Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 16

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
PL
Wzrastające obawy użytkowników obuwia przed chorobami stóp stwarzają nowe wyzwania przemysłowi obuwniczemu. Dlatego poszukiwane są nieszkodliwe dla człowieka substancje antybakteryjne, które będą skutecznie działać po zaaplikowaniu na wyroby skórzane. Takimi substancjami mogą być kopolimery oparte o naturalny polisacharyd - chitozan i jego poliglikolowe pochodne. W pracy przedstawiono aktualny stan wiedzy w zakresie modyfikacji chitozanu, prowadzący do otrzymania kopolimerów, stwarzających możliwość zastosowań ich w przemyśle skórzanym.
EN
Increasing concerns of footwear users against foot diseases create new challenges for the footwear industry. Therefore, the antibacterial substances that will be effective after application to leather products and safe for human are still searched. Such substances may be copolymers based on natural polysaccharide - chitosan and its polyglycol derivatives. The paper presents the current state of knowledge in the field of chitosan modification leading to obtaining copolymers that may have potential applications in the leather industry.
PL
W pracy przedstawiono wyniki oznaczenia zawartości wybranych metali w kolagenowych preparatach handlowych metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej (AAS). Pierwiastki wykryte w analizowanych preparatach to: Ca, Fe, Mg, Zn. Najwyższe stężenia wapnia odnotowano dla próbki kolagenu odmiany 3W (K3W (1518,71 mg/kg)). Stężenie tego pierwiastka było o połowę niższe w próbce kolagen 3 (K3-717,95 mg/kg) i kolagen odmiany 2 (K2-677,13 mg/kg). Próbki kolagenu odmiany 3 (K3-194,98 mg/kg) oraz kolagenu odmiany 5 (K5-178,57 mg/kg) odznaczały się najwyższym stężeniem magnezu. Największą zawartość żelaza oznaczono w próbce kolagenu odmiany 5 (K5-187,35 mg/kg), a najwyższą zawartość cynku oznaczono w kolagenu odmiany 3W (K3W-59,50 mg/kg). Metale określane jako składniki bioaktywne: Ca, Mg, Zn mają duży wpływ na zdrowie i piękno skóry. W przebadanych próbkach preparatów kolagenowych nie wykryto natomiast następujących metali: Ag, Al, Ba, Cd, Cr, Cu, Li, Mn, Ni, Pb.
EN
The paper presents the results of the determination of the content of selected metals in collagen commercial preparations by atomic absorption spectrometry (AAS). The elements detected in the analyzed preparations are: Ca, Fe, Mg, Zn. The highest calcium concentrations were recorded for the 3W collagen sample (K3W (1518.71 mg/kg), the concentration of the element was half as high in the collagen 3 sample (K3-777.95 mg/kg) and collagen 2 (K2-677.13 mg/kg). Samples of collagen variety 3 (K3-194.98 mg/kg) and collagen strain 5 (K5-178.57 mg/kg) were characterized by the highest concentration of magnesium, the highest content of iron was determined in the sample of collagen 5 (K5 -187.35 mg/kg), and the highest zinc content was determined in collagen of the 3W variant (K3W-59.50 mg/kg). Metals referred to as bioactive components: Ca, Mg, Zn have a big impact on the health and beauty of the skin. The following metals were not detected in the tested collagen preparations: Ag, Al, Ba, Cd, Cr, Cu, Li, Mn, Ni, Pb.
PL
Trudne do spełnienia wymagania stawiane zakładom garbarskim w zakresie ochrony środowiska stanowią jeden z czynników powodujących zanikanie tego przemysłu w Polsce i przenoszenia go do innych państw. Dzieje się tak pomimo posiadania krajowego surowca w postaci skór świńskich, bydlęcych czy owczych. Innowacyjne rozwiązanie problemu odpadów może być czynnikiem hamującym niekorzystne dla naszego kraju tendencje. W ramach projektu COLL_LEG_SEED opracowano nowe produkty do powlekania nasion roślin strączkowych. Nowe produkty opracowano na bazie hydrolizatów kolagenowych pochodzących z produktów ubocznych przemysłu skórzanego. Nowe powłoki nasion strączkowych w oparciu o hydrolizaty kolagenowe zostały zastosowane po raz pierwszy w UE i Rosji.
