Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Dovyrenite Ca6Zr[Si2O7]2(OH)4 - A New Mineral from Skarned Carbonate Xenoliths in Basic-Ultrabasic Rocks of the Ioko-Dovyren Massif, Northern Baikal Region, Russia

Galuskin Evgeny, Pertsev Nikolai, Armbruster Thomas, Kadiyski Milen, Zadov Aleksander, Galuskina Irina, Dzierżanowski Piotr, Wrzalik Roman, Kislov Evgeny

Mineralogia

|

2007

|

Vol. 38, iss. 1

15--28

EN

Dovyrenite, simplified formula Ca6Zr[Si2O7]2(OH)4, occurs as an accessory mineral in vein skarns developed in carbonate xenoliths in subvolcanic layered plagiodunite-troctolite series in the Ioko-Dovyren Massif of Proterozoic age, Northern Baikal Region, Buryatia, Russia. Dovyrenite is a late mineral of altered pyroxene and melilite-monticellite skarns. Associated minerals are Zr-bearing phases: fassaitic pyroxene, perovskite and hydrogarnets; and also monticellite, vesuvianite, diopside, foshagite, brucite, calzirtite, tazheranite, baghdadite, apatite, calcite, native bismuth, sphalerite, selenian galena, clausthalite, safflorite, rammelsbergite, pyrrhotite, pentlandite, valleriite, laitakarite, nickeline, nickel-skutterudite. The verage structure of dovyrenite is orthorhombic, space group Pnnm, with subcell parameters A = 5.666(16) , B = 18.844(5) , C = 3.728(11) , V = 398.0(2) 3 and Z = 1. Dovyrenite shows a new type of modular structure with stacking of the tobermorite-like and the rosenbuschite-like layers parallel to (010). Single-crystal structural data point to an incompletely occupied Ca(2) site from the rosenbuschite module which is confirmed by microprobe analyses: ZrO2 16.47, SiO2 32.83, TiO2 0.14, HfO2 0.16, Cr2O3 0.01, CaO 43.87, FeO 0.25, MgO 0.13, MnO 0.02, Nb2O3 0.03; total 99.38 wt% with calculated H2O. The empirical formula is (Ca5.73Fe0.03Mg0.02)5.78(Zr0.98Hf0.01Ti0.01)1Si4(O13.56OH0.44)14(OH)4. The presence of two types of OH group in the dovyrenite structure is corroborated by FTIR and Raman spectroscopy. Dovyrenite is an optically positive biaxial mineral: 1.659(2), 1.660(2); 1.676(2); 2Vz 30(5)° (measured), 28° (calculated).

PL

Nowy minerał dovyrenit Ca6Zr[Si2O7]2(OH)4 został stwierdzony w skarnowanych ksenolitach węglanowych w skałach subwulkanicznych, w obrębie warstwowanego ultrabazytowo-bazytowego Masywu Dovyreńskiego wieku proterozoicznego (Buriatia, Przybajkale Północne, Rosja). Dovyrenit jako minerał akcesoryczny tworzy się kosztem minerałów cyrkonowych oraz minerałów zawierających domieszki cyrkonu, które należą do wczesnych asocjacji skarnów piroksenowych imelilitowo-monticellitowych. Minerały zawierające domieszki cyrkonu reprezentowane są przez piroksen fassaitowy, perowskit oraz hydrogranaty, natomiast z cyrkonowych minerałów rozpoznano kalzyrtit, tazheranit, baghdadyt. W asocjacji z dovyrenitem występują także: monticellit, wezuwian, diopsyd, foshagit, brucit, apatyt, kalcyt, bizmut rodzimy, sfaleryt, saffloryt, rammelsbergit i inne. Ogólna struktura dovyrenitu ma symetrię rombową (grupa przestrzenna Pnnm) z parametrami subkomórki: A = 5,666(16) , B = 18,844(5) , C= 3,728(11) , V = 398,0(2) 3 and Z = 1. Dovyrenit posiada nowy typ struktury modulowanej zbudowanej z warstw podobnych do warstw wyodrębnionych w strukturach tobermorytu oraz rosenbuschitu. Tobermorytopodobne i rosenbuschitopodobne warstwy w strukturze dovyrenitu ułożone są na przemian równolegle do (010). Dane udokładnienia struktury dovyrenitu wskazują na niepełne obsadzenie pozycji Ca(2) w warstwie rosenbuschitopodobnej, co odpowiada danym analizy mikrosondowej: ZrO2 16,47; SiO2 32,83; TiO2 0,14; HfO2 0,16; Cr2O3 0,01; CaO 43,87; FeO 0,25; MgO 0,13; MnO 0,02; Nb2O5 0,03; suma tlenków równa się 99,38%wag.wraz z dodaną H2O obliczeń na podstawie bilansu ładunku. Empiryczny wzór krystalochemiczny dovyrenitu (Ca5,73Fe0,03Mg0,02) 5,78 (Zr0,98Hf0,01Ti0,01) 1Si4(O13,56OH0,44) 14(OH)4 potwierdza niedobór wapnia w pozycji Ca(2) w porównaniu ze wzorem idealnym. Dovyrenit jest minerałem optycznie dodatnim, dwuosiowym: 2Vz 30(5)° (zmierzony), 28° (obliczony); 1,692(2), 1,660, 1,767(2). Parageneza „monticellit-foshagit-dovyrenit” wskazuje na wąski przedział temperaturowy krystalizacji dovyrenitu: 560–630°C w warunkach subwulkanicznych (P < 108 Pa).

