of the Second World War urban planners and architects have been discussing what to do to develop a model with which one could oust or restrict specific pathologies and to normalise both spatial planning and (especially rural) architectural trends. Starting with understanding the causes of this state of affairs, it seems possible to diagnose these anomalies leading to chaos.

3

Housing in the Polish countryside (ruralist's reflections)

Mełges H.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 1-A

83--108

EN

This article presents the issue of housing construction in the Polish countryside in a synthetically treated historical aspect (until 1939) and seven phases after 1945 distinguished by the author. The author’s observations and assertions are based on knowledge of the subject (and many years of research) in relation to construction in Lesser Poland. The seven parts (sections) cover the critical description of the phenomena connected with rural housing, in particular processes of dispersion (entropy) in the management of rural space and far-reaching aesthetic disorders, both landscape and conceptual-functional (in terms of technical infrastructure and social costs). The article justifies the thesis of a significant and sometimes decisive (often negative) impact of land reform (Decree PCNL 1944), and two great political transformations (1944–1948, i.e. the introduction of real socialism, and return to a market economy and democratic system after 1989) on the construction. The considerations are accompanied by reflections of a general nature by researcher of rural planning and architecture and designer of many architectural objects.

PL

Artykuł przybliża problematykę budownictwa mieszkaniowego na polskiej wsi w syntetycznie potraktowanym aspekcie historycznym (do 1939 r.) i w siedmiu wyodrębnionych przez autora fazach po roku 1945. Swoje obserwacje i konstatacje autor opiera na znajomości przedmiotu (i wieloletnich badaniach) w odniesieniu do tego budownictwa na terenie województwa małopolskiego. W siedmiu częściach (podrozdziałach) ujmuje krytyczny opis zjawisk towarzyszących budownictwu wiejskiemu, w szczególności procesy rozproszenia (entropii) w gospodarowaniu przestrzenią wiejską oraz daleko idące zaburzenia estetyczne, krajobrazowe i koncepcyjno-funkcjonalne (w kontekście infrastruktury technicznej i kosztów społecznych). Uzasadnia przy tym tezę o znaczącym, a niekiedy decydującym (i nierzadko negatywnym) wpływie na to budownictwo reformy rolnej (dekret PKWN z 1944 r.) oraz dwóch wielkich transformacji ustrojowych (1944–1948 r., czyli wprowadzenia realnego socjalizmu, oraz po 1989 r. powrotu do gospodarki rynkowej i ustroju demokratycznego). Rozważaniom towarzyszą refleksje natury ogólnej badacza przedmiotu z zakresu planowania i architektury wsi oraz praktyka-projektanta wielu obiektów architektonicznych.

4

Depredation in architecture (selected examples)

Mełges H.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 8-A

137--142

EN

The conference, whose main theme for fourteen years has been “Defining the architectural space”, will this year attract participants’ attention with a provocative extension – “games and play of architecture”. From a wide spectrum of thematic approaches related to “games and play” with architecture, the author chose the aspect of the possible threats which may arise if irresponsible or immoral and ideologically determined people dabble in architecture.

PL

Konferencja, której przewodnim tematem od czternastu lat jest „Definiowanie przestrzeni architektonicznej”, w tym roku koncentrować będzie uczestników prowokującym rozwinięciem – „gry i zabawy architektury”. Z szerokiego spektrum możliwości ujęć tematycznych dotyczących „gier i zabaw” architekturą, autor wybrał aspekt możliwych zagrożeń, które mogą się pojawić w przypadku parania się architekturą przez ludzi nieodpowiedzialnych albo niemoralnych i zdeterminowanych ideologicznie.

5

Buildings in conservation areas in Cracow – technical and aesthetical solutions on examlpe of building of St Padre Pio's works at Smoleńsk 4 Street

Mełges M., Mełges H.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2014

|

R. 111, z. 7-A

155--163

EN

While designing new structures in urban conservation areas, one should: respect the context of a place, the character of a building resulting from the urban analysis and a variety of existing urban and historical themes and details. One example of these issues is the newly established facility in Krakow at 4 Smolensk Street. It is the next stage of the expansion of the Holy Padre Pio’s Work Foundation and it will be open for public use. The building is located in a conservation area of the city. Processes: the design and realization of the investment were subordinated to the aforementioned criteria, but in a manner congruent with contemporary design and technological solutions.