EN
Difficult to meet environmental requirements for tanning factories is one of the factors causing the disappearance of this industry in Poland and transfer it to other countries. This is in spite of having national raw material in the form of pig skins, cattle or sheep. The innovative solution in the field of wastes can be an inhibiting factor for these trends. In the COLL_LEG_SEED project, new products for treatment of the legume seed were developed. These new products were prepared on the basis of collagen hydrolysates derived from leather industry by-products. A new coat of legume seeds based on collagen hydrolysate were applied for the first time in the EU and Russia.
PL
Trudne do spełnienia wymagania stawiane zakładom garbarskim w zakresie ochrony środowiska stanowią jeden z czynników powodujących zanikanie tego przemysłu w Polsce i przenoszenia go do innych państw. Dzieje się tak pomimo posiadania krajowego surowca w postaci skór świńskich, bydlęcych czy owczych. Innowacyjne rozwiązanie problemu odpadów może być czynnikiem hamującym niekorzystne dla naszego kraju tendencje. W ramach projektu COLL_LEG_SEED opracowano nowe produkty do powlekania nasion roślin strączkowych. Nowe produkty opracowano na bazie hydrolizatów kolagenowych pochodzących z produktów ubocznych przemysłu skórzanego. Nowe powłoki nasion strączkowych w oparciu o hydrolizaty kolagenowe zostały zastosowane po raz pierwszy w UE i Rosji.
EN
Difficult to meet environmental requirements for tanning factories is one of the factors causing the disappearance of this industry in Poland and transfer it to other countries. This is in spite of having national raw material in the form of pig skins, cattle or sheep. The innovative solution in the field of wastes can be an inhibiting factor for these trends. In the COLL_LEG_SEED project, new products for treatment of the legume seed were developed. These new products were prepared on the basis of collagen hydrolysates derived from leather industry by-products. A new coat of legume seeds based on collagen hydrolysate were applied for the first time in the EU and Russia.
EN
As part of the work, preliminary tests were made of textile materials with bamboo fibres for elements of children’s footwear. The need to expand the range of materials which can be used in children’s footwear is dictated by the specific anatomic structure of the child’s foot during the first years of life. The research was focused on the area related to the mechanical and hygienic properties of the bamboo materials used. In order to make a qualitative analysis of the possibility of using bamboo materials in footwear elements, commonly used material like cotton was examined. The studies performed clearly indicate that the application of bamboo textiles as footwear materials is possible and show that they can be better than cotton materials as control samples. It is important to creating appropriate conditions conducive to the proper development of the foot.
PL
W ramach pracy wykonano wstępne badania materiałów tekstylnych z dodatkiem włókien bambusowych przeznaczonych na elementy obuwia dziecięcego z uwzględnieniem aspektu profilaktycznego. Potrzeba rozszerzenia asortymentu materiałów możliwych do stosowania w obuwiu dziecięcym podyktowana jest specyficzną budową anatomiczną stopy dziecięcej w okresie pierwszych lat życia oraz zapotrzebowaniem rynku konsumentów. Przeprowadzone badania ukierunkowane zostały z jednej strony na obszar związany z właściwości higienicznymi zastosowanych materiałów bambusowych. Ma to istotne znaczenie w kreowaniu odpowiednich warunków sprzyjających prawidłowemu rozwojowi warstwy epidermalnej powierzchni stopy, pociągającej ze sobą stymulowanie rozwoju jej barierowości oraz prawidłowego funkcjonowania. Z drugiej strony przeprowadzenie badań wytrzymałościowych wytypowanych materiałów pozwala orzekać o możliwości kreowania układów tekstylnych o strukturze warstwowej z przeznaczeniem na wierzchy, optymalnych pod kątem wytrzymałościowym. Oznacza to, że tak utworzone materiały zapewniają możliwie wysoką elastyczność stymulującą osiąganie prawidłowych wielkości kątów zgięcia grzbietowego i podeszwowego, niezbędnych w kształtowaniu prawidłowych łuków stopy dziecka.
