Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Nanocrystalline cathodes for solid oxide fuel cells made of noble metals

Chrzan A., Karczewski J., Jasiński P.

Zeszyty Naukowe Wydziału ETI Politechniki Gdańskiej. Technologie Informacyjne

|

2018

|

T. 23

46--52

EN

Cathodes for solid oxide fuel cells prepared by the infiltration method at 600 °C are presented. The infiltration method allows to produce stable, nanostructured cathodes. Cathodes were prepared using gold, platinum, La2NiO4+δ (L2N) and La0.6Sr0.4Co0.2Fe0.8O3-δ (LSCF). Symmetrical cathode/electrolyte/cathode samples were prepared and examined with SEM microscopy and electrochemical impedance spectroscopy. Despite successful deposition of cathode with high active surface area, LSCF performance was unmatched by the other materials. However, at temperatures below 600 °C infiltrated L2N showed polarization resistance lower than the brush painted LSCF cathode (reference).

PL

W artykule zbadano katody tlenkowych ogniw paliwowych przygotowane poprzez nasączanie i spieczenie w 600 °C. Metoda nasączania pozwala na przygotowanie stabilnych, nanokrystalicznych elektrod. Wykorzystując do nasączania prekursor polimerowy przygotowano katody: Ag, Pt, La2NiO4+δ (L2N) oraz La2NiO4+δ (L2N) and La0.6Sr0.4Co0.2Fe0.8O3-δ (LSCF). Wykonano symetryczne próbki katoda/elektrolit/katoda i zbadano je za pomocą mikroskopii SEM oraz spektroskopii impedancyjnej. Pomimo wykonania próbek ze stosunkowo dużą aktywną powierzchnią, żaden nasączany materiał nie pozwolił uzyskać oporu polaryzacyjnego porównywalnego z LSCF. Oprócz LSCF, jedynie katoda nasączana L2N wykazywała opór polaryzacyjny niższy od katody z komercyjnej pasty LSCF.

2

Wstępna ocena zawartości metali ciężkich na zwałowisku odpadów pogórniczych w Czerwionce-Leszczynach

Chrzan A., Mojza K.

Proceedings of ECOpole

|

2018

|

Vol. 12, No. 2

455--463

PL

Działalność antropogeniczna powoduje istotne zmiany w obiegu pierwiastków w środowisku, co prowadzi do zanieczyszczenia tymi elementami poszczególnych składników środowiska. Szczególnie niebezpieczny jest proces akumulacji metali ciężkich. Metale ciężkie w nadmiernych ilościach stwarzają poważne zagrożenie dla roślin i człowieka, ale również dla fauny glebowej. Celem podjętych badań było określenie zawartości metali ciężkich Pb, Cd i Ni, Zn i Cu w materiale pobranym w różnej odległości od szczytu hałdy pogórniczej w Czerwionce-Leszczynach oraz określenie ich wpływu na liczebność i różnorodność fauny glebowej na tych stanowiskach. Zawartość badanych metali nie przekraczała norm ustalonych dla gleb Polski (wg rozporządzenia ministra środowiska z 2002 r.). Stwierdzono stężenie metali ciężkich w granicach od 1,18 mg/kg suchej masy dla Cd do 222 mg/kg s.m. dla Zn. Nie zaobserwowano wyraźnego wpływu zawartości badanych metali na pedofaunę. Odnotowano wzrost liczebności fauny w miarę oddalania się od szczytu zwałowiska (z wyjątkiem stanowiska odległego o 11 metrów od szczytu hałdy).

EN

Anthropogenic activity causes essential changes in the circulation of elements in the environment, which leads to the pollution of individual environmental components. The process of accumulation of heavy metal elements is particularly hazardous. Excessive amounts of heavy metals pose serious risk to plants, animals and human beings. In presented study heavy metal content (Pb, Cd and Ni, Zn and Cu) in the soil samples collected from a different distance from the top of post-mining dumps in Czerwionka-Leszczyny was determined. Moreover, the impact of these contents on the density and diversity of soil fauna at these sites was defined. The heavy metal content did not exceed the standards set out for the soils of Poland. The concentration of heavy metals was found to be from 1.18 for Cd to 222 mg/kg d.m. for Zn. No clear impact of the studied metal content on pedofauna was found. The increase in the number of fauna with the distance from the top of the dump was noticed (except for a distance of 11 meters from the top of the dump).

3

The pine bark and topsoil as an indicator of pollutions caused by industry and transport

Chrzan A., Marko-Worłowska M., Wątor G., Łaciak T., Kozik R.

Proceedings of ECOpole

|

2016

|

Vol. 10, No. 2

413--421

EN

Concentrations of Pb, Cd, Ni were determined in topsoil and in samples of necrotic bark of Pinus sylvestris L. collected along transects around the Skawina industry center and in parts of Bielansko-Tyniecki Landscape Park in Krakow (southeast Poland). The suitability of bark and topsoil for monitoring of these heavy metals and acidifying gases pollution was investigated. After comparing the concentration of heavy metals and pH value in pine bark with topsoil, it was observed that topsoil is better biomonitor for lead and nickel than bark of Pinus sylvestris and that bark appear to be suitable bioindicator of atmospheric deposition only for cadmium and acidifying components.

PL

W wierzchniej warstwie gleby oraz w próbkach kory sosny zwyczajnej Pinus sylvestris L. zebranych wokół centrum przemysłowego w Skawinie oraz na terenie Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego w Krakowie, położonego w południowo-wschodniej Polsce, oznaczono stężenia takich metali ciężkich, jak, Pb, Cd, Ni. Celem badań było wykazanie przydatności kory martwicowej i wierzchniej warstwy gleby do monitorowania zanieczyszczenia środowiska tymi metalami ciężkimi i związkami zakwaszającymi. Na podstawie porównania stężenia metali ciężkich w wierzchniej warstwie gleby i korze sosny oraz wartości pH kory sosnowej stwierdzono, że gleba jest lepszym biomonitorem dla ołowiu i niklu, natomiast kora sosny zwyczajnej Pinus sylvestris L. wydaje się być odpowiednim bioindykatorem depozycji atmosferycznej tylko dla kadmu i składników zakwaszających.

