Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analiza wielkości opisujących ruch rowerowy na podstawie wyników badań zachowań transportowych w miastach niemieckich „Mobilität in Städten”

Dudek M., Weiss H.

Transport Miejski i Regionalny

|

2018

|

nr 4

15--19

PL

Modelowanie ruchu w wielu miastach wobec braku kompleksowych badań ruchu opiera się bardzo często na modelach o charakterze ogólnym. W niniejszym artykule podjęto próbę pokazania wpływu na wielkość ruchu rowerowego i jego parametry czynników urbanistycznych (wielkość miasta wyrażona zarówno liczbą mieszkańców, jak i powierzchnią miasta, a także gęstość zaludnienia) oraz ekonomicznych (poziom PKB, wielkość dochodów w gospodarstwie domowym). Przeanalizowano również wpływ wskaźnika motoryzacji dla samochodów osobowych na parametry podróży w ruchu rowerowym. Zbadano ponadto wpływ ukształtowania wysokościowego miasta na wielkość ruchu rowerowego, bowiem powszechnie uznaje się, że duże pofałdowanie terenu miasta jest czynnikiem zniechęcającym do wykorzystywania rowerów w podróżach. Powyższe analizy zostały przeprowadzone na podstawie wyników badań zachowań komunikacyjnych w miastach niemieckich „Mobilität in Städten” z roku 2013.

EN

Modeling traffic in many cities in the absence of comprehensive traffic research is very often based on general models. This article attempts to show the impact on the size of bicycle traffic and its parameters of urban factors (such as the size of the city expressed in both the number of inhabitants and the city surface, as well as population density) and economic (GDP level, income in the household). The impact of the motorization index for passenger cars on the travel parameters in bicycle traffic was also analyzed. In addition, the influence of the city’s elevation on the volume of bicycle traffic was examined, because it is widely recognized that the large fold of the city is a disincentive to using bicycles on trips. The above analyzes were carried out on the basis of the results of research on traffic behavior in German cities „Mobility in Cities” (2013).

2

A multi-criteria appraisal of the selection of means of urban passenger transport using the Electre and AHP methods

Dudek M., Solecka K., Richter M.

Technical Transactions

|

2018

|

Vol. 115, iss. 6

79--93

EN

This article presents the main components of the multi-criteria decision making (MCDM) methodology and their application in the assessment of several public transportation solutions in a specific traffic corridor. The corridor in question is 15 km long and runs through the centre of Wrocław, Poland. The analysis focused on six alternative scenarios. The following elements were taken into consideration in their design: alternative means of land transport; different types of vehicles and priorities for public transportation; location of bus and tram stops. The individual solutions were assessed based on six criteria designed to measure different aspects of the problem with the use of two alternative MCDM methods: Electre III/IV and AHP. Computational experiments established the final ranking of transport solutions in the corridor from best to worst in terms of the analysed criteria.

PL

W artykule przedstawiono elementy metodologii wielokryterialnego wspomagania decyzji (MCDM), a następnie możliwość zastosowania metod MCDM do oceny rozwiązań obsługi pasma zabudowy komunikacją zbiorową. Rozważany korytarz transportowy zlokalizowany jest w centrum miasta Wrocławia (korytarz o długości 15 km). Ocenie poddano 6 wariantów rozwiązań, przy konstruowaniu których uwzględniono następujące elementy: alternatywne środki transportu (środki transportu naziemnego), różne typy pojazdów, priorytety dla transportu publicznego, lokalizację przystanków. Do oceny rozwiązań przyjęto zestaw 6 kryteriów uwzględniających różne aspekty rozważanego problemu. Zbiór wariantów oceniono dwiema metodami wielokryterialnego wspomagania decyzji (MCDM): metodą Electre III/IV oraz AHP. W wyniku przeprowadzonych eksperymentów obliczeniowych uzyskano uszeregowanie końcowe wariantów od najlepszego do najgorszego względem rozważanych kryteriów.

3

Progress in the Production of Biogas from Maize Silage Following Alkaline and Thermal Pre-Treatment

Nowicka A., Zieliński M., Dębowski M., Dudek M.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2018

|

Tom 20, cz. 1

741--762

EN

This study analysed the effects of microwave radiation and sodium hydroxide on the destruction of lignocellulosic plant biomass (maize silage) and determined the susceptibility of a pre-treated substrate on anaerobic decomposition in the methane fermentation process. The effects of microwave heating-based disintegration were compared to conventional heating. The highest effectiveness of biogas production was obtained during the fermentation of a substrate conditioned using microwave radiation with the addition of NaOH in an amount of 0.2 g/gd.m., and the obtained result was 11.3% higher than a sample heated conventionally and was 29.4% higher than a sample subjected to no chemical treatment.