EN
The aim of this study was to determine the antimicrobial properties of multilayer films containing a PHMG sulphanilate (polyhexamethylene guanidine sulphanilate). Three types of films were selected: monolayer and three-layer films (both containing biocide) and market foil. The antibacterial activity of polyethylene film with PHMG sulphanilate was verified based on the guidelines of ISO 22196: 2007 (E): Plastics - Measurement of antibacterial activity on plastic surfaces. The antimicrobial efficacy of the monolayer film against Escherichia coli and Staphylococcus aureus was very good, equalling 6.25 log (100%) and 6.02 log (100%), respectively. It means that a total reduction in bacteria on the surface tested was achieved. The antimicrobial efficacy of the three-layer film against Escherichia coli was satisfactory and equaled 1.32 log (95.2%). The antimicrobial efficacy of this film against Staphylococcus aureus was very good and equaled 6.02 log (100%). The antifungal activity of polyethylene film with PHMG sulphanilate was verified based on the guidelines of ASTM G21 - 96: Standard practice for determining the resistance of synthetic polymeric materials to fungi. The fungal growth of Aspergillus niger, Chaetomium globosum and Trichoderma viride on the monolayer and three layer films was also inhibited, which means that the biocide in the films also exhibits antifungal activities. For the market foil, poor antibacterial efficacy against the bacteria and no antifungal activity against the fungi tested was observed.
PL
Celem badań było określenie właściwości przeciwdrobnoustrojowych wielowarstwowych folii zawierających pochodną PHMG (sulfanilan poliheksametylenoguanidyny). Do badań wybrano trzy rodzaje folii: jednowarstwową i trójwarstwową (obie zawierające sulfanilan PHMG) i folię rynkową. Skuteczność antybakteryjna folii jednowarstwowej w odniesieniu do Escherichia coli i Staphylococcus aureus była bardzo dobra i wynosiła odpowiednio: 6,25 log (100%) oraz 6,02 log (100%), co oznacza całkowitą redukcję naniesionych komórek bakterii na badanej powierzchni. Skuteczność antybakteryjna folii trójwarstwowej w odniesieniu do Escherichia coli i Staphylococcus aureus była również dobra i wynosiła odpowiednio: 1,32 log (95,2%) oraz 6,02 log (100%). Ponadto, w badaniach zaobserwowano zahamowanie wzrostu pleśni: Aspergillus niger, Chaetomium globosum i Trichoderma viride zarówno na jednowarstwowej, jak i trójwarstwowej folii. Stwierdzono, że zawarty w foliach biocyd wykazywał również właściwości przeciwgrzybicze. Przeprowadzone badania potwierdziły, że zastosowanie pochodnej PHMG do produkcji folii zapewnia skuteczną ochronę przed wzrostem niepożądanych mikroorganizmów na badanych foliach.
PL
W pracy zbadano zawartość hydroksyproliny w preparatach handlowych metodą spektrofotometryczną. Zastosowanie kwasowej hydrolizy w szybki i łatwy sposób pozwoliło na wyodrębnienie wolnych aminokwasów z preparatów kolagenowych. Stężenie hydroksyproliny w badanych preparatach (K2-K5) było dość wysokie i mieściło się w granicy od 594 μg/ml do 1243 μg/ml. Główną zaletą badanych preparatów kolagenowych jest zawartość niezhydrolizowanego kolagenu, który zawiera naturalny czynnik nawilżający.
EN
The content of hydroxyproline in commercial preparations was determined by spectrophotometric method. Acidic hydrolysis in a quick and easy method for isolation of free amino acids from collagen preparations. It was found that the concentration of hydroxyproline in the tested formulations (K2-K5) was quite high and ranged from 594 μg/ml to 1243 μg/ml. The main advantage of the tested collagen preparations is the content of non-hydrolysed collagen, which contains a natural moisturizing agent.
8
Content available remote Zagospodarowanie odpadów garbarskich w nasiennictwie
PL
Przedstawiono wyniki badań dotyczących możliwości zagospodarowania stałych odpadów z przemysłu skórzanego. Z uwagi na specyficzne właściwości pozyskany hydrolizat kolagenowy zastosowano w procesie otoczkowania nasion roślin strączkowych w celu zmniejszenia ryzyka związanego z niewykiełkowaniem nasion podczas suszy, zwiększenia plonów oraz wskazania nowego kierunku możliwości wykorzystania surowców naturalnych. Analiza chromatograficzna preparatu wykazała obecność 7 aminokwasów. Wpływ hydrolizatu kolagenowego na trwałość otoczki, wzrost roślin i odporności na suszę określono w odniesieniu do innego rodzaju cieczy wiążącej stosowanej w procesach otoczkowania nasion.