4

Assessment of heavy metal contamination in topsoil and soil invertebrates from the Niepolomice Forest

Chrzan A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2016

|

Vol. 23, nr 3

347--355

EN

The purpose of the research was to determine the respective contents of heavy metals (Pb, Cd, Ni, Zn and Cu) in soil and extracted soil fauna in humid mixed coniferous forest (MHCF), fresh mixed coniferous forest (MFCF) and in fresh mixed forest (MFF) of Niepolomice Forest. The contents of heavy metals varied, depending on the forest type and trophic group. The highest values of cadmium, lead, and copper content were recorded in MFCF, while of nickel in MHCF. Analysis of variance and post-hoc Tuckey’s showed significant differences between the concentrations of Zn and other metals in invertebrates in different types of forest habitats. Bioconcentration factor shows that both soil saprophages and predacious invertebrates accumulated the largest amounts of Cd and smaller amounts of Zn, while the accumulation of remaining metals depended on the type of forest habitat. In fresh mixed coniferous forest predators accumulated heavy metals in the following order: Cd > Zn > Pb > Ni > Cu, in the case of saprohages it was: Cd > Zn > Ni > Cu > Pb.

PL

Celem badań było określenie zawartość metali ciężkich (Pb, Cd, Ni, Zn i Cu) w glebie i wyekstrahowanej faunie glebowej w trzech typach siedliskowych lasu w Puszczy Niepołomickiej – w lesie mieszanym wilgotnym, borze mieszanym świeżym i borze mieszanym wilgotnym. Zawartość metali ciężkich uzależniona była od typu lasu i grupy troficznej. Najwieksze wartości kadmu, ołowiu i miedzi odnotowano w glebie w borze mieszanym świeżym BMśw, a niklu w borze mieszanym wilgotnym BMw. Wskaźnik biokoncentracji wskazuje, że zarówno saprofagi i drapieżne bezkręgowce glebowe w największej ilości kumulowały Cd, w mniejszej Zn, natomiast pozostałe metale kumulowane były w zależności od typu siedliskowego lasu. W borze mieszanym świeżym drapieżne kumulowały metale w kolejności Cd > Zn > Pb > Ni > Cu, a saprofagi Cd > Zn > Ni > Cu > Pb.

5

Bioakumulacja metali ciężkich w faunie glebowej w Puszczy Niepołomickiej

Chrzan A.

Proceedings of ECOpole

|

2014

|

Vol. 8, No. 2

481--487

PL

Celem badań było określenie zawartość metali ciężkich (Pb, Cd, Ni, Zn i Cu) w glebie i wyekstrahowanej faunie glebowej w dwóch typach siedliskowych lasów w Puszczy Niepołomickiej, odległej o 20 km na wschód od centrum Krakowa. Próbki glebowe pobierano w III klasie wiekowej każdego typu drzewostanu obejmującą drzewa w wieku od 41 do 60 lat. Zbadano również liczebność i strukturę troficzną zespołów pedofauny. Zawartość metali ciężkich uzależniona była od typu lasu i grupy troficznej. Najwyższe wartości kadmu, ołowiu i miedzi odnotowano w glebie w borze mieszanym świeżym (BMśw), a niklu w borze mieszanym wilgotnym (BMw). Wskaźnik biokoncentracji wskazuje, że zarówno saprofagi, jak i drapieżne bezkręgowce glebowe w największej ilości kumulowały Cd, w mniejszej Zn, natomiast pozostałe metale kumulowane były w zależności od typu siedliskowego lasu. W borze mieszanym świeżym drapieżce kumulowały metale w kolejności Cd>Zn>Pb>Ni>Cu, a saprofagi Cd>Zn>Ni>Cu>Pb.

EN

The purpose of the research was to determine the respective contents of heavy metals (Pb, Cd, Ni, Zn and Cu) in soil and extracted soil fauna in two types of forest habitats of Niepolomice Forest distant about 20 km east of the Krakow centre. Soil samples were taken during autumn of 2011-2012 vegetation season in two stands of age category III (41 to 60 years). Also tested was the trophic structure of pedofauna assemblages. The contents of heavy metals varied, depending on the forest type and trophic group. The highest values of cadmium, lead, and copper content were recorded in fresh mixed broadleaved forest MFBF, while of nickel in moisture mixed coniferous forest MHCF. Bioconcentration factor shows that both soil saprophages and predacious invertebrates accumulated the largest amounts of Cd and smaller amounts of Zn, while the accumulation of remaining metals depended on the type of forest habitat. In fresh mixed coniferous forest predators accumulated heavy metals in the following order: Cd>Zn>Pb>Ni>Cu, in the case of saprophages it was: Cd>Zn>Ni>Cu>Pb.

6

Zawartość wybranych metali ciężkich w glebie i korze sosny

Chrzan A.

