Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zmiany rzeźby klifu w rejonie Ustki jako efekt warunków litologicznych oraz procesów ekstremalnych i przeciętnych

Florek W., Kaczmarzyk J., Majewski M., Olszak I. J.

Landform Analysis

|

2008

|

Vol. 7

53--68

PL

Od ponad ośmiu lat autorzy prowadzą badania, których celem jest określenie tempa zmian klifu i plaży w cyklach sezonowych i w wieloleciu, z uwzględnieniem roli ekstremalnych zjawisk hydrodynamicznych. Do celów prowadzonych prac należy także zaliczyć weryfikację dotychczasowych poglądów na temat znaczenia poszczególnych czynników decydujących o tempie i charakterze zmian nadbrzeża (budowa geologiczna, warunki hydrodynamiczne, czynniki antropogeniczne i in.). Autorzy realizują swoje cele badawcze głównie poprzez pomiary geodezyjne wybranych profili klifowych, a także rozpoznanie budowy geologicznej klifów, rejestrację mezo- i mikroform klifowych i plażowych oraz analizę danych meteorologicznych i hydrologicznych. Obserwacje autorów wskazują, że procesy abrazji i procesy masowe nie „konkurują” ze sobą w formowaniu strefy nadbrzeża, a tworzą swoistą sekwencję, w której abrazja związana ze sztormami i wysokimi stanami morza prowadzi do „wystromienia” klifu, zaś rola procesów stokowych (obrywania, osypywania i osuwania) ujawnia się w okresach bezsztormowych i prowadzi do „wygładzenia” profilu klifu. Stwierdzono też, że duże sztormy, które wystąpiły późną jesienią 2004 r., a także w sezonach 2005/06 i 2006/07, wpłynęły na uaktywnienie klifów w dziewięciu z dziesięciu badanych profili, jednak zakres zaobserwowanej abrazji jest dużo mniejszy od oczekiwanego.

EN

Monitoring of cliff cross profile changes in the Ustka area have been carried out by the authors for more than 8 years. The aim of the project has been to verify the validity of the model suggested by different authors before, who described patterns of cliff development in the area. For example, certain observations on the South Baltic cliffs have led to the preliminary conclusion that the role played by geological conditions and related hydrogeological features in differentiating rates of cliff evolution is more important than assumed so far. The measurements in the controlled cliff profiles have yielded the following results: – beaches are the most dynamic areas in the onshore part. They undergo periodical changes, accreting from spring to summer and being eroded in autumn and winter; – upper sections of the cliffs, typically built of aeolian sand, are least resistant. Hence, they are subject to mass movement, particularly in summer, under impact of vacationers. As a consequence, sandy taluses and aprons form in the depositional area near the cliff base; – toes of landslide tongues in Poddąbie and Dębina are now being progressively abraded. The slide in Dębina was reactivated during winter seasons 2005/2006 and 2006/2007, causing further enlargement of the landslide niche; – after extreme storms beach accretion takes place in coastal sections located eastward from the most abraded cliffs, e.g. between Rowy and Czołpino, east from the landslide-affected areas at Poddąbie and Dębina. In the 2005–2007 period a significant increase in beach width has been observed. Nevertheless, it is difficult to offer serious conclusions at this stage, particularly because a series of big storms has not occurred recently. Detailed measurements described in this paper will be supplemented by detailed analysis of the geological structure of cliffs and of geomorphology and geology in offshore area.

2

Wykorzystanie anomalii zawartości izotopów 238U, 232Th i 40K oraz naturalnego promieniowania elektromagnetycznego do wyznaczania przebiegów uskoków tektonicznych

Jaśkowski B., Kasprzyk A., Olszak I. J.

Landform Analysis

|

2008

|

Vol. 9

351--356

3

Wpływ rzeźby terenu na rozmieszczenie osad neolitycznych na Pojezierzu Starogardzkim

Olszak I. J.

Landform Analysis

|

2008

|

Vol. 9

309--313

4

Stratygrafia i litologia mineralnych osadów występujących w klifach środkowej części polskiego wybrzeża Bałtyku

Olszak I. J., Florek W., Seul C., Majewski M.

Landform Analysis

|

2008

|

Vol. 7

113--118

PL

Korzystając z dawnych i nowych opracowań geologicznych oraz własnych danych petrograficznych i stratygraficznych, autorzy przedstawili swoje poglądy na temat litologii i wieku osadów mineralnych budujących klify pomiędzy Jarosławcem a Dębiną. Najnowsze dane odbiegają od zakorzenionych w literaturze poglądów.

EN

New views about lithology and age of deposits building coastal cliffs between Jarosławiec and Dębina, diverging from the models rooted in the literature, are presented by the authors. The revision is based on critical re-assessment of older and more recent geological reports and new results of petrological and stratigraphic research. The oldest glacial deposit exposed in cliff sections is grey till. Petrological data and TL dating results indicate clearly that it was deposited during the Świecie stadial. At Jarosławiec site, the till is enriched in Tertiary organic material and divided into two layers based on colour. However, petrology and TL age determinations do not differ between these layers. In the cliffs investigated, as well as in the other coastal cliffs in the eastern Pomorze region, older tills do not occur. Likewise, tills from the main stage of the last glaciation have not been recognized. The Świecie stadial till is overlain by outwash, glacilimnic and limnic deposits, the latter dated for the Grudziądz interstadial. Almost everywhere the near-surface layer is built of late Holocene aeolian sand with palaeosols.