EN
Collagen hydrolyzate from tanning waste was used as a component of coats formed on peat, broad bean and soybean seeds by disc granulation (with fungicide and dolomite addn.) and tested for stability, improved plant growth and increased resistance to drought after seeds were sown into in wet soils under constant climatic conditions (temp. 30°C, humidity 40%). Glutaminic acid, arginine, alanine, proline, leucine, lysine and hydroxyproline were identified in the collagen hydrolyzate. The applicability of the coats was confirmed.
9
Content available remote Otoczkowanie nasion strączkowych hydrolizatami kolagenu z odpadów garbarskich
PL
Dokonano oceny możliwości wykorzystania granulatora talerzowego do otoczkowania nasion roślin strączkowych hydrolizatami kolagenu pozyskanymi z odpadów garbarskich, uciążliwych dla środowiska naturalnego. Powstałe otoczki mają na celu zwiększenie odporności na suszę i szkodniki podczas kiełkowania nasion i pojawiania się sadzonek. Proponowane rozwiązanie ma zapewnić zwiększenie plonów różnych gatunków roślin przy wykorzystaniu produktów ubocznych przemysłu skórzanego.
EN
Collagen hydrolyzate made of tanning wastes was used (in a mixt. with dolomite or chalk powders and a dye) as a pelletizer to encapsulate legume seeds. The seeds were coated in a plate granulator, studied for coating stability (up to 15 days) and sown into dry or wet soils (18–30°C, humidity 30–45%). The coating resulted in a small increase in the settling length.
PL
Odpady pochodzące z przemysłu skórzanego stanowią istotne źródło dobrej jakości kolagenu i hydrolizatów kolagenowych, które mają wiele zastosowań w różnych gałęziach przemysłu. Dlatego naukowcy od wielu lat starają się opracować najlepszą metodę ekstrakcji kolagenu, która będzie charakteryzować się dobrą wydajnością i jakością otrzymanego produktu. Niniejsza praca stanowi przegląd najpopularniejszych metod ekstrakcji kolagenu z odpadów skórzanych: metody wysalania, metody kwasowej i alkalicznej oraz metody enzymatycznej.
EN
Leather industry wastes can be a source of good quality of collagen and its hydrolysate which may find a various practical applications in a raw of industry branches. Therefore scientists for many years trying to develop the best extraction method, which will characterized in good efficiency and quality of product. This publication is a review of the most popular methods of collagen extraction from leather wastes: salting out method, alkaline and acid method and enzyme method.
11
Content available remote Charakterystyka i wybrane zastosowania cieczy jonowych
PL
W ciągu ostatnich dwudziestu lat nastąpił intensywny rozwój badań nad nowymi zastosowaniami cieczy jonowych. Z uwagi na niską lotność i niepalność, a także stabilność termiczną, ciecze jonowe znalazły zastosowanie jako rozpuszczalniki w reakcjach chemicznych. Znane jest również ich wykorzystanie w produkcji środków ochrony drewna. Bardzo obiecujące są również prace nad zastosowaniem barwnych cieczy jonowych do produkcji smarów i barwnych polimerów. W pracy omówiono podstawowe właściwości cieczy jonowych oraz przedstawiono istniejące i możliwe zastosowania tych związków w przemyśle.
EN
In the last twenty years there has been intensive research on new applications of ionic liquids. Due to the low volatility, flammability, thermal and chemical stability, ionic liquids have been used as solvents in chemical reactions. Also, application of ionic liquids in protection of wood and wood materials is known. The results from research on the colorful ionic liquids are very promising for the production of greases and dying polymers. In the paper the basic properties of ionic liquids as well as possible use of these compounds in the industry were described.
