Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Management of surplus electricity production from unstable renewable energy sources using Power to Gas technology

Komorowska A., Gawlik L.

Polityka Energetyczna

|

2018

|

T. 21, z. 4

43--64

EN

Increasing the share of energy production from renewable sources (RES) plays a key role in the sustainable and more competitive development of the energy sector. Among the renewable energy sources, the greatest increase can be observed in the case of solar and wind power generation. It should be noted that RES are an increasingly important elements of the power systems and that their share in energy production will continue to rise. On the other hand the development of variable generation sources (wind and solar energy) poses a serious challenge for power systems as operators of unconventional power plants are unable to provide information about the forecasted production level and the energy generated in a given period is sometimes higher than the demand for energy in all of the power systems. Therefore, with the development of RES, a considerable amount of the generated energy is wasted. The solution is energy storage, which makes it possible to improve the management of power systems. The objective of this article is to present the concept of electricity storage in the form of the chemical energy of hydrogen (Power to Gas) in order to improve the functioning of the power system in Poland. The expected growth in the installed capacity of wind power plants will result in more periods in which excess energy will be produced. In order to avoid wasting large amounts of energy, the introduction of storage systems is necessary. An analysis of the development of wind power plants demonstrates that the Power to Gas concept can be developed in Poland, as indicated by the estimated installed capacity and the potential amount of energy to be generated. In view of the above, the excess electricity will be available for storage in the form of chemical energy of hydrogen, which in turn can be used to supply gas distribution networks, generate electricity during periods of increased electricity demand, or to refuel vehicles.

PL

Zwiększenie udziału produkcji energii ze źródeł odnawialnych (OZE) odgrywa kluczową rolę w zrównoważonym i bardziej konkurencyjnym rozwoju sektora energii. Wśród odnawialnych źródeł energii największy wzrost można zaobserwować w przypadku wytwarzania energii słonecznej i wiatrowej. Należy zauważyć, że OZE są coraz ważniejszym elementem systemów elektroenergetycznych i że ich udział w produkcji energii będzie nadal wzrastał. Z drugiej strony rozwój niestabilnych źródeł wytwarzania (elektrowni wiatrowych i fotowoltaiki) stanowi poważne wyzwanie dla systemów energetycznych, ponieważ operatorzy niekonwencjonalnych elektrowni nie są w stanie dostarczyć informacji o prognozowanym poziomie produkcji, a zapotrzebowanie na energię elektryczną jest często niższe od ilości energii wytworzonej w danym okresie. Dlatego wraz z rozwojem OZE tracona jest znaczna część wytworzonej energii. Rozwiązaniem jest magazynowanie energii, co pozwoliłoby na usprawnienie zarządzania systemami energetycznymi. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie koncepcji magazynowania energii elektrycznej w postaci energii chemicznej wodoru (Power to Gas) w celu poprawy funkcjonowania systemu elektroenergetycznego w Polsce. W związku z oczekiwanym wzrostem mocy zainstalowanej w elektrowniach wiatrowych należy się spodziewać, że w systemie będzie coraz więcej okresów, w których wytwarzana będzie nadwyżka energii. Aby uniknąć marnowania dużych ilości energii, konieczne jest wprowadzenie systemów magazynowania energii. Analiza rozwoju elektrowni wiatrowych pokazuje, że koncepcja Power to Gas może być rozwijana w Polsce, o czym świadczy szacowana moc zainstalowana i potencjalna ilość energii do wygenerowania. W związku z nadwyżką energii elektrycznej będzie dostępna do magazynowania w postaci energii chemicznej wodoru, która z kolei może być wykorzystana do zasilania sieci dystrybucyjnych gazu, wytwarzania energii elektrycznej w okresach zwiększonego zapotrzebowania na energię elektryczną lub do tankowania pojazdów.

2

Zależność przedsiębiorstw okołogórniczych od sytuacji w górnictwie – badania ankietowe

Gawlik L., Pepłowska M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 97

43--55

PL

Podsektor górnictwa węgla kamiennego jest istotną gałęzią polskiego przemysłu. Można powiedzieć, że węgiel jest krajowym fundamentem surowcowym. Wynika to z faktu, że Polska jest liderem w Unii Europejskiej zarówno pod względem wydobycia węgla kamiennego, jak również jego wykorzystania do produkcji energii elektrycznej oraz ciepła. Wokół górnictwa węgla kamiennego, to jest przedsiębiorstw, których celem jest wydobywanie surowca, powstało i rozwinęło się wiele firm, których działalność zależy od kondycji firm górniczych i współpracy z nimi: handlowych, usługowych i doradczych, nazywanych przedsiębiorstwami okołogórniczymi. Niniejszy artykuł omawia wyniki badań ankietowych przedsiębiorstw okołogórniczych, takich jak: producenci maszyn i urządzeń górniczych, przedsiębiorstwa usługowe powiązane z górnictwem oraz placówki naukowo-badawcze i projektowe o profilu związanym z górnictwem, w których oceniono stopień ich zależności od przedsiębiorstw górniczych. Za miarę kondycji przedsiębiorstw okołogórniczych przyjęto wielkość płatności publicznoprawnych wnoszonych na rzecz budżetu państwa i budżetów lokalnych. Podniesiono problem wielkości strat dla finansów publicznych w wyniku znaczących ograniczeń przypływów finansowych z przedsiębiorstw górniczych. Badaniami ankietowymi objęto firmy zrzeszone w Górniczej Izbie Przemysłowo-Handlowej (GIPH). Na tej podstawie sformułowano wnioski dotyczące zależności przedsiębiorstw okołogórniczych od sytuacji podsektora górniczego.

