Mycological and hydrochemical research was conducted in two different types of reservoirs connected with the Narew riverbed (three tributaries and three lotic oxbow lakes) in two growing seasons. The obtained results seem to indicate that more favorable conditions for the development of the analyzed microorganisms prevailed in the studied tributaries of the Narew. A total of 36 species of fungi and fungus-like organisms were identified in these tributaries in spring and 35 in autumn, while respectively 32 and 26 species in the lotic oxbow lakes. Six taxa not identified in the oxbow lakes were found only in the tributaries of the river. They were: Alternaria alternata, Allomyces moniliformis, Catenaria anguillulae, Leptomitus lacteus, Rhipidium parthenosporum and Saprolegnia diclina. On the other hand, only two species occurred only in the oxbow lakes (not recorded in tributaries) (i.e. Catenophlyctis variabilis and Rhizophlyctis rosea).
Europejskie statystki wskazują, że w 2060 roku liczba osób powyżej 65. roku życia osiągnie poziom 151,5 miliona. Stanowi to 30% wzrost w stosunku do stanu z 2008 roku. Podobnie wyglądać będzie sytuacja z osobami powyżej 80. roku życia – ich liczba potroi się z około 21,8 miliona w 2008 roku do 61,4 miliona w 2060 roku. W związku ze wzrostem liczby osób starszych w Europie, konieczna jest odpowiednia reakcja na wyzwania, z jakimi będzie trzeba sobie poradzić w ramach systemów transportowych. Uwzględniając specjalne potrzeby starzejącego się społeczeństwa należy już teraz przygotować się i zastanowić jak można w przyszłości zmierzyć się z prognozowaną sytuacją. Realizatorzy europejskiego projektu GOAL (Growing older, Staying mobile) przygotowali innowacyjne rozwiązania, które pomogą zaspokoić potrzeby starzejącego się społeczeństwa w zakresie przemieszczania się.
EN
European statistics show that by the year 2060 the number of elderly people aged above 65 years old will reach the level of 151,5 million. This accounts for a 30% increase with regard to year 2008. Similar situation will refer to people over 80 years old – their number will triple from around 21,8 million in 2008 to 61,4 million in 2060. With reference to the increase of the elderly in Europe, it is necessary to react accordingly to the challenges soon each country will have to deal with within its transport system. Taking into account the specific needs of the ageing society it is crucial to be prepared for handling the forecasted situation in the future. The partners of the European project GOAL (Growing older, Staying mobile) have developed innovative solutions, which will enable to fulfill the mobility needs of older road users.
Problem osób starszych w ruchu drogowym coraz częściej staje się przedmiotem rozważań naukowców, a także jest podejmowany podczas różnego rodzaju debat społecznych, oraz w sytuacjach kiedy w wypadek drogowy zaangażowana jest osoba starsza. Próba odpowiedzi na pytanie czy starsi kierowcy stanowią realne zagrożenie w ruchu drogowym może być trudna. Często wysuwane są postulaty, aby starsze osoby poddawane były regularnym badaniom lekarskim oraz innym testom weryfikującym ich zdolność do prowadzenia pojazdów. Tymczasem, według badań osoby powyżej 65. roku nie stanowią homogenicznej grupy. Nie istnieją także jednoznaczne dowody na to, że osoby starsze stanowią większe zagrożenie w ruchu drogowym niż osoby w młodszym wieku. Osoby starsze są natomiast bardziej zależne od transportu indywidualnego, zwłaszcza w obszarach pozamiejskich. Wprowadzenie obowiązkowych badań lub testów spowodowałoby, że dla wielu starszych osób uczestnictwo w życiu społecznym stałoby się niemożliwe. W artykule przedstawiono badania i ich wyniki prowadzone przez światowe jednostki naukowe w tym zakresie.