PL
Chlorowodorek poliheksametylenobiguanidyny (PHMB) dzięki swoim antyseptycznym właściwościom znalazł zastosowanie m.in. do uzdatniania wody w basenach. Opróżnianie tego rodzaju zbiorników powoduje, że woda ze środkami dezynfekcyjnymi przedostaje się do systemów ściekowych, gdzie następnie trafia do oczyszczalni ścieków. Obecność PHMB w ściekach może hamować wzrost mikroorganizmów osadu czynnego, co w efekcie może doprowadzić do zakłóceń w biologicznym oczyszczaniu ścieków. Głównym celem pracy była analiza grawimetryczna osadu czynnego w czasie oczyszczania ścieków z dodatkiem PHMB w warunkach laboratoryjnych. W toku badań okazało się, że obecność PHMB w ściekach w stężeniu 5 mg l-1 powodowała nieznaczną inhibicję wzrostu biomasy.
EN
The polyhexamethylene biguanide hydrochloride (PHMB), chemical germicide is a widely used for pool and spa water treatment. However, there is some concern as to the presence of PHMB in surface waters due to discharge from swimming pools into storm drains and then to wastewater treatment plant. Due to antimicrobial properties PHMB do not remain indifferent to the environment and can affect to the microorganisms, including microorganisms of activated sludge. The main aim of this work was the gravimetric analysis of activated sludge during treatment of wastewater containing PHMB in a laboratory condition. It was found that presence of PHMB at concentration of 5 mg l-1 in wastewater caused slight inhibition of biomass growth.
EN
This study investigates the influence of four imidazolium ionic liquids (ILs) present in wastewater on the activated sludge process. In addition, experiments with inactivated sludge to assess the capacity of this sorbent to remove ILs from the wastewater were conducted. It occurred that the presence of ionic liquids in wastewater reduces biomass growth and size of the sludge flocs. The strongest effect has been found for IL 6 (1-hexyl-2H-3-methyl-4,5-dimethylimidazolium iodide) with the longest alkyl chain length. Also, the degree of ILs removal increases with the alkyl chain length and decreases with the increase of initial concentration of ILs in wastewater. IL 6 reaches the highest degree of ILs removal from wastewater but inhibits the biomass growth and growth of sludge flocs in a greater extent than other tested compounds. Moreover, it was confirmed that newly synthesized ionic liquids can be adsorbed onto inactivated sludge. IL 6 could be adsorbed in a higher degree than other ionic liquids. This adsorption was described by Langmuir isotherm, whereas adsorption of other ionic liquids was described by Freundlich isotherm.
PL
Celem badań było określenie wpływu czterech imidazoliowych cieczy jonowych (CJ) na proces oczyszczania ścieków metodą osadu czynnego. Ustalono, że obecność tych związków w ściekach wpływa negatywnie na przyrost biomasy oraz powoduje zmniejszanie wielkości kłaczków osadu czynnego. Najsilniejszy efekt zaobserwowano dla jodku 1-heksylo-2H-3-metylo-4,5-dimetyloimidazoliowego (CJ 6), posiadającego najdłuższy łańcuch alkilowy. Poza tym odnotowano zależność, że stopień usunięcia CJ wzrasta wraz z wydłużaniem się łańcucha alkilowego w podstawniku kationu oraz maleje wraz ze wzrostem początkowego stężenia cieczy jonowych w ściekach. Pomimo tego, że najwyższy stopień usunięcia CJ ze ścieków zaobserwowano dla CJ 6, to obecność tej cieczy jonowej w ściekach hamowała wzrost biomasy jak i wzrost kłaczków w największym stopniu. Dodatkowo przeprowadzono badania mające na celu zanalizowanie zdolności osadu jako sorbentu do usunięcia CJ ze ścieków. W toku prowadzonych badań wykazano, że nowo syntetyzowane ciecze jonowe mogą być adsorbowane na inaktywowanym osadzie czynnym. Ciecz jonowa CJ 6 uległa adsorpcji w wyższym stopniu niż pozostałe testowane związki. Adsorpcja ta została opisana izotermą Langmuira, natomiast adsorpcja pozostałych cieczy jonowych opisana została za pomocą izotermy Freundlicha.
