Wpływ dużych kompleksów leśnych na zmniejszenie transportowanych z wiatrem zanieczyszczeń, określono na podstawie punktów pomiarowych znajdujących się na terenie otwartym oraz na sąsiadującym terenie leśnym. Emitorem było miasto Białystok, natomiast punkty pomiarowe były oddalone o 10, 20, 35 km od emitora. W punktach położonych najbliżej Białegostoku zarejestrowano najwyższą kwasowość oraz zawartość azotu i fosforu. Wraz z odległością od miasta, parametry te zmniejszały się, a suma zasad wzrosła. Badano także wpływ lasu na zasięg oddziaływania zanieczyszczeń pochodzących z dróg o różnym natężeniu ruchu pojazdów. Założono transekty pomiarowe na terenie otwartym i w przyległym do terenu otwartego kompleksie leśnym. Punkty pomiarowe znajdowały się w odległości 5, 10, 20, 30 m od krawędzi drogi. Wraz z odległością od drogi, na terenach otwartych rosły wartości cech chemicznych gleby, natomiast w kompleksach leśnych, występowała tendencja odwrotna. Środkiem zmniejszającym oddziaływanie hałasu oraz zanieczyszczonego powietrza od dróg o dużym natężeniu ruchu, oraz odorantów pochodzących z obiektów gospodarki komunalnej, są odpowiednio skonstruowane bariery z zieleni. Bariery z zieleni zostały zaprojektowane wzdłuż obwodnicy miasta Gołdap, wokół dużego składowiska odpadów i zakładu unieszkodliwiania odpadów w pobliżu miasta Ełk oraz wokół małych obiektów gospodarki osadami ściekowymi.
EN
The contribution of large forest complexes to the reduction of the amount of pollutants transported with the wind was determined on the basis of measurement points located in the open space and in adjacent forest areas. The city of Białystok was the emitter, and the measurement points were located 10,20 and 35 kilometres away from the emitter. The highest acidity and highest nitrogen and phosphorus contents were found in the points located closest to Białystok. Along with the distance from the city, these parameters decreased and the total amount of bases increased. The impact of the forest on the range of influence of pollutants originating from roads with various traffic intensity was also investigated. Measurement transects were established in the open space and in a forest complex adjacent to the open space. Measurement points were located 5,10,20 and 30 m from the edge of the road. Along with the distance from the road, in the open space the values of chemical properties of soil increased, whereas in forest complexes the tendency was opposite. Properly constructed greenery screens serve as a means reducing the influence of noise and polluted air from roads with high traffic and odorants originating from municipal services facilities. Greenery screens were designed along the ring road of the town of Gołdap, around a large waste stockpile and a waste disposal plant near the town of Ełk and around small sewage sludge plants.
Analyses of water conditions in the Lower Basin of the Biebrza River and deposit stratigraphy were conducted in cross-sections through the valley, where geodetic measurements were also made. Peat type in particular layers of the soil profile was determined in selected cross-sections at 100 m intervals. The Lower Basin of the Biebrza River is diverse with regard to the type of water supply to a peatbog, the shape of the bio-accumulative basin's bottom and the slope of peatbog surface along and across the valley. These factors resulted in the development of different habitats in the peatbog. Northern part of the Lower Basin, between the main road in the village Osowiec and the inflows of the Kosódka and Wissa rivers to the Biebrza River, is a narrow valley supplied mainly with overflowing water of the Biebrza River. Habitats and hydrogenic deposits of this area developed in relation to the type and layout of mineral substratum and to the duration and depth of seasonal flooding. North-west part is mainly supplied by ground water from the adjacent upland. Peat layers, developed on ground waters flowing out from the upland, markedly slope toward the bed of the Biebrza River. Considerable fluctuations of the ground water level can be observed there and most frequently the sites are periodically drying. Part of the valley, from the inflows of the Kosódka and Wissa rivers down to the Biebrza and Narew River confluence, is mainly supplied with underground waters from upland.