Proceedings of ECOpole

|

2013

|

Vol. 7, No. 2

547--552

PL

Gleba kumuluje wiele zanieczyszczeń chemicznych, w tym również metale ciężkie. W celu oceny zanieczyszczenia środowiska pobierano próbki glebowe na czterech stanowiskach leśnych - w Lesie Mogilskim, w Puszczy Niepołomickiej, w ok. 40-letnim zagajniku sosnowym w Parku Skałki Twardowskiego i w zagajniku w Zawadzie. Na tych stanowiskach pobierano również korę martwicową sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.), która jest popularnym drzewem w Polsce. Kora martwicowa sosny zwyczajnej jest wyjątkowo czułym biowskaźnikiem zanieczyszczenia środowiska. Badano zawartość metali ciężkich w glebie na czterech stanowiskach leśnych i w korze sosen rosnących na tych glebach. Analizy chemiczne dotyczące metali ciężkich przeprowadzono, wyznaczając zawartość ogólnych form ołowiu, kadmu, miedzi, cynku i niklu metodą AAS. Zawartości metali ciężkich w badanych glebach wynosiły odpowiednio: 0,47-2,32 ppm s.m. Cd; 9,98-73,7 ppm s.m. Pb; 72,5-224,9 ppm s.m. Zn; 6,39-15,79 ppm s.m. Ni i 7,69-10,85 ppm s.m. Cu. Wyniki badań wskazują, że stężenia metali ciężkich nie przekraczają norm określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (DzU 2002, Nr 165, poz. 1359 z dn. 4.10.2002). Zawartość ołowiu, miedzi i niklu w glebie na wszystkich stanowiskach była wyższa niż w korze rosnących na tym obszarze drzew. Stężenie kadmu było zróżnicowane na poszczególnych stanowiskach. Najwyższą zawartość Cd odnotowano zarówno w glebie (2,32 ppm s.m.), jak i w korze martwicowej sosny (1,55 ppm s.m.) na stanowisku usytuowanym w Parku Skałki Twardowskiego należącym do Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego w Krakowie.

EN

The soil accumulates many chemical pollutants including heavy metals. In order to evaluate pollution of the environment the soil samples were taken on four forest stands in the Mogilski forest, in the Niepolomicka primeval forest, in Skalki Twardowskiego Landscape Park and in the grove in Zawada. At these stations also collected necrotic bark of the common pine (Pinus sylvestris L.), which is a popular tree in Poland. The outer bark of common pine is extremely sensitive biomarkers of environmental pollution. The content of heavy metals in the forest soils at four positions, and the bark of pine forest growing on these soils. Chemical analyses of heavy metals were performed by determining the contents of general forms of lead, cadmium, copper, nickel and zinc using the AAS method. The range of metals content in soils amounted to properly: 0.47-2.32 ppm d.m. Cd; 9.98-73.7 ppm d.m. Pb; 72.5-224.9 ppm d.m. Zn; 6.39-12.17 ppm d.m. Ni and 7.69-10.85 ppm d.m. Cu. The results indicate that the concentrations of heavy metals do not exceed the standards set out in the Regulation of the Minister of the Environment on soil quality standards and earth quality standards (Polish Journal of Laws DzU 2002 No. 165, item 1359 of 4 October 2002). The content of lead, copper and nickel in the studied soils were higher than in the bark of trees growing in this stations. The concentration of cadmium was varied at different positions. The highest content of Cd was observed both in the soil (2.32 ppm d.m.) and in the necrotic pine bark (1.55 ppm d.m.) in Skalki Twardowskiego Landscape Park, that is a part of Bielansko-Tyniecki Landscape Park.

7

Zawartość wybranych metali ciężkich w glebie i faunie glebowej

Chrzan A.

Proceedings of ECOpole

|

2013

|

Vol. 7, No. 1

295--302

PL

Badano zawartość wybranych metali ciężkich - kadmu Cd, ołowiu Pb, cynku Zn, miedzi Cu i niklu Ni w glebach łąkowych i leśnych oraz w wyekstrahowanych z próbek glebowych zwierząt. Stanowiska usytuowane były w różnej odległości od drogi i od źródeł emisji przemysłowych. Faunę glebową rozdzielono na grupy troficzne - saprofagi, drapieżne i fitosaprofagi, w których oznaczano metale ciężkie. Gleby na badanych stanowiskach wykazywały odczyn od słabo kwaśnego do słabo zasadowego i wilgotność w granicach 20-32%. Zawartość metali w glebie wynosiła odpowiednio: 0,63 0,94 ppm Cd; 8,8 12,53 ppm Pb; 77,75 148,78 ppm Zn; 12,17 ± 23,91 ppm Ni i 1,58 8,95 mg Cu kg–1 s.m. Wyniki badań wskazują, że stężenia metali ciężkich nie przekraczają norm określonych dla gleb Polski. Kumulacja metali ciężkich w organizmach zwierząt glebowych była znacznie wyższa niż w glebie. W największym stężeniu w organizmach badanej fauny glebowej występował Zn i Pb. Najwyższą zawartość Zn (ponad 19904 ppm) stwierdzono w organizmach drapieżców na stanowiskach leśnych. Natomiast wysokie stężenia ołowiu wykazano u fitosaprofagów w glebach łąkowych (128-421 ppm) i drapieżców na stanowiskach leśnych (200 i 500 ppm). Stwierdzono, że drapieżne zwierzęta glebowe lepiej akumulowały badane metale ciężkie w glebach leśnych niż inne grupy troficzne.

EN

Content was studied of selected heavy metals - cadmium Cd, lead Pb, zinc Zn, copper Cu and nickel Ni in meadow soils and in forest soils and in soil animals samples extracted from soil. Positions were located at different distances from the road and from sources of industrial emissions. Soil fauna were separated into trophic groups of saprophags, predators and phitosaprophags, in which heavy metals were determined. Soils on the test sites showed little reaction from acidic to slightly alkaline and humidity within 20-32%. The range of metals content in soils amounted to properly: 0.630.94 ppm Cd; 8.812.53 ppm Pb; 77.75148.78 ppm Zn; 12.17±23.91 ppm Ni and 1.588.95 mg Cu • kg–1 s.m. The results from the studies show that the heavy metal concentrations did not exceed the standards set out for the soils of Poland. Heavy metals accumulation in soil animal organisms was significantly higher than in the soil. In the examined organisms of soil fauna, the metals in the highest concentration were zinc and lead. The highest content of Zn (> 19904 ppm) was found in the bodies of the predators in forest stands. High concentrations of lead have been demonstrated in phitosaprophags in meadow soils (128-421 ppm) and in predators in forest sites (200-500 ppm). It was found that predators of soil animals are better at bioaccumulations of tested heavy metals in forest soils (BCF > 60) than other trophic groups.

