Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Projektowanie i analiza zastosowań technologii napawania laserowego dla branży lotniczej

Koruba P., Boratyński T., Jurewicz P., Koenig G., Szaroleta M., Reiner J., Chlebus E., Dworak A.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Mechanika

|

2018

|

z. 90 [298], nr 3

309--321

PL

Technologia napawania laserowego polega na wykorzystaniu wiązki laserowej celem precyzyjnego nałożenia warstwy materiału o podwyższonych właściwościach na podłoże. Szczególne zainteresowanie budzi ona w branży lotniczej. Odpowiednie przygotowanie procesu wiąże się z wykonaniem testów symulacyjnych z wykorzystaniem modeli przepływu dwufazowego oraz interakcji wiązki laserowej z materiałem. Następnie zostają wyznaczone ścieżki ruchu głowicy przy użyciu dedykowanych narzędzi CAD/CAM. W ramach analizy technologii napawania laserowego dla zastosowań branży lotniczej przedstawiono nakładanie powłok funkcjonalnych, będących alternatywą dla chromu elektrolitycznego. Przeanalizowano również metodę regeneracji wierzchołka łopatki turbiny silnika odrzutowego. Zaprezentowano też możliwości obróbki hybrydowej w wytwarzaniu przyrostowym tytanowych komponentów lotniczych oraz metodę monitorowania temperatury celem jakościowej kontroli procesu.

EN

The laser cladding technology consists of the use of laser beam for precise deposition of a material layer with enhanced properties to the substrate. Therefore it finds special interest in the aviation industry. Appropriate preparation of the process involves performing simulation tests using two-phase flow models and laser beam interaction with material. Subsequently, the laser head movement paths are determined using dedicated CAD/CAM software. In the analysis of laser cladding technology applications for the aviation industry, the deposition of functional coatings, being an alternative to electrolytic chromium, was presented. Secondly, the repair of turbine blade tip was also analyzed. Moreover the capabilities of hybrid laser cladding technology with machining for the additive manufacturing aviation components made of titanium alloys were presented, as well as the method of temperature monitoring for the purpose of qualitative process control implementation.

2

Thermoresponsive polymer surfaces and their application in tissue engineering

Utrata-Wesołek A., Oleszko-Torbus N., Bochenek M., Kosowski D., Kowalczuk A., Trzebicka B., Dworak A.

Polimery

|

2018

|

T. 63, nr 5

327--338

EN

This short review addresses the synthesis of thermoresponsive polymer surfaces and their application for cell tissue engineering. Four classes of synthetic thermoresponsive polymers are discussed: poly(N-isopropylacrylamide)s, poly[oligo(ethylene glycol)methacrylate]s, polyoxazolines and polyethers, most notably, polyglycidol. Synthetic routes leading to thermoresponsive layers on solid support are described. Relationships between structures of the layers and their interactions with cells are analyzed. Chemical (copolymerization or the inclusion of biologically active species) and physical (patterning or themorphology of the surfaces) modifications of macromolecular surfaces are described and their relations to the growth and detachment of cell sheets are reviewed. The application of cell sheets grown and detached from thermoresponsive surfaces to treat diseases is also presented.

PL

Praca stanowi przegląd literatury dotyczącej syntezy termoczułych powierzchni polimerowych i ichzastosowania w inżynierii tkankowej. Omówionocztery klasy termoczułych polimerów: poli(N-izopropyloakryloamidy),poli(metakrylany glikoli oligoetylenowych), polioksazoliny i polietery, w tymprzede wszystkim poliglicydol. Opisano syntetyczne szlaki prowadzące do termoczułych warstw stabilnie i kowalencyjnie związanych ze stałym podłożem. Przeanalizowano zależności między strukturą warstw a ich oddziaływaniem z komórkami. Omówiono chemiczne(kopolimeryzacja, dołączenie do polimerubiologicznie aktywnego związku) i fizyczne (modelowanie, morfologia powierzchni) modyfikacje powierzchni polimerowych oraz ich związek ze wzrostem i odczepianiem komórek. Przedstawiono również zastosowanie wyhodowanychi odczepionych od termoczułych powierzchni komórek w postaci arkusza wleczeniu różnych chorób.

3

Technologia ultraszybkiego napawania laserowego do nakładania powłok funkcjonalnych Stellite 6 w branży lotniczej

Koruba P., Jurewicz P., Reiner J., Dworak A., Mądry J.

