Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wyłączyć z użytkowania klinicznego czy ocenić ryzyko?

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2018

|

Vol. 7, nr 4

261--272

PL

Dyrektywy w sprawie aktywnych implantów medycznych (AIMDD), dotyczące przyrządów medycznych (MDD) oraz diagnostycznych urządzeń medycznych in vitro (IVDD), stawiają wymagania dla producentów urządzeń medycznych w zakresie zgłaszania właściwym organom określonych rodzajów incydentów związanych z tymi produktami (tj. MHRA w Wielkiej Brytanii) oraz informowania użytkowników o niezgodnościach w funkcjonowaniu systemów (FCO lub FSN – „safety notice”). Dyrektywy określają również obowiązki właściwych organów do przekazania szczegółów niektórych zgłaszanych im incydentów innym organom, wynikającym ze struktury prawnej i administracyjnej oraz Komisji. System czujności („the action or state of keeping careful watch for possible danger or difficulties”) dla urządzeń medycznych (vigilance system for medical devices), ustanowiony przez Komisję Europejską, to nazwa nadana procesowi powiadamiania i oceny tych incydentów. Został ustanowiony na mocy dyrektyw, dotyczących urządzeń medycznych, w celu zminimalizowania ryzyka w zakresie bezpieczeństwa pacjentów, użytkowników i innych osób poprzez zmniejszenie prawdopodobieństwa poważnego incydentu/nieprawidłowej funkcjonalności oraz jego wystąpienia w różnych miejscach w Unii Europejskiej. Artykuł stanowi o praktycznej realizacji zapisów dyrektyw oraz prawa lokalnego w zakresie informowania i postępowania przy zgłoszonych niezgodnościach w działaniu urządzeń/produktów medycznych/incydentach. Jaka jest droga użytkownika, kiedy otrzymuje informacje, że urządzenie/produkt/system medyczny działa niezgodnie z założeniami/wykazuje dysfunkcje, które mogą determinować jakość realizowanych procedur medycznych oraz bezpieczeństwo pacjentów/osób obsługujących? Czy zatrzymać system/wycofać urządzenie z użytkowania, czy oszacować ryzyko i dalej działać?

EN

The directives regarding active medical implants (AIMDD), medical devices (MDD), and in vitro diagnostic medical devices (IVDD) set requirements for manufacturers of medical devices to notify competent authorities of specific types of incidents related to these products (ie MHRA in the United Kingdom) and informing users about inconsistencies in the functioning of systems (FCO or FSN – „safety notice”). The Directives also specify the responsibilities of the competent authorities to provide details of some incidents reported to them to other authority bodies resulting from the legal and administrative structure and to the Commission. The vigilance system for medical devices, established by the European Commission, is the process of notification and assessment of incidents. It has been established by the Medical Device Directives to minimize the risks of the safety of patients, users and others by reducing the likelihood of serious incident/malfunction and its occurrence in various places in the European Union. The article provides the practical implementation of the provisions of the Directives and local law in the field of information and proceedings non-compliances reported in the operation of medical devices/products/incidents. What is the user’s way when their have received information, that the product/medication system/system is not working according to the assumptions/shows dysfunctions that can determine the quality of medical procedures and the safety of patients/people who are operating. Should be the medical system/device withdrawn from the clinical practice or should the risk be assessed?

2

Porównanie systemów tomograficznych na podstawie danych podanych przez przedstawicieli firm do zapytania ofertowego. Cz. 4, Parametry stacji roboczych pulpitów sterowniczych, narzędzi softwarowych i QA

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2018

|

Vol. 7, nr 2

97--105

PL

W artykule przedstawiono porównanie onkologicznych systemów tomograficznych czterech producentów, które przeprowadzono w ramach realizacji zakupu na rzecz zakładu radioterapii. W tabeli zachowano zapisy/dane podane przez dostawców w oryginalnej formie. Jest to część czwarta, poświęcona parametrom stacji roboczych konsoli sterowniczych i narzędzi softwarowych, w tym platform QA. Zestawienie tych danych pokazało, jak różnie rozumiane/zdefiniowane przez poszczególnych producentów mogą być zapisy/pytania o detale techniczne/ parametry oraz jak różna jest metodologia prezentacji/ wyrażania tych parametrów. Ostatecznie porównanie dla wielu parametrów z punktu widzenia oceny systemów TK na potrzeby zapytania ofertowego okazało się bardzo trudne. Porównanie zostało przeprowadzone w 2014 roku.