EN
A complex activated sludge model implemented in BioWin software has been implemented to assure its predictability and improve the effectiveness of biological wastewater treatment in the full-scale plant in Poland. The influence of temperature and sludge retention time (SRT) on the quality of the effluent was also studied. The calibration was successfully performed according to the Good Modelling Practice Unified (GMP) protocol. Five parameters at a steady state and ten under dynamic conditions were calibrated. It occurred that in the studied wastewater treatment plant SRT should be kept at the low level sufficient to sustain nitrification.
PL
Celem pracy była ocena morfologii kłaczków osadu czynnego w zgierskiej oczyszczalni ścieków po modernizacji oraz sprawdzenie, jak te parametry zmieniają w zależności od warunków oksydoredukcyjnych. Modernizacja ciągu biologicznego nie wpłynęła zasadniczo na zmianę wielkości i kształtu kłaczków. Nadal dominują kłaczki średnie. Parametry morfologiczne kłaczków są na podobnym poziomie niezależnie od warunków oksydoredukcyjnych z wyjątkiem komory Aerol, gdzie stwierdzono większe rozdrobnienie kłaczków.
EN
This work aimed at evaluation of activated sludge flocs morphology in the WWTP Zgierz after reconstruction. An influence of morphological parameters on redox conditions was also tested. The process line reconstruction did not change substantially floc size and shape. As previously, flocs of medium size dominated. However, comparing the values of projected area the increase in flocs size was found. The morphological parameters were on the similar level irrespective of redox conditions excluding the aeration compartment Aero 1, in which higher disintegration of the floes was observed.
PL
W ostatnich latach wiele ośrodków naukowych i przemysłowych podjęło badania nad cieczami jonowymi, posiadającymi specyficzne właściwości jak np. stosunkowo niska prężność pary czy stabilność chemiczna. Z tego powodu stały się one obiecującą alternatywą dla tradycyjnych rozpuszczalników. Różnorodne wykorzystanie tych związków w przemyśle powoduje, że zwiększa się prawdopodobieństwo przedostania się ich do ścieków, a tym samym do środowiska wodnego. Ze względu na swoje właściwości ciecze jonowe mogą wpływać na mikroorganizmy, w tym na mikroorganizmy osadu czynnego, co z kolei będzie oddziaływało na efektywność biologicznego oczyszczania ścieków. Celem pracy jest przedstawienie przeglądu dotychczasowych wyników badań dotyczących oddziaływania cieczy jonowych na mikroorganizmy ze szczególnym uwzględnieniem populacji mieszanych tworzących osad czynny. Większość autorów przytoczonych publikacji stwierdza, że wraz ze wzrostem długości łańcucha węglowodorowego podstawnika kationu zwiększa się toksyczność cieczy jonowych. Poza tym długość łańcucha alkilowego podstawnika kationu w pewnym stopniu wpływa także na biodegradowalność cieczy jonowych. Natomiast generalnie toksyczność i biodegradowalność w różny sposób zależą od budowy chemicznej tych związków. Wykazano, że na aktywność antydrobnoustrojową ma wpływ wiele czynników jak rodzaj kationu, obecność grupy funkcyjnej oraz w niewielkim stopniu rodzaj anionu. Dalsze badania nad cieczami jonowymi powinny skupić się nad zaprojektowaniem cieczy jonowych, które byłyby w jak największym stopniu przyjazne środowisku.
EN
Ionic liquids (ILs), which are characterized by negligible vapour pressure, have been suggested as a good alternative to traditional organic solvents. For this reason, the number of studies on the toxicity of ILs has steadily increased recently. It concerns particularly imidazolium-based ILs. It must be considered that a release of ILs from industrial processes into aquatic environment may lead to water pollution and increase of ILs concentration in wastewater and as consequence to aquatic environment pollution. The aim of this study is to present the results of several experiments concerning the effect of the ILs on microorganisms, especially on activated sludge rnicroorganisms. It was found that the shorter chain length of the side chain, the lower the toxic effect is. Moreover, a relationship between a biodegradability and the alkyl chain length was observed. It occurred that biodegradability increases with the elongation of alkyl chain length. However, the influence of Ils molecular structure on the toxicity is different from the effect on biodegrability. Additionally, the antimicrobial activity of ionic liquids depends on various factors e.g. the type of cation, functional group and anion. Further studies on ionic liquids should focus on the design of ionic liquids, which would be as much as possible environmentally friendly.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.