Przegląd Spawalnictwa

|

2017

|

R. 89, nr 6

15--19

PL

Technologia ultraszybkiego napawania laserowego stanowi rozwinięcie metod deponowania powłok funkcjonalnych przy użyciu wiązki lasera. Charakteryzuje się ona wysokimi prędkościami procesu, pozwalając uzyskiwać znaczne szybkości chłodzenia oraz niewielkie wymieszanie z podłożem, co prowadzi do dużej czystości materiału powłoki i lepszych własności nałożonej warstwy w porównaniu z konwencjonalnym napawaniem laserowym. W niniejszym artykule przedstawiono technologię ultraszybkiego napawania laserowego w aplikacji dla przemysłu lotniczego. Zaprezentowano opracowane stanowisko do realizacji procesu oraz weryfikację technologii na komponencie podwozia samolotu, modyfikowanym w ramach projektu AMpHOra. Uzyskane rezultaty wskazują, że otrzymane tą technologią powłoki mogą stanowić alternatywę względem powłok elektrolitycznych z twardego chromu.

EN

Ultra-High-Speed Laser Cladding technology is one of the developments of functional coating deposition methods with usage of laser beam. It is characterized by high cladding velocities, allowing to obtain a significant cooling rates and low dilution, which leads to high purity of the clad and thus increase of properties of the deposited coating in comparison with the conventional laser cladding. In this paper a technology of Ultra-High-Speed Laser Cladding has been shown in case of applications for the aviation industry. The developed setup for the process has been presented and verification of the technology on the airplane chassis component for AMpHOra project has been discussed. The obtained results shown indicate that the coating received via this technology may compete with hard chrome plating.

4

Termoczułe poli(metakrylany glikoli oligoetylenowych) i ich biokoniugaty – synteza i zachowanie w roztworze

Szweda D., Szweda R., Dworak A., Trzebicka B.

Polimery

|

2017

|

T. 62, nr 4

298--310

EN

Growing interest for polymers containing oligoethylene side groups was observed within last years. Amongst these polymers the poly[oligo(ethylene glycol) methacrylate]s (POEGMAs) became most important. These polymers are biocompatible. Many of these polymers are thermoresponsive, when dissolved in water or physiological media, exhibit a narrow phase transition range and show only a small hysteresis. This review describes the synthesis and self-organization of homo- and copolymers of POEGMAs of different macromolecular topology. Data about the synthesis of thermoresponsive conjugates of POEGMAs with biologically active species and the possibility to use such conjugates for the synthesis of nanocarriers are discussed.

PL

W ciągu ostatnich kilkunastu lat znacząco wzrosło zainteresowanie polimerami zawierającymi boczne łańcuchy glikolu oligoetylenowego. Wśród polimerów tego typu największe znaczenie uzyskały poli(metakrylany glikoli oligoetylenowych) (POEGMA). Polimery te są biokompatybilne. Wiele z polimerów POEGMA wykazuje termoczułość w roztworach wodnych i wpłynie fizjologicznym, a ich przejście fazowe jest wąskie i charakteryzuje się nieznaczną histerezą. Przegląd obejmuje syntezę i samoorganizację homo- i kopolimerów POEGMA o różnej topologii makrocząsteczek. Zawiera także dane o otrzymywaniu termoczułych koniugatów POEGMA z substancjami aktywnymi biologicznie i możliwość wykorzystania takich biokoniugatów do otrzymywania nanonośników.

5

Nowe termowrażliwe powierzchnie polimerowe do hodowli i uwalniania komórek skóry

Oleszko-Torbus N., Utrata-Wesołek A., Wałach W., Dworak A., Trzebicka B.

Wiadomości Chemiczne

|

2016

|

[Z] 70, 11-12

803--818

EN

Covalent attachment of a thermoresponsive polymer to solid support leads to layers exhibiting temperature-dependent properties. Below the cloud point temperature (TCP) of the thermoresponsive polymer the layer is hydrophilic – it is hydrated and polymer chains adopt an expanded conformation. Above TCP, the polymer chains collapse due to dehydration and the surface becomes hydrophobic. This is a reversible process, lowering the temperature cause hydration and swelling of the layer. Such thermoresponsive layers can be obtained via reactions of entities present on the surface (e.g. functional groups, radicals etc.) with complementary functionalities in the polymer chains (grafting to) or with monomer subjected to polymerization (grafting from). Thermoresponsive layers may be used in many biomedical applications such as separation of molecules or cell sheet engineering. In this work, well-defined thermoresponsive (co)polymers of glycidol and ethyl glycidyl carbamate (mPGl), 2-ethyl and 2-nonyl-2-oxazoline (PENOx) as well as homopolymers of 2-isopropyl-2-oxazoline (PIPOx) were grafted to functionalized glass and silica substrates with the aim to obtain thermoresponsive layers for potential application in cell sheet engineering. Presence of polymers covalently bonded to substrates was confirmed by FT-IR and XPS studies. The polymer layers were 5-50 nm thick, depending on the molar mass and polymer concentration. Microscopic techniques indicated a smooth surface of mPGl layers, slightly rough texture of PENOx layers and fibrille-like fibers surface of PIPOx layers. Ellipsometry and contact angle studies revealed the response of layers to temperature changes. Biocompatibility of layers with dermal fibroblasts was confirmed by toxicity tests. Thermoresponsive surfaces were employed as substrates for skin cell culture and harvesting. Fibroblasts adhesion and proliferation on investigated surfaces was comparable with control sample. A confluent cell sheet was formed after 24 hours of culture. The influence of surface properties on cell adhesion and proliferation was examined. Detachment of cells from surfaces was controlled by variation of the temperature. An intact monolayer of cultured dermal fibroblasts was detached. No mechanical or enzymatic methods were required to harvest the cell sheets. Skin cell sheets, detached from thermoresponsive polymer layers may be applied in the cell sheet engineering that is highly desirable in tissue regeneration.

