Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Możliwość rozpoznania podpermskiego podłoża południowej części monokliny przedsudeckiej w świetle istniejących materiałów geofizycznych

Dziewińska L., Tarkowski R.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 102

153--170

PL

We wstępnej części artykułu przedstawiono stan obecnego rozpoznania geologicznego południowej części monokliny przedsudeckiej na tle waryscyjskich struktur tektonicznych środkowej Europy, z uwzględnieniem tematyki surowcowej. Zasadnicza część pracy zawiera analizę dotychczasowych materiałów geofizycznych, grawimetrycznych, magnetycznych i sejsmicznych pod kątem ustalenia i interpretacji związków korelacyjnych wyników badań, w tym między tektoniką obserwowaną na przekrojach sejsmiki płytkiej i głębokiej. Pokazano, że odpowiedni dobór zastosowanych metod stwarza szanse na efektywniejsze rozpoznanie budowy geologicznej podłoża podpermskiego obszaru. Zaproponowano pełniejsze wykorzystanie w interpretacji dynamicznych cech zapisu sejsmicznego na przytoczonym przykładzie wybranych sekcji sejsmicznych w wersji efektywnych współczynników odbicia (EWO). We wnioskach przedstawiono propozycję dalszych prac dla kompleksowej reinterpretacji materiałów geofizyczno-geologicznych, w celu rozpoznania utworów głębszego podłoża, z możliwością nawiązania do obszaru Niemiec.

EN

The introductory part of the paper presents the state-of-the-art geological knowledge of the southern Fore -Sudetic Monocline against the background of Variscan tectonic structures of Central Europe, including economic geology issues. The main body of the paper provides an analysis of earlier gravimetric, magnetic and seismic materials considered in terms of determining and interpreting the correlativeness of the research results, including the relationships between tectonic features observed on deep and near-surface seismic sections. It is shown that a proper selection of methods provides a chance to coduct a better reconnaissance of the geological structure of the sub-Permian basement in the area. A more complete utilization of the seismic record in the interpretation of dynamic features, based on the presented example of selected seismic sections as converted to effective reflection coefficients (ERC), is proposed. The conclusions provide a proposal of further research for the complex reinterpretation of geophysical and geological materials to examine geological formations in the deep basement, with a possibility of correlations with the area of Germany.

2

Nowe spojrzenie na wyniki badań geofizycznych monokliny przedsudeckiej w aspekcie poszukiwań surowców mineralnych

Dziewińska L., Pepel A., Tarkowski R., Żuk Z.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2017

|

nr 468

165--174

PL

W artykule przedstawiono pogląd na budowę geologiczną wyniesienia Wolsztyn–Pogorzela oraz obszaru w jego bezpośrednim południowym otoczeniu w świetle nowej analizy archiwalnych materiałów geofizycznych. Interpretacja przetworzonych danych grawimetrycznych pozwala na wyznaczenie charakterystycznej struktury na monoklinie przedsudeckiej oraz na wskazanie regionalnych stref tektonicznych o kierunku NW–SE. Wstępne wyniki prezentowanych danych grawimetrycznych uzupełniono programem przyszłego opracowania zbiorów z wykorzystaniem różnych metod geofizycznych, w tym sejsmicznych oraz ich kompleksowej interpretacji. Pozwoli to na pełniejsze rozpoznanie budowy geologicznej regionu, szczególnie stref zaangażowania tektonicznego, z którymi jest związana możliwość odkrycia nowych złóż surowców mineralnych.

XX

New structural unit within the Fore-Sudetic Monocline called the Wolsztyn–Pogorzela Elevation has been described. It was possible due to a new interpretation of gravimetric data. This interpretation allowed also for identification of the NW–SE regional tectonic trends within the study area. It is assumed that an integration of gravimetric and seismic data should lead to a comprehensive interpretation of the geological structure of the area and to facilitate exploration for the economic minerals.

3

Sejsmiczna interpretacja struktury Wierzchowa dla potrzeb podziemnego składowania CO2 z wykorzystaniem efektywnych współczynników odbicia

Dziewińska L., Tarkowski R.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 92

261--273

PL

Zaprezentowano wyniki interpretacji 3 sekcji w wersji współczynników odbicia (EWO) dla struktury Wierzchowa. Wykonana interpretacja istotnie wzbogaciła zakres informacji przedstawianych w standardowych dokumentacjach sejsmicznych. Uwzględniając dane geologiczne z otworów przebijających strukturę, zidentyfikowano i skorelowano wzdłuż przekrojów kompleksy skalne oraz strefy nieciągłości tektonicznych w obrębie skał permomezozoicznych. Scharakteryzowano poziom o zwiększonej zawartości piaskowców formacji połczyńskiej, zaproponowany do składowania dwutlenku węgla. Stwierdzone zaburzenia tektoniczne występujące w obrębie formacji połczyńskiej przechodzące do wyżej zalegających warstw oraz obecność przewarstwień ilastych obniżają przydatność rozpatrywanej struktury do podziemnego składowania CO2. Wydaje się celowe szersze zastosowanie, także dla innych struktur, procesu przetwarzania materiałów sejsmicznych w postać efektywnych współczynników odbicia z zadaniem rozpoznania budowy geologicznej przypuszczalnych poziomów zbiornikowych pod kątem określenia ich przydatności do składowania gazów przemysłowych.