PL
Analizę warunków wodnych w Dolnym Basenie Doliny Biebrzy i stratygrafii złoża przeprowadzono na przekrojach poprzecznych przez dolinę, na których wykonane zostały także pomiary geodezyjne. Na wytyczonych przekrojach wykonano oznaczenia rodzaju torfów występujących w poszczególnych warstwach profilu glebowego w punktach odległych od siebie o ok. 100 m. Dolny Basen Doliny Biebrzy jest zróżnicowany pod względem rodzajów zasilania torfowiska wodami, ukształtowania dna spągu basenu bioakumulacyjnego i spadków powierzchni torfowiska wzdłuż i w poprzek doliny. Czynniki te powodują wykształcenie różnych siedlisk na torfowisku. Część północna Basenu Dolnego, od trasy komunikacyjnej w Osowcu do ujścia rzek Kosódka i Wissa do Biebrzy, jest wąską doliną, którą zasilają głównie wylewające wody Biebrzy. Siedliska i utwory hydrogeniczne tego terenu wykształciły się zależnie od rodzaju i ukształtowania mineralnego podłoża oraz czasu trwania i głębokości zalewu. W części północno-zachodniej dominuje zasilanie wodami podziemnymi z przyległej wysoczyzny. Warstwy torfu wytworzonego na wypływających z wysoczyzny wodach podziemnych posiadają znaczne spadki, skierowane do koryta Biebrzy. Występują tu znaczne wahania poziomów wody gruntowej i są to najczęściej siedliska okresowo przesychające. Na odcinku doliny, od ujścia Kosódki i Wissy do Biebrzy do połączenia Biebrzy i Narwi, przeważa zasilanie wodami podziemnymi z wysoczyzny.
W rozwijających się miastach, duże emitory zanieczyszczeń znajdowały się poza miastem, natomiast obecnie są otaczane zabudową mieszkaniową, albo emitowane przez nie zanieczyszczenia są wynoszone na nowe dzielnice. Przeprowadzono badania dotyczące weryfikacji kierunków rozwoju zabudowy miasta i oceny oddziaływania emitorów zanieczyszczeń na tereny zabudowane. Problem analizowano na przykładzie Białegostoku w którym największym emitorem jest Elektrociepłownia Białystok, zlokalizowana w północnej części miasta i Ciepłownia Zachód w części południowo-zachodniej. W północno-wschodniej części Ostrołęki, znajduje się elektrownia, która jest największym emitorem zanieczyszczeń w tej części kraju. W Ełku funkcjonuje „Specjalna Strefa Ekonomiczna”, skupiająca 26 zakładów przemysłowych, w granicach miasta. Z badań wynika że Elektrociepłownia Białystok niekorzystnie oddziałuje na dzielnice w części północnej miasta, natomiast zanieczyszczenia z Ciepłowni Zachód, wynoszone są na teren miasta. Pył emitowany z elektrowni Ostrołęka, osiada na terenie całego miasta, natomiast emitowane gaży, wywołują powstanie kwaśnych deszczy, których skutki są widoczne w odległości do 20 km od elektrowni. Z powodu braku danych, nie można jednoznacznie ocenić wpływu „Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Ełku”, na sąsiednie tereny zabudowane.
EN
In developing cities, large emitters of pollutants were out of town but now they are surrounded by residential buildings, or transmitted by them pollutants are taken out to new districts. Studies are available for verification of city building developments and assess the impact of pollution emitters in built-up areas. The problem was analyzed on the example of Bialystok, where the biggest emitter Bialystok Power Plant, is located in the northern part of the city and West Thermal Power Station in the south-west of the city. In the northeastern part of Ostroleka, there is a power station, which is the largest emitter of pollution in this part of the country. The Elk operates Special Economic Zone which brings together 26 industrial plants within the city limits. Research shows that the CHP Bialystok adversely affects districts in the northern part of the city, while the Heat pollution from the West, is taken out into the city. Particulate matter emitted from power plants Ostroleka, settles across the city, while the emitted gases cause acid rain formation, whose effects are visible at a distance of 20 km from the plant. In the absence of data, one cannot unambiguously assess the impact of Special Economic Zone in Elk, the adjacent built-up areas.
Wskaźnikiem warunków wodnych terenu i uwilgotnienia gleby może być głębokość zalegania zwierciadła wody gruntowej. Stan wody gruntowej w latach mokrych i suchych jest wskaźnikiem zmian oraz zagrożeń gleby spowodowanych zmianami wilgotności. Obniżenie poziomu wody gruntowej w latach suchych poniżej dopuszczalnej granicy odwodnienia h-3 powoduje przesychanie gleby i pogłębianie procesu murszenia. W latach suchych przesychanie gleby w warstwie korzeniowej może objąć około 60% powierzchni Narwiańskiego Parku Narodowego.
EN
Groundwater table depths can be a good indicator of water conditions and soil moisture. Groundwater levels during wet and dry years indicate unfavourable changes and risks for soils posed by changes of moisture. Decreasing groudwater levels in dry years below an acceptable drainage h-3 causes overdrying of soils and the enhancement of soil mineralisation. In dry years such drainage of soil in the root zone may cover about 60 % of the Narew National Park area.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.