EN

Coal mining is one of the most important sectors of the Polish industry. It can be said that the coal is a national raw material. This results in Poland being a pioneer in the European Union in terms of coal mining as well as its use in the production of electricity and heat. There are many companies in Poland which have been established and developed around the coal mining industry aimed at coal extracting. The operations of those companies depends on the condition of the mining companies and their cooperation with them: commercial, service and advisory, called referred to as “mining supporting companies”. The article focuses on the results of a survey carried out in mining supporting companies, such as mining machinery and equipment manufacturers, mining-related service companies and mining-related research and development institutions. The authors evaluated the relationship and dependence of those companies on the mining industry. It was assumed that the measure of the mining supporting companies condition is the overall quantity of public related payments contributed to the state budget and local budgets. In the article, the authors raised the problem of the size of losses for public finances, as a result of the significant limitations of financial flows from the mining companies. The surveyed companies are those associated with the Polish Mining Chamber of Industry and Commerce. As a result, the authors prepared conclusions regarding the dependence of the mining supporting companies on the situation of the mining subsector.

3

Gaz ziemny w zrównoważonym rozwoju krajowej gospodarki

Pepłowska M., Gawlik L.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 98

39--50

PL

Gaz ziemny w strukturze energetycznej wielu gospodarek świata odgrywa znaczącą rolę. w Polsce jego znaczenie jest stosunkowo niskie, ale w ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania tym surowcem. Celem pracy jest przedstawienie roli gazu ziemnego jako nośnika energii pierwotnej oraz określenie jego wpływu na zrównoważony rozwój i bezpieczeństwo energetyczne Polski. Istotna jest również kwestia rozwoju gospodarki krajowej. Rozważania teoretyczne skupiają się na najistotniejszych elementach cechujących rynek gazu ziemnego. w artykule zestawiono najważniejsze krajowe regulacje dotyczące rozwoju sektora gazowego w Polsce. Przedstawiono ilość posiadanych zasobów surowca, wysokość jego importu oraz kierunek, z którego surowiec trafia do kraju. Poruszono przy tym aspekty polityczne, jak i geograficzne w zakresie kierunków pozyskania gazu ziemnego. w artykule wskazano stopień oraz możliwości kierunków dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego. opisano również zagadnienie dotyczące istotności posiadania zasobów zgromadzonych w podziemnych magazynach oraz ich wielkość. Autorzy wskazują na wzrost zróżnicowania surowcowego w zakresie struktury produkcji energii elektrycznej oraz ciepła. Zwrócono uwagę na kierunek przejścia na paliwa proekologiczne.

EN

Natural gas plays a significant role in the energy structure of many world economies. Many of them are highly dependent on domestic resources exploitation, other on its deliveries from non-domestic directions. In Poland its importance was relatively low, but in recent years we can observe an increase of interest in this raw material. The aim of the paper is to present the role of natural gas as a primary energy carrier and to determine its impact on the sustainable development and energy security of Poland. The role of gas in the European Union restrictions and development of the domestic economy is also a point. Theoretical deliberations are focused on the most important features of the Polish natural gas market The article presents the most important national regulations concerning the development of the gas sector in Poland. The amount of natural gas resources are shown as well as indigenous production of the fuel and imports, including the directions from which natural gas is imported. Both political and geographical aspects of the directions of natural gas acquisition are discussed. The level and potential abilities of the diversification of the natural gas supply are discussed. The importance of gas storages in underground gas repositories is underlined. The authors point to the increase in the diversification of raw materials in the structure of electricity, heat production and the transition to pro-ecological fuels.

4

Analiza statystyczna zależności finansów przedsiębiorstw okołogórniczych od kondycji branży górnictwa węgla kamiennego

Pepłowska M., Gawlik L., Kryzia D.

Przegląd Górniczy

|

2017

|

T. 73, nr 11

15--22

PL

W artykule przybliżono tematykę firm powiązanych z funkcjonowaniem górnictwa węgla kamiennego. Analizowano przedsiębiorstwa usługowe pracujące na rzecz górnictwa, producentów maszyn i urządzeń górniczych, a także placówki naukowo- -badawcze i projektowe o profilu związanym z górnictwem. Bazując na przeprowadzonej ankiecie dla grupy przedsiębiorstw okołogórniczych należących do Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej, autorzy podjęli się przeprowadzenia analizy, która pozwoliła na wyciągnięcie wniosków dotyczących szerszej grupy takich przedsiębiorstw, których liczbę w skali kraju oszacowano na dwieście. Przeprowadzona analiza statystyczna wykazała stopień zależności funkcjonowania podsektora przedsiębiorstw okołogórniczych od stanu branży górnictwa węgla kamiennego. Bazując na wielkości należności publicznoprawnych, czyli podatków i danin ponoszonych przez przedsiębiorstwa okołogórnicze na rzecz skarbu państwa, województwa, powiatu lub gminy, zasymulowano wielkość strat jakie mógłby ponieść budżet państwa przy założeniu, że w Polsce nastąpi likwidacja branży górnictwa węgla kamiennego.

EN

This paper focuses on the presentation of the companies related to hard coal mining industry. The authors analyzed the mining supporting companies, such as mining machinery and equipment manufacturers, mining-related service companies and mining-related research and development institutions. The analysis was based on the survey of mining supporting companies belonging to the Polish Mining Chamber of Industry and Commerce. The results of this survey allowed to draw conclusions for wider range of those companies. The numbers of mining supporting companies in Poland were estimated at two hundred. The statistical analysis revealed the degree of dependence of the subsector of mining supporting companies on the condition of the hard coal mining industry. The value of the public related payments, including taxes and tributes, paid by mining supporting companies to the Exchequer, to the Province or to the Municipality was the basis for a simulation model. The results show an extent of losses for the state budget on the assumption that coal mining industry be liquidated.

5

Paliwa kopalne w krajowej energetyce – problemy i wyzwania

Gawlik L., Mokrzycki E.