PL

Projektując nowe obiekty budowlane w strefach ochrony konserwatorskiej miast, należy: uszanować kontekst miejsca, charakter zabudowy wynikający z analizy urbanistycznej oraz różnorodność istniejących wątków historycznych i detali. Przykładem wymienionych zagadnień jest nowo powstały obiekt w Krakowie przy ul. Smoleńsk 4. Stanowi on kolejny etap rozbudowy Dzieła Św. Ojca Pio i przeznaczony zostanie na cele użytku publicznego. Obiekt usytuowany jest w strefie ochrony konserwatorskiej. Procesy: projektowy oraz realizacyjny inwestycji, podporządkowane zostały wyżej wymienionym kryteriom, jednak w sposób przystający do współczesnych rozwiązań projektowych i technologicznych.

6

Archetype of city in the modern city space on the example of Cracow

Mełges H., Mełges M.

Architectus

|

2012

|

Nr 2(32)

55--58

EN

Changes occurring in societies are directly reflected in architecture and urbanism. The course of civilisation as well as (among other things) positivist and neo-positivist currents of thoughts accompanied by technocratic trends and unlimited access to the mass media offered a wide sphere of information called info-sphere. The world was introduced to discoveries referring to all domains of science as a result of which mankind, particularly in cities, changed their way of life. As a consequence, types of needs and services as well as a scale of demand and consumption have been transformed. A style of the so called excessive ‘speed of life’ began to dominate. The development of communication (including cars) resulted in the fact that the cities with the existing technical infrastructure (inter alia, communication one) cannot deal with the phenomenon of the automotive congestion. New construction technologies along with increasingly newer material solutions change the existing aesthetic appeal of cities, their scale and atmosphere. We are witnessing a common race in the technological market and a desire to impress others with new ‘architectural and constructional creations’. Poland, after many historical experiences which took place mainly in the 20th century (two world wars, a period of after-war Socialist Poland and now a process of an accelerated transformation in the scope of reducing civilisation differences), found itself in a very particular place, i.e. between the east and the developed west (with regard to the economic base). The attempts of quickly reducing the consequences of the economic collapse and the resultant errors in architecture and spatial planning caused a situation in which many actions got out of control as regards planning, architectural and ecological aspects also in cities. Cities with historical origins with multi-century cultural layers constitute valuable examples of continuity of the urban and architectural thought. They are specific ‘banks’ of interdisciplinary knowledge, we can even say that they are ‘mainstays’ of architectural and spatial ideas of towns. Architecture precisely registers civilisation changes which directly reveal all the knowledge and level of their actual authors. These transformations are clearly understandable. Due to a lack of land development plans, many decisions with regard to building permits are totally disconnected from long term strategic decisions of urban visions. In order to normalise this situation, it is necessary to start a social discussion in circles of specialists in various interdisciplinary sciences so that all the undertaken solutions constituted responsible decisions.