EN

The article will present a comparison of oncological CT systems of four manufacturers that were carried out for a business case of a purchasing procedure. The records/parameters/ data in the table provided by the suppliers have been retained in an original form. It is the fourth part regarding parameters of control desks’ workstations and software tools, including QA applications/tools. The comparison of these parameters/ data shows how the technical data/specification/records may be differently understood/defined by the particular manufacturers and how a methodology for presenting/expressing these parameters can be deferent. Finally, the comparison for many parameters from a CT systems evaluation point of view of was very difficult for the purpose of inquiry. The comparison was made in 2014.

3

Porównanie systemów tomograficznych na podstawie danych podanych przez przedstawicieli firm do zapytania ofertowego. Cz. 5, Parametry dozymetryczne i bezpieczeństwa pacjenta, QA i fantomy, parametry stacji komputerowych/monitorów, parametry techniczne i warunki instalacji, urządzenia dodatkowe

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2018

|

Vol. 7, nr 3

165--178

PL

W artykule zostało przedstawione porównanie onkologicznych systemów tomograficznych czterech producentów, które przeprowadzono w ramach realizacji zakupu na rzecz zakładu radioterapii. W tabeli zachowano zapisy/dane podane przez dostawców w oryginalnej formie. Jest to część piąta, poświęcona parametrom dozymetrycznym i bezpieczeństwa pacjenta, QA i fantomom, parametrom stacji komputerowych/ monitorów, parametrom technicznym i warunkom instalacji, jak również urządzeniom dostarczanym opcjonalnie, np. systemy bramkowania, systemy unieruchamiające. Zestawienie tych danych pokazało, jak różnie rozumiane/zdefiniowane przez poszczególnych producentów mogą być zapisy/pytania o detale techniczne/parametry oraz jak różna jest metodologia prezentacji/ wyrażania tych parametrów. Ostatecznie porównanie dla wielu parametrów z punktu widzenia oceny systemów TK na potrzeby zapytania ofertowego okazało się bardzo trudne. Porównanie przeprowadzono w 2014 roku.

EN

The article will present a comparison of oncological CT systems of four manufacturers that were carried out for a business case of a purchasing procedure. The records/parameters/ data in the table provided by the suppliers have been retained in an original form. This is the fifth part of the comparison of CT systems in terms of dosimetric parameters and patient safety, QA and phantoms, parameters of computer stations/monitors, technical parameters and installation conditions, as well as optional devices/units such as gating systems, immobilization systems. The comparison of these parameters/data shows how the technical data/specification/records may be differently understood/defined by the particular manufacturers and how a methodology for presenting/expressing these parameters can be deferent. Finally, the comparison for many parameters from a CT systems evaluation point of view of was very difficult for the purpose of inquiry. The comparison was made in 2014.

4

Porównanie systemów tomograficznych na podstawie danych podanych przez przedstawicieli firm do zapytania ofertowego. Cz. 3, Parametry jakości obrazowania

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2018

|

Vol. 7, nr 1

37--43

PL

W artykule przedstawiono porównanie onkologicznych systemów tomograficznych czterech producentów, przeprowadzone w ramach realizacji zakupu na rzecz zakładu radioterapii. W tabeli zachowano zapisy/dane podane przez dostawców w oryginalnej formie. Jest to część trzecia, poświęcona porównaniu funkcjonalności softwaru. Zestawienie tych danych pokazało, jak różnie rozumiane/zdefiniowane przez poszczególnych producentów mogą być zapisy/pytania o detale techniczne/ parametry oraz jak różna jest metodologia prezentacji/ wyrażania tych parametrów. Ostatecznie porównanie dla wielu parametrów z punktu widzenia oceny systemów TK na potrzeby zapytania ofertowego okazało się bardzo trudne. Porównanie zostało przeprowadzone w 2014 roku.

EN

The article will present a comparison of oncological CT systems of four manufacturers that were carried out for a business case of a purchasing procedure. The records/parameters/ data in the table provided by the suppliers have been retained in an original form. It is the third part regarding a comparison of software modalities. The comparison of these parameters/ data shows how the technical data/ specification/ records may be differently understood/defined by the particular manufacturers and how a methodology for presenting/expressing these parameters can be deferent. Finally, the comparison for many parameters from a CT systems evaluation point of view of was very difficult for the purpose of inquiry. The comparison was made in 2014.