Polityka Energetyczna

|

2017

|

T. 20, z. 4

5--25

PL

Surowce energetyczne są podstawą dla wytwarzania energii w formie ciepła i prądu na Ziemi. Obecne rozwiązania dotyczące konstrukcji bezpiecznych i ekonomicznych reaktorów jądrowych, jak również proces wykorzystania energii z odnawialnych źródeł energii, ponadto przyszłościowe rozwiązania otrzymywania czystej energii z wodoru, ogniw paliwowych i innych źródeł mają decydujący wpływ na zmianę tego tradycyjnego podejścia. Niemniej jednak, kopalne surowce energetyczne (ropa naftowa, gaz ziemny i węgiel) nie mają obecnie substytutów, które sprostałyby wymaganemu zapotrzebowaniu na energię. W artykule omówiono problemy i wyzwania związane z wykorzystaniem kopalnych paliw w energetyce polskiej. Przybliżono stan zasobów (bilansowych i przemysłowych) pierwotnych nośników energii: węgla kamiennego, węgla brunatnego, ropy naftowej, gazu ziemnego i metanu pokładów węgla. Zwrócono szczególną uwagę, że bardzo duże zasoby węgla kamiennego i brunatnego mogą i powinny być wykorzystywane w gospodarce kraju. Przeszkodą dla długoterminowego wykorzystania tych nośników w energetyce jest polityka energetyczno-klimatyczna Unii Europejskiej, która zdecydowanie zmierza do znaczącej redukcji emisji gazów cieplarnianych. Dokonano również omówienia stanu obecnego krajowej energetyki konwencjonalnej, jak również zarysu jej przyszłości. Zwrócono uwagę, że zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej będzie wymagało znacznego wysiłku inwestycyjnego zarówno w sektorze wytwórczym, jak i sieciowym. Artykuł zwieńcza omówienie problemów i wyzwań związanych z funkcjonowaniem krajowego sektora energii. Należy podkreślić, że nadszedł czas na podjęcie przez rząd strategicznych decyzji, dotyczących kształtowania przyszłej struktury paliwowej systemu wytwarzania energii. Polska musi w dalszym ciągu zmierzać w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, a rozwój zaawansowanych technologii ograniczających emisję i podniesienie efektywności energetycznej to właściwy kierunek działań.

EN

Energy resources are the basis for generating energy in the form of heat and electricity on Earth. Current solutions for the construction of safe and economical nuclear reactors, as well as the use of renewable energy, and future-oriented solutions for clean energy from hydrogen, fuel cells and other sources have a decisive impact on changing this traditional approach. Nevertheless, fossil fuels (petroleum, natural gas and coal) do not currently have substitutes to meet the required energy needs. The paper discusses the problems and challenges related to the use of fossil fuels in the Polish power sector. The amount of documented resources (balance and industrial) of primary energy carriers: hard coal, lignite, crude oil, natural gas and coal seam methane has been discussed. Particular attention has been paid to the fact that very large amounts of hard coal and lignite can and should be used in the economy of the country. The European Union’s energy and climate policy, which is strongly dedicated to a significant reduction of greenhouse gas emissions, is an obstacle to the long-term use of these energy carriers in the power industry. The current state of the conventional power industry as well as the outlook of its future have also been discussed. It has been pointed out that ensuring the security of the electricity supply will require significant investment efforts in both the manufacturing sector and the electricity grid. This article concludes with an overview of the problems and challenges related to the functioning of the national energy sector. It should be emphasized that it is time for the government to make strategic decisions regarding the future shape of the fuel structure of the power generation system. Poland must continue to move towards a low-carbon economy and the development of advanced technologies that reduce emissions and improve energy efficiency is the right direction for growth.

6

Analiza płatności publicznoprawnych polskiego górnictwa węgla kamiennego

Gawlik L., Olszewski J., Pepłowska M.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 5

39--46

PL

W artykule przeanalizowano zagadnienie dotyczące płatności ponoszonych przez polskie górnictwo węgla kamiennego. Porównano wysokości strat ponoszonych przez podmioty górnictwa z dochodami publicznymi, a więc płatnościami publicznoprawnymi, jakie zasilają gospodarkę narodową w wyniku działalności tej branży. Mając na uwadze obecną sytuację ekonomiczną branży oraz jej nadrzędną rolę w kształtowaniu gospodarki surowcowej kraju scharakteryzowano obciążenia finansowe, którymi obarczone jest górnictwo węgla kamiennego. Wskazano zarówno te związane z górnictwem bezpośrednio, jak i szereg opłat środowiskowych oraz pośrednio związanych z prowadzoną działalnością górniczą. Zwrócono uwagę, że daniny publiczne stanowią znaczącą część wydatków tej branży. Przybliżono metodę bilansu dochodów publicznych (BDP) oraz porównano poniesione przez górnictwo straty do wielkości dochodów publicznych generowanych przez branżę, jak również do wielkości pomocy publicznej udzielonej górnictwu. Zidentyfikowano potencjalne obszary, o które metoda BDP mogłaby zostać rozbudowana. Zasygnalizowano, że analiza rentowności górnictwa powinna obejmować również analizę sytuacji gospodarki, kwestię zatrudnienia pracowników oraz wpływ decyzji podejmowanych w górnictwie na sytuację firm okołogórniczych.

EN

This paper describes the problem of the payments that the Polish coal mining industry is obliged to settle to the state and local budgets. Public revenues being legal payments that feed the national economy as a result of the activities of this sector are compared to the losses incurred by mining entities. Bearing in mind the current economic situation of the industry and its important role in shaping country’s economy, the financial burdens of the coal mining industry are characterized and described. The payments associated with the mining industry directly, those of general character like the environmental charges and fees as well as taxes relating to the business in Poland are indicated herein. It was noted that public levies account for a significant part of the expenditure of the industry. A method of public revenues balance was outlined and finally the amount of the losses incurred by mining was compared to the amount of public revenues generated by the industry as well as to the state aid granted to the mining industry. Potentials for further development of the public revenues balance method are indicated. It has been stated that the profitability analysis of the mining industry should also take into account the profits and losses of the entire economy, the issue of employment and the impact of decisions concerning coal mines on the situation of the ancillary and supplying companies.

7

Uwarunkowania rozwoju czystych technologii wytwarzania energii z paliw kopalnych

Kryzia D., Gawlik L., Pepłowska M.