EN
The problem of the elderly in traffic becomes the core of the research done by the scientists more often, as well as it is the topic of social debate, especially in situations when a traffic accident involves an older person. The answer to the question whether older drivers are a real threat in traffic can be difficult. It is often stated that older people should be subject to medical check and other tests verifying their ability to drive a vehicle. Meanwhile, according to research, people over 65 years old are not a homogenous group. There are no unambiguous evidences that the elderly create more danger in traffic than the younger. Older people however are more dependant on the individual transport, especially in the rural areas. Introducing mandatory checks or tests could result in the fact that for many older drivers the participation in the social life would become not possible. The article presents various research and their results conducted by different scientific units in this scope.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono wyniki oceny zintegrowanego systemu bezpiecznego przewożenia dzieci do szkoły, który wykorzystywał Inteligentne Systemy Transportowe (ITS) i został opracowany, a następnie wdrożony pilotażowo w ramach międzynarodowego projektu badawczego o akronimie Safeway2School. System Safeway2School składał się z następujących podsystemów: ochrony pieszego na przystanku autobusowym i w jego okolicy (inteligentny przystanek autobusowy – Intelligent Bus Stop IBS – i nadajnik noszony przez dziecko), wspomagania pracy kierowcy, aplikacji na komórkę rodzica, telefonów oraz aplikacji na komórkę dziecka, inwentaryzacji przystanków, serwera przechowującego dane. Uzupełnieniem powyższych elementów był specjalnie opracowany nowy znak umieszczony na autobusie szkolnym informujący o tym, że autobus przewozi dzieci (identycznymi znakami oznakowano także przystanki autobusowe na całej trasie autobusu szkolnego) oraz szkolenia dla poszczególnych uczestników badań pilotażowych. Metodami oceny efektywności systemu Safeway2School były badania prędkości pojazdów oraz badania ruchu gałek ocznych przeprowadzone za pomocą okulografu na grupie kierowców poruszających się po trasie autobusu szkolnego, wzdłuż której testowano wybrane elementy systemu Safeway2School.
EN
The article presents the results of the evaluation of the integrated system of safe transportation of children to school, which exploited Intelligent Transport Systems (ITS) and was developed and later implemented within the European funded project Safeway2School. Safeway2School system included the following elements: pedestrian safety system at the bus stop – Intelligent Bus Stop IBS and tags for children, Driver Support System, applications for parents’ and students’ mobile phones, bus stops inventory tool, data server. All these elements were supplemented with a new sign placed on a school bus, and trainings for all stakeholders in the project. The methods of the Safeway2School system evaluation were speed measurements and eye-tracking experiment carried out among drivers who used the school bus route, along which selected elements of the system were tested.
W niniejszym artykule przedstawiono problemy starszych osób związane z poruszaniem się w dużych miastach na przykładzie Warszawy oraz potrzebę tworzenia standardów edukacyjnych w odniesieniu do programów szkoleń przeznaczonych dla osób starszych, osób odpowiedzialnych za mobilność w miastach oraz innych.
EN
The article presents the problems of older people with regard to their mobility in larger cities, with Warsaw as an example, and also the necessity to develop educational standards concerning educational programmes dedicated to older people, persons responsible for mobility in cities and others.
Wysoka liczba wypadków drogowych, szczególnie z udziałem początkujących kierowców oraz ogromne koszty tych wypadków sprawiły, że już w latach 70. ubiegłego wieku rozpoczęto intensywne badania na skalę światową, mające na celu zwiększenie efektywności szkolenia kandydatów na kierowców i kierowców. W referacie przedstawiono międzynarodowe projekty, których celem jest poprawa jakości i skuteczności szkolenia kierowców i tym samym bezpieczeństwa ruchu drogowego.