6

Polymers for peptide/protein arrays

Szweda R., Lipowska D., Silberring J., Dworak A., Trzebicka B.

Polimery

|

2015

|

T. 60, nr 2

75--86

EN

Peptide and protein arrays have gained increasing attention due to their potential application in many areas of research, clinical diagnosis, and pharmacy. A typical array consists of asupport containing immobilized peptides or proteins positioned in an addressable format. The greatest advantage of the arrays is the possibility for miniaturization, which relies on dividing the surface into miniature spots, thus allowing for hundreds/thousands of analyses to be simultaneously performed using minimal amounts of aprecious biological material. The quality of assays with the use of peptide and protein arrays depends on the surface properties, e.g., hydrophilicity, homogeneity, density of functional groups, surface morphology, etc. In recent years, it was shown that the quality of the assays might be improved by introducing polymers acting as spacers between the peptide and the solid support. This approach causes changes in the surface properties, e.g., it reduces the undesirable non-specific adsorption of biomolecules, increases the density of functional groups, or can improve the biological activity of biomolecules attached to the surface. In this review, various types of polymers that are used for peptide and protein arrays and their impact on the assay quality are discussed.

PL

Peptydy lub białka naniesione w regularnych, uporządkowanych pozycjach na nośnik stały tworzą tzw. macierze. Układy takie wzbudzają coraz większe zainteresowanie, ponieważ można je wykorzystywać do prowadzenia analiz w biochemii, diagnostyce klinicznej czy farmacji. Największą zaletą macierzy jest możliwość miniaturyzacji. Podział powierzchni macierzy na mikroplamki (mikrospoty) pozwala na wykonywanie do kilkuset analiz jednocześnie z wykorzystaniem minimalnej ilości cennego materiału biologicznego. Jakość analiz przeprowadzanych przy użyciu macierzy peptydowych i białkowych zależy od takich właściwości powierzchni, jak: hydrofilowość, jednorodność, gęstość obsadzenia grupami funkcyjnymi, morfologia, itp. W ostatnich latach wykazano, że można poprawić jakość analiz w wyniku wprowadzenia polimerów między peptyd/białko a podłoże. Polimery zmieniają właściwości powierzchni macierzy, np. redukują niepożądaną adsorpcję biocząsteczek, zwiększają gęstość obsadzenia powierzchni grupami funkcyjnymi lub poprawiają dostępność biocząsteczek związanych z powierzchnią. W niniejszej pracy omówiono różne typy polimerów stosowane do otrzymywania macierzy peptydowych i białkowych oraz ich wpływ na jakość przeprowadzanych analiz.

7

Słownik terminów dotyczących kinetyki, termodynamiki i mechanizmów polimeryzacji (zalecenie IUPAC z 2008 r.)

Duda A., Dworak A., Kubisa P., Penczek S., Słomkowski S.

Polimery

|

2014

|

T. 59, nr 7-8

606--621

PL

Z prac komisji nomenklatury makromolekularnej IUPAC (Podkomisji Terminologii Makromolekularnej i Podkomisji Terminologii Polimerowej) Tłumaczenie: Andrzej Duda, Andrzej Dworak, Przemysław Kubisa, Stanisław Penczek, Stanisław Słomkowski Tłumaczenie tekstu opublikowanego w Pure Appl. Chem. 2008, 80, 10, 2163–2193, opracowanie: Stanisław Penczek, Graeme Moad i grupa robocza: M. Barón, K. Hatada, M. Hess, A.D. Jenkins, R.G. Jones, J. Kahovec, P. Kratochvíl, P. Kubisa, E. Maréchal, G. Moad, R.F.T. Stepto, J.-P. Vairon, J. Vohlídal, E.S. Wilks.