Polityka Energetyczna

|

2016

|

T. 19, z. 4

63--74

PL

Rozwój czystych technologii wytwarzania energii w Polsce zależy od wielu czynników. Autorzy zidentyfikowali najważniejsze z nich i scharakteryzowali w niniejszej pracy. Jednym z takich czynników jest niekorzystna struktura wiekowa krajowych bloków energetycznych, któ- ra determinuje realizację nowych inwestycji. Rosnące wymagania dotyczące ochrony środowiska przyrodniczego i ograniczenia w zakresie emisji gazów cieplarnianych niejako wymuszają wprowadzanie czystych technologii wytwarzania energii. Biorąc pod uwagę fakt, że węgiel jest podstawowym źródłem energii w Polsce, dominującym kierunkiem rozwoju czystych technologii będą technologie węglowe. Istotnym ograniczeniem dla ich wprowadzenia mogą być jednak wysokie koszty wytwarzania energii w tych technologiach, wynikające ze znacznych nakładów inwestycyjnych oraz wysokich kosztów eksploatacji. Kolejną barierą może być malejąca baza zasobowa, której zwiększenie będzie wymagało realizacji nowych inwestycji w krajowym przemyśle wydobywczym, co wpłynie na wzrost kosztów wytwarzania energii w technologiach węglowych. Ponadto większość czystych technologii energetycznych nie jest na tyle dojrzała, aby wprowadzać je do komercyjnego użycia. Budzi to obawy społeczne, które mogą doprowadzić do zablokowania realizacji inwestycji oraz zwiększa ryzyko inwestycyjne, zniechęcając inwestorów do finansowania tego rodzaju inwestycji.

EN

The development of clean energy technologies in Poland depends on many factors. The authors identified few most important ones and characterized them in this work. One of such factors is the unfavorable age structure of national power units which determines the development of new projects. The increasing requirements for environmental protection and restrictions on greenhouse gas emissions force the introduction of clean energy technologies. Considering the fact that coal is the primary source of energy in Poland, the dominant direction of clean technologies development will become the coal technologies. An important limitation to their introduction may be, however, the high cost of producing energy in these technologies resulting from substantial investment and high operating costs. Another barrier may be a declining resource base, increase of which will require new investments in the domestic mining industry that will have an impact on the cost of power generation in coal technologies. In addition, most of clean energy technologies are not mature enough for deployment and commercial use. This raises public concerns, which could lead to the retreat of the investment and increase the investment risk leading to discouraging investors to finance such investments.

8

Forecasting the price of uranium based on the costs of uranium deposits exploitation

Kryzia D., Gawlik L.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2016

|

T. 32, z. 3

93--109

EN

The paper presents the concept of forecasting uranium prices on the basis of the uranium deposits exploitation costs. The model for estimating the costs of raw material extraction over time, depending on the supply level sufficient to meet the demand from nuclear power plants, has been developed. The aforementioned costs, given the inelastic demand for uranium, determine the price of this raw material. This allows estimating the future price of uranium on the basis of knowledge of the resource base and the relationships determining changes in parameters characterizing the resources. As these estimates are affected by considerable uncertainty, the study has used a stochastic approach, constructing the precise probability distributions of uncertain parameters. Based on literature analysis, the variables that are correlated with each other have been identified. The model has implemented the identified correlations between variables. A number of assumptions regarding the input data, model limitations, and the relationship between the variables has been adopted. On the basis of the Monte Carlo simulation, the probability distribution of uranium prices in the coming years until 2050 has been obtained. According to the obtained estimation, uranium prices will remain stable at around 90 USD/kg by 2030. The prices are expected to increase in the next years. It can be assumed that this trend will grow in the future. In 2050, the expected uranium price will be about 130 USD/kg.

PL

W artykule przedstawiono koncepcję prognozowania cen uranu bazującą na kosztach eksploatacji rudy uranowej. Zbudowano model szacowania kosztów wydobycia surowca w czasie w zależności od wielkości podaży będącej odpowiedzią na popyt zgłaszany przez elektrownie jądrowe. Koszty te, przy sztywnym popycie na uran, determinują cenę tego surowca. Pozwala to szacować przyszłe ceny uranu na podstawie wiedzy o bazie zasobowej surowca oraz relacjach warunkujących zmianę parametrów opisujących zasoby. Szacunki takie obarczone są dużą niepewnością, dlatego w badaniach wykorzystano podejście stochastyczne, konstruując rozkłady prawdopodobieństwa wartości niepewnych parametrów. Na podstawie analizy literatury zidentyfikowano zmienne, których wartości są ze sobą skorelowane. W modelu zaimplementowano zidentyfikowane korelacje pomiędzy zmiennymi. Przyjęto szereg założeń dotyczących danych wejściowych, ograniczeń modelu i relacji między zmiennymi. Na podstawie symulacji modelu metodą Monte Carlo uzyskano rozkłady prawdopodobieństwa cen uranu w kolejnych latach aż do 2050 roku. Według uzyskanej prognozy ceny uranu do 2030 roku będą utrzymywały się na stałym poziomie wynoszącym około 90 USD/kg uranu. W kolejnych latach nastąpi wzrost cen, który z czasem będzie przybierał na sile. W 2050 roku oczekiwana wartość ceny uranu wyniesie około 130 USD/kg uranu.

9

Hard coal in the fuel-mix of Poland: the long-term perspective

Gawlik L., Kaliski M., Kamiński J., Sikora A. P., Szurlej A.

Archives of Mining Sciences

|

2016

|

Vol. 61, no. 2

335--350

EN

This paper reviews the coal policy of Poland. It analyzes the forecasts of production and consumption of hard coal, the size of exports and imports and its importance for the energy sector on the basis of strategic documents. The main aim of the article is to show the role of hard coal in the fuel - energy balance of Poland until 2050. The adoption of appropriate assumptions for each scenario, including the maximum supply of hard coal from domestic mines, coal price curves, CO2 emission allowances and several calculations performed allowed to obtain certain results on the basis of which the future role of hard coal was determined.

