Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ podatku od wydobycia miedzi i srebra na nowe inwestycje

Speczik S., Capik K.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 106

133--145

PL

Eksploatacja złóż mineralnych zazwyczaj obciąża przedsiębiorcę dodatkowymi podatkami lub opłatami typu royalty, które wykraczają poza powszechny podatek dochodowy (CIT). Państwa z zasady preferują stabilne źródła dochodów fiskalnych oparte np. na wielkości wydobycia surowca, zaś inwestorzy modele oparte na opodatkowaniu z zysku, tj. uwzględniające koszty działalności i ryzyko niższe niż zakładana opłacalność projektu. Zbyt wysokie fiskalne obciążenie sektora wydobywczego z zasady wpływa negatywnie na podejmowane przez inwestorów decyzje dotyczące realizacji nowych inwestycji. Znanych jest wiele przykładów, że zbyt wysokie obciążenia fiskalne skłaniają inwestorów do zmiany lokalizacji na kraje o korzystniejszych systemach podatkowych. Przedstawiono analizę różnych form opodatkowania przedsiębiorstw wydobywczych w świecie i porównano je z systemem obowiązującym w Polsce. Zazwyczaj kraje stosujące w sektorze wydobywczym podatki typu royalty wprowadzają jednocześnie liczne mechanizmy adaptacyjne. Jest to kluczowe dla rozwoju nowych inwestycji z uwagi na fakt, iż w pewnym stopniu mogą one rekompensować wysokie koszty przejścia z fazy inwestycyjnej do operacyjnej. Najczęściej stosowanych jest kilka mechanizmów zachęt jednocześnie, np. przyspieszone rozliczanie wydatków inwestycyjnych i bezterminowa możliwość rozliczania strat. Wprowadzony w Polsce w 2012 roku podatek od wydobycia miedzi i srebra zwiększył zdyskontowaną efektywną stawkę podatkową z poziomu 38,5 do 89% za cały okres trwania inwestycji, co spowodowało wydłużenie zwrotu z inwestycji (PB) o 11 lat, a także spadek wewnętrznej stopy zwrotu (IRR). Obecnie w Polsce brakuje mechanizmów, które równoważyłyby ciężar tego podatku dla nowego inwestora. W celu zrównoważenia podatku od wydobycia niektórych kopalin pod kątem kluczowych wskaźników IRR i ETR zaproponowano możliwość wprowadzenia kilku mechanizmów adaptacyjnych. Dla nowych inwestycji największe znaczenie mają mechanizmy preferencyjnego rozliczania nakładów kapitałowych ponoszonych w przedprodukcyjnej fazie inwestycji. Istotne są: przyspieszona amortyzacja, możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania określonych wydatków na fazę poszukiwawczą w połączeniu z wydłużonym okresem rozliczenia straty podatkowej, bądź też mechanizm odliczenia określonego procentu wydatków inwestycyjnych bezpośrednio od podatku.

EN

The extraction of mineral deposits is usually charged with additional taxes or royalty fees that go beyond the general income tax. As a rule, countries prefer stable sources of fiscal revenues based on the volume of raw material extraction, and investors prefer models based on profit tax, i.e. taking operating costs and risks lower than the expected profitability of the project into account. As a rule, too high a burden for the mining sector affects investors’ decisions regarding the introduction of new investments. There are a number of examples where excessive fiscal burdens force investors to move to countries with more favorable tax systems. An analysis of various forms of taxation of mining enterprises around the world has been presented and compared with the system implemented in Poland. Usually, the countries that apply the royalty fee in the mining sector at the same time introduce a number of adaptation mechanisms. This is crucial for new investments due to the fact that they may to some extent compensate for the high costs of transition from the investment to the operational phase. In most cases, several incentive mechanisms are used at the same time, e.g. the accelerated settlement of investment expenditures and the unlimited settlement of losses. The copper and silver mining tax introduced in Poland increased the discounted effective tax rate (ETR) from 38.5% to 89% for the entire investment period, which resulted in a 11-year return on investment, as well as a drop in the internal rate of return (IRR).There are currently no mechanisms in Poland which would balance the burden of this tax for a new investor. In order to balance the extraction tax for certain minerals in terms of the IRR and ETR key indicators, the introduction of several adaptation mechanisms has been proposed. For new investments the most essential mechanism is the preferential settlement of capital expenditures incurred in the pre-production phase of an investment. The others include accelerated amortization, the ability to deduct certain expenses for the exploration phase from the tax base, along with an extended tax loss settlement period, or a mechanism for deducting a certain percentage of investment expenses directly from the tax.