EN

The paper presents the results of the interpretation of three sections of effective reflection coefficients (ERC) in the Wierzchowo structure. The interpretation significantly enriched the amount of information presented in the standard seismic materials. Taking the geological data from boreholes piercing the structure into account, the Permo-Mesozoic rock complexes and zones of tectonic discontinuities have been identified and correlated along the sections. A horizon of increased content of sandstones in the Połczyn Formation has been characterized, which is the target formation for the storage of carbon dioxide. The observed tectonic disturbances occurring within the Połczyn Formation, which continue into the overlying beds, and the presence of clayey interbeds reduce the usefulness of this structure for the underground storage of CO2. It seems advisable to use the processing of seismic materials into sections of effective reflection coefficients more widely, also for other geological formations, in the exploration of the geological structure of potential reservoir levels to determine their suitability for the storage of industrial gases.

4

Możliwości wykorzystania antyklin Choszczna i Suliszewa do podziemnego składowania CO2

Sylwester M., Dziewińska L., Tarkowski R.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 11

76--89

PL

Antykliny Choszczna i Suliszewa są strukturami na obszarze niecki szczecińskiej spełniającymi kryteria struktur dla podziemnego składowania dwutlenku węgla. W artykule przedstawiono ich charakterystykę geologiczno-złożową oraz omówiono poziomy zbiornikowe do składowania dwutlenku węgla. Za pierwszoplanowy poziom zbiornikowy dla składowania CO2 przyjęto poziom zbiornikowy formacji komorowskiej jury dolnej zalegający na głębokości ok. 1200-1300 metrów, o miąższości 80-95 m., porowatości rzędu 15%, dobrej przepuszczalności skał, odpowiedniej pojemności składowania CO2, uszczelniony od góry pakietem iłowców i mułowców miąższości ok. 70 metrów. Struktury Choszczna i Suliszewa mogą stanowić przedmiot zainteresowania znaczących emitentów CO2 tego regionu: Elektrownia Gorzów SA oraz Zespół Elektrowni Dolna Odra SA.

EN

Choszczno and Suliszewo Anticlines are structures located in the area of Szczecin Through, meeting the requirements for underground CO2 storage. This paper presents the geological characteristics and reservoir levels for CO2 storage. The crucial reservoir level for CO2 storage is located in the Komorowska Formation of Lower Jurassic at the depth of 1200-1300 meters, the thickness of 80-95m, porosity around 15%, good permeability of rocks, adequate capacity for CO2 storage, sealed on the top by the package of claystone and mudstone with the thickness of around 70 meters. The structures of Choszczno and Suliszewo could be a subject of interest for the most significant emitters of CO2 in this region: Elektrownia Gorzow SA and Zespol Elektrowni Dolna Odra SA.

5

Budowa geologiczna struktury Choszczna (niecka szczecińska) w świetle interpretacji sekcji efektywnych współczynników odbicia dla potrzeb podziemnego składowania CO2

Dziewińska L., Tarkowski R.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2012

|

T. 28, z. 1

173-184

PL

Celem badań było dokładniejsze rozpoznanie budowy geologicznej struktury Choszczna pod kątem potencjalnego składowania CO2. W artykule przedstawiono interpretację materiałów sejsmicznych dla jednego wybranego profilu sejsmicznego przetworzonego do postaci sekcji współczynników odbicia, charakteryzujących się zwiększoną rozdzielczością zapisu w stosunku do obrazu falowego. Szczególną uwagę zwrócono na kompleksy geologiczne związane ze skałami zbiornikowymi jury, w których w antyklinalnej strukturze występują poziomy zbiornikowe do składowania dwutlenku węgla. Przeprowadzona korelacja wydzielonych warstw odzwierciedla budowę litologiczno-strukturalną ośrodka skalnego. Pozwala na określenie miąższości wyznaczonych serii oraz zmian w ich obrębie oraz zezwala powiązać poszczególne warstwy z wydzieleniami litologicznymi na podstawie danych geologicznych. Rozpoznanie dotyczy całego kompleksu cechsztyńsko-mezozoicznego struktury Choszczna ze szczególnym zwróceniem uwagi na serie, w których występują potencjalne poziomy zbiornikowe do składowania CO2. Wykonana interpretacja istotnie wzbogaciła zakres informacji przedstawianych w standardowych dokumentacjach sejsmicznych. Oceniając przydatność wyznaczonych poziomów zbiornikowych do składowania CO2 należy zwrócić uwagę na zaburzenia tektoniczne występujące w obrębie formacji komorowskiej, szczególnie w szczytowej części struktury Choszczna. Warstwa piaskowca trzcinowego pod tym względem jest bardziej ciągła. W świetle uzyskanych wyników wydaje się celowe szersze zastosowanie, także dla innych struktur, procesu przetwarzania materiałów sejsmicznych w postać efektywnych współczynników odbicia z zadaniem rozpoznania budowy geologicznej.