PL

W artykule dokonano przeglądu polityki państwa polskiego wobec górnictwa węgla kamiennego. Przeanalizowano jak kształtowały się w dokumentach strategicznych prognozy w zakresie wydobycia i zużycia węgla kamiennego, wielkości eksportu i importu oraz jego znaczenie dla sektora energetycznego. Głównym celem artykułu było ukazanie roli węgla kamiennego w bilansie paliwowo-energetycznym Polski w perspektywie do 2050 r. Po przyjęciu odpowiednich założeń dla poszczególnych scenariuszy, m.in. dotyczących maksymalnej podaży węgla kamiennego z krajowych kopalń oraz ścieżek cenowych węgla i uprawnień do emisji CO2 oraz przeprowadzeniu obliczeń uzyskano wyniki, na podstawie których określono przyszłą rolę węgla kamiennego.

10

System prawno-podatkowy i jego wpływ na możliwości rozwoju wydobycia węglowodorów w Polsce

Gawlik L., Uberman R.

Polityka Energetyczna

|

2015

|

T. 18, z. 3

99--114

PL

Tematem artykułu są zagadnienia podatków, opłat i zabezpieczeń finansowych stosowanych w górnictwie, ze szczególnym odniesieniem do górnictwa węglowodorów. Omówione zosta- ły czynniki charakteryzujące odrębność systemu prawno-podatkowego górnictwa w porównaniu do innych działów gospodarki. Zwrócono uwagę na specyficzne cechy górnictwa, które należy uwzględniać w kreowaniu podatków i opłat, a zwłaszcza ich funkcji, struktury i stawek. Przeprowadzono analizę obowiązującego w Polsce systemu prawno-podatkowego stosowanego do górnictwa węglowodorów. Oceniono funkcjonujące obecnie rozwiązania w kontekście do stosowanych za granicą. Podniesiono znaczenie podatków i opłat dla kształtowania opłacalności i konkurencyjno- ści wydobycia węglowodorów. W podsumowaniu zestawiono uwagi krytyczne i ważniejsze postulaty zmierzające do usprawnienia systemu podatkowego w polskim górnictwie węglowodorów, tak by w większym stopniu spełniał trzy podstawowe funkcje: fiskalną, dystrybucyjną i motywacyjną.

EN

The subject of the article is the issue of taxes, fees, and financial guarantees applied in mining, with special reference to hydrocarbon extraction. The factors which characterize the dissimilarities of the legal and tax system in the mining industry compared to other sectors of the economy have been discussed. Attention was drawn to the specific features of mining that should be taken into account when imposing taxes and fees, especially in regards to their structure and rates, keeping the role they should play in mind. An analysis of the current Polish system of taxation when applied to the exploration and exploitation of hydrocarbon is given. Currently operating solutions have been shown in the contrast of the ones applied abroad. The importance of taxes and fees for shaping the profitability and competitiveness for the production of hydrocarbon is pointed out. The summary lists any criticisms and points to the direction of needed changes in the Polish taxation system for hydrocarbon exploitation so that it better meets three basic functions: fiscal, redistribution of income from taxes, and motivation for development.

11

Energy scenarios for Poland - a comparison of PRIMES and TIMES-PL modeling results

Wyrwa A., Szurlej A., Gawlik L., Suwała W.

Journal of Power Technologies

|

2015

|

Vol. 95, spec.

100--106

EN

The aim of this paper was to compare the results of energy scenarios, which were prepared by the use of PRIMES and TIMES-PL energy models for Poland. Both models have been designed for modelling the mid- and long-term development of the energy system. The paper briefly describes the PRIMES and TIMES methodology explaining both the similarities and differences of approaches in relation to modelling the power supply. Four scenarios were analysed in this study: (i) PRIMES-REF, (ii) TSAP-REF, (iii) TIMES-REF, (iv) TIMES-NUC. Although these scenarios were elaborated with the use of different modelling tools there are many analogies in the evolution of the Polish power system up to 2050. As a consequence of EU climate policy and rising carbon prices within the European Union's Emissions Trading System (ETS) we observe a fuel and technology switch towards less carbon intensive options in all scenarios. The comparison is most adequate with PRIMES-REF and TIMES-NUC due to them having the best match in modelling assumptions and input parameters. In both, electricity generation from solid fuel declines throughout the projection period. This decline is more sharp before 2030 and stabilises thereafter. The relative share of fuels in the electricity generation mix by 2050 is not much different in both scenarios. Solid fuels constitute more than 45 %. The biggest differences were found in gas, nuclear, wind and solar. The differences for nuclear, wind and solar can be explained by the system-wide constraints applied in TIMES-PL. Increased use of gas in PRIMES-REF is presumably more of a methodological nature. CO2 emissions have a similar, decreasing trend reaching ca. 45 Mt in 2050. In both scenarios ca. 39 % of electricity generated in thermal power plants in 2050 comes from units equipped with Carbon Capture and Storage (CCS). The study confirmed the robustness of the TIMES-PL model and showed that it can be used to provide valuable insights contributing to the development of Polish energy policy.

12

Określić właściwy kierunek : analiza zapotrzebowania i możliwości produkcji kruszyw żwirowo-piaskowych w trzech województwach północno-zachodniej części Polski. Cz. 2

Gawlik L., Kryzia D., Uberman R.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2014

|

nr 1

58-61

13

Scenariusze wykorzystania węgla w polskiej energetyce w świetle polityki klimatycznej Unii Europejskiej

Gawlik L., Mokrzycki E.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 5

1--8

PL

W artkule przedstawiono wykonane analizy dotyczące możliwych kierunków rozwoju polskiego sektora elektroenergetycznego w perspektywie do 2050 roku. Skupiono się na ocenie przyszłego zapotrzebowania na węgiel kamienny i węgiel brunatny. Będzie ono zależeć od wielu uwarunkowań, wśród których bardzo ważne będą ustalenia Unii Europejskiej dotyczące rozwoju cen uprawnień do emisji CO, oraz poziom przyszłych celów w zakresie użytkowania odnawialnych źródeł energii. Pokazano również jaki wpływ na przyszłe użytkowanie węgla w energetyce będzie miał rozwój technologii CCS oraz ewentualny rozwój wydobycia gazu z formacji łupkowych w Polsce.