5

Porównanie systemów tomograficznych na podstawie danych podanych przez przedstawicieli firm do zapytania ofertowego

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2017

|

Vol. 6, nr 5

283--291

PL

Obrazy TK zapewniają anatomiczną/topograficzną informację wolumetryczną nie tylko o guzie (target), ale także o strukturach/tkankach zdrowych i organach krytycznych. Wykorzystanie obrazów TK w planowaniu leczenia radioterapią poprawiło dostarczanie dawki do docelowych objętości, zmniejszając dawkę do istotnych narządów. Również informacja o gęstości względnej elektronowej/gęstości masowej zawarta w obrazach TK zapewnia obliczenie dawki z uwzględnieniem dla niejednorodności tkankowych i zaimplantowanych w ciele pacjenta materiałów medycznych. Systemy symulacji w radioterapii wyposażone są w specjalnie zaprojektowane skanery TK z dużym gantry, zewnętrzne laserowe systemy do pozycjonowania pacjenta i wirtualnych aplikacji wirtualnej symulacji. Dodatkowe funkcje i oprogramowanie umożliwiły zastąpienie symulatorów konwencjonalnych symulatorami TK. Tendencja ta wyniknęła z zapotrzebowania na badania obrazowe w celu dopasowania trójwymiarowego 3-D, wprowadzenia technik radioterapeutycznych o modulowanej intensywności dawki i technik dynamicznych, w tym ostatecznie opartych na obrazowaniu 4D. W artykule zostanie przedstawione porównanie onkologicznych systemów tomograficznych czterech producentów, które zostało przeprowadzone w ramach realizacji zakupu na rzecz zakładu radioterapii. W tabeli zachowano zapisy/dane podane przez dostawców w oryginalnej formie. Zestawienie tych danych pokazało, jak różnie rozumiane/zdefiniowane przez poszczególnych producentów mogą być zapisy/pytania o detale techniczne/parametry oraz jak różna jest metodologia prezentacji/ wyrażania tych parametrów. Ostatecznie porównanie dla wielu parametrów z punktu widzenia oceny systemów TK na potrzeby zapytania ofertowego okazało się bardzo trudne. Porównanie zostało przeprowadzone w 2014 roku.

EN

CT images provide anatomical/topographic volumetric information about a treated volume/tumour (target) but also about normal tissue as well as OARs. Using of CT images in a planning of radiotherapy has improved a delivery of a dose to targets and reducing the dose to OARs. Also, information about a relative electron density/physical density in CT images ensures dose calculation takes into account a tissue and implanted in the body of the medical material heterogeneity. A radiation simulation systems are equipped with specially designed CT scanners with a wide bore, external system of lasers for patient positioning and virtual simulation applications. Additional functions and software have made it possible to replace conventional simulators and introducing CT simulators as a standard in a 3D radiotherapy treatment using modulated and dynamic techniques and finally 4D imaging. The article will present a comparison of oncological CT systems of four manufacturers that were carried out for a business case of a purchasing procedure. The records/parameters/data in the table provided by the suppliers have been retained in an original form. The comparison of these parameters/data shows how the technical data/ specification/ records may be differently understood/defined by the particular manufacturers and how a methodology for presenting/expressing these parameters can be deferent. Finally, the comparison for many parameters from a CT systems evaluation point of view of was very difficult for the purpose of inquiry. The comparison was made in 2014.

6

Porównanie systemów tomograficznych na podstawie danych podanych przez przedstawicieli firm do zapytania ofertowego. Cz. 2, Parametry jakości obrazowania

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2017

|

Vol. 6, nr 6

387--395

PL

W artykule przedstawiono porównanie onkologicznych systemów tomograficznych czterech producentów, które zostało przeprowadzone w ramach realizacji zakupu na rzecz zakładu radioterapii. W tabeli zachowano zapisy/dane podane przez dostawców w oryginalnej formie. Jest to część druga poświęcona parametrom jakości obrazowania. Zestawienie tych danych pokazało, jak różnie rozumiane/zdefiniowane przez poszczególnych producentów mogą być zapisy/pytania o detale techniczne/parametry oraz jak różna jest metodologia prezentacji/ wyrażania tych parametrów. Ostatecznie porównanie dla wielu parametrów z punktu widzenia oceny systemów TK na potrzeby zapytania ofertowego okazało się bardzo trudne. Porównanie zostało przeprowadzone w 2014 roku.

EN

The article will present a comparison of oncological CT systems of four manufacturers that were carried out for a business case of a purchasing procedure. The records/parameters/ data in the table provided by the suppliers have been retained in an original form. It is the second part regarding parameters of an image quality. The comparison of these parameters/data shows how the technical data/ specification/ records may be differently understood/defined by the particular manufacturers and how a methodology for presenting/expressing these parameters can be deferent. Finally, the comparison for many parameters from a CT systems evaluation point of view of was very difficult for the purpose of inquiry. The comparison was made in 2014.