EN

The aim of this study was to identify thoroughly the geological structure of the Choszczno Anticline for potential CO2 storage. The paper presents the interpretation of seismic materials for a selected seismic profile reprocessed into a section of reflection coefficients characterized by increased recording resolution as compared to the wave image. Particular attention was paid to the geological complexes associated with the Jurassic reservoir formations suitable for carbon dioxide storage within the anticline. The correlation of the identified layers reflects the lithology and structure of the rock series. It allows determination of the thicknesses of the series and changes within them, and enables linking the individual layers with the lithologic units, based on geological data. The study refers to the whole Zechstein-Mesozoic succession of the Choszczno Anticline, with special emphasis on these series, in which there are potential reservoir formations for CO2 storage. The interpretation has significantly expanded the amount of data provided in standard seismic documentations. While assessing the suitability of the formations for CO2 storage, special attention should be paid to the tectonic disturbances within the Komorowo Formation, especially in the top part of the Choszczno structure. The Reed Sandstone bed is more continuous in this respect. The obtained results seem to suggest wider application of reprocessing of seismic materials into effective reflection coefficients to study the geological structure, also for other structures.

6

Analiza i przetwarzanie danych geofizycznych jako instrument poszukiwań złóż Cu-Ag na monoklinie przedsudeckiej

Speczik S., Dziewińska L., Pepel A., Jóźwiak W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 452

257--285

PL

Nowoczesna analiza i interpretacja archiwalnych wyników badań geofizycznych pod kątem uzyskania nowych informacji przydatnych w problematyce poszukiwań złóż Cu-Ag pozwala na efektywne wykorzystanie źródłowych danych geofizycznych. Specjalne transformacje anomalii Bouguera w rejonie Mozów–Jany–Nowa Sól–Zatonie wykonane w postaci map anomalii rezydualnych oraz map gęstości grawimetrycznych elementów liniowych o zasięgu regionalnym i lokalnym w wyznaczonych przedziałach głębokościowych umożliwiły odwzorowanie tektoniki i zmian litologicznych. Materiały sejsmiczne przekształcone w postać efektywnych współczynników odbicia (EWO) charakteryzują się zwiększoną rozdzielczością zapisu, szczególnie w odniesieniu do utworów P2. Wyniki interpretacji uszczegóławiają budowę strukturalną i pozwalają na wydzielenie stref zwiększonej miąższości potencjalnych serii okruszcowanych. Interpretacja danych geofizycznych zastosowana w zakresie poszukiwań złóż Cu-Ag przyczynia się dokładniejszego rozpoznania budowy geologicznej utworów P2, szczególnie „anomalnych” serii na pograniczu P2 i P1, oraz do wyznaczenia przebiegu nieciągłości litologiczno-tektonicznych.

EN

Modern analysis and interpretation of unpublished results of geophysical studies in terms of acquisition of new information useful in exploration of Cu-Ag deposits allows for effective use of source geophysical materials. Special-made transformations of Bouguer anomalies in the Mozów–Jany–Nowa Sól–Zatonie area, performed in the form of residual anomaly maps and gravity density maps of linear elements of regional and local extent at given depth intervals enabled imaging of tectonic features and lithological changes. Seismic materials converted into effective reflection coefficients (ERC) are characterized by enhanced recording resolution, particularly with regard to P2 deposits. The results of the interpretation provide a more detailed image of the geological structure and allow for the identification of areas of increased thickness of potential ore deposits. Interpretation of geophysical data used in the exploration of Cu-Ag deposits provides new information on the geology of P2 deposits, especially on “anomalous” series at the P1/P2 boundary, and enables the determination of lithological and tectonic discontinuities.

7

Potential geological structures for underground CO2 storage in Mesozoic deposits of the Polish Lowlands

Tarkowski R., Marek S., Dziewińska L., Wdowin M.

Archivum Combustionis

|

2012

|

Vol. 32 nr 1-2

63--74

8

Możliwość wykorzystania impulsowej postaci zapisu sejsmicznego do rozpoznania złóż prognostycznych miedzi i srebra w północnej części monokliny przedsudeckiej

Speczik S., Dziewińska L., Pepel A., Jóźwiak W.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2011