EN

This paper presents the analyses of potential directions of development of the Polish power engineering sector up to 2050. The assessment was aimed at the future demand for hard coal and lignite which should depend on many conditions, such as the decisions of the EU referring to the level of prices of the titles for CO2 emission and the scope of future objectives of using the renewable energy sources. Furthermore, the impact of the CCS technology and the potential development of shale gas exploitation in Poland on the future coal use in power engineering was presented.

14

Ile węgla kamiennego dla energetyki?

Gawlik L., Lorenz U.

Polityka Energetyczna

|

2014

|

T. 17, z. 3

19--31

PL

W artykule przeprowadzono analizę zapotrzebowania na węgiel dla sektora energii w Polsce w perspektywie 2050 roku. Przedstawiono kilka scenariuszy badawczych, w których założono różne warunki w zakresie rozwoju energetyki jądrowej, gazowej oraz dostępności technologii wychwytu i sekwestracji ditlenku węgla, przy określonym poziomie zapotrzebowania na energię elektryczną, cenach uprawnień do emisji CO2 oraz wymaganego udziału produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Uzyskane wyniki określają poziom zapotrzebowania na węgiel energetyczny przy różnych kierunkach przyszłego rozwoju polskiego sektora elektroenergetyki. Poddano ocenie plany rozwojowe górnictwa węgla kamiennego stwierdzając, że do 2020 roku niezbędne będzie ograniczenie wielkości wydobycia o około 13 mln ton węgla energetycznego. W zależności od kierunku rozwoju sektora elektroenergetycznego, zapotrzebowanie na węgiel może ulegać sukcesywnej redukcji (rozwój energetyki gazowej), ale jeśli rozwój technologii CCS pozwoli na jej implementację w polskich elektrowniach węglowych, w 2040 roku zapotrzebowanie na polski węgiel energetyczny może osiągnąć poziom 62–70 mln ton. Podkreślono, że trudna sytuacja finansowa górnictwa wymusza działania restrukturyzacyjne, których efektem musi być ograniczenie wydobycia i obniżenie kosztów produkcji węgla. Realizacja planów inwestycyjnych budowy nowych kopalń powinna być poprzedzona dogłębną analizą, uwzględniają zmieniające się uwarunkowania rynkowe.

EN

This article analyzes the demand for coal in the Polish energy sector in the long term perspective (until 2050). It outlines several scenarios in which different conditions were assumed in the development of nuclear energy, gas-fired energy, and the availability of technology for sequestration and storage of carbon dioxide. These scenarios also assumed a certain level of demand for electricity, certain prices for CO2 emission allowances, and a required share of energy from renewable sources. The results indicate the levels of demand for steamcoal depending on the direction of the future development of the Polish energy sector. This analysis examined developmental plans for coal mining, noting that it will be necessary to decrease the output of steam coal by around 13 million tonnes by 2020. Depending on developments in the heat and power sector, the demand for coal may undergo gradual reduction (development of gas-based power); but if the development of CCS technology will allow its implementation in Polish coal-based power plants, the demand for Polish coal may reach 62-70 million tonnes in 2040. It is emphasized that a difficult financial situation is forcing mining restructuring activities, the result of which should be the reduction of production levels accompanied with decreased costs of coal production. Furthermore, investments in new mine constructions should be preceded by a thorough analysis taking into account changing market conditions.

15

Analiza zapotrzebowania i możliwości produkcji kruszyw żwirowo-piaskowych w trzech województwach północno-zachodniej części Polski

Gawlik L., Kryzia D., Uberman R.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2013

|

nr 85

65--77

PL

Bilansowanie popytu z podażą kruszyw żwirowo-piaskowych ze względu na niewielką cenę surowca i wysokie koszty jego transportu jest istotnym elementem regionalnej gospodarki kruszywami. Produkcja kruszyw żwirowo-piaskowych w skali regionu zależy w głównej mierze od wielkości posiadanych zasobów, które mogą być eksploatowane oraz od jakości złóż. Odbiorcy kruszyw zlokalizowani są w miejscach, gdzie jest na nie zapotrzebowanie, zależne od prowadzonych inwestycji. Popyt jest rozproszony i zmienny w czasie. W pracy analizie poddano wzajemne relacje między podażą kruszyw żwirowo-piaskowych w północno-zachodniej części kraju a popytem na ten surowiec. Mimo, że w analizowanym regionie występuje wiele złóż, to ich rozmieszczenie jest nierównomierne, a rejony zapotrzebowania nie pokrywają się z rejonami wydobycia. Powstają więc obszary o nadwyżkach podaży nad popytem oraz obszary deficytowe, w których zapotrzebowanie musi być zaspokajane dodatkowymi dostawami. W artykule omówiono metodę bilansowania produkcji i zużycia kruszyw żwirowo-piaskowych dla północno-zachodniej części Polski. Analizę dla trzech województw (zachodniopomorskie, pomorskie, kujawsko-pomorskie) wykonano w skali mniejszych jednostek terytorialnych — powiatów, przedstawiając możliwe kierunki dostaw kruszyw w skali regionalnej.

EN

Balancing of demand and supply of gravel-sand aggregates is an important component of regional economy of aggregates due to low price of such raw materials and high costs of transportation. Production of gravel-sand aggregates in the regional scale depends largely on quantity of resources that can be exploited and quality of deposits. Recipients of aggregates are located in areas where aggregates are required, depending on current level of investments. The demand is dispersed and variable in time. In this paper the relationships between supply of gravel-sand aggregates in the north-western part of Poland and demand for this raw materials were analysed. Although there are many deposits in the region, their distribution is uneven, and the areas of demand do not coincide with areas of production. Thus, the areas of surplus of supply over demand can be noticed as well as deficit areas, where demand has to be met with supplies from other regions. This paper describes a method for balancing of production and consumption of gravel-sand aggregates for the north-western part of Poland. The analysis of the three provinces of the region (Zachodniopomorskie, Pomorskie, Kujawsko-Pomorskie) were made for smaller territorial units — counties, outlining possible options for supply of aggregates on the regional scale.