8

Impact of anthropopressure on meadow and grove pedofauna in landscape park in Krakow-Zakrzowek

Marko-Worłowska M., Chrzan A., Łaciak T.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 9

1057--1064

EN

The consequence of accumulation of heavy metals (that can be detected in trace content in natural conditions) in soil is biological deactivation of environment manifesting in limitation of processes of organic substances decomposition by decreasing density, diversity and activity of the microorganisms and pedofauna. In order to evaluate the impact of pollution of environment by heavy metals a few chosen physiochemical parameters of meadow and grove soil in Landscape Park were detected. It was noted that soil of researched areas had slightly alkaline reaction, whereas concentration of Cd, Pb and Zn was higher in young pine forest soil, however only concentration of Cd in both areas was above the norm. In the soil of the meadow considerably higher density and diversity of groups of pedofauna analyzed was detected. In 1 m2 of meadow soil 4928 specimen were noted, while 3264 in forest soil. In the meadow Diptera larvae was the most diverse group, since within its order 10 families were isolated. In forest soil specimen of 4 Diptera larvae families were noted. Trophic relations of dipterofaunal larvae communities biomass significantly differ from a model designed for natural meadows.

PL

Konsekwencją kumulacji metali ciężkich w glebie (występujących w warunkach naturalnych w ilościach śladowych) jest dezaktywacja biologiczna środowiska przejawiająca się m.in. ograniczeniem procesów rozkładu substancji organicznych poprzez zmniejszenie zagęszczenia, różnorodności i aktywności mikroorganizmów oraz pedofauny. W celu oceny wpływu zanieczyszczenia środowiska metalami ciężkimi zbadano wybrane parametry fizykochemiczne w glebie zagajnika i łąki w Parku Krajobrazowym w Zakrzówku. Stwierdzono, że gleba badanych siedlisk wykazywały odczyn lekko zasadowy, natomiast stężenie Cd, Pb i Zn było wyższe w glebie młodego zagajnika sosnowego, ale tylko w przypadku kadmu w obydwu siedliskach przekraczało normę. W glebie łąki wykryto znacznie większą liczebność i różnorodność pedofauny. W 1 m2 gleby łąkowej odnotowano 4928 osobniki, a w glebie leśnej 3264. Na łące larwy Diptera były najbardziej zróżnicowaną grupą, bowiem w ich obrębie wyodrębniono przedstawicieli 10 rodzin. W glebie leśnej odnotowano tylko 4 rodziny larw Diptera. Struktura troficzna larw Diptera w biomasie znacznie różni się od modelu stwierdzonego dla naturalnych łąk.

9

Contamination of soil and pine bark by heavy metals in the selected forests

Chrzan A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 7-8

791--798

EN

The soil accumulates many chemical pollutants including heavy metals. In order to evaluate pollution of the environment the soil samples were taken on four forest stands in the Mogilski forest, in the Niepo³omicka primeval forest, in Skalki Twardowskiego Landscape Park and in the grove in Zawada. At these stations also collected necrotic bark of the common pine (Pinus sylvestris L.), which is a popular tree in Poland. The outer bark of common pine is extremely sensitive biomarkers of environmental pollution. The content of heavy metals in the forest soils at four positions, and the bark of pine forest growing on these soils. Chemical analyses of heavy metals were performed by determining the contents of general forms of lead, cadmium, copper, nickel and zinc using the AAS method. The range of metals content in soils amounted to properly: 0.47–2.32 ppm Cd; 9.98–73.7 ppm Pb; 72.5–224.9 ppm Zn; 6.39–12.17 ppm Ni and 7.69–10.85 ppm. The results indicate that the concentrations of heavy metals do not exceed the standards set out in the Regulation of the Minister of the Environment on soil quality standards and earth quality standards (Polish Journal of Laws DzU 2002 No. 165, item 1359 of 4 October 2002). The content of lead, copper and nickel in the studied soils were higher than in the bark of trees growing in this stations. The concentration of cadmium was varied at different positions. The highest content of Cd was observed both in the soil (2.32 ppm) and in the necrotic pine bark (1.55 ppm) in Skalki Twardowskiego Landscape Park, that is a part of Bielansko Tyniecki Landscape Park.

PL

Gleba kumuluje wiele zanieczyszczeń chemicznych w tym również metale ciężkie. Dla oceny zanieczyszczenia środowiska pobierano próbki glebowe na czterech stanowiskach leśnych – w Lesie Mogilskim, w Puszczy Niepołomickiej, w ok. 40-letnim zagajniku sosnowym w Parku Skalki Twardowskiego i w zagajniku w Zawadzie. Na tych stanowiskach pobierano również korę martwicową sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.), która jest popularnym drzewem w Polsce. Kora martwicowa sosny zwyczajnej jest wyjątkowo czułym biowskaźnikiem zanieczyszczenia środowiska. Badano zawartość metali ciężkich w glebie na czterech stanowiskach leśnych i w korze sosen rosnących na tych glebach. Analizy chemiczne dotyczące metali ciężkich przeprowadzono, wyznaczając zawartość ogólnych form ołowiu, kadmu, miedzi, cynku i niklu metodą AAS. Zawartości metali ciężkich w badanych glebach wynosiły odpowiednio: 0,47–2,32 mg/kg Cd; 9,98–73,7 mg/kg Pb; 72,5–224,9 mg/kg Zn; 6,39–15,79 mg/kg Ni i 7,69–10,85 mg/kg. Wyniki badań wskazują, że stężenia metali ciężkich nie przekraczają norm określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (DzU 2002, nr 165 poz. 1359 z dn. 4.10.2002). Zawartość ołowiu, miedzi i niklu w glebie na wszystkich stanowiskach była wyższa niż w korze rosnących na tym obszarze drzew. Stężenie kadmu było zróżnicowane na poszczególnych stanowiskach. Najwyższą zawartość Cd odnotowano zarówno w glebie (2,32 mg/kg), jak i w korze martwicowej sosny (1,55 mg/kg) na stanowisku usytuowanym w Parku Skalki Twardowskiego należącym do Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego w Krakowie.