EN

Translation of the text published in the Pure Appl. Chem. 2008, 80, 10, 2163–2193, the development: Stanisław Penczek, Graeme Moad and working group: M. Barón, K. Hatada, M. Hess, A.D. Jenkins, R.G. Jones, J. Kahovec, P. Kratochvíl, P. Kubisa, E. Maréchal, G. Moad, R.F.T. Stepto, J.-P. Vairon, J. Vohlídal, E.S. Wilks.

8

Polyoxazolines — mechanism of synthesis and solution properties

Dworak A., Trzebicka B., Kowalczuk A., Tsvetanov Ch., Rangelov S.

Polimery

|

2014

|

T. 59, nr 1

88--94

EN

Oxazolines and the mechanism of their polymerization have been known for over 40 years. The relatively easy control of the polymerization process of oxazolines, the wide range of oxazoline polymer properties, reaching from strongly hydrophilic through amphiphilic, temperature responding to strongly hydrophobic and last not least their high biocompatibility cause that these polymers are intensively studied and the interest for them seem to increase. In this paper the cationic polymerization of polyoxazolines, especially the problem of the reversible desactivation and reactivation of active centers, the self-organization and response to temperature changes of polyoxazolines is discussed basing upon own research and literature reports. The synthesis of nanocontainers based upon the thermoresponsivity of polyoxazolines for obtaining hollow nanoparticles in nanometer range is also described.

PL

Niniejszy przegląd literaturowy dotyczy polimerów oksazolin. Oksazoliny i mechanizm ich polimeryzacji są dobrze znane niemal od 40 lat. Relatywnie łatwa kontrola procesu polimeryzacji oksazolin, szeroki zakres właściwości polimerów od silnie hydrofilowych poprzez amififilowe, reagujące na temperaturę, po silnie hydrofobowe, a także znaczna biozgodność powodują, że polioksazoliny są wciąż intensywnie badane, a w ostatnich latach zainteresowanie tymi polimerami zdaje się rosnąć. W niniejszej pracy, na podstawie własnych prac i danych literaturowych, opisano kationową polimeryzację oksazolin, w szczególności problem odwracalnej dezaktywacji i reaktywacji centrów aktywnych, a także wybrane polimery oksazolin, zarówno liniowe, jak i gwieździste, ich zachowanie w roztworze, samoorganizację i reakcję na zmiany temperatury. Opisano także, wykorzystujące efekt termoczułości polimerów oksazolin, syntezy nanozbiorników — pustych nanocząstek o średnicy kilkuset nanometrów.

9

Polyglycidol—how is it synthesized and what is it used for?

Dworak A., Slomkowski S., Basinska T., Gosecka M., Walach W., Trzebicka B.

Polimery

|

2013

|

T. 58, nr 9

641--649

EN

This paper presents a short review on the synthesis and properties of polyglycidol (PGL) and its derivatives and on selected medical applications of polyglycidol-containing materials. These materials are often used in the fabrication of medical diagnostic tests and biosensors as well as in bioseparation, biocatalysis and drug delivery systems. Various methods for the polymerization of glycidol (cationic, anionic) are described. Regardless of the synthesis method, each glycidol polymerization process yields branched macromolecules. However, glycidol with protected hydroxyl group can be anionically polymerized, which yields linear polyglycidol after deprotection of the hydroxyl groups. Modifications of the polyglycidol hydroxyl side and end groups and the syntheses of polyglycidol-containing copolymers with various architectures are discussed. A macromonomer, the polyglycidol derivative, -tert-butoxy- -vinylbenzyl-polyglycidol was used as a surfmer in emulsion polymerization of styrene in water. This synthesis method produces core-shell microspheres [P(S/PGL)] that possess a very low (usually less than 1.06) diameter dispersity parameter Dw/Dn (where Dw and Dn denote the weight and number average diameters, respectively). The relationships between the concentration of macromonomer in the polymerization mixture and the concentration of polyglycidol in the particle interfacial layer, final particle diameters and the suitability of the particles for binding biomolecules are discussed. Selected applications of the polyglycidol macromonomer and P(S/PGL) microspheres for the preparation of some materials are described.