7

Kalibracja liczb tomograficznych na potrzeby planowania leczenia w radioterapii

Oborska-Kumaszyńska D., Northover D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2017

|

Vol. 6, nr 3

133--142

PL

Tomografia komputerowa (TK) stanowi źródło informacji obrazowej będącej podstawą współczesnego planowania leczenia w radioterapii. Celem planowania RT jest utworzenie rozkładu dawek, tak zapewnić jego homogenność w objętości tarczowej, przy jednoczesnym minimalizowaniu wpływu promieniowania na okoliczne narządy krytyczne. Jednym z podstawowych procesów przygotowania systemu planowania leczenia (SPL) do obliczania rozkładu dawek przy użyciu informacji obrazowej dla heterogennych ośrodków jest implementacja krzywej kalibracyjnej, wiążącej wartości HU z masową lub elektronową gęstościąmateriałów. Dane niezbędne do jej wyznaczenia zostały zebrane dla 6 protokołów skanowania/rekonstrukcji, dla zestawu materiałów z zakresu gęstości wynikających z anatomicznej budowy pacjenta oraz trzech materiałów o wysokiej gęstości dla implantów: aluminium, tytan, stal chirurgiczna, umieszczonych w fantomie CIRS. Pomiary wykonano dla dwóch tomografów, dla dwóch fantomów CIRS w celu walidacji uzyskanych wyników i porównano je dodatkowo z pomiarami z innego ośrodka. Po przeprowadzeniu oceny wpływu różnych parametrów skanowania i rekonstrukcji oraz położenia obiektów testowych na uzyskiwane wartości liczb tomograficznych, wyznaczono wartości średnie HU dla poszczególnych materiałów ze wszystkich układów pomiarowych. Związano je z gęstościami masowymi i wprowadzono krzywą kalibracyjną do SPL. Ostatnim etapem weryfikacji było przeprowadzenie testów end-to-end i potwierdzenie pomiarami dozymetrycznymi, że wprowadzone dane do SPL zapewniają właściwe obliczenia dawki. Wyniki potwierdziły słuszność przyjętego rozwiązania w zakresie tolerancji +/- 1.5% dla zmierzonej dawki względem obliczonej . W artykule przedstawiono proces kalibracji liczb tomograficznych vs gęstości masowe na potrzeby implementacji w SPL.

EN

Modern radiotherapy plannings based on CT image information. A purpose of RT planning is to calculate a dose distribution to ensure homogeneity of it in a target volume and minimize an impact of radiation on surrounding OARs. An one of a basic processes for a preparation of a treatment planning system (TPS) to calculate the dose distribution using the imaging information of heterogeneous objects/materials is an implementation of a calibration characteristic correlating HU with a mass or electron density of the materials. Data required to obtain this characteristic was collected for 6 clinical protocols/reconstructions. This was donefor a set of materials with densities represented human body tissues and three high density materials: aluminum, titanium, stainless steel. They were placed in a CIRS phantom. Measurements were made for two CTs, two CIRS phantoms to validate obtained results. They also were compared with measurements received from another centre. A calibration data (mass density) = f (HU) was implemented into the TPS after evaluation of an impact of the scan and reconstruction parameters, location of the test objects in the phantom in the CT image reconstructions. The end-to-end tests were done as the last step of a verification and confirmation of accuracy of the data entered to the TPS. The obtained results were in 1.5% accepted tolerance. The calibration process of CT numbers vs mass density has been described in the article.

8

Algorytmy korekcji „wadliwych” pikseli paneli obrazowych (bad pixel corretion)

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2017

|

Vol. 6, nr 4

209--213

PL

Obecność „wadliwych” pikseli w panelu obrazowym jest nie do uniknięcia w procesie technologicznym. Pozostaje potrzeba korekcji „wadliwych” pikseli, które albo nie biorą udziału w detekcji promieniowania RTG („martwe” piksele), albo pozostają w stanie permanentnego maksymalnego nasycenia („gorące” piksele). Pozwala to na uzyskanie obrazów klinicznych bez obecności widocznych artefaktów pochodzących od „wadliwych” pikseli i bardziej jednorodnych. „Wadliwy” piksel może generalnie być zdefiniowany jako piksel, który nie „zachowuje” się zgodnie z oczekiwaniem, dający wynikowo nieprawidłowe wartości sygnału i bezwartościową informację z punktu widzenia uzyskiwanego obrazu. Niezależnie od przyjętej metody korekcji, pierwszym krokiem jest zmapowanie matrycy panelu obrazowego ze względu na obecność pikseli, dla których wartość zarejestrowanego sygnału jest statystycznie znacząco różna od wartości średniej/modalnej. Następnie wartości sygnałów w tych pikselach mogą być nadpisywane wartością modalną, średnią pochodzącą z obliczeń wykonanych dla sąsiadujących pikseli lub metodą interpolacyjną. Również istnieje możliwość korekcji manualnej przeprowadzonej na obrazach „raw”, jeżeli w systemie obrazowym istnieje możliwość operowania danymi surowymi.