5

Górnoholoceńskie i współczesne formy i osady pozakorytowe w dolinie środkowej Wieprzy

Kaczmarzyk J., Florek W., Olszak I. J.

Landform Analysis

|

2008

|

Vol. 7

80--94

PL

Celem autorów było rozpoznanie osadów pozakorytowych w dolinie środkowej Wieprzy i możliwie dokładne określenie ich wieku oraz miejsc i warunków ich akumulacji na równinie zalewowej. Zastosowano przy tym zestaw metod geomorfologicznych i geologicznych odnoszących się do analizy form występujących na równinie zalewowej i i budujących je osadów.Wcelu określenia ich wieku wykorzystano datowania radiowęglowe, datowania archeologiczne i w odniesieniu do osadów mineralnych – metodę termoluminescencyjną. Analizom poddano osady basenu powodziowego, osady wypełniające różnowiekowe paleomeandry oraz subfosylne i współczesne osady pozakorytowe.

EN

The aim of the study has been to recognize overbank deposits in the middle Wieprza valley, including their precise dating and assessment of local conditions of sedimentation. It is based on geomorphological and geological research of floodplain landforms and deposits. Ages have been determined using radiocarbon method, archaeological dating and, for minerogenic deposits, TL dating. Analyses have been performed on floodplain basin deposits, palaeomeander infills, and subfossil and recent overbank deposits. The studied palaeomeanders have variable infills from various periods of the Sub-Atlantic. They are accompanied by diversified point bar deposits. Floodplain basin deposits have a similar, Sub-Atlantic age. Both types of deposits are overlain by flood deposits, which have accumulated since the early Middle Ages. Contemporary flood deposits of the Wieprza river differ from the sub-fossil ones through more restricted occurrence, resultant from channelization and channel incision. Therefore, in comparison to the pre-channelization period, the extent of floods is smaller and does not encompass the entire Holocene floodplain. Flood overbank deposits form only in the immediate vicinity of the channel.

6

Dodatnie anomalie izotopów promieniotwórczych 238U, 232Th i 40K w strefie paleozoicznego uskoku mójczańskiego w Górach Świętokrzyskich

Kowalski J. B., Olszak I. J.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 6

492-497

PL

W pracy zaprezentowano wyniki badań geologiczno-strukturalnych, morfologicznych i chronostratygraficznych. Wyniki te wskazują na neotektoniczną i współczesną aktywność waryscyjskiego, odwróconego uskoku mójczańskiego, położonego pośród trzonu paleozoicznego Gór Świętokrzyskich w północnej, brzeżnej strefie antyklinorium chęcińsko-klimontowskiego. Stwierdzono, że w osadach przypowierzchniowych bezpośredniej strefy uskokowej występuje podwyższona (nawet pięciokrotnie) koncentracja izotopów 238U, 232Th i 40K względem ich przeciętnych wielkości notowanych w podobnych osadach regionu świętokrzyskiego i Polski. Ta koncentracja naturalnych radionuklidów ma związek z wodami juwenilnymi lub reliktowymi, przenikającymi ku powierzchni systemem odnawianych neotektonicznie i współcześnie głębokich szczelin uskokowych. Sformułowano także przypuszczenie, że mineralizacja wody pierwiastkami zarejestrowanych izotopów zachodziła poniżej powierzchni morfologicznej w głębokiej strefie młodopaleozoicznych intruzji magmy diabazowej i lamprofirowej. Zasugerowano ponadto potrzebę przemyślenia, czy dodatnie anomalie promieniotwórcze w osadach detrytycznych ponad starymi uskokami, mogą być, obok metod klasycznej identyfikacji, dodatkowym wskaźnikiem przemawiającym za ich młodą i współczesną reaktywacją.

EN

All the morphological, stratigraphical, and structural geology studies seem to indicate a neotectonic and Recent tectonic activity of the Variscan Mójcza reverse fault from the Palaeozoic core of the Holy Cross Mountains,a marginal zone of the Chęciny-Klimontów anticlinorium. In the subsurface sediments of the very fault zone, the concentrations of the U, ' Th, K radionuclides are higher, even five times, than the average concentrations in the coeval strata from the Holy Cross Mountains and Poland. These concentrations of radionuclides seem to be connected with juvenile or relic waters migrating toward the Earth surface through a system of deep fault fissures rejuvenated due to neotectonic and Recent tectonic activity. Enrichment in concentrations of the radionuclides is suggested to have occurred in the deep zone of the Late Palaeozoic diabase and lamprophyre intrusions. The results raise a question whether positive anomalies (enrichment) in concentrations of radionuclides in terrigenous sediments near ancient faults might be a new evidence, apart from classical ones, for the Recent reactivation of faults.