PL

Artykuł stanowi krótki przegląd metod syntezy i właściwości poliglicydolu (PGL) oraz jego pochodnych a także opisuje wybrane zastosowania medyczne materiałów z ich udziałem. Materiały takie są wykorzystywane często do wytwarzania diagnostycznych testów medycznych i biosensorów, jak również w bioseparacji, biokatalizie i systemach dostarczania leków. Omówiono kationową i anionową metodę polimeryzacji glicydolu. Niezależnie od sposobu jej przeprowadzenia, uzyskuje się produkt o rozgałęzionej strukturze łańcucha. Liniowe polimery glicydolu mogą być natomiast otrzymane w wyniku anionowej polimeryzacji glicydolu zawierającego zablokowaną grupę hydroksylową, po przeprowadzeniu deprotekcji. Przedstawiono sposób modyfikacji końcowych oraz bocznych grup hydroksylowych poliglicydolu oraz syntezę kopolimerów glicydolu o różnej architekturze makrocząsteczki. Opisano zastosowanie makromonomeru a-tert-butoksy-w-winylobenzylo-polyglycidolu jako surfmeru w emulsyjnej polimeryzacji styrenu w wodzie. W taki sposób wytworzono mikrosfery [P(S/PGL)] typu rdzeń-otoczka (core-shell) o bardzo małej (zwykle poniżej 1,06) dyspersji rozmiarów Dw/Dn (gdzie Dw i Dn oznaczają, odpowiednio, liczbowo średnią i wagowo średnią średnicę mikrosfer). Przedstawiono zależności pomiędzy stężeniem makromonomeru w mieszaninie reakcyjnej a stężeniem poliglicydolu w granicznej warstwie cząstek, ostatecznym rozmiarem powstających cząstek oraz przydatnością tak otrzymanych mikrosfer do wiązania związków biologicznych. Opisano także wybrane sposoby wykorzystania makromonomeru poliglicydolowego oraz uzyskanych mikrosfer P(S/PGL) do syntezy materiałów do zastosowań biomedycznych.

10

Termoczułe polimery gwieździste — synteza i właściwości

Dworak A., Trzebicka B., Kowalczuk A., Utrata-Wesołek A., Wałach W., Libera M., Kronek J.

Polimery

|

2012

|

T. 57, nr 6

441-448

PL

Zsyntezowano i scharakteryzowano dwa rodzaje (ko)polimerów gwieździstych: gwiazdy z ramionami zbudowanymi z poli(2-etylo-2-oksazoliny) i gwiazdy z ramionami z poli(eteru tert-butyloglicydylowego)-b-poliglicydolu. Zastosowane metody polimeryzacji żyjącej (kationowej i anionowej) umożliwiły kontrolę topologii otrzymywanych polimerów (liczby i długości ramion gwiazdy) i uzyskanie małej dyspersji mas molowych. Odpowiedni dobór parametrów strukturalnych (rodzaju rdzenia, ilości i długości ramion oraz, w wypadku gwiazd kopolimerowych, składu ramion) pozwolił na uzyskanie polimerów o różnych właściwościach: od rozpuszczalnych w wodzie po polimery termoczułe o różnych wartościach temperatury zmętnienia ich roztworów wodnych. Strukturę gwiazd skorelowano z ich termoczułością.

EN

Two kinds of termosensitive star polymers have been synthesized: stars with arms of poly(2-ethyl-2-oxazoline) and stars with arms of poly(tert-butyl glycidyl ether)-b-(polyglycidol). Under applied polymerization methods (living anionic and living cationic polymerization) the topology of the obtained polymers (number and length of star arms) have been controlled and low molar mass dispersities achieved. By the proper choice of structural parameters (nature of the core and the arms and, in the case of copolymer stars, the composition of the arms) polymers ranging from water soluble to termosensitive polymers of controlled cloud point temperature in water have been obtained. The star structure has been correlated with their thermosensitivity.

11

Detekcja enzymów z wykorzystaniem macierzy polimer-substrat

Trzcińska R., Utrata-Wesołek A., Suder P., Dworak A., Silberring J., Trzebicka B.

Engineering of Biomaterials

|

2011

|

Vol. 14, no. 109-111 spec. iss.

36

PL

Ocena aktywności enzymów jest kluczowym zagadnieniem w badaniu kinetyki reakcji enzymatycznych i inhibicji. Ostatnio, macierze polimerowo-peptydowe, gdzie peptyd jest specyficznym substratem dla enzymu wzbudzają coraz większe zainteresowanie wśród biochemików. W połączeniu z czułymi metodami detekcji takimi jak spektrometria mas i fluorescencja macierze mogą znaleźć zastosowanie jako niezwykle użyteczne narzędzia do detekcji enzymów i oceny ich aktywności w diagnostyce klinicznej. Macierze peptydowe składają się z powierzchni, na której immobilizowane są peptydy . Peptydy mogą być przyłączone bezpośrednio do sfunkcjonalizowanej powierzchni lub poprzez polimerowy linker. Obecność polimerowego linkera pomiędzy powierzchnią a peptydem przynosi wiele korzyści. Zastosowanie linkera z poli(tlenku etylenu) minimalizuje niespecyficzną adsorpcję biomolekuł na podłożu, zapewnia niskie tło w pomiarach fluorescencyjnych i ułatwia dostęp steryczny centrum aktywnego do peptydu. W niniejszej pracy koniugaty peptydów z poli(tlenkiem etylenu) zostały otrzymane na drodze syntezy na nośniku stałym metodą Fmoc. Otrzymane koniugaty immobilizowano na powierzchni krzemu zmodyfikowanej aminopropy lotrietoksy silanem. Powierzchnię scharakteryzowano techniką AFM i zbadano jej kąt zwilżania. Tak otrzymane macierze peptydowe poddano inkubacji z enzymami a produkty reakcji analizowano za pomocą techniki ESI MS.

