W artykule przedstawiono problematykę eksploatacji cienkiego złoża rud miedzi w kopalni Polkowice-Sieroszowice. Na tle warunków geologiczno-górniczych w piętrze A5 pola A kopalni przedstawiono analizę wyników badań i obserwacji zachowania się górotworu podczas doświadczalnej eksploatacji złoża o miąższości do 2 m systemem ścianowym, z zastosowaniem mechanicznego urabiania złoża w ubierce A5/1, w okresie od marca 2013 r. do października 2014 r.
EN
The paper discusses the issue of thin copper ore deposit mining in Polkowice-Sieroszowice mine. Taking into consideration the geological and mining conditions in A5 level of A field, the analysis of results of tests and monitoring the rock-mass behavior during the experimental mining of up to 2 m thick deposit using long-wall system with the mechanical breaking in A5/1 open end from March 2013 to October 2014, was presented.
Do niedawna w kopalniach rud miedzi głównym zagrożeniem naturalnym, warunkującym prowadzenie robót górniczych, było występowanie wysokoenergetycznych wstrząsów sejsmicznych. Większość z pól, w których prowadzone jest obecnie wydobycie, zaliczone jest do II i III stopnia zagrożenia tąpaniami. Po udostępnieniu obszarów złoża na głębokości przekraczającej 1000 m, w kopalniach KGHM Polska Miedź S.A. ujawniło się nowe zagrożenie naturalne, jakim jest występowanie gazów szkodliwych, głównie siarkowodoru. Aktualnie, w kopalni „Polkowice-Sieroszowice", eksploatacja złoża rud miedzi odbywa się w 13 oddziałach górniczych, przy czym zagrożenie gazowe występuje tylko w dwóch, a mianowicie w G-62 i G-63. W wymienionych oddziałach stężenia siarkowodoru stwierdzane są głównie w przestrzeniach zrobowych, co łączy się z potencjalną możliwością przedostawania się gazów do wyrobisk. Stosowny system przewietrzania oraz wydatki powietrza doprowadzane do frontów eksploatacyjnych skutecznie eliminują możliwość wystąpienia niedopuszczalnych stężeń w przestrzeniach roboczych, w których zatrudniani są pracownicy. W celu zapewnienia pełnego bezpieczeństwa pracownikom zatrudnionym w ww. oddziałach, wprowadzono monitoring indywidualny oraz nakaz stosowania środków ochrony indywidualnej, tj. półmasek przeciwgazowych i okularów ochronnych. W wyniku wstrząsu wysokoenergetycznego, którego epicentrum zlokalizowano w przestrzeni roboczej piętra F2W oddziału G-63, stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych stężeń w pobliżu miejsca lokalizacji wstrząsu. W artykule opisano dotychczasowe działania profilaktyki zagrożenia gazowego oraz przedstawiono pierwsze wnioski z prowadzenia eksploatacji złoża rud miedzi w warunkach współwystępowania zagrożeń tąpaniami i gazami szkodliwymi.
EN
Until recently the main natural hazard in copper ore mines determining mining activities was high-energy seismic bursts occurrence. Most of the panels within which excavation is currently carried out belong to II and III degree of rock bursts hazard. After developing parts of the deposit located over 1000m below surface level in the mines of KGHM a new natural hazard occurred, which is presence of harmful gases, mainly hydrogen sulphide. At present in „Polkowice-Sieroszowice" mine exploitation of the copper ore deposit is carried out in 13 mining sections, but gas hazard occurs only in two of them — G-62 and G-63 mining sections. In the two mining sections, the hydrogen sulphide concentration is found mainly in goaf areas, which means there is a possibility of gases penetration into headings. Gas sources are identified as small emanations from fissures formed in uncovered roof plains, as the result of liquidation of the mined out areas and occasionally in working zone of the front. However, a proper ventilation system and amounts of air directed to excavation fronts successfully eliminate the possibility of impermissible concentrations occurrence in workspaces where workers are employed. In order to ensure full safety for workers employed in the above mentioned mining section, individual monitoring as well as order to use means of individual protection, that is anti-gas half-masks and protective goggles, were introduced. As the result of a high-energy rock burst, whose epicentre was located in the workspace of F2W sub-panel of G-63 mining section, exceeding of permissible concentration was found near the rock burst location. This paper describes the so far applied gas hazard prevention measures and shows first conclusions regarding the copper ore deposit exploitation in the conditions of coexisting rock bursts and harmful gas hazards.