EN

A presence of defective pixels in an image panel is unavoidable in a technological process. There remains a need to correct defective pixels that either do not take part in the x-ray detection („dead” pixels) or remain in permanent maximum saturation („hot” pixels). This allows to obtain more homogeneous clinical images without visible artifacts from „defective” pixels. A defective pixel can generally be defined as a pixel „behaves” in an unexpected way. This results in incorrect signal values and worthless image information. Irrespective of an applied correction method, a first step of a process is to map a matrix of the image panel due to the presence of pixels for which a registered signal is statistically significantly different from a mean/ modal value. Then, the values of the signals of these pixels can be overridden with a modal or average value of neighboring pixels or using an interpolation method. There is also a possibility of a manual correction using “raw” images if the image system has built in tools to handle “raw” data.

9

Pomiary aktywności źródła Ir-192 przy użyciu zestawów elektrometrów z komorą studzienkową i komorami naparstkowymi (pomiary krosowe i pomiary aktywności)

Oborska-Kumaszyńska D., Matharu T., Northover D., Pater E.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2016

|

Vol. 5, nr 1

29--37

PL

W artykule opisano pomiary wykonane w celu wyznaczenia aktywności źródła Ir-192 stosowanego w brachyterapii HDR. W pomiarach zastosowano różne zestawy elektrometrów z różnymi typami komór jonizacyjnych: elektrometr z komorą studzienkową, dwa elektrometry z komorami naparstkowymi typu Farmer i elektrometr z komorą NPL „secondary standard”. Pomiary wykonano w celu wyznaczenia współczynników kalibracyjnych dla komór naparstkowych typu Farmer (0,6 cm3) w wyniku porównania krosowego z komorą studzienkową i komorą NPL „secondary standard”. Porównano również wyniki dla pomiarów uzyskanych z różnych zestawów i obliczeń aktywności źródła, wykorzystując formułę obliczeniową dla RAKR. Uzyskane wyniki pozwalają uznać metody za ekwiwalentne, przy uznaniu większej niepewności pomiarowej dla komór typu Farmer. Pozwala to na wprowadzenie alternatywnej metody pomiarowej w stosunku do komory studzienkowej uznanej za standard pomiarowy dla źródeł radioaktywnych w brachyterapii.

EN

The article describes the measurements made to determine the activity of the Ir-192 source used in HDR brachytherapy. The different electrometers with different types of ionization chambers have been used: electrometer with well chamber, two electrometers with Farmer thimble chambers (0.6 cm3) and electrometer withNPL „secondary standard” chamber. Themeasurements have been done to determine the calibration coefficients for the Farmer chambers. It was donebasing on comparison of readings of the Framer chambers with the well chamber and NPL „secondary standard” chamber. The results of measurements have been alsocomparedforallmeasurement sets and calculations of source activity using the RAKR formula. Itresulted conclusion that all used methods can be considered as equivalent, recognizing the greater measurement uncertainty for Farmer chambers. This allows to introduce an alternative measurement methods instead well chamber, considered as a standard to measure the radioactive sources in brachytherapy.

10

Optymalizacja systemu XVI dla protokołów klinicznych

Oborska-Kumaszyńska D., Northofer D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2016

|

Vol. 5, nr 4

203--215

PL

Wprowadzenie radioterapii IGRT utorowało drogę do implementacji technik, które umożliwiają zwiększanie dawki i hypofrakcjonowanie, przy utrzymaniu wymaganego reżimu dawek dla tkanek/ organów zdrowych. Idea oraz wymagania technik radioterapii IGRT zdeterminowały rozwój i zastosowanie do użytku klinicznego obrazowania wolumetrycznego 3D i 4D. W rozwiązaniu technicznym spowodowało to, że systemy obrazowania zostały „dołączone” do systemów radioterapeutycznych. System obrazowania XVI (X-ray volume imaging) pozwala na rekonstrukcję anatomii pacjenta w obszarze terapeutycznym w projekcji 2D oraz obrazowaniu 3D, a w ostatniej wersji także 4D. Uzyskane z XVI rekonstrukcje pozwalają na weryfikację i/lub korekcję pozycji pacjenta przed rozpoczęciem leczenia. Akwizycja i prezentacja obrazów powinna odbywać się w jak najbardziej optymalnych warunkach, zarówno z punktu widzenia parametrów technicznych systemu (mA, ms, kV, moc dawki, liczba ramek na projekcje), algorytmów rekonstrukcji i obróbki obrazów (algorytm, siatka rekonstrukcji, korekcja ze względu na rozproszenie, filtry rekonstrukcyjne), kalibracji systemu (gains, bad pixel, flexmap), jak i warunków oceny obrazów (kalibracja/parametry monitora, oświetlenie pomieszczenia). Prawie wszystkie z tych parametrówmogą być zarządzane przez użytkownika systemu w celu zoptymalizowania jakości uzyskiwanych obrazów. Niniejszy artykuł przedstawia metodologię uzyskania jak najlepszej jakości obrazów dla protokołów klinicznych, wprowadzonych dla systemu XVI, uwzględniając zarówno parametry tych obrazów (SNR, CNR, jednorodność, kontrast, rozdzielczość przestrzenna, artefakty), dostarczaną dawkę, jak i obszar kliniczny oraz wymiary geometryczne pacjenta. Zebrany materiał pokazuje, jak zmieniając podstawowe parametry systemu XVI, można regulować procesem obrazowania, tak aby spełniał on kryteria jakościowe, wymagane dla zastosowania przy zachowaniu najniższego możliwie narażenia na promieniowanie jonizujące. Takie podejście pozwala na otrzymywanie obrazów, które są wiarygodnym nośnikiem informacji o anatomii pacjenta, jego ułożeniu i wymaganych korekcjach.