EN

Enzyme assays are methods for measuring enzymatic activity, they are vital to study enzyme kinetics and enzyme inhibitors. Recently, polymer-peptide arrays where the peptide is specific substrate for the enzyme have attracted high attention. Such arrays can be applied as invaluable tools for enzyme recognition when connected to fluorescence or mass spectrometry detection. Peptide arrays consist of peptides immobilized on solid support directly or through polymeric linker. It w as shown that the presence of poly(ethylene oxide) as a linker between surface and the peptide offers many advantages. It minimizes non-specific binding of biomolecules on the surface, provides low background in fluorescence measurement, avoids steric hindrance , and thus makes linked peptide fully accessible the active site of an enzyme. In this work, conjugate of peptide and poly(ethylene oxide) were synthesized on the Tentagel resin using solid phase Fmoc chemistry, and then covalently immobilized by grafting-to method on the silica surface. Silica plates before grafting were modified by 3-aminopropy ltriethoxy silane and characterized by AFM and contact angel measurement. The obtained peptide arrays were incubated with enzymes and products of these reactions were analyzed by ESI MS.

12

Nanocząstki o strukturze rdzeń-powłoka do enkapsulacji i transportu peptydów

Robak B., Weda P., Kozak R., Silberring J., Trzebicka B., Dworak A.

Engineering of Biomaterials

|

2010

|

Vol. 13, no. 99-101

100--101

13

Ti02 photoinduced processes in environmental purification

Mańczyk K., Trzebicka B., Malaga K., Dworak A.

Polish Journal of Applied Chemistry

|

2009

|

Vol. 53. nr 4

323-336

EN

The article presents and reviews up to date the properties and application areas of photocatalytic TiO:. The focus is on mechanisms responsible for the formation of self cleaning surfaces, superhydrophilic layers, deodorizing effect, dirt mineralization, sterilization of water and air purification. The review demonstrates that the two most promising and cost-effective purification processes involving TiO; are photocatalysis and photoinduced superhydrophilicity.

14

Polimery wrażliwe na bodźce. Cz. 2, Zastosowanie

Utrata-Wesołek A., Trzebicka B., Dworak A.

Polimery

|

2009

|

T. 54, nr 5

334-341

PL

W publikacji (stanowiącej II cz. pracy przeglądowej dotyczącej polimerów wrażliwych na bodźce) przedstawiono możliwości zastosowania układów polimerowych reagujących na zmiany temperatury i pH. Szczegółowo omówiono następujące kierunki wykorzystania tego rodzaju materiałów: systemy kontrolowanego uwalniania substancji biologicznie aktywnych, hodowla i uwalnianie komórek, bioreaktory oraz budowa zaworów i czujników.

EN

The paper is the second part of a review concerning stimuli-sensitive polymers. In this part the possible applications of polymers sensitive to temperature or pH are presented. The following application directions of such materials are discussed in detail: systems of controlled release of biologically active substances, cell culture and release, bioreactors, constructions of valves and sensors.

15

Powłoki ochronne antygraffiti

Mańczyk K., Mańczyk Kr., Trzebicka B., Dworak A.

Polimery

|

2008

|

T. 53, nr 11-12

830-835

PL

Na podstawie literatury omówiono zagadnienia związane ze zjawiskiem graffiti i ochroną przed atakami graffiti. Zwięźle opisano techniki nanoszenia graffiti i materiały do tego wykorzystywane. Przedstawiono sposoby zapobiegania powstawaniu wymalowań oraz ich usuwania z różnych (np. porowatych lub nieporowatych) powierzchni. Szczegółowo zaprezentowano wyroby lakierowe tworzące powłoki antygraffiti, uwzględniając przy tym kierunki ich zastosowań oraz metody usuwania graffiti z podłoży zabezpieczonych takimi wyrobami.

EN

The problems concerning graffiti phenomenon (Fig. 1 and 2) were discussed on the basis of literature review. The techniques of graffiti spread and materials used were described shortly. The methods of protection against graffiti and their removal from various surfaces (e.g. porous or nonporous) were presented. The varnishes forming anti-graffiti coatings were presented in detail. Directions of their applications as well as the methods of graffiti removal from substrates protected with such varnishes were discussed (Table 1).