PL

Celem opisanych badań była analiza oddziaływania promieniowania mikrofalowego oraz wodorotlenku sodu na destrukcję lignocelulozowej biomasy roślinnej (kiszonka kukurydzy) oraz określenie podatności wstępnie przygotowanego substratu na beztlenowy rozkład w procesie fermentacji metanowej. W toku prac porównano efekty dezintegracji w oparciu o ogrzewanie mikrofalowe z wynikami uzyskanymi podczas ogrzewania konwencjonalnego. Najwyższą efektywność produkcji biogazu uzyskano podczas fermentacji substratu kondycjonowanego przy pomocy promieniowania mikrofalowego z dodatkiem NaOH w ilości 0,2 g/gs.m., otrzymany wynik był o 11,3% większy od próby ogrzewanej konwencjonalnie i o 29,4% większy od próby nie poddanej obróbce chemicznej.

4

Strategia dywersyfikacji w polityce przestrzennej Księstwa Luksemburga

Dudek M.

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2018

|

Vol. 1

7--20

PL

W niniejszym artykule opisana została strategia planistyczna władz Luksemburga, będąca odpowiedzią na zmiany społeczno-gospodarcze, jakie zaszły w wyniku kryzysu krajowego przemysłu. Dywersyfikacja funkcji metropolitarnych ze stolicy na tereny charakteryzujące się słabym rozwojem może przyczynić się do bardziej zrównoważonego rozwoju kraju opartego na finansach i nauce. W artykule zostanie przedstawiony kontekst społeczno-gospodarczy towarzyszący zmianom w polityce przestrzennej.

EN

The paper discusses the planning strategy of Luxembourg’s authorities as an answer to socio-economic changes resulting from the crisis in domestic industry. The diversification of metropolitan functions – to areas characterized by poor development may contribute to a more balanced development of the country based on the finance and scientific sectors. The article presents the socio-economic context accompanying changes in spatial policy.

5

Determination of electrical and efficiency parameters of air cooling ofl low-temperature PEM fuel cell stack with power of 5kW

Raźniak A., Dudek M., Siwek T., Dudek P., Kalawa W.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2018

|

R. 94, nr 4

140--147

EN

The possibilities of using low-temperature hydrogen-oxygen fuel cells with PEMFC proton-exchange membrane in transport and aviation were characterized and described. In this paper the emphasis was put on the investigation of energy efficiency of a commercial 5kW PEMFC fuel stack and on the possible directions to reduce the dimensions and weight of the PEMFC stack. Voltage dependencies were determined between voltage (U) -current (I) and current (I) - Power (P), as were the temperature distribution during the operation of the fuel cell stack and the peak current in humidifying the PEMFC stack by means of the SCU system. The energy demand of the 5kW fuel cell stack for the needs of the cooling system operation was determined (the so-called internal requirements of the fuel cell stack)

PL

W pracy scharakteryzowano możliwości zastosowania niskotemperaturowych wodorowo-tlenowych ogniw paliwowych z protonowymienną membraną PEMFC w transporcie i lotnictwie. W pracy nacisk położono na zbadanie efektywności energetycznej komercyjnego stosu ogniw paliwowych PEMFC o mocy 5kW, a także możliwe kierunki zmniejszania jego masy i gabarytów. Wyznaczono zależności napięcie (U)– prąd (I) oraz prąd(I)-moc (P), rozkład temperatur podczas pracy stosu ogniw paliwowych, a także wielkości prądu w „piku” podczas nawilżania stosu PEMFC za pomocą układu SCU. Wyznaczono zapotrzebowanie energetyczne stosu ogniw paliwowych 5kW na potrzeby pracy układu chłodzenia (tzw. potrzeby własne stosu ogniw paliwowych)

6

Skuteczność wytwarzania biogazu w procesie współfermentacji metanowej biomasy mikroglonów i kiszonki kukurydzy

Dębowski M., Zieliński M., Kisielewska M., Dudek M., Romanowska-Duda Z.

Ochrona Środowiska

|

2018

|

Vol. 40, nr 3

15--20

PL

Rozwój zrównoważonego rynku bioenergii opiera się obecnie na uprawach energetycznych, których zwiększona produkcja konkuruje ze światowym zaopatrzeniem w żywność oraz paszę. W związku z tym jest potrzeba poszukiwania alternatywnej biomasy energetycznej z roślin nie przeznaczonych do spożycia. Alternatywę stanowi biomasa mikroglonów, która może być produkowana niezależnie od wykorzystania gruntów rolnych. Mając to na uwadze, przeprowadzono badania laboratoryjne (w reaktorach mezofilowych pracujących w systemie ciągłym) nad określeniem potencjału biomasy mikroglonów, jako surowca do współfermentacji metanowej z kiszonką z kukurydzy (Zea mays), w celu zwiększenia wydajności wytwarzania biogazu i metanu. Na podstawie uzyskanych wyników badań wykazano, że dodatek biomasy mikroglonów do kiszonki kukurydzy poprawił wartość stosunku C/N, w porównaniu do pojedynczych substratów fermentacyjnych. Największą ilość metanu (3045 cm3/d) oraz największą wydajność wytwarzania biogazu (628 cm3/g – w odniesieniu do suchej masy organicznej) uzyskano wówczas, gdy biomasa mikroglonów stanowiła 40% mieszaniny poddanej fermentacji, a stosunek C/N wynosił 17,53.