2

Atoll garnets in "achtarandite" serpentinites: morphology, composition and mode of origin

Galuskina Irina, Galuskin Evgeny, Włodyka Roman, Dzierżanowski Piotr, Wrzalik Roman

Mineralogia

|

2007

|

Vol. 38, iss. 2

139--150

EN

Atoll garnets in aposkarn serpentinite from the Wiluy River, Republic of Sakha-Yakutia, Russia, have the classic form comprising a garnet core, an intermediate zone filled with chlorite-group minerals and an outer garnet atoll. The core of an illustrated example is complexly zoned from schorlomite to grossular-andradite. Morphologically, the core is a rhombic dodecahedral crystal. The atoll crystallized as a tetragon-trisoctahedron with minor rhombic dodecahedron faces and is composed of hibschite and "hydroandradite". The atoll garnet formed as the result of selective dissolution and substitution by chlorite of an internal hibschite zone with columnar structure that became unstable under new conditions of crystallization. The pattern of dissolution traces defects in the garnet crystal. The growth of the atoll garnets reflects the main stages in the evolution of the Wiluy deposit itself and is associated with the development of the Siberian traps.

PL

Granaty atolowe z aposkarnowych serpentynitów znad rzeki Wiluj (Republika Sacha-Jakucja, Rosja), mają klasyczną budowę, obejmującą jądro zbudowane z granatu, strefę pośrednią zbudowaną z hydrogranatu. Strefa wewnętrzna (jądro) opisanej próbki wykazuje kompleksową budowę strefową, a granaty mają skład ewoluujący od schorlomitu do grossularu-andradytu. Granaty te są wykształcone jako dwunastościany rombowe. Granaty budujące strefę atolową wykrystalizowały jako dwudziestoczterościany deltoidowe z podrzędnie rozwiniętymi ścianami dwunastościanu rombowego i składają się z hibschytu i „hydroandradytu”. Powstanie granatów atolowych odzwierciedla główne stadia rozwoju skał stanowiska wilujskiego. Granaty te występują w obrębie metasomatycznie zmienionych, krzemionkowo-węglanowych skał ordowickich, które jako ksenolit gigantycznych rozmiarów zostały zamknięte wewnątrz wielkiej, gabrowo-dolerytowej intruzji wieku triasowego, związanej z powstawaniem trapów syberyjskich. Granaty atolowe utworzyły się w wyniku selektywnego rozpuszczania hibschytu o budowie kolumnowej, który stał się niestabilny w nowych warunkach i został zastąpiony przez chloryt.

3

Chlorine in vesuvianites

Galuskin Evgeny, Galuskina Irina, Dzierżanowski Piotr

Mineralogia

|

2005

|

Vol. 36, iss. 1

51--61

EN

Vesuvianites with high contents of chlorine near 1 apfu occur in the rodingite-like rocks of the Wiluy River, Sakha-Yakutia, Russia — the type locality for grossular and wiluite. Chlorine is incorporated into the vesuvianite structure at the O(10) site substituting O, OH or F. The classification of vesuvianite-group minerals is discussed on the basis of available structural data from Cl- and F-bearing vesuvianites. A ternary O-F(+Cl)-OH diagram (hypothetical “oxyvesuvianite” — fluorvesuvianite — hypothetical “hydroxylvesuvianite”) is proposed for distinguishing fluorvesuvianite. A rule of 50% Cl and a boundary content of 0.5 apfu of Cl are proposed for distinguishing “chlorvesuvianite”.

PL

Uproszczony wzór krystalochemiczny wezuwianu, skałotwórczego minerału o złożonym składzie i skomplikowanej strukturze, można przedstawić w następujący sposób: X18X’Y’Y12T0–5 (ZO4)10(Z2O7)4O1–2W9 lub Ca19(Al,Mg,Fe,Mn,Ti...)13(B,Al)0–5(SiO4)10 (Si2O7)4O1–2(OH,O,F,Cl)9. Szczegółowe badania składu i morfologii minerałów grupy wezuwianu z rodingitopodobnych skał i serpentynitów stanowiska wilujskiego, Sacha-Yakucja, Rosja, pozwoliły na stwierdzenie wezuwianów o najwyższych znanych zawartościach Cl około 1 apfu. Chlor wzbogaca sektory wzrostu i kryształów Si-deficytowego wezuwianu i wezuwianu „normalnego”, niekiedy bogatego w tytan, oraz cienkie późne strefy wezuwianu na wiluicie. Geneza wezuwianów zawierających Cl jest zwią zana z etapem serpentynizacji i rodingityzacji wczesnych magnezowych skarnów melilitowych. Analiza możliwych podstawień izomorficznych w pozycjach strukturalnych O(10) i O(11) pokazuje, że w celu wyróżnienia fluorwezuwianu powinna być stosowana zasada 33,3% oraz diagram trójkątny O-F(+Cl)-OH (hipotetyczny człon „oxywezuwian” — fluorwezuwian — hipotetyczny człon „hydroksylwezuwian”), natomiast przy wyróżnieniu „chlorwezuwianu” powinno się uwzględniać tylko pozycję O(10). Biorąc pod uwagę, iż maksymalna, teoretyczna zawartość Cl w wezuwianach wynosi 1 apfu, autorzy proponują przyjąć wartość 0,5 apfu, tzn. 50% połowy pozycji O(10), za wartość graniczną pomiędzy hipotetycznym „chlorwezuwianem” a innymi minerałami z grupy wezuwianu.