W opracowaniu przedstawiono przegląd traktatów i umów międzynarodowych dotyczących nierozprzestrzeniania broni jądrowej umożliwiających tworzenie systemów kontroli i weryfikacji materiałów jądrowych. Szczególną uwagę zwrócono na Traktat NPT i rolę MAEA. Omówiono również traktaty: Thateloco, Rarotonga, Bangkok, Pelindaba, Guadalajara oraz Euratom.
EN
The paper presents an overview of treaties and international agreements on non-proliferation of nuclear weapons that enable the creation of control and verification systems for nuclear materials. Particular attention paid to the NPT and the role of the IAEA.. The following treaties were discussed: Thateloco, Rarotonga, Bangkok, Pelindaba, Guadalajara and Euratom.
W opracowaniu przedstawiono systemy pomiarowe i wspomagające stosowane do weryfikacji materiałów jądrowych w systemie Zabezpieczeń. Opisano metody pobierania próbek do badań niszczących oraz metody ich analizy. Omówiono systemy wspomagające obserwacyjno-rejestrujące i systemy zamykania – plombowania.
EN
The study presents the measurement and support systems used for verifcation nuclear materials in the Safeguards system. Methods of sampling for destructive testing and methods of their analysis are described. Supporting systems monitoring and surveillance as well as sealing systems are discussed.
W opracowaniu przedstawiono różne rodzaje i sposoby transportu materiałów promieniotwórczych zalecane przez wymagania ochrony radiologicznej i międzynarodowe organizacje transportowe.
EN
The paper presents various types and methods of transport of radioactive materials recommended by radiation protection requirements and international transport organizations.
W opracowaniu przedstawiono podstawowe cechy systemu zabezpieczeń w projektowanych Małych Reaktorach Modularnych – SMR. Rozpowszechnienie małych reaktorów jądrowych budzi uzasadnioną obawę przed ewentualnym rozprzestrzenieniem materiałów jądrowych. Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) opracowuje zalecenia dotyczące kontroli tych materiałów w nowo powstających małych reaktorach o bardzo różnorodnych konstrukcjach na etapie projektowania.
EN
The paper presents the basic features of the safeguard at the designed Small Modular Reactors – SMR. The spreading of small nuclear reactors gives rise to a well-founded fear of the possible proliferation of nuclear material. The International Atomic Energy Agency (IAEA) is developing recommendations for the control of these materials in newly developed small reactors of a wide variety of designs at the design stage.
Scharakteryzowano cztery frachtowce o napędzie jądrowym: Savannah zbudowany w Stanach Zjednoczonych, Otto Hahn w Niemczech, Siewmorput w ZSRR i Mutsu w Japonii. Opisano próby wprowadzenia statków o napędzie jądrowym do marynarki handlowej. Szczegółowo opisano historię takiej próby na przykładzie japońskiego eksperymentalnego statku Mutsu.
EN
Characterised are four nuclear propulsion cargo ships: Savannah built in the USA, Otto Hahn from Germany, Siewmorput' from the USSR and Mutsu built in Japan. Presented are attempts to introduce nuclear propulsion ships into merchant navy. Described in details is the history of such attempt on the example of the Japanese experimental ship Mutsu.
W artykule przedstawiono podstawowe zalecenia ochrony informacji w obiektach jądrowych. System bezpieczeństwa jądrowego opiera się na koordynacji różnych działań zabezpieczających: ochrony fizycznej, analizie przewidywanych zagrożeń i zbieraniu o nich informacji, bezpośrednich zabezpieczeń systemów informatycznych, doborze zaufanego personelu. Dynamiczny rozwój technik informatycznych, oprogramowania i sprzętu, szczególnie jego miniaturyzacja, wymuszają na użytkownikach ciągłą modernizację systemów informatycznych i związaną z tym modernizację systemów ochrony danych.
EN
The article presents basic indications of IT protection in nuclear facilities. Nuclear safeguard is based on coordination of multiple security systems: physical protection, identifying potential dangers and subsequent data analysis, direct IT security systems, choice and training of staff. Dynamic development of IT, soft and hardware, in particular its minutaristion enforce continual modernisation effort on part of their users.
Opisano problemy ochrony środowiska związane z budową i eksploatacją zakładów przemysłu jądrowego dla zamkniętego i otwartego cyklu paliwowego. Przedstawiono następujące zagadnienia: ochrona środowiska – zalecenia, paliwo jądrowe – wydobycie, wzbogacanie, produkcja, dostarczenie do elektrowni, lokalizacja zakładów przemysłu jądrowego, emisje radioaktywne i ich kontrola, zanieczyszczenia wody, ciepło odpadowe, odpady promieniotwórcze.
EN
Described are environmental protection problems connected with construction and exploitation of nuclear industry plants with closed and open fuel cycles. Presented are the following issues: environmnetal protection - recommendations, nuclear fuel - mining, enrichment and fuel fabrication, delivery to nuclear power plants, location of nuclear industry plants, radioactive emissions and their control, water pollution, waste heat, radioactive wastes.
W opracowaniu przedstawiono zalecenia dotyczące ochrony środowiska przy projektowaniu i budowie zakładów przemysłu jądrowego oraz zasady unieszkodliwiania odpadów promieniotwórczych.
EN
Indications for environment protection rules in nuclear Energy plants planning and construction, including nuclear waste management are discussed.
W opracowaniu przedstawiono napęd jądrowy stosowany w okrętach podwodnych i nawodnych. Omówiono związane z nim zalety dla tego typu jednostek pływających oraz przedstawiono trudności związane z ich demontażem.
EN
Nuclear warship and submarine propulsion with systems are presented, together with, discussion on its advantages and dismantling process problems.