2

Strategia, instrumenty i rezultaty poszukiwań głębokich złóż miedzi i srebra na monoklinie przedsudeckiej

Zieliński K., Speczik S., Małecka K.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 100

313--327

PL

W 2011 r. grupa Miedzi Copper Corporation (MCC) rozpoczęła program poszukiwań głębokich złóż Cu-Ag na monoklinie przedsudeckiej. Przyjęto bardzo rozległy obszar badań i zastosowanie szerokiej palety instrumentów badawczych. W latach 2011–2013 badania MCC objęły 21 obszarów koncesyjnych. Lokalizacja koncesji poszukiwawczych i poszukiwawczo-rozpoznawczych opierała się na znanych obszarach prognostycznych i hipotetycznych o stwierdzonym kontakcie facji Rote Fäule z facją redukcyjną, położone w pobliżu cechsztyńskich obszarów wyniesionych. W latach 2012–2013 sprofilowano archiwalne otwory wiertnicze wykonane głównie przez przemysł naftowy, a w przypadkach, kiedy umożliwiał to stan zachowania materiału skalnego, pobrano próby do badań chemicznych. Wykonano także całą gamę badań specjalistycznych w zakresie chemii organicznej, macerałów węgla, zdolności refleksyjnej witrynitu, oraz petrograficznych, ze szczególnym naciskiem na metodę Rock Eval. Ta ostatnia pozwala na określenie obecności tzw. mocnego Rote Fäule, z którym powiązane jest występowanie najbogatszych horyzontów zmineralizowanych. Niemniej istotnym dla poszukiwań okazał się reprocessing danych geofizycznych z zastosowaniem nowatorskiej metody efektywnych współczynników odbicia. Umożliwia ona przekształcenie konwencjonalnego obrazu sejsmicznego w impulsową postać zapisów sejsmicznych, czyli czasowy ciąg współczynników, których sekcje można dowiązać do profili archiwalnych wierceń dla śledzenia przebiegu serii litologicznych. Metoda ta pozwala ze znacznie większą niż dotychczas dokładnością określić istotne dla prac poszukiwawczych elementy strukturalne, a także sugerować istotne dla mineralizacji zjawiska tektoniczne. W efekcie uzyskano bardziej dokładny model rozprzestrzenienia mineralizacji i wyznaczono tzw. sweet spots , które stały się przedmiotem dalszej eksploracji wiertniczej. Liczbę aktywnych koncesji ograniczono do 6, co w dużej mierze wynikało nie tylko z braku mineralizacji, ale także z przesłanek ekonomicznych. Program wiertniczy rozpoczęty w roku 2013 i prowadzony do dziś pozwolił na odkrycie i wstępne udokumentowanie trzech złóż miedzi i srebra na monoklinie przedsudeckiej. Są to złoża Mozów i Sulmierzyce, gdzie wcześniej wyróżniono obecność obszarów perspektywicznych, a także złoże Nowa Sól, odkryte na tzw. green field , gdzie dotychczas nie prowadzono żadnych badań złożowych. Każde z tych złóż na obecnym etapie rozpoznania posiada zasoby przekraczające 5 mln ton miedzi ekwiwalentnej, a wykonane analizy ekonomiczne wskazują na opłacalność ich eksploatacji przy zastosowaniu nowoczesnych metod głębienia szybów, klimatyzacji i gospodarki odpadami.