PL

Zachodzące zmiany w społeczeństwach bezpośrednio przekładają się na architekturę i urbanistykę. Bieg cywilizacji oraz (między innymi) pozytywistyczne i neopozytywistyczne nurty myślowe, jak też trendy technokratyczne i nieograniczony dostęp do środków masowego przekazu stworzyły szeroką sferę informacji zwaną infosferą. Świat wkroczył w odkrycia dotyczące wszystkich dziedzin nauki, w wyniku czego ludzkość, szczególnie w miastach zmieniła styl życia. W efekcie przekształciły się rodzaje potrzeb i usług oraz skala popytu i konsumpcji. Zapanował styl tzw. nadmiernej „szybkości życia”. Rozwój komunikacji (w tym samochodowej) sprawił, że właśnie miasta z istniejącą dotychczasową infrastrukturą techniczną (między innymi komunikacyjną) nie radzą sobie ze zjawiskiem przeciążenia motoryzacyjnego. Nowe technologie budowlane wraz z coraz to nowszymi rozwiązaniami materiałowymi zmieniają dotychczasowy wyraz estetyczny miast, ich skalę i atmosferę. Obserwuje się nagminny wyścig na rynku technologicznym oraz chęć zaimponowania nowymi „kreacjami architektoniczno-budowlanymi”. Polska po licznych doświadczeniach dziejowych, które głównie skumulowały się w XX w. (jak dwie wojny światowe i okres powojennej Polski socjalistycznej, a teraz proces przyspieszonej transformacji w zakresie szybkiego nadrabiania różnic cywilizacyjnych), znalazła się w bardzo szczególnym miejscu, pomiędzy wschodem a rozwiniętym zachodem (jeżeli chodzi o bazę ekonomiczną). Próby szybkiego wyrównania skutków zapaści ekonomicznej i wynikłych z tego błędów w architekturze i planowaniu przestrzennym spowodowały, że wiele działań wymknęło się spod kontroli planistyczno-architektonicznej i ekologicznej również w miastach. Miasta o historycznych rodowodach, z wielowiekowym nawarstwieniem kulturowym stanowią cenne przykłady ciągłości rozwijającej się myśli urbanistyczno- architektonicznej. Stanowią one swoiste „banki” interdyscyplinarnej wiedzy, można by rzec „mateczniki” myśli architektoniczno-przestrzennej miast. Architektura precyzyjnie rejestruje zmiany cywilizacyjne, które bezpośrednio obnażają całą wiedzę i poziom jej aktualnych twórców. Te przemiany są czytelne, jak w przysłowiowym „papierku lakmusowym”. Brak planów zagospodarowania przestrzennego powoduje, że wiele decyzji dotyczących pozwolenia na budowę często ma charakter niezwiązany z dalekosiężnymi strategicznymi decyzjami wizji urbanistycznych. W celu unormowania tej sytuacji konieczna jest społeczna dyskusja w gronie specjalistów różnych dziedzin nauk interdyscyplinarnych, aby wszelkie rozwiązania były decyzjami odpowiedzialnymi.

7

Zagadnienia techniczno-budowalne i architektoniczne modernizowanych rozbudowywanych różnych obiektów na terenie Krakowa

Mełges H.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 2-A/1

337-343

PL

Projektowanie, (a w konsekwencji) budowanie, rozbudowywanie i modernizowanie różnych typów budynków na terenie Krakowa, a w szczególności w historycznym układzie miejskim, który jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego, zobowiązuje projektantów i wykonawców do szczególnego przestrzegania norm i ustaleń prawnych związanych ze światowymi wymogami. Kraków, jak wiele podobnych miast wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego, posiada ponad tysiącletnią historię z charakterystycznymi nawarstwieniami kulturowymi różnych epok. Zawarte w artykule indywidualne refleksje i przemyślenia dotyczą kilku realizacji oraz modernizacji budynków na terenie Krakowa. W przypadku realizowania obiektów architektonicznych należy uwzględniać kontekst miejsca i otoczenie istniejącej zabudowy, jak i istniejącej zieleni oraz istniejącego układu komunikacyjnego. Indywidualny charakter kontekstu miejsca wymusza na projektantach dobór odpowiednich materiałów wykończeniowych ich technologii, faktury i kolorystyki rozwiązań konstrukcyjno-budowlanych i wielkości kubatury obiektu.

EN

Design and, consequently, construction, expansion and modernisation of various types of buildings in Kraków, and especially within its historic urban layout which is inscribed on the World Heritage List, obliges both designers and contractors to specifically comply with standards and legal arrangements according to international requirements. Kraków like many other similar cities inscribed on the World Heritage List can boast of a more than thousand-year-old history with characteristic cultural layers of different periods. The individual reflections and thoughts contained in this article concern a couple of implementations and modernisations of buildings in Kraków. In the case of architectural structures one has to take into consideration the context of a site and the existing environment together with its greenery and transport system. The individual character of the context of a place forces designers to choose appropriate finishing materials, their technology, texture, colouring, construction solutions and cubature size.