10

Zawartość metali ciężkich w glebach w różnych porach roku

Chrzan A., Formicki G.

Proceedings of ECOpole

|

2012

|

Vol. 6, No. 2

701--706

PL

Badano zawartość Cd, Pb, Zn, Cu i Ni w glebach łąkowych w powiecie bocheńskim w sezonie jesiennym i zimowym 2010/2011. Łąki usytuowane były w różnej odległości od drogi: 2, 100 i 200 m. Gleby na badanych stanowiskach wykazywały odczyn od średnio kwaśnego do prawie obojętnego i wilgotność jesienią 17,17÷29,53%, natomiast w zimie 24,68÷37,59%. Wykazano statystycznie istotne różnice w zawartości Zn, Cu, Ni, Pb na poszczególnych stanowiskach w badanych sezonach. W stosunku do kadmu nie wykazano takich zależności. Pierwiastek ten w podobnym stężeniu (0,6÷0,88 ppm) występował na wszystkich stanowiskach bez względu na porę roku. Analizowano również liczebność i różnorodność pedofauny, która była większa w sezonie zimowym w glebach badanych łąk. Stwierdzono jednak, że znaczne różnice w zawartości metali nie miały wpływu na liczebność fauny glebowej na poszczególnych stanowiskach w badanych porach roku.

EN

The content of heavy metals like cadmium (Cd), lead (Pb), zinc (Zn), copper (Cu) and nickel (Ni) was investigated in the meadow soils in the district of Bochnia in autumn and winter season 2010/2011. The meadows were located at different distances from the road 2 m, 100 m and 200 m. The soils tested showed an average pH of acidic to nearly neutral and humidity in autumn 17.17÷29.53% and in winter season within 24.68÷37.59%. Statistically significant showed differences in the content of Zn, Cu, Ni, Pb between stations in the autumn and winter seasons. In relation to cadmium did not show such dependence. The content of this element (0.6÷0.88 ppm) is similar occurred at all stations, regardless of the season. The number and diversity of pedofauna were also analyzed, which was higher in the winter season in the studied meadow soils. It has been found, however, that significant differences in metal content did not affect the abundance of soil fauna at different stations in the studied seasons.

11

Content of Heavy Metals in Soil and in Pine Bark in Skalki Twardowskiego Landscape Park in Krakow

Chrzan A., Marko-Worłowska M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 10

1255--1262

EN

Among the components of natural environment, the soil is the main center of accumulation of many chemical substances, among others pollutions such as heavy metals. In order to evaluate pollution of the environment the soil samples were taken with the use Morris square frame 25 cm by 25 cm in around 40-year old pine grove as well as in the meadow situated nearby, in Skalki Twardowskiego Landscape Park, that is a part of Bielansko Tyniecki Landscape Park. In the grove, necrotic bark of the common pine (Pinus sylvestris L.) was taken as well. The environmental condition was analyzed owing to the detection of reaction of the soil, its humidity, content of heavy metals, pH and content of the metals in the pine bark obtained near the area where the soil samples were taken. It was detected that the soils of the researched areas had slightly alkaline reaction, whereas humidity was slightly higher in the meadow. What is more, the analysis of the results concerning the pine barks from the grove indicates considerable acidity (pH 3.33–3.97). The concentration of the metals such as Pb, Zn and Cd was higher in the soil of pine grove, while Cu slightly higher in the meadow. In meadow and grove soil content of the Cd was almost two times above the norm, whereas content of the other metals complied with norms. The content of Cu in bark pine was similar to content of Cu in soil, while content of Pb, Cd and Zn in bark was lower than it was in the soil.

PL

Spośród komponentów środowiska przyrodniczego gleba jest głównym ośrodkiem akumulacji wielu substancji chemicznych, w tym również zanieczyszczeń, takich jak metale ciężkie. Dla oceny zanieczyszczenia środowiska pobierano próbki glebowe przy użyciu ramy Morrisa o wymiarach 25 × 25 cm w ok. 40-letnim zagajniku sosnowym oraz na pobliskiej łące w Parku Skałki Twardowskiego w Krakowie należącym do Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego. W zagajniku pobierano również korę martwicow ą sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.). Badano stan środowiska, określając odczyn gleby, jej wilgotność, zawartość metali ciężkich oraz pH i zawartość metali w korze sosny pozyskanej w pobliżu miejsca pobierania gleby. Stwierdzono, iż gleby badanych stanowisk wykazywały odczyn słabo zasadowy, zaś wilgotność była nieznacznie większa na łące. Natomiast wyniki dotyczące kory sosen z zagajnika wskazują na jej znaczne zakwaszenie (pH 3.33–3.97). Koncentracja metali, takich jak Pb, Zn i Cd była wyższa w glebie zagajnika sosnowego, natomiast Cu nieznacznie wyższa na łące. W glebie łąki, jak i w glebie zagajnika ilość kadmu przekraczała prawie dwukrotnie normę, a pozostałych metali mieściła się w normie. Zawartość miedzi w korze sosny była porównywalna do zawartości w glebie, podczas gdy ilość Pb, Cd i Zn w korze była mniejsza niż w glebie.

12

Content of Heavy Metals in Meadow Soils in Different Seasons

Chrzan A., Formicki G.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 8

887-896

EN

The content of heavy metals like cadmium (Cd), lead (Pb), zinc (Zn), copper (Cu) and nickel (Ni) was investigated in the meadow soils in the district of Bochnia in autumn and winter season 2010/2011. The meadows were located at different distances from the road 2 m, 100 m and 200 m. The soils tested showed an average pH of acidic to nearly neutral and humidity in autumn 17.17–29.53 % and in winter season within 24.68–37.59 %. Statistically significant showed differences in the content of Zn, Cu, Ni and Pb between stations in the autumn and winter seasons. In relation to cadmium did not show such dependence. The content of this element (0.6–0.88 ppm) is similar occurred at all stations, regardless of the season. The number and diversity of pedofauna were also analyzed, which was higher in the winter season in the studied meadow soils. It has been found, however, that significant differences in metal content did not affect the abundance of soil fauna at different stations in the studied seasons.