|

nr 81

117-135

PL

W badanym rejonie w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX w. wykonane zostały szczegółowe badania sejsmiczne metodą profili 2D dla poszukiwań złóż ropy i gazu ziemnego. Wykryte struktury w utworach cechsztynu rozpoznane zostały licznymi wierceniami, z których cześć nawierca podłoże cechsztynu. W wytypowanych obszarach Mozów-Janów-Nowa Sól oraz Borzęcin-Janowo-Sulmierzyce wykonano kompleksową interpretację archiwalnych materiałów geofizycznych powierzchniowych (sejsmicznych - refleksyjnych) i otworowych przyspągowych utworów cechsztynu. Wyniki prac ukierunkowane zostały na wyznaczenie stref predysponowanych do występowania prognostycznych złóż miedzi i srebra, a w dalszej perspektywie dla lokalizacji kontrolnych prac wiertniczych. Podstawę pracy stanowiły wybrane zbiory danych sejsmicznych 2D oraz wyniki profilowań geofizycznych w otworach nawiercających utwory czerwonego spągowca. Do wyboru profili sejsmicznych i otworów wykorzystana została mapa występowania prognostycznych złóż miedziowo-srebrowych w cechsztyńskiej serii miedzionośnej (Oszczepalski, Speczik 2010). Wyniki badań pozwoliły na szczegółowe rozpoznanie stref zmian litologicznych i miąższościowych poszczególnych cyklotemów cechsztynu oraz elementów tektonicznych związanych z tymi utworami. Obok regionalnych stref tektonicznych są to lokalne nieciągłości litologiczno-tektoniczne oraz strefy występowania mikrousko- ków. Uzyskano także bardziej precyzyjne kartowanie stropu czerwonego spągowca wraz z wykształceniem utworów występujących w jego stopowych partiach. Zastosowana metoda pozwoliła także na zwiększenie rozdzielczości zapisu sejsmicznego w stosunku do dotychczas uzyskiwanego obrazu falowego, szczególnie w odniesieniu do utworów cechsztynu. W tym celu falowe trasy sejsmiczne przedstawione zostały w postaci efektywnych współczynników odbicia dzięki przekształceniu jednej z najważniejszych cech zapisu sejsmicznego - amplitudy - w postać impulsową. Nowa postać zapisu sejsmicznego istotnie zwiększa rozdzielczość, pozwalając na wyznaczenie warstw o miąższościach rzędu kilkunastu metrów oraz drobnych uskoków, a po dowiązaniu do profilu głębokich otworów umożliwia identyfikację i śledzenie serii litologicznych wzdłuż profili sejsmicznych. Zasugerowano, że w spągowej serii utworów P2 występujące nad granicą sejsmiczną Z1' odbicia o niskich wartościach współczynników rejestrowanych na krótkich odcinkach można interpretować jako "warstwy anomalne", które wskazują miejsca występowania zwiększonej miąższości potencjalnych stref okruszcowania.

EN

In the study area detailed seismic investigation has been done for prospecting of natural oil and gas in 1980-1990-ies and the 2D sections were applied. The discovered structures in Zechstein rocks were identified with numerous boreholes, some of which penetrated into the bedrock of Zechstein. In the selected areas Mozów-Janów-Nowa Sól and Borzęcin-Janowo-Sulmierzyce a complex interpretation of archival surficial geophysical (seismic - reflective) and log data was done for the lowermost deposits of Zechstein. Results of these works focused on demarcation of the zones predisposed to occurrence of prospective copper and silver deposits and later, in setting of control drilling works. The present work is based on selected sets of seismic 2D data and results of geophysical sounding in boreholes that reached the Rotliegendes deposits. Selection of seismic sections and boreholes was based on the map of occurrence of prospective copper-silver deposits in the Zechstein copper-bearing series. Results of investigation enable detailed recognition of zones with changes of lithology and thickness of every cyclothem of Zechstein and tectonic elements connected with these deposits. Except for regional tectonic zones they comprise local lithologic-tectonic discontinuities and zones with micro-faults. Besides, more detailed mapping of the top of Rotliegendes was received, together with characteristics of the rocks in its upper part. The applied method enabled also to increase a distribution of the seismic record if compared with the previous wavy image, particularly if related to the Zechstein deposits. Therefore, the wavy seismic tracks were presented as effective reflection coefficients, due to transformation of the most important feature, that is of the amplitude into the impulse figure. A new reflection form considerably increases distribution, therefore enables delimiting the layers several meters thick, and fine faults. After comparison with a log of deep borehole, it enables identification and investigation of lithologic series along the seismic sections. Reflections with low coefficients recorded at short distances in the bottom part of P2 deposits, occurring above the seismic boundary Z1', can be interpreted as 'abnormal layers' that indicate occurrence of thicker potential mineralization zones.

9

Budowa geologiczna utworów permu struktury Wilków (monoklina przedsudecka) w świetle interpretacji sekcji współczynników odbicia

Dziewińska L., Petecki Z., Tarkowski R.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 3-4

64-72

PL

Celem badań było dokładniejsze rozpoznanie budowy geologicznej struktury Wilków pod kątem potencjalnego miejsca składowania CO2. W artykule przedstawiono podstawy metodyczne oraz interpretację materiałów sejsmicznych dla dwóch profili przetworzonych do postaci sekcji współczynników odbicia, charakteryzujących się zwiększoną rozdzielczością zapisu w stosunku do obrazu falowego. Szczególną uwagę zwrócono na kompleksy geologiczne związane z utworami permu. Otrzymano zadowalające rezultaty w zakresie wyznaczania zróżnicowanych litologicznie warstw o niewielkich rozmiarach i stref nieciągłości tektonicznych, w tym o małej amplitudzie. Uzyskane wyniki należy traktować jako materiał do dalszych opracowań w rejonie struktury Wilków.