EN

The introduction of IGRT technique established a way for the implementation of techniques of increasing a dose and hypofractionation, while maintaining of a required dosage regimen for normal tissue. An idea and the requirements of IGRT techniques have determined a development and application of volumetric imaging (3D and 4D) for clinical use. It caused that the imaging systems are „attached” to the radiotherapy systems. The XVI imaging system (X-ray volume imaging) allows a reconstruction of patient anatomy in a therapeutic area (2D planar and 3D volumetric imaging), and the latest version of the 4D imaging. The reconstructions obtained from the XVI are used to verify and/or correct a patient setup before treatment. An acquisition and presentation of the images should be done in the most optimal conditions, both in terms of technical parameters (mA, ms, kV, dose rate, number of frames per projection) of a reconstruction algorithm and image processing (algorithm, grid reconstruction, scatter correction, reconstruction filter), a system calibration (gains, bad pixel, flexmap), as well as the conditions of an image assessment (display settings, ambient light). Almost all of these parameters can be managed by the system user in order to optimize the quality of the obtained images. This paper presents a methodology to obtain the best image quality for clinical protocols introduced for the XVI system. It takes into account both the parameters of these images (SNR, CNR, homogeneity, contrast, spatial resolution, artifacts), dose delivered, and a clinical patient region of and geometric dimensions of the patient. A collected material shows how operating of the basic parameters can adjust XVI imaging process in order to meet the quality criteria required for implementation, while maintaining the lowest possible exposure to ionizing radiation. This approach allows to obtain images which are reliable source of information about the patient anatomy, setup and required corrections of it.

11

Kalibracja systemu XVI Elekta Synergy : historia 0,5 mm

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2016

|

Vol. 5, nr 3

153--163

PL

Jednym z rodzajów systemów obrazowania, stosowanych do weryfikacji realizacji leczenia terapeutycznego, są systemy CBCT.We współczesnej radioterapii procedury przygotowania pacjenta do leczenia promieniowaniem jonizującym oraz weryfikacja jego realizacji nie są możliwe do przeprowadzenia bez właściwej jakości informacji obrazowej. Przedmiotem artykułu jest historia poszukiwania przyczyn 0,5 mm odstępstwa od specyfikacji technicznej producenta w odległości między obiektami testowymi rekonstruowanej w obrazie 3D. Również jakoś uzyskiwanych obrazów – oceniana na podstawie parametrów, takich jak: rozdzielczoś przestrzenna, jednorodnoś , kontrast, obecnoś artefaktów – pozostawiała wiele do życzenia. W artykule przedstawiono historię poszukiwania przyczyny, a także metod pozwalających na korekcję tych niezgodności. Przeprowadzone procedury kalibracji, optymalizacji, korekcji i weryfikacji pozwoliły uzyska znaczącą poprawę jakości obrazów oraz właściwą rekonstrukcję geometryczną.

EN

In modern radiotherapy procedures of preparing a patient for radiotherapy and verification of this, they are not feasible without a high quality of imaging information. CBCT is a type of imaging system used to verify radiotherapy treatment on the base geometrical and dosimetry parameters. The article is a story of an investigation of the reason of 0,5 mm discrepancy of a distance reconstructed in 3D image between two test objects. Also, the quality of images – they were assessed on the basis: spatial resolution, uniformity, contrast, visibility of artifacts – was questionable. The article presents the story of searching the reasons, methods to correct those discrepancies. The procedures followed to calibrate, optimize, correct and verify, they provided a significant improvement of the image quality, as well as the accurate geometric reconstruction.