PL

Badano zawartość Cd, Pb, Zn, Cu i Ni w glebach łąkowych w powiecie bocheńskim w sezonie jesiennym i zimowym 2010/2011. Łąki usytuowane były w różnej odległości od drogi: 2, 100 i 200 m. Gleby na badanych stanowiskach wykazywały odczyn od średnio kwaśnego do prawie obojętnego i wilgotność jesienią 17.17-29.53 %, natomiast w zimie 24.68-37.59 %. Wykazano istotne statystycznie różnice w zawartości Zn, Cu, Ni, Pb na poszczególnych stanowiskach w badanych sezonach. W stosunku do kadmu nie wykazano takich zależności. Pierwiastek ten w podobnym stężeniu (0.6; 0.88 ppm) występował na wszystkich stanowiskach bez względu na porę roku. Analizowano również liczebność i różnorodność pedofauny, która była większa w sezonie zimowym w glebach badanych łąk. Stwierdzono jednak, że znaczne różnice w zawartości metali nie miały wpływu na liczebność fauny glebowej na poszczególnych stanowiskach w badanych porach roku.

13

Content of Selected Traffic Pollution in Soil and Pedofauna Near Busy Traffic Roads in Krakow

Chrzan A., Marko-Worłowska M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 11

1527-1532

EN

Two sites situated by busy roads in Krakow – by Dietla Road and by a motorway – were selected to assess the effect of heavy metals on the soil environment. At the studied sites, the soil was analysed for heavy metal content – Pb, Cd, Zn and Cu, its moisture content, pH, and the diversity and density of soil fauna. It was found that the content of the studied metals was significantly lower in the soil by the motorway than in the City Centre soil, namely, Pb – twice, Cu – fivefold, Cd – insignificantly. At this site, the density of pedofauna was considerably higher than in Dietla Road. The results of the studies also indicate that, besides heavy metal content, the moisture content, which was three times higher by the motorway, significantly affected the diversity and density of pedofauna. The content of heavy metals studied by busy transport routes did not show correlation with the content of these metals in the fauna inhabiting it.

PL

Do oceny wpływu metali ciężkich na środowisko glebowe wybrano dwa stanowiska usytuowane przy ruchliwych ulicach Krakowa - przy ulicy Dietla i przy autostradzie. Na badanych stanowiskach dokonano analizy gleby pod kątem zawartości metali ciężkich - Pb, Cd, Zn i Cu, jej wilgotności, odczynu oraz różnorodności i liczebności fauny glebowej. Stwierdzono, że w glebie przy autostradzie zawartość badanych metali ciężkich była znacznie mniejsza niż w glebie śródmiejskiej, Pb - dwukrotnie, Cu pięciokrotnie, Cd - nieznacznie. Na tym stanowisku zagęszczenie pedofauny było znacznie większe niż przy ulicy Dietla. Wyniki badań wskazują również, że na różnorodność i zagęszczenie pedofauny znaczący wpływ, oprócz koncentracji metali ciężkich, ma również wilgotność gleby, która była trzykrotnie wyższa przy autostradzie. Zawartość badanych metali ciężkich w glebie przy ruchliwych traktach komunikacyjnych nie wykazywała korelacji z ilością tych metali w faunie ją zamieszkującej.

14

Zanieczyszczenie gleby i kory sosny metalami ciężkimi w Parku Krajobrazowym skałki Twardowskiego w Krakowie

Chrzan A., Marko-Worłowska M., Łaciak T.

Proceedings of ECOpole

|

2010

|

Vol. 4, No. 1

115--119

PL

Do oceny zanieczyszczenia środowiska metalami ciężkimi pobierano próbki glebowe w ok. 40-letnim zagajniku sosnowym oraz na pobliskiej łące w Parku Skałki Twardowskiego w Krakowie, należącym do Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego. W zagajniku pobierano również korę martwicową sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.). Badano stan środowiska, określając odczyn gleby, jej wilgotność, zawartość metali ciężkich oraz pH i zawartość metali w korze sosny pozyskanej w pobliżu miejsca pobierania próbek gleby. Stwierdzono, iż gleby badanych stanowisk wykazywały odczyn słabo zasadowy, zaś wilgotność była nieznacznie większa na łące. Natomiast wyniki dotyczące kory sosen z zagajnika wskazują na jej znaczne zakwaszenie (pH 3,33÷3,97). Koncentracja metali, takich jak Pb, Zn i Cd była większa w glebie zagajnika sosnowego, natomiast Cu nieznacznie większa na łące. W glebie łąki, a także w glebie zagajnika ilość kadmu przekraczała prawie dwukrotnie normę, a zawartość pozostałych metali była zgodna z normą. Zawartość miedzi w korze sosny była porównywalna do zawartości w glebie, podczas gdy ilość Pb, Cd i Zn w korze była mniejsza niż w glebie.

EN

In order to evaluate pollution of the environment the soil samples were taken in around 40-year old pine grove as well as in the meadow situated nearby, in Skałki Twardowskiego Landscape Park, that is a part of Bielańsko-Tyniecki Landscape Park. In the grove, necrotic bark of the common pine (Pinus sylvestris L.) was taken as well. The environmental condition was analyzed owing to the determination of reaction of the soil, its humidity, content of heavy metals, pH and content of the metals in the pine bark obtained near the area where the soil samples were taken. It was detected that the soils of the researched areas had slightly alkaline reaction, whereas humidity was slightly higher in the meadow. What is more, the analysis of the results concerning the pine barks from the grove indicates considerable acidity (pH 3.33÷3.97). The concentration of the metals such as Pb, Zn and Cd was higher in the soil of pine grove, while Cu slightly higher in the meadow. In meadow and grove soil content of Cd was almost two times above the norm, whereas content of the other metals complied with norms. The content of Cu in bark pine was similar to content of Cu in soil, while content of Pb, Cd and Zn in bark was lower than it was in the soil.