16

Polimery wrażliwe na bodźce (I)

Utrata-Wesołek A., Trzebicka B., Dworak A.

Polimery

|

2008

|

T. 53, nr 10

717-724

PL

W ostatnich latach dużym zainteresowaniem cieszą się polimery wrażliwe na bodźce środowiska np. temperaturę, pH, światło czy obecność substancji biochemicznych. Polimery te, zwane również "inteligentnymi" mają duże znaczenie naukowe i technologiczne. Potencjalne, a także często już realizowane zastosowania wrażliwych na bodźce polimerów sięgają prób konstrukcji "nano-" i "mikrourządzeń" wykorzystywanych do transportu leków, bioseparacji, jako czujniki i człony wykonawcze i wiele innych. Praca przeglądowa dotyczy wrażliwych na bodźce polimerów i ich zastosowania. W pierwszej części opisane zostaną podstawy dotyczące zachowania polimerów pod wpływem działania temperatury i pH. Przegląd zawiera też podstawowe informacje dotyczące polimerów reagujących na inne bodźce (światło, obecność substancji biochemicznych) oraz na więcej niż jeden bodziec. Kolejna część pracy przeglądowej poświęcona będzie możliwości potencjalnego zastosowania polimerów wrażliwych na bodźce w różnych dziedzinach.

EN

In recent years much interest has been focused on the materials that respond to external stimuli such as temperature, pH, light or presence of biochemical compounds. So called stimuli-sensitive ("smart" or "intelligent") structures are of significant scientific and technological importance. They are used to construct devices, also nano- and microdevices for a variety of applications in the delivery of therapeutics, tissue engineering, bioseparation, sensors or actuators and many others. This review focuses on the stimuli-sensitive polymers and their potential application. In the first part the fundamentals of the behavior in solution of temperature and pH sensitive polymer materials are discussed. Basic information on other stimuli responsive polymers (photo- and biochemical sensitive systems, dual sensitive polymers) are also given. The next paper will be devoted to the application of stimuli-sensitive polymer materials in various areas.

17

Czekając na benzynę z węgla

Kozłowski E., Czchowska-Kozłowska D., Dworak A., Krop E.

Karbo

|

2007

|

Nr 1

2-6

PL

Głos w dyskusji o potrzebie oraz technicznych i ekonomicznych możliwościach powrotu do projektu produkcji w Polsce paliw płynnych z węgla. Dyskusją objęto kwestie związane z technicznymi i ekonomicznymi uwarunkowaniami budowy przemysłowych instalacji przerobu węgla oraz dystrybucją otrzymywanych produktów. Zwrócono uwagę na konieczność odtworzenia zaplecza badawczego oraz przygotowania kadry inżynierskiej koniecznej do uruchomienia i eksploatacji planowanych instalacji.

EN

A contribution to the discussion concerning the technological and economical aspects of the comeback to the processing of coal to liquid fuels in Poland. The problems related to the construction of a commercial plant and the distribution of the future products are discussed. The necessity of the reconstruction of the of the research scientific background and training of the engineers, necessary for construction and operation of the plant is also mentioned.

18

Polimery gwiaździste z rozgałęzionymi rdzeniami poli[p-(halogenometylo)styrenowymi]

Kowalczuk-Bleja A., Sierocka B., Trzebicka B., Dworak A.

Polimery

|

2005

|

T. 50, nr 7-8

555-561

PL

Przedstawiono metody otrzymywania polimerów gwiaździstych o strukturze typu rdzeń/powłoka. Rdzeń stanowił poli[p-(chlorometylo)styren] [poliPCMS, wzór (I)] lub poli[p-(jodometylo)styren] (poliPJMS). Syntezę poliPCMS prowadzono metodą polimeryzacji rodnikowej z przeniesieniem atomu (Atom Transfer Radical Polymerization - ATRP), a poliPJMS uzyskano (po raz pierwszy) metodą polimeryzacji rodnikowej z degeneratywnym przeniesieniem łańcucha (Schemat A). PoliPCMS wykorzystano jako rdzeń do otrzymywania metodą "arm-first" w wyniku reakcji Wiliamsona amfifilowych polimerów gwiaździstych z ramionami z poli(tlenku etylenu) (PEOX) o różnej masie molowej [równanie (2)]. Rdzenie poliPJMS zastosowano jako prekursory w metodzie "core-first" uzyskując dobrze zdefiniowane polimery gwiaździste z ramionami poli(akrylanu t-butylu) (PAKTB), polistyrenu [PS, równanie (4)] oraz kopolimerów PS-blok-PAKTB [równanie (5)]. Polimery gwiaździste scharakteryzowano metodą chromatografii żelowej z wielokątowym rozproszeniem światła laserowego (Gel Permeation Chromatography/Multi-Angle Laser Light Scattering - GPC-MALLS) oraz spektroskopii 1H NMR i 13C NMR.