12

Weryfikacja systemu tomografii komputerowej w radioterapii

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2015

|

Vol. 4, nr 1

33--39

PL

Systemy tomografii komputerowej są najczęściej stosowanymi systemami obrazowania w planowaniu leczenia radioterapeutycznego (symulacja i obliczanie rozkładu dawki – dane obrazowe dla systemów planowania leczenia). Korzyści ze wspomagania planowania leczenia przez systemy tomograficzne dotyczą trzech obszarów: (a) informacji o lokalizacji obszaru terapeutycznego (guz/loża po guzie/ROI) i zdrowych tkanek, (b) możliwości planowania i kalkulacji rozkładu dawki z uwzględnieniem heterogeniczności struktury ciała ludzkiego (wyznaczanie gęstości tkanek i odpowiednie obliczenia dawek), (c) zmienności kształtu i topologii (rekonstrukcja geometryczna), (d) informacji o regresji guza. Skuteczność wspomagania planowania leczenia przez systemy TK można jednak określić tylko w systematycznych badaniach klinicznych, oceniających lepszą kontrolę guza i zmniejszenie powikłań dla zdrowych tkanek, a takie badania dostarczą danych dopiero po wielu latach. Niemniej w ostatnich latach obserwuje się zmiany w podejściu procesowym w zakresie realizacji radioterapii z punktu widzenia stosowanych technik, jak i przygotowania obszarów targetów i tych tkanek, które wymagają możliwie najwyższej ochrony przed promieniowaniem.

13

Technika planowania boostu EBRT w leczeniu miejscowo zaawansowanego nowotworu szyjki macicy

Oborska-Kumaszyńska D., Matharu T.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2015

|

Vol. 4, nr 4

217--223

PL

Standardowe leczenie miejscowo zaawansowanego nowotworu szyjki macicy jest realizowane za pomocą chemioterapii, teleradioterapii (EBRT), brachyterapii (BT). W przypadku teleradioterapii (EBRT) rutynowo stosowane są techniki konformalne o różnym stopniu złożoności. W leczeniu BT planowanie rozkładu dawki i jej raportowanie nadal opiera się na punktach dawek określonych w 2D. Grupa robocza z GEC-ESTRO opublikowała zalecenia [1, 2] dotyczące konturowania obszarów tarczowych GTV (Gross Tumour Volume), HR-CTV (High Risk Volume), IR-CTV (Intermidiate Risk Volume) i narządów ryzyka OAR (odbytnica, esica, jelita, pęcherz), jak również parametrów dawki raportowanej do tych objętości (DVH – D2cc, D1cc, D0.1cc dla OAR; w przypadku wykonania konturów ścian OAR D5cc, D10cc; natomiast D50, D90, D100 i V100 dla targetów). Główną zaletą tej metody jest możliwość dostosowania dawki podanej w BT zarówno w odniesieniu do objętości (3D) i czasu (4D). Na podstawie danych obrazowych TK i MR – wykonywanych przed każdym założeniem BT – możliwe jest dostosowanie dawki do anatomii każdego indywidualnego pacjenta, biorąc pod uwagę nie tylko położenie OAR, ale także regresję guzów, w wyniku poprzedzającej teleradioterapii i chemioterapii. Niemniej w praktyce klinicznej dalej utrzymywane jest równolegle z raportowaniem objętościowym raportowanie dawki w punktach A i B. Wynika to z konieczności oceny nowego podejścia procesowego w stosunku do protokołów 2D, ustalonych wiele lat temu i dla których zostały zebrane bardzo liczne/dobrze udokumentowane dowody skuteczności klinicznej wraz z obserwacją skutków ubocznych. Szczególną uwagę należy zwrócić na potencjalną potrzebę podania wyższej dawki (boost) w obszarze „choroby resztkowej” parametrium lub węzłów limfatycznych. W brachyterapii dawka na frakcję zdeponowana w ścianie bocznej może być znaczna. Dlatego w przypadku niskiego zaawansowania choroby nowotworowej (mały guz) lub całkowitej „odpowiedzi” na leczenie bez zajęcia chorobą ściany miednicy lub węzłów chłonnych nie jest wymagany boost EBRT. W przypadku powiększonych węzłów chłonnych taki boost powinien być wzięty pod uwagę w leczeniu pacjenta. Sumowanie dawek promieniowania jonizującego, zdeponowanych z EBRT i z BT, odbywa się przez obliczenie biologicznie równoważnej dawki dla frakcji 2 Gy (EQD2), stosując model liniowo-kwadratowy z α/β = 10 Gy dla efektów wczesnych dla tkanki zmienionej nowotworowo (GTV, HRV, IRV) i α/β = 3 Gy dla efektów późnych uszkodzenia tkanek zdrowych (OAR). Połowiczny czas naprawy dla obliczeń wynosi 1,5 godziny.