EN

Development of a sustainable bioenergy market is based these days on energy crops, increased production of which competes with global food and feed supply. Consequently, there is a need to identify an alternative energy biomass of non-food plant species. The microalgae biomass offers such an alternative as it may be produced independently of farm land use. Therefore, laboratory studies (continuous reactors, mesophilic conditions) were carried out to investigate the potential of microalgae biomass as a feedstock for methane codigestion with the energy crop Zea mays silage, with the aim to enhance biogas/methane yield. The results showed that mixing of the maize silage with microalgae biomass improved the C/N ratio when compared to the individual fermentation substrates. The highest methane and biogas production (3 045 cm3/d and 628 cm3/g per dry mass, respectively) were achieved when microalgae biomass constituted 40% of the feedstock and the C/N ratio was 17.53.

7

Ocena skutków korozji inicjowanej przez chlorki na ocynkowanej stali zbrojeniowej w zaprawie cementowej metodą spektroskopii impedancyjnej i mikroskopii skaningowej

Jaśniok M., Kołodziej J., Dudek M.

Ochrona przed Korozją

|

2018

|

nr 7

176--181

PL

Przeprowadzono porównawcze badania korozyjne ocynkowanej stali zbrojeniowej w próbkach z zaprawy cementowej. Analizie badawczej, a także procesowi cynkowania ogniowego, poddano jedną z najczęściej obecnie stosowanych w polskich konstrukcjach żelbetowych żebrowaną stal gatunku B500SP. Czynnikiem korozyjnym był chlorek wapnia dodawany do wody zarobowej zaprawy. Jako elementy referencyjne wykonano próbki bez chlorków. Ocenę zagrożenia korozyjnego stali zbrojeniowej w zaprawie przeprowadzono metodą elektrochemicznej spektroskopii impedancyjnej (EIS) i oporu polaryzacji liniowej (LPR). Skutki procesów korozyjnych na ocynkowanym zbrojeniu w zaprawie cementowej obserwowano i analizowano pod mikroskopem skaningowym.

EN

Comparative tests on corrosion of galvanized reinforcing steel in specimens from cement mortar were performed. Ribbed steel of grade B500SP, one of the most commonly used in reinforced concrete structures in Poland, was analysed and hot dip galvanized. Calcium chloride added to batched water, turned out to be a corrosion inducing agent. Specimens without chlorides were used as the reference elements. Corrosion risk of reinforcing steel in the mortar was evaluating using Electrochemical Impedance Spectroscopy (EIS) and Linear Polarization Resistance (LPR) techniques. Corrosion effects on galvanized reinforcement in the cement mortar were observed and analysed under the scanning microscope.

8

Pierwsza polska mobilna stacja tankowania wodoru

Uhl D., Siwek T., Kalawa W., Dudek M.

Nowa Energia

|

2018

|

nr 5/6

64--69

PL

W artykule przedstawiono pierwszą w Polsce mobilną stację tankowania wodoru, będącą propozycją rozwiązania problemu braku infrastruktury tankowania wodoru w Polsce. W oparciu o analizę stanu techniki i aktualnych potrzeb w zakresie rozwoju elektromobilności, podjęto próbę zbudowania innowacyjnej instalacji. Opisano koncepcję konstrukcji stacji, zasadę działania stacji, wyniki testów oraz osiągnięte parametry pracy. Przedstawiono proces tankowania wodoru i obsługi stacji.

9

Komputerowe wspomaganie procesu konfiguracji i oceny środków pomocniczego transportu górniczego

Tokarczyk J., Turewicz A., Dudek M., Szewerda K., Pieczora E.

Napędy i Sterowanie

|

2018

|

R. 20, nr 7/8

68--75

PL

W artykule omówiono modułowy system wspomagania projektowania pomocniczego transportu kopalnianego STD (ang. Safe Trans Design) w wersji 2.0, opracowany w Instytucie Techniki Górniczej KOMAG i wdrożony w kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA. Przedstawiono założenia i strukturę systemu oraz omówiono jego moduły: konfigurator zespołów transportowych, moduł obliczeń trakcyjnych i moduł analizy kolizyjności 2D. System STD stosowany jest w pracach projektowych dotyczących górniczych układów transportowych z wykorzystaniem kolejek podwieszonych i spągowych. Przedstawiono możliwości obliczeń dynamicznych oddziaływania kolejek podwieszonych na trasę jezdną w świetle najnowszych przepisów.

