Artykuł omawia prace rekonstrukcyjne prowadzone w drewnianej cerkwi w miejscowości Nowe Brusno w województwie podkarpackim. Cerkiew, która nie była użytkowana od zakończenia II wojny światowej, znajdowała się w stanie awarii budowlanej. Kolejne próby ratowania zabytku kończyły się niepowodzeniami z powodu braku możliwości finansowych. Proces rewaloryzacji cerkwi, zapoczątkowany w latach 90., w roku 2013 spotkał się z nowym podejściem konserwatorskim. Zdecydowano się na przeprowadzenie rekonstrukcji obiektu, chcąc przywrócić cerkwi pierwotną formę historyczną. Zabieg o dużym stopniu ryzyka został podjęty przez inwestora. Należy podkreślić, że prace o takim charakterze, zaliczane do rekonstrukcyjnych, prowadzone są tylko w wyjątkowych przypadkach, i tylko w oparciu o wyczerpujące badania naukowe. W każdy przypadku mogą rodzić nieudokumentowane domysły. Prace prowadzone w cerkwi w Nowym Bruśnie, usuwające późniejsze nawarstwienia, a ukierunkowane na odtworzenie formy historycznej, mogą zakończyć się nową formą obiektu, z wieloma współczesnymi przestrzennymi rozwiązaniami. W artykule opowiedziano się za zachowaniem cerkwi z późniejszymi nawarstwieniami.
EN
The article discusses reconstruction work of wooden church in Nowe Brusno in Podkarpackie Voivodeship. The church, which was not in use since the end of the Second World War, was in a state of construction failure. Subsequent attempts to rescue the monument ended in failure due to lack of fi nances. The process of restoration started in the 1990s and in 2013 it took a new conservation approach. It was decided to carry out reconstruction work in order to restore the original form of the church. The procedure with a high degree of risk was accepted by the investor. It should be emphasized that the work of this kind, treated as reconstruction work, is carried out only in exceptional cases and only on the basis of exhaustive research. In each case, they may give rise to unsubstantiated conjectures. The work in the church in Nowe Brusno aiming to remove subsequent layers and focused on restoration of historical form, may result in a new form of the object, with many modern spatial solutions. The article advocates for the preservation of the church with subsequent layers.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Problematyka prowadzenia prac rewaloryzacyjnych drewnianych obiektów zabytkowych zaliczana jest do trudniejszych zadań konserwatorskich. Stosowane rozwiązania konstrukcyjne i ciesielskie w XV wieku i późniejszych latach zostały zapomniane przez współczesnych architektów - konserwatorów i brygady ciesielskie. Wykonane prace, które zaliczyć można do rekonstrukcyjnych, w kościele w Domaradzu, dowodzą, że przed przystąpieniem do prac konserwatorskich obiektów zabytkowych, należy wykonywać specjalistyczne badania mykologiczne i studia architektoniczno-konserwatorskie. Dopiero wyniki badań, dają podstawę do formułowania zaleceń konserwatorskich. Przyjęty tok postępowania w kościele, oparty został na metodzie zachowania nawarstwień kulturowych, oryginalnych struktur materiałowych i systemu połączeń ciesielskich. Kolejne etapy prac konserwatorskich, począwszy od wymiany belek podwalinowych, po wzmocnienie konstrukcyjne więźby dachowej, prowadzono po wykonaniu wnikliwych analiz stanu zachowania tychże elementów. W trakcie prac odsłonięto fragmenty wcześniejszych form konstrukcyjnych i polichromii. Odkryta belka, będąca pozostałością tzw. sobót została wyeksponowana, z myślą, ukazania śladów historycznych form architektonicznych obiektu. Metoda ta, jest powszechnie stosowana w postępowaniach konserwatorskich.
EN
The issue of conducting the revaluation works of wooden historic buildings is considered to be the most difficult conservation task. The construction and carpentry solutions used in the fifteenth century and later years have been forgotten by modern architects - conservators and carpentry teams. The works done, which can be considered as the reconstruction works in the church in Domaradz, prove that prior to conservation works of historic buildings, the specialist mycological testing as well as architectural and conservation studies should be performed. Only the results of studies provide a basis for formulating the conservation recommendations. The adopted course of proceedings in the church was based on a method of preserving cultural strata, original material structures and system of carpentry joints. The successive stages of restoration works, starting from the replacement of ground beams, ending up with the structural reinforcement of the roof framework, was carried out after a thorough evaluation of the state of preservation of these elements. During the works the fragments of earlier structural forms and polychrome were uncovered. The uncovered beam, which is a remnant of the so-called archades, has been exposed, in order to demonstrate the traces of historical architectural forms of the object. This method is commonly used in the conservation practice.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.