15

Wpływ antropopresji na pedofaunę łąki i lasu w parku krajobrazowym w Krakowie Zakrzówku

Marko-Worłowska M., Chrzan A.

Proceedings of ECOpole

|

2010

|

Vol. 4, No. 1

161--165

PL

Konsekwencją akumulacji metali ciężkich w glebie (występujących w warunkach naturalnych w ilościach śladowych) jest dezaktywacja biologiczna środowiska, przejawiająca się między innymi ograniczeniem procesów rozkładu substancji organicznych poprzez zmniejszenie zagęszczenia, różnorodności i aktywności mikroorganizmów oraz pedofauny. W celu oceny wpływu zanieczyszczenia środowiska metalami ciężkimi określono wybrane parametry fizykochemiczne i biologiczne gleby łąki i zagajnika w parku krajobrazowym. Stwierdzono, że gleby badanych siedlisk wykazywały odczyn lekko alkaliczny, natomiast stężenie Cd, Pb i Zn było wyższe w glebie lasu sosnowego, ale tylko w przypadku kadmu w obydwu siedliskach przekraczało normę. W glebie łąki stwierdzono znacznie większe zagęszczenie i różnorodność badanych grup pedofauny. W 1 m2 gleby łąkowej stwierdzono 4928, zaś w glebie leśnej 3264 osobniki. Najbardziej zróżnicowane na łące były larwy Diptera, bowiem w ich obrębie wyodrębniono przedstawicieli 10 rodzin. W glebie lasu odnotowano przedstawicieli 4 rodzin larw Diptera.

EN

The consequence of accumulation of heavy metals (that can be detected in trace content in natural conditions) in soil is biological deactivation of environment manifesting in limitation of processes of organic substances decomposition by decreasing density, diversity and activity of the microorganisms and pedofauna. In order to evaluate the impact of pollution of environment by heavy metals a few chosen physiochemical parameters of meadow and grove soil in Landscape Park were detected. It was noted that soil of researched areas had slightly alkaline reaction, whereas concentration of Cd, Pb and Zn was higher in pine forest soil, however only concentration of Cd in both areas was above the norm. In the soil of the meadow considerably higher density and diversity of groups of pedofauna analyzed was detected. In 1 m2 of meadow soil 4928 specimen were noted, while 3264 in forest soil. In the meadow Diptera larvae was the most diverse group, since within its order 10 families were isolated. In forest soil specimen of 4 Diptera larvae families were noted.

16

Influence of the Heavy Metals Polluting the Soil on the Pedofauna of the Selected Parks in Kraków

Chrzan A., Marko-Worłowska M., Łaciak T.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2010

|

Vol. 17, nr 1

9-15

EN

The high density of the metals in the soil, due to its toxic influence to the microflora, plants as well as to the pedofauna (mesofauna), can negatively affect the functioning of the soil subsystem. In order to evaluate the toxicity of the metals to mesofauna of the soil 3 areas were chosen where the diversity, the number and the content of Cd, Pb, Ni, Cu, Fe and Zn in the soil were detected. The humidity, temperaturę and pH of the soil were also analyzed. The chosen areas were situated in 3 different city parks in Kraków. The significant differences of the Cd, Pb, Ni, Cu, Fe and Zn content as well as in the density and diversity of the mesofauna were noted. It was detected that cadmium is toxic to the mesofauna. The nickel and the zinc have the similar effects.

PL

Zwiększona zawartość metali w glebie może niekorzystnie oddziaływać na funkcjonowanie podsystemu glebowego poprzez toksyczny wpływ na mikroflorę, rośliny, a także pedofaunę i funkcjonowanie podsystemu glebowego. W celu oceny toksyczności metali dla mezofauny glebowej wyznaczono 3 stanowiska badawcze, na których zbadano jej zróżnicowanie, zageszczenie, a także zawartość Cd, Pb, Ni, Cu, Fe i Zn w glebie. Zbadano również wilgotność, temperaturę oraz pH gleby. Odnotowano różnice w zawartości metali ciężkich oraz w zageszczeniu i zróżnicowaniu mezofauny. Stwierdzono także toksyczny wpływ kadmu na mezofaunę. Nikiel i cynk ma wpływ na mezofaunę podobny jak kadm.

17

Metale ciężkie w glebie i organizmach bęzkręgowców glebowych

Chrzan A., Marko-Worłowska M., Łaciak T.

Proceedings of ECOpole

|

2009

|

Vol. 3, No. 1

59--62

PL

W celu oceny toksyczności metali dla mezofauny glebowej zbadano zróżnicowanie, liczebność oraz zawartość Pb, Cd, Ni, Zn zarówno w glebie, jak i w ciele zasiedlającej ją fauny wybranych siedlisk trawiastych. Badane stanowiska były położone blisko traktów komunikacyjnych o różnym stopniu nasilenia ruchu pojazdów mechanicznych i dla porównania w parku miejskim. Gleby charakteryzował podobny odczyn oraz mała wilgotność. Różniły się one natomiast zawartością metali ciężkich. Gleba w parku miejskim wykazała mniejszą zawartość Pb i małą pozostałych metali ciężkich, a jednocześnie największe zagęszczenie mezofauny. Natomiast w organizmach badanych zwierząt glebowych stwierdzono duże stężenia metali ciężkich na stanowiskach o dużej zawartości tych metali w glebie.

EN

The heavy metals that get into the organisms influence their vital processes. In order to evaluate the toxicity of metals to mesofauna of the soil the diversity, the number and the content of Pb, Cd, Ni, Zn in the soil and in the body of the fauna of grass habitats were analyzed. The chosen areas were situated near the roads with different rates of traffic flow and, to compare, in the city park. The soils were characterized by similar pH reaction and the low humidity. They differ in the content of the heavy metals. The soil in the city park showed the lowest concentration of Pb and low for the other heavy metals and, at the same time, the highest density of mesofauna. Whereas in the organisms of the animals of the soil analyzed the high concentration of the heavy metals on the habitats with the high concentration of these metals in the soil was detected.