EN

The article discusses the STD (Safe Trans Design) modular support system in version 2.0, developed in KOMAG Institute of Mining Technology and implemented in the mines of Jastrzębska Spółka Węglowa SA. The assumptions and structure of the system and its modules have been discussed: the configurator of suspended monorail, the traction calculation module and the 2D collision analysis module. The STD system is used in design works related to mining transport systems with the use of suspended monorails and floor-mounted railways. The possibilities of dynamic calculations of the impact of suspended monorails on the arch road support in the light of the latest regulations are presented.

10

Mechanical Pretreatment of Lignocellulosic Biomass for Methane Fermentation in Innovative Reactor with Cage Mixing System

Rusanowska P., Zieliński M., Dudek M., Dębowski M.

Journal of Ecological Engineering

|

2018

|

Vol. 19, nr 5

219--224

EN

Disintegration of lignocellulosic biomass for energy purposes has been extensively studied. The study aimed to investigate the influence of crushed and uncrushed lignocellulosic biomass on the biogas production in an innovative reactor. The substrate fed to the reactor was Sida hermaphrodita silage mixed with cow manure. The bioreactor had an innovative design of the mixing cage system. The mixing system of the bioreactor consisted of two cylindrical stirrers in the form of a cage. The cages simultaneously rotate around the axis of the bioreactor at against their own axes. The bioreactor is currently presented under the Record Biomap program (Horizon 2020). The bioreactor was operated at organic compounds loading of 2 kg/(m3∙d) and 3 kg/(m3∙d) and hydraulic retention time was 50 d and 33 d, respectively. The biogas production under the organic compounds loading of 2 kg VS/(m3∙d) was 680 L/kg VS from crushed lignocellulosic biomass and 570 L/kg VS from uncrushed lignocellulosic biomass. The biogas production under the organic compounds loading 3 kg VS/(m3∙d) was 730 L/kg VS from crushed lignocellulosic biomass and 630 L/kg VS from uncrushed lignocellulosic biomass. The crushing of substrate did not influence the methane content in the biogas. In all experiments, the biogas comprised about 54% of methane. The net energy efficiency was calculated as well.

11

Influence of Ultrasonic Disintegration on Efficiency of Methane Fermentation of Sida hermaphrodita Silage

Dudek M., Rusanowska P., Zieliński M., Dębowski M.

Journal of Ecological Engineering

|

2018

|

Vol. 19, nr 5

128--134

EN

The technologies related to the anaerobic decomposition of organic substrates are constantly evolving in terms of increasing the efficiency of biogas production. The use of disintegration methods of organic substrates, which would improve the efficiency of production of gaseous metabolites of anaerobic bacteria without the production of by-products that could interfere with the fermentation process, turns out to be an important strategy. The methane potential of commercially available biodegradable raw materials is huge and their effective use gives the prospect of obtaining an important renewable energy carrier in the form of biogas rich in methane. Ultrasonic disintegration may play a special role in the pre-treatment of substrates subjected to methane fermentation. The pre-treatment based on ultrasonic sonication has a positive effect on the availability of anaerobic compounds released from cellular structures for microorganisms. The research was aimed at determining the influence of ultrasonic sonification on the anaerobic distribution of the organic substrate used, which constituted the mallow silage along with cattle manure with hydration of 90%. The research was carried out using the UP400S Ultrasonic Processor. The disintegration process was applied in two technological variants. The efficiency of biogas and methane production was determined depending on the technological variant used and the time of disintegration. The influence of sonication time on the effectiveness of anaerobic transformation was demonstrated. The highest biogas yield and methane production potential was recorded at 120s. The prolongation of the action time of the ultrasonic field did not significantly increase the biogas production. The use of disintegration of liquid manure as the only medium for the propagation of ultrasonic waves was sufficient to increase the production of gaseous metabolites of anaerobic bacteria. Subjecting the substrate additionally containing mallow silage to the process to sonication did not significantly affect the efficiency of the fermentation process. The percentage of methane in the biogas produced was independent of the pre-treatment conditions of the substrate and was in the range of 66-69%.

12

Use of the waste fraction from bioethanol production from sugar beets for the production of Chlorella Vulgaris species microalgae biomass

Dębowski M., Zieliński M., Dudek M., Rusanowska P.

Ekonomia i Środowisko

|

2018

|

nr 2

180--194

EN

The objective of this study was to determine the possibility of using a liquid waste fraction generated in the process of bioethanol production from sugar beets for biomass production from Chlorella vulgaris microalgae. The process of microalgae culture was conducted in three variants differing in the volume of the liquid phase fed to the technological system. The highest technological effects in biomass growth were noted in the experimental variants in which the distillery stillage constituted 5% and 7% of culture medium volume. Concentration of biomass achieved in these variants reached 1416±45.30 mgo.d.m./dm3 and 1458.3±54.52 mgo.d.m./dm3 , respectively. Increasing the content of the liquid waste fraction in the medium to 10% caused significant growth inhibition of biomass of algae from the species Chlorella Vulraris. The use of such a culture medium for microalgae biomass production requires its pre-treatment to remove organic compounds, color and turbidity.