14

Praktyczny poradnik spełnienia wymogów z systemów akredytacji laboratorium w oparciu o normę ISO 17025:2005 lub równoważnych norm krajowych. Część VI

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2015

|

Vol. 4, nr 1

7--10

PL

Akredytacja laboratoriów badawczych jest zazwyczaj wykonywana przez krajowe jednostki akredytujące (w Polsce – Polskie Centrum Akredytacyjne). Podstawową rolą tych organów jest zapewnienie oceny laboratoriów zgodnie z normą ISO 17025.

15

Kalibracja EPID dla obrazowania MV w radioterapii oraz kalibracja systemu MLC w oparciu o EPID dla akceleratora Elekta BM

Oborska-Kumaszyńska D., Brewer C., Ramesh L., Bilkhu J, Sells A.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2015

|

Vol. 4, nr 2

87--97

PL

Elektroniczny detektor obrazowy (EPID) jest systemem stosowanym do weryfikacji prawidłowego pozycjonowania pacjenta w trakcie leczenia radioterapeutycznego lub pomiarów parametrów wiązki akceleratora liniowego. Właściwa pozycja pacjenta odpowiada położeniu, w którympacjent był skanowany na symulatorze CT i zgodnie z którym został wykonany oraz zoptymalizowany plan leczenia. Użycie technik obrazowania oraz codzienna/ systematyczna weryfikacja położenia pacjenta pozwalają na powielanie symulowanych warunków, co przekłada się na wyniki zaimplementowanego leczenia. EPID jako narzędzie stosowane również w rutynowych procedurach kontroli jakości akceleratorów (parametry wiązki promieniowania, geometria układu kolimatorów, dozymetria itd.), powinien podlegać regularnej weryfikacji, zarówno w zakresie jego parametrów geometrycznych, dozymetrycznych, jak i jakości obrazowania.

16

Radioterapia powierzchniowa i ortowoltowa

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2014

|

Vol. 3, nr 4

175--182

PL

Promieniowanie rentgenowskie w zakresie energii stosowanych w radioterapii powierzchniowej i ortowoltowej jest wytwarzane przez generatory rentgenowskie pracujące w zakresie napięć 50-500 kV (uzyskana energia 50-500 keV). W przypadku zastosowania terapeutycznego przyjmuje się, że dla najwyższych energii promieniowanie wnika na głębokość użyteczną około 4-6 cm. Dawkamaksymalna jest uzyskiwana na powierzchni skóry, dlatego napromienianie to jest użyteczne w leczeniu zmian skóry, tkanek powierzchniowych, żeber, kręgosłupa i kości czaszki. Radioterapia powierzchniowa i ortowoltowa jest doskonałą, nieinwazyjną alternatywą dla chirurgii raka skóry w przypadku zmian umiejscowionych na fałdach nosa, powiek i uszu.

17

Praktyczny poradnik spełnienia wymogów z systemów akredytacji laboratorium w oparciu o normę ISO 17025:2005 lub równoważnych norm krajowych. Cz. 3

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2014

|

Vol. 3, nr 4

187--192

PL

Akredytacja laboratoriów badawczych jest zazwyczaj wykonana przez krajowe jednostki akredytujące (w Polsce – Polskie Centrum Akredytacyjne). Podstawową rolą tych organów jest zapewnienie oceny laboratoriów zgodnie z normą ISO 17025.

18

Praktyczny poradnik spełnienia wymogów z systemów akredytacji laboratorium w oparciu o normę ISO 17025:2005 lub równoważnych norm krajowych. Cz. 4

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2014

|

Vol. 3, nr 5

241--245

PL

Akredytacja laboratoriów badawczych jest zazwyczaj wykonana przez krajowe jednostki akredytujące (w Polsce – Polskie Centrum Akredytacyjne). Podstawową rolą tych organów jest zapewnienie oceny laboratoriów zgodnie z normą ISO 17025.

19

Praktyczny poradnik spełnienia wymogów z systemów akredytacji laboratorium w oparciu o normę ISO 17025:2005 lub równoważnych norm krajowych. Cz. 5

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2014

|

Vol. 3, nr 6

313--316

PL

Akredytacja laboratoriów badawczych jest zazwyczaj wykonywana przez krajowe jednostki akredytujące (w Polsce – Polskie Centrum Akredytacyjne). Podstawową rolą tych organów jest zapewnienie oceny laboratoriów zgodnie z normą ISO 17025.

20

Praktyczny poradnik spełnienia wymogów z systemów akredytacji laboratorium w oparciu o normę ISO 17025:2005 lub równoważnych norm krajowych Cz. 2

Oborska-Kumaszyńska D.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2014

|

Vol. 3, nr 3

147--150

PL

Akredytacja laboratoriów badawczych jest zazwyczaj wykonana przez krajowe jednostki akredytujące (w Polsce – Polskie Centrum Akredytacyjne). Podstawową rolą tych organów jest zapewnienie oceny laboratoriów zgodnie z normą ISO 17025.