W ZG "Polkowice-Sieroszowice" stosowany jest wielostopniowy system przeciwdziałania zawałom stropu na etapach doboru obudowy, prowadzenia eksploatacji oraz likwidacji wyrobisk. Jednym z najskuteczniejszych sposobów zapewnienia bezpieczeństwa są kontrole stateczności stropu dokonywane przez osoby dozoru ruchu, na których podstawie podejmuje się decyzje o działaniach profilaktycznych: wzmocnienie, przebudowa, wyłączenie z ruchu. W systemach komorowo-filarowych utrzymywanie stateczności wszystkich wyrobisk eksploatacyjnych za "wszelką cenę", jest nieuzasadnione ekonomicznie i nie powoduje wzrostu bezpieczeństwa dla załogi.
EN
In "Polkowice-Sieroszowice" copper ore mine, at almost every step of mining process such as: support selection, mining, roof stability control and drawing off mine workings, the multistage system to counteract roof caving events is applied. One of the most effective ways to provide work safety is the roof stability control made by mining officers. The results of such controls are used to decide what the following preventive action should be taken: strain hardening, reconstruction or exclusion from mining. In the room-and-pillar mining methods keeping the stability of all workings during mining operations 'at any cost' is economically unfounded and does not improve the work safety.
Pole G kopalni Polkowice-Sieroszowice znajduje się w tzw. rejonie Polkowice-Wschodnie, gdzie po zlikwidowaniu szybów P-III, P-IV, do wyeksploatowania pozostały zasoby do tej pory uwięzione w utworzonym dla nich filarze ochronnym. W latach 2007-2010 wybierane złoże znajdowało się w części należącej do pola G. Obszar tego pola z racji parametrów wytrzymałościowych skał zaliczony jest do III stopnia zagrożenia tąpaniami i występuje w nim faktyczne wysokie zagrożenie. W końcowej fazie eksploatacji tego pola, w związku z zaistniałymi tąpnięciami i wypadkami, kopalnia została zmuszona do prowadzenia eksploatacji frontem przesuwającym się w kierunku na zroby. W związku z utrzymującym się bardzo wysokim zagrożeniem tąpaniami podjęto próbę zmniejszenia zagrożenia poprzez zastosowanie dostosowanych do istniejących warunków specjalnych i dotąd niestosowanych środków profilaktycznych. Były nimi jednocześnie zastosowane filary technologiczne o bardzo małej smukłości, głębokie naruszanie robotami strzałowymi zwięzłych piaskowców w spodku wyrobisk oraz lokowanie w części wyrobisk eksploatacyjnych urobku (rudy) w celu zmniejszenia deformacji nad przestrzenią wybraną. Dzięki stosowanej profilaktyce oraz bieżącym zmianom projektowym udało się w sposób bezpieczny wykonać rozcinkę upodatniającą resztkę calizny w polu G.
EN
The G mining area of Polkowice -Sieroszowice mine is located in so called Polkowice-Wschodnie region, where after the shafts P-III, P-IV liquidation, were left for excavation reserves until now bound in created for them protective pillar. In the years 2007-2010 the excavated deposit was located within the G mining area. This mining area is marked with the III degree of seismic activity/ rock burst hazard and the existing hazard is really high. In the final stage of this mining area excavation due to the occurred rock bursts and accidents, the mine was forced to excavate with the exploitation front moving towards the goaf area. Because of the very high rock bursts hazard some means were undertaken to decrease the hazard by using special and not used until now means of prevention. These were the simultaneously implemented: very thin technological pillars, deep breaking of the compact sandstones in the floors of the headings by blasting works, as well as locating ore (backfilling) in some of the excavation headings to limit the deformation over the mined out area. Thanks to the used means of prevention and current designing changes it was possible to do the panelling for the rest of the deposit in the G mining area.
W kopalni Polkowice-Sieroszowice 25% metalu (Cu) wydobywane jest ze złoża o miąższości do 1,5 m. Eksploatacja taka odbywa się niskimi maszynami albo z przybierką skały płonnej. Dla uzyskania rudy bez zanieczyszczeń stosuje się technologię selektywnej eksploatacji oraz specjalnie opracowane odmiany systemów filarowo-komorowych. Wdrażane systemy: komorowo-filarowy jednoetapowy, jednofazowy z ugięciem stropu (J-JUG-PS) oraz z podsadzką suchą dla uzyskania wtórnej równowagi geomeclianicznej (J-UGS-PS) mogą sprzyjać ograniczeniu zagrożenia tąpaniami i zawałami bądź też utrudniać zastosowanie niektórych znanych metod zwalczania tych zagrożeń.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.