EN
The high number of road accidents, especially those involving novice drivers, and enormous costs that are generated by these accidents have caused intensive worldwide research already in the 70’s. These research aimed at increasing the effectiveness of training of candidates for drivers as well as drivers. In the article authors have presented international projects, which goal was to improve the quality and effectiveness of drivers’ training and therefore to improve road safety.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 940/2011/UE z dnia 14 września 2011 roku, rok 2012 ogłoszono „Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej”. Jego celem jest zwrócenie uwagi opinii publicznej m.in. na to, jakie warunki należy stworzyć, aby sprzyjać aktywności osób starszych. Zapewnienie seniorom możliwości bezpiecznego i swobodnego poruszania się powinno należeć do ważnych zadań, zarówno administracji rządowej, jak i samorządowej. Mobilność jest bowiem podstawowym warunkiem niezależności starszych osób i zapobiega ich wykluczeniu społecznemu. W artykule przedstawiono problemy, z jakimi muszą zmierzyć się osoby starsze w ruchu drogowym oraz przykłady działań i dobrych praktyk realizowanych w Polsce i w innych krajach Unii Europejskiej, służących poprawie mobilności seniorów.
EN
With the decision of the European Parliament and the European Union Council No. 940/2011/EU of 14 September 2011, the year 2012 was proclaimed as the "European Year for the Activity of the Elderly and Intergenerational Solidarity". Its aim is to draw public attention to, among the others the problem of what conditions should be created to promote activity of the aged. Ensuring for the seniors possibility of the safe and free mobility should be the important tasks, both for the government as well as local government administration. For the mobility is a fundamental condition of the independence of the older people and prevents their social exclusion. This paper presents the problems that are faced by the elderly in the road traffic and examples of actions and good practices implemented in Poland and other countries of the European Union, to improve the mobility of seniors.
Wykluczenie społeczne ma wiele przyczyn i skutków, obejmuje także wiele obszarów życia społecznego. Jednym z nich jest ruch drogowy. Brak dostępu do szeregu miejsc i obiektów, zagrożenie bezpieczeństwa już dziś jest przyczyną radykalnego ograniczenia aktywności osób starszych. W Polsce jak dotąd nie ma zadnych rozwiązań rzeczywiście i kompleksowo odpowiadających na potrzeby tej grupy użytkowników dróg. Aby odzyskać osoby starsze dla naszego społeczeństwa musimy niezwłocznie i w sposób odpowiednio przygotowany i zorganizowany wychodzić tym problemom naprzeciw.
EN
Social exclusion has many causes and effects. It also encompases many areas of social live. One of them is road traffic. The inaccessibility of many places and services and lack of safety is a cause of radical limitations in activities of elderly people today. In Poland there are practically no solutions which would meet the needs of this group of road users in a comprehensive way. In order to regain older people for our society we urgently need to address these problems.
Współczesna edukacja musi sprostać szybkim zmianom zachodzącym w wielu dziedzinach życia, jak również w zakresie filozofii nauczania. Zmiany w edukacji, w tym w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego, są nieuniknione, a ich zwiastunem są m.in. nowe poglądy na temat uczenia się. W artykule zaprezentowano wybrane metody uczenia się osób dorosłych oraz ich zastosowanie w edukacji brd.
EN
Modern education has to rise to fast changes taking place in many areas of life, as well as in the scope of teaching philosophy. The changes in education, including road safety education are inevitable and its heralds are, among others, new approaches to learning methods. This article presents selected learning methods of adults.
W prezentowanym referacie przedstawiono wyniki międzynarodowych badań poświęconych starszym kierowcom, działania podejmowane wobec tej grupy uczestników ruchu w wybranych krajach oraz pakiet edukacyjny "Kierowca 50+". Pakiet opracowany w ITS wpisuje się w ogólnoświatowe działania na rzecz mobilności i bezpieczeństwa starszych kierowców.
EN
This paper describes the results of international research dedicated to elderly drivers, actions undertaken towards this group of road users in selected countries as well as educational package "Driver 50+". This package was developed at ITS and is in line with world activities directed to mobility and safety of elderly drivers.