16

Analiza i ocena możliwości wywozu kruszyw łamanych z regionu dolnośląskiego i świętokrzyskiego do północno-wschodnich regionów kraju

Gawlik L., Kryzia D., Uberman R.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2013

|

nr 84

37--56

PL

Istniejąca i dostępna w Polsce baza zasobowa do produkcji kruszyw żwirowo-piaskowych oraz skał do produkcji kruszyw łamanych wykazuje silne zróżnicowanie. Znaczny udział w zapewnieniu podaży kruszyw łamanych ma obecnie województwo dolnośląskie i świętokrzyskie. Wymaga to transportu tych kruszyw na odległość nawet kilkuset kilometrów do regionów deficytowych. W warunkach polskich kruszywa przewozi się transportem samochodowym i kolejowym. Dominującą pozycję ma transport samochodowy, głównie ze względu na bardziej rozwiniętą sieć dróg w porównaniu do transportu kolejowego, charakteryzującego się bardzo nierównomierną na terenie kraju infrastrukturą, do tego ulegającą w niektórych regionach degradacji, a nawet likwidacji. Przy uwzględnieniu mało konkurencyjnych taryf kolejowych oraz konieczności dowozu kruszywa samochodami do miejsca załadunku i do odbiorcy ze stacji końcowej, rośnie konkurencyjność transportu samochodowego tych kruszyw, nawet na znaczne odległości. W artykule przeanalizowano możliwości wywozu kruszyw łamanych z regionu dolnośląskiego i świętokrzyskiego do wybranych regionów deficytowych, tj. województwa mazowieckiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. W analizie uwzględniono aktualną sieć linii kolejowych i kołowych oraz najistotniejsze uwarunkowania i ograniczenia (rodzaj linii, przepustowość, priorytety, dostępność producentów kruszyw do bocznic lub ramp załadowczych w przypadku transportu kolejowego, rodzaj dróg i dopuszczalne ładowności dla transportu samochodowego). Wynikiem pracy jest w pierwszej kolejności ocena możliwości wykorzystania transportu kolejowego, a następnie określenie kosztów przewozu kruszyw łamanych z regionów dolnośląskiego i świętokrzyskiego do regionów mazowieckiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego analizowanymi sposobami transportu przy różnych wariantach tras przewożenia. Uzyskane wyniki prowadzą do wniosku, że mimo wielu oczywistych zalet, w obecnych polskich warunkach transport kolejowy surowców skalnych jest bardziej kosztowny od transportu samochodowego, nawet na większe odległości. Ze zrozumiałych względów należy dążyć do zmiany takiego stanu rzeczy.

EN

Polish reserves for the production of sand and gravel aggregates as well as crushed aggregates vary greatly depending on the region. A significant role in ensuring this supply is played by the Lower Silesian Voivodeship and the Świętokrzyskie Voivodeship. However, to deliver the aggregates to regions where a deficit of such materials exist, long-distance transport of up to several hundred kilometers is required. In Poland, aggregates are transported by rail and road. Aggregates transport is dominated by road transport, which can be explained by a road network better developed than local rail services. Rail transport infrastructure is not well developed in some parts of Poland and, what is more, a part of it has deteriorated or even been liquidated. Taking into account the low competitiveness of railway transport freight tariffs and the need for road transport to the railroad, as well as between the recipient and the end station, it turns out that road transport of aggregates is competitive even at long distances. This analysis took into account the current railway network, road network, and the most important conditions and restrictions (line type, capacity, priorities, distances from mines to loading ramps or railway sidings, road types, and allowable load capacities in road transport). The result is the assessment of the possibilities of using rail transportation and the evaluation of crushed aggregates transportation costs from the Lower Silesian and Świętokrzyskie Voivodęships to the Masovian, Podlaskie, and Warmian-Masurian Voivodeships for the analyzed modes of transport and alternative routes. The results obtained lead to the conclusion that, in spite of many obvious advantages, rail transport of rock materials in Poland is commonly more expensive than road transport, especially over longer distances. For many reasons there is an urgent need to change this situation.

17

Określić właściwy kierunek : analiza zapotrzebowania i możliwości produkcji kruszyw żwirowo-piaskowych w trzech województwach północno-zachodniej części Polski. Cz. 1

Gawlik L., Kryzia D., Uberman R.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2013

|

nr 6

38-42

PL

Bilansowanie popytu z podażą kruszyw żwirowo-piaskowych, ze względu na niewielką cenę surowca i wysokie koszty jego transportu, jest istotną kwestią regionalnej gospodarki kruszywami. Autor artykułu porusza problem takiego zrównoważenia tych elementów, aby określić racjonalny kierunek transportu powyższych kruszyw dla regionu Polski północno-zachodniej? W drugiej części artykułu przedstawiona zostanie analiza kierunków dostaw kruszyw żwirowo-piaskowych w północno-zachodniej Polsce.

18

Koszty transportu kolejowego i samochodowego w kontekście bilansowania rynku surowców skalnych w Polsce

Gawlik L., Kryzia D., Uberman R.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały

|

2013

|

Vol. 136, nr 43

21--35

PL

Intensyfikowany w ostatnich latach rozwój inwestycji w budownictwie mieszkaniowym, przemysłowym i infrastrukturalnym wymaga znacznych ilości surowców skalnych. W sytuacji znacznych niedoborów kruszyw w regionach deficytowych zachodzi potrzeba transportowania kruszyw z regionów posiadających nadmierne w stosunku do potrzeb własnych zdolności produkcyjne. Do przewozu kruszyw wykorzystywane w Polsce są w zasadzie dwa rodzaje środków transportu, a mianowicie: kolejowy i samochodowy. Wybór rodzaju transportu jest uwarunkowany możliwo¬ściami technicznymi przewozu i względami ekonomicznymi, przy czym transport kolejowy praktycznie nie występuje jako samodzielny środek, ponieważ zwykle zachodzi konieczność dostarczenia kruszywa samochodem do rampy/bocznicy kolejowej, a później do odbiorcy. W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczących kosztów przewozu kruszyw transportem samochodowym i kolejowym. Na ich podstawie określono graniczne opłacalne odległości przewozu analizowanymi środkami transportu dla różnych ładowności z uwzględnieniem ewentualnych opustów. W podsumowaniu podkreślono konieczność wykorzystania w większym stopniu transportu kole¬jowego kruszyw na dalsze odległości i wskazano na niezbędne przedsięwzięcia modernizacyjne sieci kolejowej.

