Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Nowoczesne technologie w gospodarce wodnej – poprawa ilości i jakości zasobów wód w Polsce

Gromiec Marek, Ossowski Tadeusz, Niemirycz Elżbieta, Kobusińska Marta, Szymkiewicz Romuald

Technologia Wody

|

2021

|

Nr 2 (76)

4--9

PL

Poprawa wielkości i jakości zasobów wodnych w Polsce, należącej do krajów ubogich w wodę, staje się szczególnie ważnym wyzwaniem naukowym i politycznym w dobie pandemii wirusowej. Najważniejsze jest zapewnienie dostępu do dobrej jakości wody pitnej wszystkim mieszkańcom. Na łamach niniejszego czasopisma wskazywano również, że stan systemów kanalizacji nie jest najlepszy w wielu obszarach kraju. Wyzwaniem staje się też dostęp do wody zdatnej dla rolnictwa oraz zapobieganie zanieczyszczeniom wód jeziornych i morskich. Ważną rolę może odegrać szkolnictwo wyższe popierające rozwój takich kierunków, jak inżynieria środowiska i inżynieria wodna (hydrotechnika), chemia czy biologia molekularna. Obecnie liczba studentów na tych kierunkach wydaje się niewystarczająca ze względu na wyzwania postawione w zakresie ochrony wody i środowiska.

EN

Improvement of the quantity and quality of water resources in Poland – one of the countries where the water resources scarcity is observed, becomes a particularly important scientific and political challenge in the time of the pandemic. The aspect of the major relevance is to ensure an access to good-quality drinking water for all residents. Also, as it has been previously reported in the journal, the condition of water treatment system still leaves considerably much to be improved. Furthermore, access to water adequate for agriculture and protection of lakes and marine waters from wide range of pollutants appears to be a challenge. Higher education system may face and significantly impact these challenges by supporting the development of environment al engineering and water engineering (hydrotechnics), chemistry and molecular biology. Currently, the number of students in these fields appears to be insufficient to meet the challenges posed in the field of water and environmental protection.

2

Przenoszenie powietrzem trwałych zanieczyszczeń organicznych na dalekie odległości – nowe znaczenie problemu w czasie pandemii SARS-CoV-2

Niemirycz Elżbieta, Kobusińska Marta

Technologia Wody

|

2020

|

Nr 3-4 (71-72)

4--8

PL

W ubiegłym roku obchodziliśmy 40. rocznicę podpisania pierwszej umowy międzynarodowej, której celem była i jest ochrona środowiska oraz zdrowia ludzi przed skutkami zanieczyszczenia powietrza. Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości (ang. Convention on Long-range Transboundary Air Pollution) została podpisana w Genewie 13 listopada 1979 r. z inicjatywy Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) przez 32 państwa regionu EKG ONZ (w tym Polskę). Trwałe Zanieczyszczenia Organiczne zostały objęte odrębnym protokołem Konwencji w 1998 r. jako substancje wyjątkowo niebezpieczne dla środowiska przyrodniczego. Uwolnione ze źródeł powstawania (produkty uboczne wielu procesów przemysłowych i termicznych) TZO trafiają do atmosfery, a poprzez depozycję atmosferyczną lub zrzuty bezpośrednie, do wód powierzchniowych. Jeszcze w 2010 r., na spotkaniu Grupy Specjalnej TZO Konwencji w Montrealu, przyjęto wykluczenie z dyskusji stref polarnych jako praktycznie nieobjętych zanieczyszczeniami działalności przemysłowej i stanowiących czyste, nieskażone substancjami niebezpiecznymi, tereny. Najnowsze badania realizowane w ramach projektu Narodowego Centrum Nauki (2016/23/N/ST10/01376), prowadzone w strefach polarnych obu biegunów: północnej Arktyki i południowej Antarktyki, wykazały, że TZO zostały wykryte w 60% pobranych osadów dennych z tych rejonów. Wyniki badań udowodniły zwiększające się zanieczyszczenie powietrza drobnymi pyłami o średnicy mniejszej od 2,5 mikrometra (PM2.5), na których silnie sorbują się i przenoszą na dalekie odległości substancje toksyczne. Zjawisko to stało się wyjątkowo ważne dla ochrony zdrowia człowieka w dobie pandemii i przenoszonych powietrzem patogenów.

EN

Last year, we celebrated the 40th anniversary of signing of the first international agreement, which has been intended to protect the environment, and human health against the effects of air pollution. The Long-range Transboundary Air Pollution Convention (LRTAP) was signed in Geneva on November 13,1979 as an initiative of the United Nations Economic Commission for Europe (UNECE) by 32 countries of the UNECE region (including Poland). Persistent Organic Pollutants were issued in the separate Protocol to the Convention in 1998 as substances considered to be extremely hazardous to the environment. Once released from the source of origin (as by-products of many industrial and thermal processes), POPs are emitted into the atmosphere, and through atmospheric deposition or direct discharges, they enter surface waters. In 2010, at the meeting of the POPs Special Group of the Convention in Montreal, it has been agreed to exclude polar zones from the discussion, as they were classified as pristine, and not being impacted by industrial activities. The latest research carried out as part of the National Science Center grant (2016/23/N/ST10/01376) conducted in polar zones of the North and the South Poles – Arctic and Antarctic, revealed considerable POPs contamination in 60% of collected bottom sediments from both regions. The recent studies have indicated increasing air pollution with particulate matter particles of a diameter smaller than 2.5 micrometers (PM2.5), being a strong sorbent, and a carrier of toxic substances over long distances. This phenomenon has become extremely important for the protection of human health in times of pandemics and airborne transmitted pathogens.