EN

Methods of preparation of core/shell type star-shaped polymers have been presented. The core was either poly[p-(chloromethyl)styrene] [poliPCMS, Formula (I)] or poly[p-(iodomethyl)styrene] [poliPJMS, Formula (II)]. PoliPCMS was synthesized by atom transfer radical polymerization (ATRP) while poliPJMS has been obtained first time via radical polymerization with degenerative chain transfer (Scheme A). PoliPCMS has been used as a core to obtain amphiphilic star-shaped polymers with arms made of poly(ethylene oxide) (PEOX) of different molar mass [equation (2)], in a Williamson reaction by the "arm-first" method. PoliPJMS core has been used as a precursor in "core-first" method to obtain well defined star-shaped polymers with the arms made of poly(t-butyl acrylate) (PAKTB), polystyrene [PS, equation (4)] or copolymers PS-block-PAKTB [equation (5)] using the iodine mediated degenerative chain transfer polymerization. Star-shaped polymers have been characterized using gel permeation chromatography/multi-angle laser light scattering (GPC-MALLS) (Fig. 1 and 2, Tables 1-3) and 1H NMR and 13C NMR spectroscopy.

19

Nowe termowrażliwe reaktywne polietery oparte na glicydolu

Dworak A., Trzebicka B., Wałach W., Utrata A.

Polimery

|

2003

|

T. 48, nr 7-8

484-489

PL

Artykuł stanowi podsumowanie dotychczasowych prac Autorów nad wykorzystaniem glicydolu (2,3-epoksypropano-lu-1) do otrzymania reaktywnych amfifilowych polieterów charakteryzujących się w roztworach wodnych dolną krytyczną temperaturą rozpuszczalności (LCST). Omówiono syntezy liniowych i grzebieniowych homopolimerów glicydolu. Przedstawiono dwie metody syntezy takich polimerów o regulowanym stosunku fragmentów hydrofilowych do fragmentów hydrofobowych. Pierwsza z nich polega na estryfikacji homo-polimeru glicydolu bezwodnikiem octowym i prowadzi do bezładnych termowrażliwych kopolimerów glicydolu z octanem glicydolu. Druga opiera się na uzyskiwaniu w procesie anionowej żyjącej kopolimeryzacji kopolimerów triblokowych zawierających centralny hydrofilowy blok poli(tlenku etylenu) (PEOX) i dwa boczne hydrofobowe bloki poli(acetalu glicydolu) (PAG1). W dwóch szeregach kopolimerów blokowych różniących się masami molowymi poszczególnych bloków zbadano wpływ stosunku EOX/AG1 na wartość Tc (temperatury zmętnienia roztworu) tych termowrażliwych produktów.

EN

The article summarizes the present research works of authors on application of glycidol [(2,3-epoxypropanol-1), see equation (1)] to obtain the reactive amphiphilic polyethers showing the lower critical solution temperature (LCST) in aqueous solutions. The conditions of the syntheses of linear and comb- like glycidol homopolymers; [equations (2)-(5)] have been discussed. Two basic methods of the synthesis of the polymers with controlled ratio of hydrophilic and hydrophobic segments were presented. The first one is an esterification of glycidol homopolymer with acetic anhydride [equation (7)] and leads to random thermo-sensitive copolymers of glycidol with glycidol acetate (Table 2). The other method let obtain, in the process of anionic living copolymerization, triblock copolymers containing the central hydrophilic block of polyethylene oxide (PEOX) and two hydrophobic side blocks of polyglycidol acetal (PAGI) [equation (8), Table 3]. The effect of EOX/AGI ratio on LCST value (Fig. 1) of these thermo-sensitive products was investigated for two series of block copolymers differing with molar masses of particular blocks.

20

Polymerization of phenyloxazoline initiated with hyperbranched poly[p-(chloromethyl)styrene]

Bosowska K., Kowalczuk A., Trzebicka B., Dworak A., Justyńska J.

Zeszyty Naukowe. Chemia / Politechnika Śląska

|

2001

|

z. 146

63-66

EN

Highly branched poly[p-(chloromethyl)styrene], obtained via self condensing vinyl polymerization using ATRP mechanism, was used to initiate the polymerization of 2-phenyl-2-oxazoline. After the chloride counter ion was replaced with the less nucleophilic triflate anion, star polymer of core-shell structure, with branched poly[p-(chloromethyl)styrene] core and linear poly(2-phenyl-2-oxazoline) arms, were obtained.