EN

In recent years the intensified development of investments in housing, industrial and infrastructure requires large amounts of rock materials. In the event of significant shortage of aggregates in some regions, there occurs the necessity to transport them from the regions of excessive production capacities comparing to their own needs. For transport of aggregates in Poland basically two types means of transport are used: trains and cars. The type of transport is usually chosen on the basis of technical possibilities and economics. Generally rail transport does not exist as such, because it is necessary to combine it with car transport to deliver the aggregates to railway siding and then to the recipient. This paper presents the results of a study on the cost of aggregates transport by road and rail. The viable distances for each kind of transport are specified for different load capacities and the needed discounts are evaluated. In conclusion, the need to make greater use of rail transport to deliver aggregates over long distances is emphasized, and the necessary modernization of railway network is pointed out.

19

Perspektywy gazu z łupków w Polsce

Kryzia D., Gawlik L.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2012

|

nr 82

5-20

PL

Polska jest obecnie postrzegana jako jeden z czołowych potentatów obszarów występowania niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego, w tym zwłaszcza gazu w łupkach (ang. shale gas). Według oszacowań amerykańskiej agencji EIA (U.S. Energy Information Administration) zasoby tego gazu stawiają Polskę na jedenastym miejscu światowego rankingu. Opublikowany w marcu 2012 r. raport Państwowego Instytutu Geologicznego (PIG) nie jest tak optymistyczny, niemniej jednak w Polsce kontynuowane są prace poszukiwawczo-rozpoznawcze, które mają doprowadzić do udokumentowania faktycznych zasobów gazu ziemnego w tego typu formacjach. Artykuł ma charakter przeglądowy i kompiluje najistotniejsze doniesienia naukowe mające istotny wpływ na perspektywy rozwoju gazu z łupków w Polsce. Zwrócono uwagę na dynamiczny rozwój techniki i technologii eksploatacji, jaki obserwuje się w Ameryce Północnej, co już obecnie zmienia światowy rynek gazu. Omówiono szanse, jakie może dać przemysłowa eksploatacja tego surowca dla rozwoju gospodarki Polski. Wskazano, że wydobycie gazu z łupków może zmienić strukturę wytwarzania energii elektrycznej, a także podnieść bezpieczeństwo energetyczne kraju. Scharakteryzowano bariery utrudniające szybką realizację prac poszukiwawczych niezbędnych dla udokumentowania zasobów. Wysokie koszty wierceń - zarówno na etapie poszukiwania i rozpoznawania, jak również wfazie eksploatacji - stanowią jeden z najistotniejszych problemów rozwoju wydobycia gazu z łupków. Rozważono kwestie dotyczące ekonomiki wydobycia gazu ziemnego z łupków. Przedyskutowano kierunki zagospodarowania możliwych do wydobycia ilości gazu, analizując m.in. możliwości jego eksportu. Poruszono problem braku odpowiedniej infrastruktury gazowej. Omówiono najczęściej padające argumenty ze strony przeciwników eksploatacji gazu ziemnego ze złóż łupkowych: o charakterze ekologicznym, ekonomicznym, społecznym i prawym, odnosząc się do niektórych z nich. W podsumowaniu podkreślono, że chociaż przyszły rozwój wydobycia gazu z łupków w Polsce stanowi szansę dla rozwoju kraju, to wciąż jego eksploatacja pozostaje niepewna i do momentu potwierdzenia faktycznych zasobów tego surowca - stanowi znak zapytania.

EN

Poland is now seen as one of the most promising areas where unconventional gas deposits occur, particularly shale gas. According to the U.S. agency EIA, the reserves of that gas rank Poland at eleventh place in the world. Recent Polish estimates are not as optimistic, but Poland has undertaken intensive geological and exploratory surveys that will lead to geological documentation of resources and reserves of this fuel. This article presents a review of the situation and compiles the most relevant scientific reports with a significant impact on the prospects for shale gas development in Poland. It has been noted that the dramatic development of exploitation technology observed recently in the U.S. has already changed the world gas market. The opportunities which the industrial exploitation of shale gas may bring to the Polish economy are discussed. The article states that shale gas exploitation may change the structure of electricity production and increase the energy security of the country. The authors characterize the barriers that hinder the rapid completion of exploration necessary to document the resources. The high cost of drilling at the stage of exploration and during the operational phase is one of the most important challenges of developing gas production from shale. The article considers issues relating to the economics of natural gas from shale deposits. It shows the possible consumption channels of the exploited gas volumes, analyzing, among other things, the possibility of shale gas exports. The research also highlights the lack of proper infrastructure. The arguments most frequently raised by the opponents of shale gas exploitation from the ecological, economic, social, and legal perspectives are cited with commentary. The summary points out that while the future development of shale gas production in Poland is promising, it remains uncertain.

20

Rys historyczny, rozwój i stan obecny światowego i polskiego sektora energii

Soliński J., Gawlik L.

Energetyka

|

2012

|

nr 3-4

142-149

PL

W artykule prezentowany jest pogląd Polskiego Komitetu Światowej Rady Energetycznej i zawiera on rys historyczny, szkic rozwoju i stan obecny światowego i na tym tle polskiego sektora energii.

EN

Presented is an opinion of the Polish Member Committee of the World Energy Council. Given is historical outline, development study and present condition of the world and - compared to it - Polish energy sector.