8

Niekontrolowane procesy osadnicze i ich wpływ na planowanie przestrzenne w terenach ochrony krajobrazowej

Mełges H., Mełges M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 1-A

161-166

PL

Planowanie przestrzenne z racji swojej wyjątkowej, a tym samym strategicznej funkcji ścisłego zespolenia z architekturą, stanowi podstawowe ogniwo gospodarki narodowej każdego kraju. Uwzględniając nowoczesne metody ochrony środowiska przyrodniczego, można stwierdzić, że planowanie przestrzenne odgrywa służebną rolę w życiu społeczeństw. Zauważa się, że tam gdzie występują żywiołowe procesy cywilizacyjne, tam przeważnie pojawiają się zjawiska zachwiania równowagi w funkcjonowaniu interdyscyplinarnych mechanizmów gospodarki narodowej. W celu uchwycenia żywiołowych procesów należy przywiązywać szczególną wagę do opracowywania dobrych planów zagospodarowywania przestrzennego i konsekwentnego realizowania ich w zastanej rzeczywistości, uwzględniając również potrzeby działań korekcyjnych, będących wynikiem szybko zachodzących zmian w dobie współczesności.

EN

Due to its unique and strategic function, spatial planning is a basic link in each country's national economy. Complying with modern environment conservation methods, spatial planning plays an ancillary role in society's life. It can be noticed that in the areas in which spontaneous civilisation processes take place, there also appear the disturbance in the way interdisciplinary mechanism of national economy function. In order to capture these spontaneous processes, one has to focus on developing good spatial planning projects and introducing them, taking into account the need for corrective measures which are the result of rapid changes in contemporary life.

9

Współczesne rozwiązania materiałowe form kapliczek w krajobrazie wsi i miasta

Mełges H.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2010

|

R. 107, z. 8-A

321-328

PL

"Nie ma architektury małej i wielkiej, jest tylko architektura dobra lub zła..." - mawiał profesor Włodzimierz Gruszczyński - propagator wprowadzania tematu formy kapliczki do programu projektowania na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. Kapliczka - miejsce: sacrum, tradycji i historii, jest specyficzną enklawą wyciszenia, zadumy i spokoju. Archetyp formy kapliczki kwalifikowany jest jako fenomen przykładu małej architektury krajobrazu wiejskiego i zespołów zabudowy miejskiej, a nawet obszarów wodnych. Współczesne możliwości technologiczne i materiałowe mają wpływ na nowoczesne rozwiązania, jak również nowatorskie pomysły projektowe i realizacyjne archetypu kapliczki, nadając jej całkowicie nowy wymiar formalny i estetyczny.

EN

"Great or small architecture does not exist, there is only good or bad architecture..." - Professor Włodzimierz Gruszczyński used to say. He propagated the introduction of the topic of wayside shrine to the design syllabus at the Faculty of Architecture at the Cracow University of technology. Wayside shrine as a place - sacred realm of tradition and history - is a specific enclave of inner calmin, reflection and peace. The archetype of wayside shrine is classified as a phenomenon of the so called little architecture of rural and urban architecture, and even aquatic areas. Contemporary technological and material possibilities have influence on modern solutions, novel design projects and realization of the wayside archetype, giving it new formal and aesthetical dimension.

10

Dominanty architektoniczne jako charakterystyczne wyróżniki logo miast

Mełges H.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2010

|

R. 107, z. 3-A

47-53

PL

W artykule zwrócono uwagę na potrzebę podniesienia rangi współczesnych miast poprzez wprowadzanie charakterystycznych elementów architektonicznych, umożliwiających ich wizualną identyfikację. Istota tego zjawiska jest zauważana w Polsce szczególnie w okresie wzmożonej tzw. transformacji miast ostatnich kilkudziesięciu lat. W przypadku miast historycznych z klarownymi zasadami dominant i akcentów widokowych, np. w postaci wież kościelnych, ratuszy itp., obserwujemy, że rozrastająca się wokół tych miast nowa tkanka zabudowy, zaciera ich dotychczasowy charakter, ogranicza i szpeci najcenniejsze ujęcia sylwetowe i krajobrazowe. Niejednokrotnie w nowo powstających osiedlach nieuwzględniane są zasady podstawowych reguł kompozycji urbanistycznej z wymogami jasno określonych np. miejsc przestrzeni publicznych.