18

Influence of the Heavy Metals Polluting the Soil on the Density and Diversity of the Soil Fauna

Chrzan A., Marko-Worłowska M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 4

345-348

EN

Three, following areas were chosen to the research: the lawn near noisy street at the Vistula river, the lawn in the park situated 300 m from the noisy road and the lawn in the Mogilski Grove. The researches were conducted in 2007 and 2008 in the spring. The density and the diversity of the soil fauna as well as the content of metals in the soil and the humidity, temperature and pH reaction in the soil were analyzed. The relation between the content of Cd, Pb, Zn and Ni and the density and diversity of pedofauna was detected. In the area with the highest content of the metals cited above the density and the diversity of pedofauna were the lowest, whereas in the soil with the lowest concentration of these metals the parameters determined were the highest.

PL

Do badań wybrano trzy stanowiska: 1) trawnik nad Wisłą w pobliżu ruchliwej ulicy, 2) trawnik w parku miejskim usytuowany w odległości ok. 300 m od ruchliwego traktu komunikacyjnego oraz 3) trawnik w Lasku Mogilskim. Badania prowadzono w latach 2007-2008 w okresie wiosennym. Określono zagęszczenie i różnorodność fauny glebowej, zawartość metali w glebie, jej wilgotność, temperaturę i odczyn pH. Stwierdzono związek między zawartością Cd, Pb, Zn i Ni a zagęszczeniem i różnorodnością pedofauny. Na stanowisku o największej zawartości wyżej wymienionych metali zagęszczenie i różnorodność fauny glebowej było najmniejsze, natomiast w glebie o najmniejszej koncentracji tych metali badane parametry osiągnęły największą wartość.

19

Influence of Selected Metals on Soil Mesofauna of Grass Habitats Situated in Different Places in Kraków

Chrzan A., Marko-Worłowska M., Łaciak T.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 7

729-732

EN

The researches of the four chosen grass habitats influenced by the anthropopressure of different levels were carried out in autumn (three in the center and one on the west outskirts of Kraków). The goal was to denne the accumulation of Cd, Pb, Ni, Cu, Zn, Fe, and Mg in the soils of chosen areas as well as moisture, pH and temperature of the soil. The results were analyzed with regards to density and diversity of mesofauna with particular regard to Diptera larvae. The soils differentiate clearly in terms of the concentration of the analyzed metals. In one of the habitats in the center of Kraków where the lowest density and differentiation of both mesofauna and Diptera larvae were recorded, the highest concentration values of Cd, Pb, Ni, Zn, Fe and Cu were found. The research show that Cd in concentration more than three times higher on tliis habitat than on the others, has the biggest influence on the mesofauna number. Whereas the influence of the fact that the temperature of the soils, pH and moisture differ slightly was not detected on the density and the diversity of the mesofauna.

PL

Badania przeprowadzono w okresie jesiennym na czterech wybranych stanowiskach trawiastych (trzy w centrum i jedno na zachodnich obrzeżach Krakowa) będących pod wpływem różnego stopnia antropopresji. Określono akumulację pierwiastków: Cd, Pb, Ni, Cu, Zn, Fe i Mg w glebach stanowisk, a także ich wilgotność, odczyn oraz temperature. Otrzymane wyniki opracowano w odniesieniu do zagęszczenia i zróżnicowania mezofauny, ze szczególnym uwzględnieniem larw muchówek Diptera. Gleby stanowisk zasadniczo różniły się koncentracją badanych metali. Na jednym ze stanowisk w centrum Krakowa, gdzie stwierdzono najmniejsze zagęszczenie i zróżnicowanie mezofauny, w tym również najmniejsze zagęszczenie i różnorodność larw Diptera odnotowano największą zawartość Cd, Pb, Ni, Zn, Fe i Cu. Z badań wynika, że największy wpływ na liczebność mezofauny ma kadm, którego koncentracja jest na ww. stanowisku ponad trzykrotnie większa niż na pozostałych. Nie stwierdzono natomiast wpływu niewielkich różnic w temperaturze gleb, wartości pH, a także wilgotności na zagęszczenie i zróżnicowanie mezofauny.

20

Heavy Metals in the Soil and in the Organisms of the Invertebrates Inhabiting the Soil

Chrzan A., Marko-Worłowska M., Łaciak T.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 9

1101-1105

EN

The heavy metals that get into the organisms influence their vital processes. In order to evaluate the toxicity of metals to mesofauna of the soil the diversity, the number and the content of the Cd, Pb, Ni and Zn in the soil and in the body of the fauna of grass habitats were analysed. The chosen areas were situated near the roads with different rates of traffic flow and, to compare, in the city park. The soils were characterized by similar pH reaction and the low humidity. They differ in the content of the heavy metals. The soil in the city park showed the lowest concentration of Pb and low for the other heavy metals and, at the same time, the highest density of mesofauna.

PL

W celu oceny toksyczności metali dla mezofauny glebowej zbadano zróżnicowanie, liczebność oraz zawartość Pb, Cd, Ni, Zn zarówno w glebie, jak i w ciele zasiedlającej ją fauny wybranych siedlisk trawiastych. Badane stanowiska były położone blisko traktów komunikacyjnych o różnym stopniu nasilenia ruchu pojazdów mechanicznych i dla porównania w parku miejskim. Gleby charakteryzował podobny odczyn pH oraz mała wilgotność. Różniły się one natomiast zawartością metali ciężkich. Gleba w parku miejskim wykazała najmniejszą koncentrację Pb i małą pozostałych metali ciężkich, a jednocześnie największe zagęszczenie mezofauny. Natomiast w organizmach badanych zwierząt glebowych stwierdzono duże stężenia metali ciężkich na stanowiskach o dużej koncentracji tych metali w glebie.