Bezpieczeństwo ruchu drogowego należy do najważniejszych problemów społecznych ze względu na ogromne koszty społeczne i ekonomiczne, które generują wypadki drogowe. Polityka UE w zakresie brd ma na celu zapewnienie bezpiecznego i ekologicznego przemieszczania się obywateli w całej Europie. Aby zrealizować ten cel należy kontynuować prace 3. Europejskiego Programu Działań na rzecz Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego i dążyć do zmniejszenia o połowę liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych do 2020 roku. Do najważniejszych, palących problemów należy poprawa bezpieczeństwa motocyklistów i kierowców innych dwukołowych pojazdów silnikowych, pieszych i rowerzystów oraz osób starszych i niepełnosprawnych. Użytkownicy dróg są pierwszym i jednocześnie najsłabszym ogniwem systemu bezpieczeństwa ruchu drogowego, gdyż ostatecznie skuteczność polityki w tym zakresie - bez względu na wdrożone środki techniczne - zależy od zachowania ludzi. Stąd edukacja, szkolenia i egzekwowanie przepisów mają tak duże znaczenie.
EN
Road safety is one of the major social problems due to huge social and economical costs generated by road accidents. EU road safety policy aims at providing safe and ecological transport of passengers within the whole EU. In order to realize this goal it is crucial to continue the work of the 3rd European Road Safety Action Plan and strive for halving the number of road accidents fatalities by 2020. Crucial and urgent matters in this field include motorcyclists' safety and other two-wheeled vehicles drivers' safety improvement as well as pedestrians', cyclists', older and handicapped people's safety improvement. Road users is the first and the weakest link in road safety system since in the end the effectiveness of the policy in this scope - regardless of the implemented technical measures - depend on human behaviour. Therefore education, training and law enforcement have such an important meaning.
Proces starzenia się ludności w Europie następuje w bardzo szybkim tempie. Szacuje się, że w ciągu trzydziestu najbliższych lat populacja ludzi starszych w krajach uprzemysłowionych wzrośnie od 20-30% do 65%. Wzrośnie także udział tych osób w ruchu drogowym jako pieszych , pasażerów i kierowców. Obecnie w Polsce piesi w wieku 65 i więcej lat są cztery razy bardziej zagrożeni śmiercią w wypadku drogowym niż w Holandii czy Szwecji. W 2006 i 2008 roku w Instytucie Transportu Samochodowego przeprowadzono badania ankietowe wśród starszych osób w celu poznania problemów i potrzeb tej grupy uczestników ruchu drogowego. Wyniki badań wykazały, że zdecydowana większość starszych osób nie czuje się bezpiecznie w ruchu drogowym. Podczas poruszania się pieszo lub transportem zbiorowym i indywidualnym napotykają na szereg utrudnień ograniczających ich mobilność. W związku z przewidywanym zwiększeniem udziału starszych osób w ruchu drogowym eksperci światowi postulują wprowadzenie odpowiednich rozwiązań w celu sprostania potrzebom starzejących się społeczeństw.
EN
The ageing process of European society is progressing very quickly. It is estimated that within the next thirty years the population of elderly people in developed countries will rise by 20-30% and even up to 65%. Also the participation of these people in road traffic as pedestrians, passengers and drivers will increase. At present pedestrians of 65 years old or older are exposed four times more at risk of being killed in road accident in Poland than in Holland or Sweden. In 2006 and 2008 in Motor Transport Institute questionnaire studies have been carried out among elderly people in order to recognize problems and needs of this road user group. The studies results show that vast majority of respondents do not feel safe in road traffic. While moving as a pedestrian or using public or individual transport elderly people come across a number of barriers hindering their mobility. Considering the anticipated increase in participation of elderly people in road traffic international experts stipulate introducing adequate solutions in order to meet the needs of ageing society.