EN

The paper focuses on the need of raising modern cities' importance by the introduction of characteristic architectural elements enabling their identification. The nature of this phenomenon is especially noticeable in Poland during the so called city transformation which has been increased for several dozen years. In the case of historic cities with clear rules of dominants and viewpoints, e.g. church steeples, town halls, etc., it is observed that the new building area growing around the cities is effacing their previous character, limiting and marring the most valuable profile and landscape takes. Many a time in newly developing housing estates, the basic rules of urban planning including the requirements concerning clearly defined public spaces are not taken into consideration.

11

The principle of building processes staging during the renovation of church towers and the exchange of a roof framing in neo-Gothic St. Martin Church in Krzeszowice

Mełges H., Mełges M.

Architectus

|

2010

|

Nr 2(28)

259--264

EN

Decapitalization of buildings constitutes an unavoidable process as the years pass. A technical state and material condition of the building construction show the extent to which it was exploited and its usefulness of further exploitation. There are many factors which decide about the rate of particular parts of the building exploitation. However, the most important are the following: a place of localisation, an influence of the climate conditions and economical possibilities of the owner or investor. In some regions of the world the architects must deal with, for instance, earthquakes, typhoons, hurricanes and frost. The Polish climate with four characteristic seasons is not free from surprising meteorological phenomena (heavy rainfalls, floods, hurricanes and extreme snowfalls) and therefore, a lot of requirements must be met, for example, for a design, construction and restoration lines. There are often complex problems of the geotechnical character, which impose a complicated. The principle of building processes staging during the renovation of church towers and the exchange of a roof framing in neo-Gothic St. Martin Church in Krzeszowice specificity of the building's foundation. Therefore, during the compilation of a design concept and later a building documentation, the above mentioned aspects must be taken into consideration and expected early on. In the situation where big decapitalisation of the building takes place (e.g. a historical building), material and technological solutions as well as the type and method of refurbishment and restoration works should be appropriately chosen. All these things should be preceded by specialist diagnoses which specify material deprecation and the level of technical wear and tear of the building. The level of subject matter and practice preparation of contractors along with reliability of executed building works constitutes an important criterion in the process of refurbishment works. In order to avoid unexpected exploitation results in, for example, historical buildings, a permanent control and supervision of qualified staff are necessary.

PL

W zdekapitalizowanych obiektach sakralnych lub w ich częściach dobrze przyjęta logistyka etapowania i kolejności prac montażowo-budowlanych w działaniach naprawczych i remontowych ma decydujący wpływ na pozytywny efekt i czas ukończenia zamierzenia inwestycyjnego. Ważną bazę do opracowania logistyki prac budowlanych stanowią szczegółowe dane etapu rozpoznawczego, zawsze poprzedzającego wszelkie działania w naprawczym procesie budowlanym. Doświadczenia związane z wymianą skomplikowanej więźby dachowej oraz remontu wież kościelnych i pokrycia blachą miedzianą, na przykładzie kościoła św. Marcina w Krzeszowicach, są tematem tego artykułu. Należy też wspomnieć, że konieczność wymiany całej więźby podyktowana była jej totalną dekapitalizacją w około 70%. Z analiz badawczo-rozpoznawczych wynikało, że jedyną słuszną metodą w tym przypadku jest wymiana całkowita więźby dachowej. Przyczyną dekapitalizacji drewnianej konstrukcji dachowej były owady zasiedlające więźbę. Rozpoznano w niej następujące gatunki owadów: kołatka domowego (Anobium punctatum Deg.), kołatka upartego (Anobium pertinax L.) i spuszczela pospolitego (Hylotrupes bajulus L.). Szkodniki drewna rozprzestrzeniły się głównie w konstrukcjach belek drewnianych, krokwiach, stolcach oraz murłatach.

12

Research method in recognizing the causes and level of destruction of the roof construction in the neo-Gothic 19th century St. Martin's Church in Krzeszowice designed by Karol Fryderyk Schinkel

Mełges H., Mełges M.

Architectus

|

2010

|

Nr 2(28)

265--270

EN

The St. Martin's neo-Gothic parish church in Krzeszowice (Little Poland Province) has been preserved in an unchanged condition until today. The church was built thanks to the artistic patronage of Count Potocki - the owner of Krzeszowice holdings who decided to build the church and very carefully selected the best design conception. The first drafts of the design of the church were made by two excellent Parisian architects Percier and Fonteine. The final design, however, which was the basis for building the church was made by a famous architect from Berlin Karl Schinkel. In 1832, the design was approved and the construction of the church without its interiors was completed in 1844. It was another architect from Berlin and his student Wilhelm Hofbauer who was the direct builder and executed Schinkel's vision. The works, including the furnishing of the interiors, were completed in 1872. Over the period of about 140 years the church has been used without any problems despite the fact that since its erection the number of people living in Krzeszowice has grown a few times.

PL

W artykule przedstawiono zagadnienie wskazujące, że zabytkowe budowle sakralne, których stan techniczny i estetyczny uległ dekapitalizacji, wymagają opracowania indywidualnego programu badawczego, szczególnie w takich branżach, jak: architektoniczna, konstrukcyjna, konserwatorska oraz charakterystycznych specjalistycznych ekspertyz. Specyfiką zabytkowych obiektów sakralnych jest ich indywidualizm wynikający z: okresu powstania (styl), miejsca usytuowania, konstrukcji, budulca, kubatury i kontekstu klimatycznego. W pracach badawczych należy przyjąć sprawdzone metody tradycyjne, nowoczesne oraz indywidualne metody dostosowane do indywidualnych charakterystycznych cech budowli. Wyniki opracowania rozpoznawczego są istotną bazą do przyjęcia prawidłowej logistyki przebiegu wymaganych prac budowlanych i konserwatorskich. Należy nadmienić, że obiekty, które zgłaszane są o dofinansowanie z puli Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego powinny być wnikliwie rozpoznane, w celu dokładnego określenia kosztów inwestycji. Podjęte działania rozpoznawcze prezentowane są tu na przykładzie neogotyckiego kościoła św. Marcina w Krzeszowicach i dotyczą remontu kapitalnego wież i więźby dachowej.

13

Architektura budynków mieszkalnych w terenach wiejskich (na podstawie własnych doświadczeń)

Mełges H.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2009

|

nr 7

112--114

PL

Doświadczenia w Polsce po II wojnie światowej w zakresie planowania przestrzennego i architektury, z racji na różne uwarunkowania: ekonomiczne, polityczne i społeczne przechodziły szczególne koleje losów. Te liczne wyżej wymienione transformacje w znaczący sposób wpłynęły na ogólny wizerunek architektury w Polsce. Pojawiło się wiele błędów w relacjach inwestor – architekt – wykonawca. Trwa dyskusja, jak zaradzić, jaką przyjąć metodę projektowania np. na terenach o unikalnych walorach kulturowo-przyrodniczo-krajobrazowych. Autor na bazie własnych doświadczeń, realizacyjno-projektowych, stara się zaprezentować sposób własnego widzenia tego problemu.

EN

Post-war spatial planning and architecture in Poland have undergone vicissitudes due to changeable economic, political and social conditions. These numerous transformations have affected the general state of Polish architecture in a considerable way. A number of mistakes have appeared in the relations between investors, architects and contractors. A discussion concerning solutions and methods of planning in the areas possessing cultural, landscape and environmental value takes place. The author is making an attempt to present the problem from his point of view.

14

Kształty dachów budynków mieszkalnych jednorodzinnych w aspekcie wpływu modernizmu

Mełges M., Mełges H.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2008

|

T. 4, cz. A

160--173

PL

Skutki II wojny światowej, a w konsekwencji znalezienie się Polski w strefie wpływów obozu socjalistycznego, spowodowały ogromne zmiany w sferze architektonicznej, przestrzennej, kulturowej i estetycznej. Miasta i wsie zmieniły się nie tylko w sensie przestrzennym. Zasadniczo zmienił się ich wygląd architektoniczny. Sfera budownictwa jednorodzinnego wiejskiego jako najliczniejsza w skali kraju, wymaga szczególnego potraktowania. Uznano, że w budynkach mieszkalnych, przestrzennie bezładnie rozproszonych, stanowiących istotny składnik antropogenicznego krajobrazu w którym, kształty dachów są swoistymi wyróżnikami i optycznymi sygnałami obecności człowieka w krajobrazie. Wpływy „modernizmu socrealistycznego” w konsekwencji, zerwały z tradycją i tożsamością kulturową. Kosmopolityczny wygląd naszych wsi i miast, stanowi szczególne podstawy dla określenia metod w celu naprawy tej sytuacji. Stwierdza się, że kształty, rodzaje i pokrycia dachów oraz ich kolorystyka, istotnie decyduje o przynależności budynku do określonego regionu kulturowego.