EN

The aim of investigations was a more exact recognition of the geological structure of the Wilków structure from the viewpoint of a potential CO2 storage site. The article presents methodological bases and interpretation of seismic materials for two profiles transformed to the shape of reflection coefficients sections, characterised by increased record resolution in relation to the wavy image. Particular attention has been drawn to geological complexes connected with Permian period formations. Satisfactory results with respect to the determination of lithologically differentiated layers with small sizes and tectonic discontinuity zones including those of small amplitude, have been obtained. The gained results should be treated as material for further elaborations in the region of the Wilków structure.

10

The possibilities of underground CO2 storage in the Zaosie Anticline

Marek S., Dziewińska L., Tarkowski R.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2011

|

T. 27, z. 4

89-107

EN

The Zaosie Anticline is located not far from Łódź and Bełchatów. It is one of the most interesting geological structures for underground CO2 storage in Poland and thus it requires a detailed study. The paper presents the geological characteristics of the Zaosie Anticline against the background of the geological structure of the region as well as the potential aquifers for CO2 storage, including their suitability for CO2 storage. The Zaosie Anticline was examined by seismic profiles and four deep boreholes. The following formations suitable for underground CO2 storage were analysed: Lower Jurassic Borucice and Komorowo formations and Lower Triassic Baltic Formation. The primary aquifer for CO2 storage in the Zaosie Anticline is the Baltic Formation of Scythian age. The secondary aquifer is the Upper Pliensbachian Komorowo Formation. The primary Lower Triassic aquifer was surveyed by three deep boreholes. Its volumetric storage capacity is approximately 340 million tons, and the TDS content in the formation water reaches 250g/dcm3. The aquifer is sealed directly by a thick series of clay-carbonate evaporite rocks and a thick packet of Middle and Upper Triassic and Jurassic deposits. Its disadvantage is a considerable depth to this level, which affects the petrophysical characteristics of reservoir rocks. The secondary aquifer, the Komorowo Formation, shows better petrophysical parameters of rocks in terms of CO2 storage, the depth to the aquifer is adequate, but its disadvantage is a low content of TDS in the formation water and the likelihood of contact with surface waters. The Borucice Formation aquifer is not recommended for CO2 storage because it occurs at a small depth and possibly contacts with meteoric waters. The Zaosie structure is of interest to the Bełchatów Power Station. Relatively near the structure (up to 50 km) are also the Dalkia Łódź ZEC SA plants, and the following plants are located a little further (up to 100 km): KCW Warta SA, Kozienice Power Plant SA, ZE PAK SA (Power Plant Group Company, Adamów), Vattenfall Heat Poland SA - (Siekierki and Żeran in Warsaw) and LaFarge Cement Poland SA (Małogoszcz).

PL

Antyklina Zaosia znajduje się w bliskiej odległości od Łodzi i Bełchatowa i jest jedną z bardziej interesujących struktur geologicznych do składowania CO2 w Polsce, dlatego też dokonano szczegółowego jej opracowania. Przedstawiono charakterystykę geologiczną antykliny Zaosia na tle budowy geologicznej regionu, szczegółową budowę geologiczną, charakterystykę potencjalnych poziomów do składowania CO2 oraz przydatność rozważanych poziomów zbiornikowych do podziemnego składowania dwutlenku węgla. Antyklina Zaosia została rozpoznana profilami sejsmicznymi i czterema głębokimi otworami wiertniczymi. Do składowania CO2 przeanalizowano poziomy zbiornikowe: dolnojurajskie (formacja borucicka i formacja komorowska) oraz dolnotriasowy (formacja Bałtycka). Pierwszoplanowym poziomem zbiornikowym dla składowania CO2 w antyklinie Zaosia jest poziom formacji bałtyckiej scytyku, natomiast drugoplanowym poziomem zbiornikowym jest poziom formacji komorowskiej górnego pliensbachu. Pierwszoplanowy dolnotriasowy poziom zbiornikowy został rozpoznany trzema głębokimi otworami, jego wolumetryczna pojemność składowania wynosi około 340 mln ton, a mineralizacja wód złożowych osiąga 250 g/dcm3. Jest on uszczelniony bezpośrednio grubym kompleksem skał ilasto-wapnisto-ewaporytowych oraz miąższym pakietem skał triasu środkowego i górnego oraz jury. Jego mankamentem jest znaczna głębokość, co wpływa ujemnie na cechy petrofizyczne skał zbiornikowych. Drugoplanowy poziom zbiornikowy formacji komorowskiej posiada lepsze parametry petrofizyczne skał pod kątem składowania CO2, ma odpowiednią głębokość zalegania, a jego mankamentem jest mała mineralizacja wód złożowych i prawdopodobieństwo kontaktu z wodami powierzchniowymi. Poziom zbiornikowy formacji borucickiej nie jest rekomendowany do składowania CO2 z uwagi na jego małą głębokość i możliwy kontakt z wodami infiltracyjnymi. Struktura Zaosia stanowi przedmiot zainteresowania Elektrowni w Bełchatowie. W bliskiej odległości (do 50 km) od niej znajdują się zakłady Dalkia Łódź ZEC SA, a w nieco dalszej (do 100 km): KCW Warta SA, Elektrownia Kozienice SA, Zespół Elektrowni PAK SA (Adamów), Vattenfall Heat Poland SA - (Siekierki i Żerań w Warszawie), LaFarge Cement Poland SA (Małogoszcz).

11

Charakterystyka geologiczna antykliny Kamionek (niecka płocka) -potencjalne składowisko CO2

Marek S., Dziewińska L., Tarkowski R.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2011

|

T. 27, z. 2

17-31

PL

Przedstawiono położenie, budowę geologiczną i charakterystykę struktury Kamionek pod kątem podziemnego składowania dwutlenku węgla. Leży ona na terenie niecki płockiej, w SW części bloku Płońska i jest ona przykładem rowu synsedymentacyjnego o założeniach wczesno- i środkowojurajskich. Została rozpoznana półszczegółowym zdjęciem sejsmiki refleksyjnej oraz trzema głębokimi otworami wiertniczymi (Kamionki 1, Kamionki 2 i Kamionki IG-3). Przyjmując umownie zarys antykliny wyznaczony izohipsą stropu jury dolnej, jej długość wynosi około 15 km, szerokość około 5 km i powierzchnia około 75 km2. Dane geologiczne, sejsmiczne i złożowe pozwalają stwierdzić, że struktura ta dobrze spełnia warunki stawiane miejscom podziemnego składowania dwutlenku węgla. Pierwszoplanowym poziomem zbiornikowym dla podziemnego składowania CO2 są utwory formacji mogileńskiej barremu-albu środkowego, o śmiąższości średnio 170 metrów, średnim udziale piaskowców 85%, porowatości około 20%, przepuszczalności powyżej 100 mD sięgającej do 2000 mD. Serię uszczelniającą stanowią margle, wapienie, opoki i kreda pisząca kredy górnej o miąższości około 1000 metrów. Drugoplanowym poziomem zbiornikowym są osady formacji borucickiej toarsu górnego. Struktura Kamionek jest jedną z dziewięciu struktur wytypowanych w utworach mezozoiku niecki płockiej do podziemnego składowania dwutlenku węgla. Znajduje się w niewielkiej odległości od dużego emitenta CO2 - PKN ORLEN SA (Płock), natomiast w odległości od 50-100 km znajdują się kolejni duzi emitenci (Vettenfall Heat Poland SA - Żerań, Soda Polska Ciech Sp. z o.o. - Janikowo i Inowrocław oraz Dalkia Łódź ZEC SA) mogący być zainteresowani geologicznym unieszkodliwianiem dwutlenku węgla.

EN

The location, geological structure and characteristics of the Kamionki Anticline is presented in terms of possibility of underground CO2 storage. It is situated in the Płock Trough, in the SW part of the Płońsk Block, and represents a synsedimentary graben originated in the Early and Middle Jurassic. It has been explored by a semi-detailed reflection seismic survey and three deep boreholes (Kamionki 1, Kamionki 2 and Kamionki IG-3). Assuming that the anticline is conventionally outlined by a contour line of the top of the Lower Jurassic, its length is about 15 km, width is about 5 km and the area reaches approximately 75 km2. Geological, seismic and reservoir property data allow concluding that this structure is suitable for underground carbon dioxide storage. The primary reservoir level for underground CO2 storage is represented by Barremianmiddle Albian deposits of the Mogilno Formation with an average thickness of 170 metres, containing on the average 85% of sandstones, and showing porosity of about 20% and permeability above 100 mD up to 2000 mD. The sealing series is composed of Upper Cretaceous marls, limestones and chalk reaching the thickness of about 1000 metres. The secondary reservoir level is represented by upper Toarcian deposits of the Borucice Formation.

12

Antykliny Dzierżanowa i Wyszogrodu (niecka płocka) jako potencjalne składowiska CO2

Marek S., Dziewińska L., Tarkowski R.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2011

|

T. 27, z. 3

151-175

PL

Przedstawiono położenie, budowę geologiczną i charakterystykę struktury Dzierżanowa i Wyszogrodu pod kątem podziemnego składowania dwutlenku węgla. Antykliny Dzierżanowa i Wyszogrodu są dwiema z dziewięciu struktur wytypowanych wstępnie do podziemnego składowania dwutlenku węgla w utworach mezozoiku niecki płockiej. Rozpoznano je profilami sejsmicznymi i głębokimi otworami wiertniczymi, przy czym rozpoznanie antykliny Dzierżanowa jest lepsze (5 otworów) niż antykliny Wyszogrodu (1 otwór). Dla opisywanych struktur do składowania CO2 zaproponowano dolnokredowy i dolnojurajski poziom zbiornikowy. Mają one zbliżone parametry poziomów zbiornikowych dolnokredowego i dolnojurajskiego: średnia miąższość (odpowiednio 144 m i 161 m) oraz (140 m i 112 m), głębokość zalegania (200-300 m, mniejsza w przypadku antykliny Dzierżanowa), wysoką porowatość i przepuszczalność skał zbiornikowych (kilkaset mD i więcej), dużą pojemność składowania CO2 (znacznie większą w przypadku antykliny Wyszogrodu), dużą miąższość skał uszczelniającego nadkładu. W obu przypadkach serie uszczelniające wymagają dalszego, szczegółowego rozpoznania pod kątem szczelności. W obrębie skał zbiornikowych i uszczelniającego nadkładu nie stwierdzono uskoków (antyklina Wyszogrodu) lub występują one w głębszych partiach kompleksu cechsztyńsko-mezozoicznego po najniższą dolną kredę (antyklina Dzierżanowa). Ze względu na stopień rozpoznania oraz mniejszą głębokość zalegania skał poziomów zbiornikowych, przy podobnych właściwościach zbiornikowych skał i uszczelniającego nadkładu, struktura Dzierżanowa wydaje się korzystniejsza do podziemnego składowania dwutlenku węgla. Struktury Dzierżanowa i Wyszogrodu mogą stanowić przedmiot zainteresowania kilku dużych emitentów CO2 tego regionu: Vettenfall Heat Poland SA - (Siekierki i Żerań w Warszawie) oraz Dalkia Łódź ZEC SA znajdujących się w odległości do 100 kilometrów.

EN

The paper presents the location, geological structure and characteristics of the Wyszogród and Dzierżanowo anticlines in terms of potential underground storage of carbon dioxide. The Dzierżanowo and Wyszogród anticlines are two of the nine pre-selected structures for underground storage of carbon dioxide in Mesozoic deposits of the Płock Trough. They were detected by seismic profiles and deep boreholes. The Dzierżanowo Anticline is explored in more detail (five boreholes) than the Wyszogród Anticline (one borehole). Lower Cretaceous and Lower Jurassic aquifers have been proposed for CO2 storage in these areas. They have similar parameters: average thickness (144 mand 161 m; 140 mand 112 m, respectively), depth to the aquifer (200-300 m, lower for the Dzierżanowo Anticline), high porosity and permeability of reservoir rocks (several hundred mD and more), high capacity storage of CO2 (much higher for the Wyszogród Anticline) and large thickness of the overburden seal. In both cases, the sealing series require further, detailed investigation of their sealing properties. No faults are observed within the reservoir rocks and overburden seal in the Wyszogród Anticline. They occur in the deeper parts of the Zechstein-Mesozoic succession up to the Lower Cretaceous in the Dzierżanowo Anticline. Due to its degree of exploration and the depth to the aquifer, and similar properties of the reservoir rocks and the sealing caprock, the Dzierżanowo structure seems more favourable for the underground storage of carbon dioxide. The Wyszogród and Dzierżanowo structures may be of interest to several large CO2 emitters in the region: Vettenfall Heat Poland SA - (Siekierki and Żerań, Warsaw) and the Dalkia Łódź ZEC SA, located at a distance of up to 100 kilometres.

13

Przekroje sejsmiczno-geologiczne przez wał kujawski i gielniowski (skala 1:100 000)

Dziewińska L., Marek S., Jóźwiak W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2001

|

nr 398

5-24

PL

Wzdłuż 10 regionalnych przekrojów sejsmicznych o kierunkach zbliżonych do SW-NE, przecinających wał kujawsko-gielniowski i przyległe do niego niecki - płocką, mogileńską i uniejowską, zademonstrowano wyniki interpretacji danych geofizycznych i geologicznych na tle obrazu falowego. Uzyskano nowe, szczegółowe informacje o budowie kompleksu cechsztyńsko-mezozoicznego, zmianach miąższościowych i tektonice salinarnej w obszarach jej pełnego rozwoju oraz tektonice blokowo-uskokowej poza tymi obszarami. Wykazana współzależność procesów sedymentacji z tektoniką umożliwiła bardziej wiarygodną interpretację budowy geologicznej bruzdy śródpolskiej i jej obrzeży.

EN

Results of interpretation of geophysical and geological data from seismic wave image are presented for 10 regional seismic sections, trending approximately SW-NE across the Kujawy and Gielniów Swell and adjoining Płock, Mogilno and Uniejów Troughs. New detailed information on the geological structure of the Zechstein-Mesozoic complex, thickness variations and salt tectonics over areas of its strong development, as well as fault-block tectonics beyond these areas, have been obtained. Interdependence between depositional processes and tectonics on a regional scale enabled more reliable interpretation of the geological structure of the Mid-Polish Trough and adjoining areas.

14

Deep reflection seismic experiments in western Poland

Młynarski S., Pokorski J., Dziewińska L., Jóżwiak W., Zientara P.