13

Wpływ zmienności litologicznej skał złożowych na parametry jakościowe złoża rud miedzi LGOM

Kaczmarek W., Wasilewska-Błaszczyk M., Dudek M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 472

105--119

PL

W artykule opisano wykształcenie litologiczno-facjalne złoża rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej, w strefach tzw. depresji stropu białego spągowca. Szczególny nacisk położono na wzajemne relacje między sąsiadującymi ze sobą odmianami litologicznymi a wykształceniem złoża bilansowego we fragmencie obszaru górniczego Sieroszowice. Badaniami objęto fragment depresji stropu białego spągowca położonej między Centralną i Północną Elewacją Rudnej. W celu zilustrowania zmienności parametrów złożowych ściśle związanych z uwarunkowaniami facjalno-litologicznymi skał goszczących, na podstawie obserwacji terenowych i wyników opróbowania złoża, wykonano metodami geostatystycznymi trójwymiarowe modele litologiczne i geochemiczne. Na podstawie map izoliniowych miąższości utworów piaskowcowych, łupkowych i węglanowych oraz przekrojów przez modele 3D, opisano wykształcenie złoża w obszarze depresji białego spągowca, gdzie profil litologiczny jest określany jako „typowy”, tj. w profilu złoża są obecne wszystkie główne typy litologiczne rud miedzi charakterystyczne dla złóż LGOM. W artykule scharakteryzowano zmienność kształtu bryły złożowej, nieregularność granic stref mineralizacji bilansowej, czym potwierdzono liczne odstępstwa od ogólnie przyjętego modelu złoża. W badanym polu eksploatacyjnym, rozpoznanym gęstą i regularną siatką opróbowania, stwierdzono wyraźną zależność między miąższością łupków miedzionośnych a obecnością w nich bilansowej mineralizacji miedziowej. Opisano również wpływ obecności utworów łupkowych o znacznej miąższości na obecność i wykształcenie bilansowej mineralizacji w leżących wyżej utworach węglanowych. Scharakteryzowano ponadto zaobserwowane w obszarze badań zróżnicowane formy wykształcenia złoża wynikające ze zmienności sekwencji litologicznej.

EN

The article discusses the lithological and facies development of the copper ore deposit in the Fore-Sudetic Monocline in the so-called depression at the top of the Weissliegend. The lithological variability and quality parameters of the deposit in the exploitation field located between the Central and Northern elevations of Rudna, where the deposit profile is described as “typical”, i.e. the Cu-Ag mineralization occurs in all three basic lithological types of copper ore, is analyzed. The lithological variability of ores in depression zones is the reason why the degree of mineralization and the parameters of the economic deposit are highly variable. The authors focused on the mutual relationships between the neighbouring lithological units and the development of the balance deposit. To illustrate the variability of deposit parameters closely related to the lithological and facies development of the host rocks, three-dimensional lithological and geochemical models and isoline maps of the thickness of individual specific copper ore types were made using geostatistical methods and based on field observations and sampling of the deposit.

14

Modelowanie numeryczne deformacji górotworu w rejonie drążonego tunelu

Dudek M., Tajduś K., Misa R., Sroka A.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2018

|

nr 9

3--13

PL

Przedmiotem artykułu jest szereg symulacji numerycznych dotyczących zachowania się górotworu fliszowego w rejonie drążonego tunelu. Analizie poddano zmianę stanu naprężenia i odkształcenia fliszowego masywu skalnego wokół tunelu. Do symulacji wykorzystano programy ABAQUS i RS2. Analizę wielowariantową przeprowadzono z wykorzystaniem modelu sprężysto-plastycznego Coulomba-Mohra. Uzyskane wyniki przedstawiono w formie wykresów oraz map naprężeń i przemieszczeń.

EN

Prediction of the rock masses deformations is very important element while designing tunnels. The paper presents a series of numerical simulations of flysch rock mass behaviour in the tunnel excavation region. The change of state of stress and displacement as a result of the excavation has been analysed. The Abaqus software and educational RS2 software uses the Finite Element Method was used for the calculations. Multi-variant analysis was performed using the Coulomb-Mohr hypothesis. The obtained results have been presented in the form of graphs and maps of stresses and displacements. The presented results of numerical calculations shows the influence of the change in the angle of the discontinuity inclination of the rock mass and their mechanical properties (i.e. normal and tangential stiffness) on the state of stress and strain in the tunnel area. Presented simulations allow engineers to visualize the potentially greatest threats and provide a quick protective response.

15

Charakterystyka stref bezzłożowych w centralnej części złoża rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej

Kaczmarek W., Dudek M., Golda K., Wasilewska-Błaszczyk M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 100

79--93

PL

W artykule opisano wykształcenie litologiczno-facjalne skał złożowych w strefach elewacji stropu białego spągowca oraz relacje między litologią a intensywnością okruszcowania Cu-Ag. Szczególny nacisk położono na charakter enklaw pozbawionych mineralizacji bilansowej (stref bezzłożowych) wewnątrz bryły złożowej. Za strefy bezzłożowe uznaje się przestrzenie, w których mineralizacja siarczkami Cu zazwyczaj występuje, jednak jej ilość nie spełnia kryterium brzeżnego dotyczącego zawartości Cu w kopalinie. Dla zilustrowania zmienności parametrów złożowych ściśle związanych z uwarunkowaniami facjalno-litologicznymi skał goszczących, na podstawie obserwacji terenowych i wyników opróbowania złoża wykonano metodami geostatystycznymi trójwymiarowe modele litologiczne i geochemiczne dla dwóch obszarów badań. Obszary badań obejmują fragmenty Północnej Elewacji Rudnej wraz z otaczającymi elewację depresjami w granicach złóż Sieroszowice i Rudna. Dzięki przekrojom przez modele 3D scharakteryzowano wykształcenie złoża w obszarach elewacji stropu utworów piaskowcowych, gdzie profil litologiczny określany jest jako „nietypowy” z powodu braku serii łupków miedzionośnych, czyli warstwy najbardziej charakterystycznej dla złóż rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej. Potwierdzono dużą zmienność kształtu bryły złożowej oraz nieregularność granic stref mineralizacji bilansowej i enklaw skały płonnej w złożu. Stwierdzono obecność wielkoobszarowych enklaw skały płonnej w całym profilu skał dolnego cechsztynu (obszary pozbawione bilansowego okruszcowania miedziowego) i niewielkich stref płonnych piaskowców wzbogaconych w spoiwa anhydrytowe w sąsiedztwie bloków złoża bilansowego ulokowanego w piaskowcach ilastych. Wskazano na możliwość występowania w obrębie złoża bilansowego płatów skał płonnych w stropowej warstwie białego spągowca, bezpośrednio przy granicy z dolomitem wapnistym i nieregularnych przerostów skał płonnych wewnątrz utworów piaskowcowych. Ponadto zaobserwowano niewielkie strefy silnego wzbogacenia w siarczki Cu w strefach kontaktu spoiw siarczanowych i ilastych w serii piaskowcowej białego spągowca.

EN

The presented article describes the relationship between lithological and facies development of reservoir rocks in the area of the roof elevation of the Weissliegend sandstones, with a particular emphasis on the influence of elevation on the occurrence of low mineralization zones in the deposit area. To illustrate the variability of the deposit parameters, closely related to the facies and lithological conditions of the host rocks, three-dimensional lithological and geochemical models for two research areas were developed using the geostatistical methods and based on field observations and the sampling of the deposit. The research area includes parts of the Northern Elevation of Rudna and the surrounding depressions within the boundaries of the Sieroszowice and Rudna deposits. Based on cross-sections of the 3D models, a different deposit formation in the roof elevation area of sandstone formations has been characterized; the lithological profile is defined as „atypical” due to the absence of a copper-bearing shale series, the most characteristic layer for copper ore deposits in the Fore -Sudetic monocline. Large variations in the shape of the deposit and the irregular boundaries of both balance mineralization and enclaves of gangue have been confirmed. The presence of large-scale enclaves of igneous rock in the entire profile of the Lower Zechstein rocks (areas without the balance copper mineralization) and small areas of gangue (sandstone) enriched with anhydrite binders adjacent to the parts of balance deposit located in argillaceous sandstone has been revealed. The possibility of the occurrence of gangue, in the area of the roof elevation of the Weissliegend sandstones directly adjacent to the border with calcareous dolomite, and irregular gangue partings in sandstone formations in the balance deposit was indicated. In addition, small areas of strong enrichment in Cu sulphides were observed in the contact zones between sulphate and clay binders in the Weissliegend sandstone series.

16

Idea Smart City jako poszukiwanie współczesnego sensu miejskości na przykładzie rewitalizacji terenów dawnej huty Belval w Luksemburgu

Franta A., Dudek M.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2017

|

nr 21

131--139

PL

Tereny dawnych wielkich zakładów przemysłowych stanowią równie wielki problem miast, w których się znajdują. Upadek zakładu wiąże się nie tylko z powstaniem zjawiska bezrobocia, ale także zmniejszeniem wpływów z podatków do miejskiego budżetu. Szczególnie trudnymi przypadkami są upadające huty stali, gdyż z powodu swego rozmiaru i specyfiki technologii produkcji, silnie wpływały na formę planistyczną miasta oraz jego strukturę społeczno-gospodarczą. Kwestia przyszłości terenów pohutniczych jest zagadnieniem strategicznym zarówno dla władz miast jak i państw. W niniejszym artykule opisany został przypadek huty stali w Belval. Po zamknięciu zakładu władze Luksemburga podjęły wraz z prywatnymi podmiotami szereg działań pozwalających przekształcić teren brownfield w dynamicznie rozwijający się ośrodek miejski. Proces rewitalizacji, prowadzony od końca XX wieku, doprowadził do powstania jednej z najciekawszych transformacji obszarów poprzemysłowych w Europie, której nową osią wzrostu jest rozwój oparty na wiedzy. Decyzja władz centralnych o przeniesieniu ze stolicy Uniwersytetu Luksemburskiego na zdegradowane tereny pohutnicze jest odpowiedzią na ogólnokrajowe problemy demograficzne i gospodarcze, uznając, iż dywersyfikacja ważnych usług i struktur publicznych może przyczynić się do bardziej zrównoważonego rozwoju kraju przez pobudzenie lokalnych ośrodków.

EN

Territories of former large industrial plants constitute an equally large problem for cities where they are located. A fall of a factory entails not only the occurrence of the phenomenon of unemployment, but also the reduction of the tax receipts to the municipal budget. Cases which are particularly difficult to deal with are declining steelworks, as due to their sizes and specificity of the production technology they had a strong impact on the planning form of the city and its socioeconomic structure. The question of the future of post-steelworks areas is an issue of strategic importance for municipal authorities as well as for central administration. This paper describes the case of the steelworks in Belval. After its closure, authorities of Luxembourg along with private entities undertook a series of measures allowing to transform this brownfield site into a dynamically developing urban centre. The revitalisation process, conducted since the end of the 20th century, led to the occurrence of one of the most interesting transformations of post-industrial areas in Europe, the new growth axis of which is the knowledge-based development. The decision of the central administration to transfer the University of Luxembourg from the capital to the degraded areas of the former steelworks constitutes an answer to the demographic and economic problems of the entire country, recognising diversification of important services and public structures as a factor which may contribute to more sustainable development of the country by means of activation of local centres.

17

Czynniki kształtujące satysfakcję klienta urzędu gminy – studium przypadku

Dudek M., Giemza M.

Problemy Jakości

|

2017

|

R. 49, nr 7

17--22

PL

Badanie poziomu satysfakcji klienta jest już rutynowym działaniem prowadzonym przez wiele organizacji. Wiele urzędów, w tym urzędów gminy, realizuje takie badania w celu poprawy wewnętrznego funkcjonowania. Takie postępowanie umożliwia większe zainteresowanie mieszkańców urzędem gminy, jednocześnie poprawę jego wizerunku wśród mieszkańców. W artykule zaprezentowano wyniki badań ankietowych dotyczących czynników kształtujących satysfakcję klienta urzędu gminy. Przedstawiono czynniki powodujące obniżenie oraz podniesienie poziomu satysfakcji klienta – petenta urzędu. Wskazano także szereg działań mogących – w opinii klientów – usprawnić funkcjonowanie urzędu gminy.

EN

The customer satisfaction survey is a routine activity conducted by many organizations. Many public offices, including the commune offices, implement such a study in order to improve the internal functioning. This enables greater interest in the commune offices and at the same time improves its public image. The article presents the results of the survey on the factors influencing satisfaction of commune office’s customer. The factors causing the decrease and increase in the level of customer satisfaction (petitioner) are also presented. It also indicates a number of actions that could presumably improve the functioning of the commune office, according to the customers.

18

Przykłady zagrożeń powierzchni terenu deformacjami nieciągłymi typu powierzchniowego ujawniające się nad zlikwidowanymi podziemnymi wyrobiskami górniczymi

Tajduś K., Sroka A., Misa R., Dudek M.

Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

|

2017

|

T. 19, nr 3

3--10

PL

Artykuł przedstawia kilka zdarzeń deformacji nieciągłych typu powierzchniowego, które ujawniły się na powierzchni terenu w rejonach zlikwidowanych podziemnych kopalń. Autorzy przedstawili opis warunków, które doprowadziły po powstania deformacji, a następnie przedstawiono sposoby ich rewaloryzacji.

EN

The article provides some examples of the surface-type discontinuous deformations that occurred on the ground surface in the regions of closed mines. The authors present a description of the conditions that led to the deformations and then the indicated mode of their restoration.

19

Modelowanie numeryczne górotworu w rejonie drążonego tunelu – analiza przypadków

Dudek M.

Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

|

2017

|

T. 19, nr 2

51--60

PL

Prognozowanie przemieszczeń górotworu jest bardzo ważnym elementem podczas projektowania tuneli zlokalizowanych w obszarach miejskich. W artykule przedstawiono wyniki obliczeń komputerowych zachowania się górotworu w rejonie drążonego tunelu. Przeanalizowano zmianę stanu naprężenia i przemieszczenia powstałą w wyniku eksploatacji obiektu. Do obliczeń wykorzystano komercyjny program ABAQUS wykorzystujący Metodę Elementów Skończonych. Analizę przypadków przeprowadzono stosując model sprężysto-plastyczny Coulomba Mohra oraz model transwersalnie izotropowy. Na podstawie uzyskanych wyników sporządzono wykresy osiadania powierzchni terenu oraz przeanalizowano stan naprężenia i przemieszczenia w górotworze w rejonie wykonanych tuneli.

EN

Prediction of the deformations of the rock masses is very important element while designing tunnels located in urban areas. The paper presents the results of computer calculations of rock mass behavior in the hollow tunnel region. The change of state of stress and displacement occurred as a result of the excavation has been analyzed. The commercial ABAQUS program which uses the Finite Element Method was used for the calculations. Cases analysis was performed using the Coulomb-Mohr hypothesis and the transverse isotropy model. Based on results obtained, the charts of surface subsidence have been prepared and a state of stress and displacement in rock mass in the tunnel area has been analyzed.

20

Wytwarzanie gazu syntezowego w stałotlenkowych elektrolizerach parowych z odpadowego CO2 - możliwości i bariery rozwoju technologii

Dudek M., Rapacz-Kmita A., Raźniak A., Lis B., Gajek M., Tora B., Olkuski T.

Materiały Ceramiczne

|

2017

|

T. 69, nr 1

46--51

PL

W artykule dokonano przeglądu najważniejszych kierunków prac prowadzonych w świecie mających na celu zagospodarowanie odpadowego ditlenku węgla. Jedną z możliwości jest wykorzystanie CO2 jako substratu do produkcji syntetycznego metanu lub paliw płynnych (metanol, eter dimetylowy DME). W pracy przeprowadzono analizę techniczną wytwarzania gazu syntezowego (H2+CO) metodą współelektrolizy pary wodnej i ditlenku węgla w stałotlenkowym elektrolizerze parowym. W tym urządzeniu proces elektrolizy (H2O i CO2) zachodzi w wysokich temperaturach, tj. w zakresie od 750 C do 900 C. Jest to proces mniej energochłonny niż produkcja wodoru w niskotemperaturowych elektrolizerach polimerowych, alkalicznych, a więc koszt wytwarzania paliwa jest niższy. Inne potencjalne zalety to możliwość bezpośredniego podłączenia reaktora metanu do stałotlenkowego elektrolizera parowego, wykorzystanie ciepła odpadowego z reaktora syntezy metanu do wytwarzania pary wodnej, a także możliwość zbudowania kompaktowego urządzenia do produkcji paliw syntetycznych. Podstawowymi komponentami stosowanymi do budowy stałotlenkowych elektrolizerów parowych są materiały ceramiczne. Scharakteryzowano właściwości fizykochemiczne obecnie stosowanych elektrolitów ceramicznych oraz materiałów elektrodowych. Przeanalizowano możliwości modyfikacji ich właściwości fizykochemicznych w celu zwiększenia trwałości chemicznej w atmosferach gazowych zawierających związki siarki, a także podwyższenia elektrochemicznej aktywności do redukcji CO2 i H2O. Na podstawie wyników prac uzyskanych w projekcie KIC Innoenergy „Minerve” zaproponowano możliwości podwyższenia odporności korozyjnej materiałów elektrodowych, zawierających ceremet niklowo-cyrkonowy.

EN

This article reviews the most important directions in research aimed at the utilisation of waste carbon dioxide, being carried out globally. One direction involves the use of CO2 as a substrate for the production of synthetic methane or liquid fuels (methanol and dimethyl ether, or DME). This paper features an analysis of the technical potential for the production of synthetic gas (CO + H2) using the method of co-electrolysis of water vapour and carbon dioxide in a solid oxide steam electrolyser. In this device, electrolysis (H2O and CO2) takes place at high temperatures, i.e. in the range of 750 C to 900 C. This process is less energy-consuming than the production of hydrogen in low-temperature electrolysers (PEMFC, alkaline), and therefore the cost of manufacturing the fuel is lower. Other potential benefits include the ability to connect a methane reactor directly to a solid oxide steam electrolyser, the usage of waste heat from an SNG reactor for steam production, and developing a compact unit for the production of synthetic fuels. The basic components used to construct a solid oxide steam electrolyser are ceramic materials. The physicochemical properties of the ceramic electrolytes and electrode materials have been characterised in the article. The potential for modifying the physicochemical properties of electrode materials in order to improve their chemical stability in gas atmospheres containing sulphur compounds, as well as for enhancing electrochemical activity for the reduction of CO2 and H2O on modified cathode surfaces, is also considered. Certain modifications of the surface of a Ni-YSZ cathode and results achieved in the KIC InnoEnergy MINERVE project are presented, along with an increase in the corrosion resistance of electrode materials containing nickel-zirconia cermet resulting from the applied modifications.