EN

In the aftermath of WWII, Poland was under the socialism’s influence. This brought about an immense shift in spatial-architectural, cultural and aesthetic spheres. Both cities and villages changed and not only in the sense of spatial planning. Their architectural appearance changed fundamentally. The sphere of rural detached family houses, which is the most popular form of buildings in Poland, deserves special attention. It is assumed that in spatially disordered residential buildings which form an essential ingredient of the anthropogenetic landscape roofs are distinguishing features in the surrounding areas and mark man’s presence in the landscape. The modernist social realism did away with tradition or cultural identity. Cosmopolitan appearance of our cities and villages forms the basis for drawing up the methods of improvement. It is assumed that roof shapes, types and colour of roofing determine in a significant way the building’s mem-bership in a given cultural situation.

15

Przekształcenia przestrzenno-architektoniczne w terenach podmiejskich na przykładzie Nowego Sącza

Mełges H., Mełges M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2008

|

R. 105, z. 3-A

237-243

PL

W procesie szukania metod w celu przywrócenia ładu przestrzenno-architektonicznego w większości zdegradowanych terenów miast polskich powinny być podjęte strategiczne działania naprawcze (rewitalizacyjne). Miasto Nowy Sącz znakomicie wpisuje się w programy takich działań. Nowy Sącz ze względu na całokształt unikatowych wartości, świadczący o genius loci tego miejsca, jest wyzwaniem dla planistów, architektów, ludzi kultury, sztuki, ekonomistów itp., w celu pielęgnowania i ratowania tego miasta. Chcąc zadbać o wszystkie aspekty związane z tymi procesami naprawczymi, należy również uwzględnić fakt rozrastania się Nowego Sącza przez wchłanianie otaczających go terenów wiejskich (rolniczych). W całokształcie działań należy zadbać o zrównoważony rozwój tego przyrodniczo-krajobrazowego regionu i miasta Nowy Sącz, który stanowi "Bramę Sądeczczyzny".

EN

Strategic repair actions should be undertaken to restore spatial-architectural order in a majority of degraded areas of Polish cities. The city of Nowy Sącz fits programmes of such actions perfectly due to its unique values and genius loci. Revitalisation of this city poses a challenge to planners, architects, people of culture and art, ecomists, etc. Taking care of all aspects of these repair processes requires considering the fact that Nowy Sącz is expanding as it absorbs the surrounding rural areas. Through all these actions one should take care of balanced development of this natural scenic region and the city of Nowy Sącz which is a "gate" to Sądeczczyzna.

16

Architektoniczna strefa przejściowa między miastem a wsią (na wybranych przykładach aglomeracji śląsko-krakowskiej)

Mełges H.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2007

|

R. 104, z. 1-A

125-131

PL

Zachodzące szybkie zmiany przestrzenno-architektoniczne na styku miast z wsiami tworzą szczególne zagadnienie i wyzwanie dla urbanistów i architektów. Złożoność tych problemów dotyczy wielodyscyplinarnych rozwiązań, które wymagają niejednokrotnie natychmiastowych decyzji i rozstrzygnięć. Obecne zmiany przestrzenno-architektoniczne w dużej mierze noszą znamiona procesów o charakterze żywiołowym i niekontrolowanym, co w konsekwencji prowadzi do "entropijnych" zjawisk podobnych do swoistego "domina", powodującego lawinę najprzeróżniejszych, szeroko pojętych nieprawidłowości.

EN

The rapid spatial-architectural changes at the point of contact between city and village are the cause of a special problem and challenge for town-planners and architects. The complexity of these problems concern multidisciplinary solutions which frequently require immediate decisions and settlements. The current spatial-architectural changes to a large degree bear features of processes spontaneous and uncontrolled in nature, which consequently leads to entropic phenomena - similar to the peculiar "domino effect" - bringing about an avalanche of various irregularities understood in a broad sense.