Na bezpieczeństwo ruchu drogowego w znaczącym stopniu wpływa właściwe przygotowanie kierowców, szczególnie prowadzących pojazdy zawodowo. Dlatego niezmiernie istotną kwestią jest trwały proces dokształcania kierowców. W tym celu opracowywane są i wykorzystywane różnego rodzaju materiały edukacyjne, m.in. interaktywne programy multimedialne. Przykładem programów CBT (Computer Based Training) są "Śmiertelnie zmęczony? Mnie to nie dotyczy!" i "Rozwiązywanie zadań z zakresu techniki jazdy - Podstawy fizyki jazdy". Pierwszy z nich dotyczy zagadnienia zmęczenia kierowcy w ruchu drogowym, drugi fizyki jazdy, czyli sił działających na pojazdu w ruchu. Oba programy zostały opracowane w ramach unijnego projektu ERIC (Experiencing CBT Programmes in Road Safety in the European Community). Głównym celem projektu jest wdrożenie tych narzędzi do systemów szkolenia kierowców (zwłaszcza kierujących samochodami ciężarowymi i autobusami) w krajach partnerskich, tj. Polsce, Hiszpanii, Austrii i Niemczech oraz ocena poziomu akceptacji kształcenia z ich użyciem. Interaktywne programy multimedialne w dziedzinie bezpieczeństwa ruchu drogowego zostały opracowane w kilku państwach UE w ciągu ostatnich lat. Nie ma jednak dostępnej wiedzy na temat ich ilości, jakości, zakresu, rozpowszechniania i sposobu użytkowania. W ramach projektu ERIC dokonano przeglądu tego typu programów.
EN
Major part in traffic safety plays adequate training, especially concerning professional drivers. Therefore it is crucial to constantly educate drivers. This is the reason for development and use of different educational materials, among others interactive multimedia programmes. Examples of such CBT (Computer Based Training) programmes are "Tired? It does not concern me!" and "Driving technique tasks – basics of physics of driving". First programme deals with the topic of driver's fatigue, the second one concerns physics of driving, that is forces influencing a vehicle while moving. Both programmes were elaborated within the UE project ERIC (Experiencing CBT Programmes in Road Safety in the European Community). The main aim of this project is to integrate these tools into the system of drivers’ training (especially bus and lorry drivers) in countries participating in the project: Poland, Germany, Austria and Spain, and also to verify the level of acceptance of training with use of such programmes. Interactive multimedia programmes have been developed in few countries within UE, however the knowledge concerning their quantity, quality, availability and the manner of use is not complete. Within the ERIC project a review of such programmes have been made.
14
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The aim of the study was to analyze the diatom taphocoenoses preserved in the Holocene sediments of the southwestern Gulf of Gdańsk (southern Baltic Sea). Three sediment cores collected at sites located between the tip of the Hel Peninsula and Gdynia were used to reconstruct environmental changes that have occurred over the last 9 ka. The floristic spectrum and the distribution of ecological groups indicate that the diatom flora developed during four Baltic Sea paleoecological stages; thus, the Ancylus Lake, Mastogloia Sea, Littorina Sea, and Post-Littorina Sea stages are discussed. The anthropogenic assemblage in the superficial sediments of the study area is also described.
15
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Fossil and subfossil diatom flora were analyzed in four sediment cores (ZW 1, ZW 4, ZW 11, ZW 15) taken from the Vistula Lagoon. The aim of the study was to reconstruct environmental changes in the Holocene with an emphasis on the relationship with paleoecological stages of the Baltic Sea. Results of the diatom study supported by lithological analyses indicate that the development of the Vistula Lagoon took place under changing environmental conditions. The basin was formed in the Late Atlantic chronozone and was indirectly connected with the Littorina Sea transgression. The basin became shallower and its waters fresh in the Subboreal period. Due to the last marine transgression linked with the Post-Littorina Sea in the Subatlantic chronozone, slightly higher salinity was observed in the diatom record. Moreover, the effects of eutrophication are recorded in the subfossil diatom flora preserved in sediments from the southwestern part of the lagoon. Additionally, the results of the discontinuation of the Nogat River inflow in 1915 are noted in the superficial sediments.
On September 19, 2000 the Polish Clean Water Act (based on the Order of the Minister of Health, which defines the quality parameters of the water to be used for drinking and household purposes, as well as in swimming pools) came into force. The Act has also established the principles of water quality control by Sanitary Inspectors. In the present paper, consideration is given to the admissible values of particular water pollutants, which are compared with those recommended by the EU Directive 98/83/EC and WHO Guidelines. Attention is also focused on the concomitant technological and analytical problems which may result from the need of adjusting Poland's legislation to that of the European Union.
17
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW