Rozmaitość postaci krajobrazów średniowiecznych odzwierciedla sytuację polityczną i społeczną terytoriów europejskich w okresie V – XV wieku. Z dzisiejszego punktu widzenia, w obszarach europejskich mamy do czynienia z kilkoma charakterystycznymi typami obiektów pejzażowych, takimi jak 1. warownie (zamki) średniowieczne; 2. osady mieszkalne, w tym miasta, miasteczka, wsie; 3. opactwa i mniejsze klasztory; 4. kościoły w krajobrazach otwartych i centra pielgrzymkowe; 5. rejony upraw rolnych; 6. kompozycje ogrodowe; 7. specyficznie polskie relikty przeszłości takie jak gródki wczesno średniowieczne.
EN
The variety of forms of Medieval landscapes reflects the political and social situation of European territories in the period between the fifth and the fifteenth century. From a contemporary point of view, we are dealing with a number of distinct types of landscape objects in European areas, such as 1. Medieval fortresses (castles); 2. residential settlements, including cities, towns and villages; 3. abbeys and smaller monasteries; 4. churches in open landscapes and pilgrimage centres; 5. areas of agriculture; 6. garden compositions; 7. specifically Polish relics of the past such as early-Medieval gords.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Niniejszy artykuł ma na celu określenie złożoności pojęcia „ogród użytkowy” w odniesieniu do form jego użytkowania oraz jego charakterystyki w szkicowym przeglądzie historycznym. Użytkowanie ogrodu stanowi nieodłączny składnik decydujący często o przyjmowanych rozwiązaniach formalnych ogrodu. Walory kompozycyjne poszczególnych dzieł ogrodowych należy zatem badać nie tylko w kontekście zjawisk artystycznych i tendencji stylowych epoki i regionu, ale zawsze również przez pryzmat nadanych im specyficznych funkcji i sposobów użytkowania.
EN
Present article has on aim the qualification of complexity of notion “usable garden” in reference of forms his use as well as his profile in sketchy historical review. The use the garden the is the inseparable decisive component often about accepted formal solutions of garden. The compositional values the of individual garden works, it should study not only in context of artistic phenomena and the in the style tendencies of epoch and region, but across prism giving them always also specific functions and the ways of use.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Katolickie kalwarie nowożytnej Europy stanowią klasyczny przykład „ogrodu pamięci”. Kreowane w lokalnych krajobrazach, treściowo nawiązywały do Jerozolimy z czasów Chrystusa, akcentując jednocześnie prawdy wiary i inne wybrane wątki religijne chrześcijaństwa. Ideowo osadzone są zazwyczaj w duchowości społeczeństw średniowiecznych, w tym w przejawach kultury rycerskiej. Z artystycznego punktu widzenia mieszczą się w kategorii specyficznych dzieł ogrodowych jako prekursorskie kompozycje parkowo-krajobrazowe. Perfekcyjnie realizowana jest w nich twórcza postawa genius loci, przekładająca się na poszanowanie zastanych wartości przyrodniczych i kulturowych w integralnym zespoleniu artefaktów z tworzywem roślinnym i lokalnym ukształtowaniem terenu. Konsekwentnie nawiązują do kulturowych epok wcześniejszych, w tym pradawnego, sięgającego neolitu, wyrazistego nurtu kreowania sacrum krajobrazowego. Stanowią więc materialny zapis wielowiekowego rozwoju koncepcji krajobrazowo-ogrodowych, w tym z wykorzystywaniem doświadczeń starożytności. Europejski fenomen kalwaryjski w ostatnich latach doceniony został w skali ogólnoświatowej, czego przejawem stało się wprowadzenie na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego Ludzkości UNESCO kilku obiektów tej kategorii, w tym podkrakowskiej Kalwarii Zebrzydowskiej (1999).
EN
Catholic Calvaries of modern Europe are a classic example of a “memorial” garden. Created in local landscape in their content they refer to Jerusalem from the times of Christ, stressing both the truths of faith and other selected religious themes of Christianity. They are usually set in the idea of the spirituality of medieval societies including forms of knight culture. From the artistic point of view they fall into the category of particular garden works as precursory park-landscape compositions. They are an example of perfectly implemented artistic form genius loci which translates to respecting the existing natural values and local topographical features. They consistently refer to earlier cultural epochs, including an explicit ancient trend of creating landscape sacrum, dating back to Neolithic era. They constitute a material record of the many centuries of development of landscape-garden concepts, basing also on ancient experiences. In the last few years the European Calvary phenomenon has been appreciated on a world-wide scale which was expressed by introducing to the World Heritage List a few such complexes including Kalwaria Zebrzydowska (1999) near Cracow.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Od kilkunastu lat w Polsce z roku na rok nasila się ruch budowlany związany z remontowaniem kubatur mieszkalnych wielu wsi i miasteczek. Prywatne domy, skromne w swych rozmiarach, a stanowiące podstawę egzystencji ludności wielu lokalnych mikroregionów, w wyniku wieloletnich zaniedbań okresu PRL-u, muszą być poddawane gruntownym odnowom. Stanowiąc często świadectwo tradycji miejsca, powinny utrzymać swój regionalny charakter jako części składowe charakterystycznych miejscowych postaci krajobrazu komponowanego. Często ponowne zastosowanie tradycyjnych technologii i materiałów staje się niemożliwe, a to zazwyczaj z racji zbyt wysokich kosztów tego rodzaju działań. Prawidłowym wyjściem z zaistniałej sytuacji wydaje się dopuszczenie nowych technologii i materiałów, pod warunkiem utrzymania tzw. autentyzmu formy. Pozytywnym przykładem mogą być niektóre prace wykonane w tradycyjnych kubaturach miasteczka Lanckorona (woj. małopolskie, pow. Wadowice).
EN
Through last few years in Poland increased architectural movement connected with building renovation in the country and little towns. Private houses, simple and quite small, determine the existence of local civilians many micro regions. But after many years of PRL negligence, now it have to be submitted thorough renewal. They are making place tradition, so should have their regional character, as a part of local characteristic landscape. Sometimes unseeing a traditional materials is impossible. Proper activity in this situation could be application of modern technology and materials, on condition that it remains the form authenticity. Advantageous example could be some buildings makes in traditional volume of little town Lanckorona (province: Małopolska, administrative district: Wadowice).
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Tradycja miejsca interpretowana jest jako postawa twórcza podporządkowująca kanwę kompozycyjną projektowanej całostki krajobrazowej lub ogrodu, istniejącym pierwotnym uwarunkowaniom i wartościom zarówno naturalnym, jak i kulturowym. Znana od starożytności i stosowana w wielu kolejnych epokach historycznych, wydaje się pozostawać jednym z ważniejszych wątków w pracy architekta krajobrazu. Daje możliwość kreowania pejzażów w szerokiej gamie ich regionalnych, oryginalnych postaci. Nauczana przez autorkę niniejszej relacji w przedmiotach grupy "historycznej" dla studentów kierunku architektura krajobrazu, kontynuuje myśl badawczą klasyka polskiej szkoły krajobrazowej, Janusza Bogdanowskiego.
EN
The place tradition is interpreted as a creative attitude, subordinating the compositional groundwork of designed landscape interior to the existing, natural and cultural values. It was known in antiquity and used in next epochs. Now, it seems to be one of the main contexts in the landscape architect's work. It gives us a possibility of creating landscapes in a wide scale of their regional, original shapes. Teaching it by the author of this article as one of the subjects of the "historical" group, is a continuation of the idea of professor Janusz Bogdanowski, the classic of Polish landscape architecture.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Relacja dotyczy rozważań nad możliwościami stosowania sztucznych kamieni w pracach konserwatorskich. W nawiązaniu do wybranych polskich realizacji ostatnich lat wskazuje się na rangę właściwych zastosowań materiałowych w urządzaniu nawierzchni otaczających kubatury zabytkowe oraz nawierzchni obszarów publicznych noszących ślady zabytkowych układów przestrzennych. W ramach postaw konserwatorskich kładących nacisk na utrzymywanie autentyzmu formy, prezentuje się przykłady błędnych pod względem historycznym i estetycznym doborów materiałowych. Podkreśla się równocześnie szerokie możliwości użycia w pracach konserwatorskich kamienia sztucznego (betonu).
EN
This paper deals with the issue of imitation stones In the conservation works. In the last years in Polish realizations we can see the range of properly used materials near monuments and historical buildings. Imitation stones have a very strong potential in all works near historical places. Very often they look like paving stones but sometimes their aesthetic values can be even more spectacular.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
An inseparable element of the calvary sanctuaries, which relate in design to Jerusalem of Christ's days, are numerous cubature objects built as small pilgrimage chapels. They are crucial points and elements in landscape design. They were built in various european countries, in various objects with regard to style changes from 15th to 20th century. They present the whole variety of compositional and artistic solutions. Paul Baudarth's manneristic chapels and churches from Kalwaria Zebrzydowska are of special interest in european calvary heritage. (They have been on the World Heritage List since 1999)^16.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.