3

Możliwości wykorzystania spektroskopii fotoelektronów w analizie jakości środowiska wodnego

Ryl Jacek, Ossowski Tadeusz, Niemirycz Elżbieta, Elektorowicz Maria

Technologia Wody

|

2020

|

Nr 5 (73)

16--21

PL

Spektroskopia fotoelektronów w zakresie promieniowania X, (XPS, z ang.: X-ray photoelectron spectroscopy) jest nowoczesną metodą analityczną wykorzystywaną w wielu wiodących ośrodkach naukowych na świecie. Jest ona stale ulepszana, jak też poznawane są nowe obszary jej zastosowania. W niniejszym artykule przedstawione zostały możliwości wykorzystania metody XPS w ramach obszarów badawczych powiązanych z gospodarką wodną, takich jak analiza jakościowa i ilościowa wód oraz osadów dennych, ocena stanu technicznego obiektów i instalacji wodnych oraz badania technik membranowych i bioreaktorów wykorzystywanych w ochronie środowiska wodnego.

EN

X-ray photoelectron spectroscopy (XPS) is a modern analytical method used in many leading research centers around the world. It is constantly being improved, as well as new areas of its application are discovered. This article presents a possibility of XPS applications to research areas related to water management, such as qualitative and quantitative analysis of waters and bottom sediments, assessment of the technical condition of water facilities and installations, as well as research on membrane techniques and bioreactors used for the protection of the aquatic environment.

4

Wisła – historia badań wód Królowej Polskich Rzek w przekroju ujściowym do Morza Bałtyckiego

Niemirycz Elżbieta, Gromiec Marek

Technologia Wody

|

2019

|

Nr 6 (68)

4--7

PL

Rzeka Wisła przeszła szereg zmian w morfologii. ekologii i jakości jej wód jako konsekwencja gospodarowania rzeką. Dokonano historycznego przeglądu tej sytuacji. Jednakże celem tej pracy jest generalny przegląd jakości wody rzeki, biorąc w szczególności pod uwagę jej przekrój ujściowy do morza.

EN

The Vistula river has undergone a number of changes in morphology, ecology, and chemistry of waters as a consequence of river management. An historical overview of this situation is given. However, the aim of this paper is to present a general overview of the quality of river waters, taking into consideration the mouth cross-section into see, particularly.

5

Sezonowa struktura odpływu rzeki Wisły do Morza Bałtyckiego

Bajkiewicz-Grabowska Elżbieta, Zalewski Mariusz, Kobusińska Marta E., Niemirycz Elżbieta

Technologia Wody

|

2019

|

Nr 6 (68)

8--15

PL

Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej objęło całościowo zarządzanie gospodarką morską, gospodarką wodną, rybołówstwem i żeglugą śródlądową obszaru Polski od 5 grudnia 2015 roku. Ten układ jest bardzo korzystny dla rozwoju polskich obszarów morskich, a dla obszaru Dolnej Wisły jest to początek nowego spojrzenia na badania naukowe, które powinny nadążać za zachodzącymi zmianami. Na Politechnice Gdańskiej i Uniwersytecie Gdańskim powstały ostatnio monografie i publikacje podejmujące zagadnienia rozwoju gospodarczego w aspekcie jego oddziaływania na jakość wrażliwego środowiska nadmorskiego ujścia Wisły [Maciak, Niemirycz 2016; Szymkiewicz 2017; Wojewódzka-Król, Rolbiecki 2017; Niemirycz, Gromiec 2018]. Aktualnie planowane zmiany zagospodarowania Wisły, powrót do koncepcji kaskadowej zabudowy rzeki w dolnym jej biegu, wymagają rzetelnej wiedzy o strukturze odpływu (udziale odpływu powierzchniowego i podziemnego) i odpowiadającej jej jakości wód największej polskiej rzeki. Doniesienia literatury polskiej i światowej wskazują, że od struktury odpływu rzeki i jej sezonowych zmian zależy czasowa i przestrzenna zmienność odpływu zanieczyszczeń do morza [Niemirycz 2006; Bogdanowicz 2004; Best i in. 1997]. Artykuł przedstawia analizę dominujących form odpływu rzeki Wisły w przekroju przyujściowym, ich wielkość i zmienność w różnych pod względem wodności latach hydrologicznych wielolecia 1974–2015.

EN

The Ministry of Maritime Economy and Inland Navigation covered the entire maritime governance, water, fisheries and inland navigation management in Poland since 5th of December 2015. This arrangement is very beneficial for the development of Polish sea areas, and for the Lower Vistula region it is the beginning of a new approach to scientific research that should keep up with the ongoing changes. At the Gdansk University of Technology and the University of Gdańsk, monographs and papers focused on economic development have been published in the aspect of its impact on the quality of the sensitive coastal environment of the Vistula estuary (Maciak and Niemirycz 2016, Szymkiewicz 2017, Wojewódzka-Król and Rolbiecki 2017, Niemirycz and Gromiec 2018). The currently planned changes in the development of the Vistula River, namely the return to the concept of developing locks in the downstream stretch of the river, require a reliable knowledge of the structure of discharge (relative contribution of surface and underground runoff) and water quality in Poland’s largest river. Reports published in Polish and global literature suggest that the structure of river discharge and its seasonal changes determine the temporal and spatial variability in the discharge of pollutants into the sea (Niemirycz 2006, Bogdanowicz 2004, Best i in. 1997). This paper discusses the dominant sources of discharge in the Vistula River near its mouth, providing the historical quantitative data and describing discharge variability in specific hydrological years and seasons of the multi-year period from 1974 to 2014 that differed in terms of the total amount of water resources.