Geological Quarterly

|

2000

|

Vol. 44, Nr 2

175-181

EN

The paper presents the interpretation of a composite seismic profile recorded to 18 s TWT which crosses western Poland from the south to north. The interpretation is based on data along the profiles GB-2, GB-2B-96 and 25-III-82 collected between 1987 and 1996. Two reflection horizons bordering the crystalline crust have been recognized: in the top - SK, and in the base (Moho - M). The Caledonian complex is distinguished in the northern part of the profile GB-2 north of the Dolsk Zone. The results obtained allow determination of crustal structure down to the Moho. Several deep fault zones have been delimited (in the regions of Dolsk, Szamotuły and Trans-European Fault) which cut the entire crust. Crustal thickness ranges from approximately 30 km in the Palaeozoic platform up to about 40 km along the Trans-European Suture Zone.

15

Zmiany litologiczne w utworach karbonu rowu lubelskiego w świetle interpretacji geofizycznej

Dziewińska L., Jóźwiak W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2000

|

nr 392

5-48

PL

Celem geologicznym pracy było zbadanie zmian litologicznych osadów karbonu w NW i centralnej części rowu lubelskiego. Zakres prac geofizycznych do zrealizowania powyższego zadania obejmował przetworzenie danych sejsmicznych w system współczynników odbicia, opracowanie wyników geofizyki wiertniczej w celu określenia parametrów fizycznych skał oraz dowiązania litologicznego kompleksów geologicznych do zmian obrazu sejsmicznego, obserwowanych wzdłuż przekrojów sejsmicznych. W artykule przedstawiono interpretację materiałów sejsmicznych odtworzonych w postaci sekcji współczynników odbicia, charakteryzujących się zwiększoną rozdzielczością zapisu w stosunku do obrazu falowego. Wyznaczenie związków między litologią a prędkością akustyczną fal sejsmicznych na podstawie danych geofizyki wiertniczej pozwoliło zidentyfikować zróżnicowane prędkościowo serie litologiczne na przekrojach sejsmicznych. Wynik interpretacji uzyskanych materiałów stanowią sekcje czasowe z przedstawioną budową strukturalną oraz wydzieleniem większych serii piaskowcowych karbonu. Korelacja geofizyczno-geologiczna granic tych kompleksów umożliwia badanie zasięgu, miąższości i wzajemnego ułożenia poszczególnych warstw. Obserwowane zmiany w wykształceniu litologicznym osadów wzdłuż przekrojów sejsmicznych oraz wyklinowania śródkarbońskie, mogą stanowić przesłankę do poszukiwań pułapek węglowodorów. Uzyskane wyniki należy traktować jako materiał do dalszych interpretacji i kompleksowych opracowań geofizyczno-geologicznych w tym rejonie.

EN

The geological aim of the study was to investigate lithological variations of the Carboniferous deposits in the northwestern and central parts of the Lublin Trough. The scope of geophysical works included seismic data reprocessing into a system of reflection coefficients, analysis of well logs to determine physical parameters of rocks, and correlations between lithologies within geological complexes and changes in seismic image, that were observed along seismic profiles. The paper presents the interpretation of seismic materials produced as reflection coefficient sections which are characterized by better record separation in relation to the wave image. Determination of relationships between lithology and acoustic velocity of seismic waves on the basis of well logs data, has allowed to identify lithological series on seismic profiles, which differ in wave velocity values. The result of interpretations are time seismic sections with geological structure shown, and with major Carboniferous sandstone series separated. The geophysical-geological correlation of boundaries of these complexes enables to study the extent, thickness and mutual relationships between the positions of individual strata. The lithological variations observed within the deposits along profiles and the occurrence of intra-Carboniferous pinches may be a circumstance for prospecting for hydrocarbon traps. The results obtained should be regarded as material for further interpretations and complex geophysical-geological studies in this region.

16

Model strukturalno-gęstościowy NW obrzeżenia Gór Świętokrzyskich na podstawie interpretacji pomiarów geofizycznych

Dziewińska L., Petecki Z., Jóźwiak W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2000

|

nr 392

49-74

PL

W ramach przygotowań do strippingu grawimetrycznego dokonano analizy i interpretacji materiałów sejsmicznych, grawimetrycznych oraz danych gęstościowych z rejonu NW obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Wyróżniono 8 kompleksów gęstościowych w utworach kenozoiczno-mezozoiczno-cechsztyńskich. Model strukturalno-gęstościowy reprezentuje 7 map powierzchni strukturalnych granic kontrastów gęstości oraz 6 map rozkładu gęstości w kompleksach skalnych występujących między tymi granicami. Stanowi on podstawowy materiał do badań budowy głębszego podłoża i jego związków z budową kompleksu cechsztyńsko-mezozoicznego.

EN

The analysis and interpretation of seismic, gravity and density data from the NW margin of the Holy Cross Mts were performed during preparations to the gravity stripping procedure. 8 density complexes have been distinguished within the Cenozoic-Mesozoic-Zechstein deposits. The structural-density model is illustrated by 7 maps of structural surfaces of density contrast boundaries, and 6 maps of density distribution in rock complexes from in-between these boundaries. The model is a basic material for researches on the structure of the deep basement and its relationships with the structure of the Zechstein-Mesozoic complex.