EN

In 2011, the Miedzi Copper Corporation (MCC) initiated its exploration program involving deep Cu-Ag deposits in the Fore-Sudetic Monocline. A very vast study area was adopted, along with the use of a wide range of research instruments. In the years 2011–2013 the exploration of MCC involved 21 concession areas. The location of concessions for exploration as well as exploration and prospecting was based on the known prognostic and hypothetical areas with confirmed contact of the Rote Fäule facies with the reduced facies, placed in the proximity of the Zechstein elevations. In 2012 and 2013, historical boreholes drilled mainly by the petroleum industry were logged, and in cases where the preservation of rock material allowed, samples were collected for chemical analyses. Moreover, a wide range of specialized examinations was performed, involving organic chemistry, coal macerals, vitrinite reflectance and petrography, with a particular emphasis on the Rock Eval method. The latter allows the presence of the so-called strong Rote Fäule associated with the presence of the richest mineralized horizons to be established. It was equally important for the purpose of exploration to perform the reprocessing of geophysical data using the innovative method of effective reflection coefficients. This allows transforming a conventional seismic image into an impulse form of seismic records, meaning a temporal sequence of coefficients, whose sections can be correlated with the logs of historical boreholes in order to trace the course of lithological series. This method provides a much higher accuracy for determining structural elements crucial for exploration than before, suggesting the presence of various tectonic phenomena important for mineralization. As a result, a more detailed mineralization distribution model was obtained and the so-called sweet spots were pinpointed, becoming an object of further drilling exploration. The number of active concessions was reduced to 6, which resulted largely not just from the absence of ore, but also from economic premises. The drilling program initiated in 2013 and still continued today allowed the discovery and preliminary documentation of three copper and silver deposits in the Fore-Sudetic Monocline. These are the Mozów and Sulmierzyce deposits, where the presence of prospective areas was previously recorded, as well as the Nowa Sól deposit, discovered in the so-called green field, where no ore exploration was previously conducted. At the current stage of identification, each of these deposits contains resources exceeding 5 million tons of equivalent copper, and the performed economic analyses indicate the viability of their extraction using the modern methods of shaft sinking, air conditioning and waste management.

3

Zmienność mineralizacji kruszcowej w rejonie północno-zachodniego przedłużenia złoża Lubin–Sieroszowice

Oszczepalski S., Chmielewski A., Speczik S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2017

|

nr 468

109--141

PL

Państwowy Instytut Geologiczny – PIB prowadzi poszukiwania stratyfikowanych złóż rud miedzi w obrębie spągowych utworów cechsztynu od połowy lat 50. XX w., kiedy odkryto złoże Lubin–Sieroszowice. Do 1991 r. zrealizował szereg programów wiertniczych, natomiast w okresie późniejszym prowadził badania próbek skał z rdzeni pozyskiwanych w trakcie poszukiwań złóż węglowodorów przez przemysł naftowy. W rezultacie tych prac poszukiwawczo-badawczych w północno-zachodnim otoczeniu złoża Lubin–Sieroszowice wyznaczono obszary perspektywiczne. Obszary te są usytuowane pomiędzy udokumentowanym złożem Bytom Odrzański i wschodnią granicą zielonogórskiego obszaru, w którym znajdują się utwory wtórnie utlenione. W rejonie Kożuchowa, dolne partie cechsztyńskiej serii miedzionośnej zawierają jedynie siarczkową mineralizację reliktową z towarzyszącymi tlenkami żelaza, a utwory o cechach redukcyjnych z siarczkami metali występują w górnych partiach wapienia cechsztyńskiego lub w spągu anhydrytu dolnego. W rejonie Grochowic, w którym jest obecna strefa redukcyjna, w najbliższym sąsiedztwie obszaru z utworami wtórnie utlenionymi występuje bogata mineralizacja miedziowo-srebrowa reprezentowana przez siarczki typu Cu-S (chalkozyn, digenit, kowelin), przechodząca w kierunku wschodnim w mineralizację zdominowaną siarczkami systemu Cu-Fe-S (bornit, chalkopiryt) ze znacznym udziałem galeny i sfalerytu. Przestrzenna zmienność mineralizacji siarczkowej względem utworów utlenionych wskazuje, że złoże Bytom Odrzański przedłuża się w kierunku północno-zachodnim, kontynuując się w formie pasa miedzionośnego wzdłuż wschodniej granicy obszaru ze skałami utlenionymi. Prowadzona obecnie eksploracja wiertnicza w obrębie przewidywanego pasa miedzionośnego stwarza przesłanki do możliwości udokumentowania i zagospodarowania głębokich złóż rud miedzi.

EN

The Polish Geological Institute – NRI has conducted investigations of the Kupferschiefer series since 1957, when the giant sediment-hosted stratiform Cu-Ag ore deposit was discovered in the central part of the Fore-Sudetic Monocline. Until 1991, a number of drilling programs were completed by PGI-NRI and later research has been focusing mainly on cooperation with oil and gas industry and their core material. Over the last few years, thanks to systematic examination of the drill holes located in the north-western extension, many prospective areas have been recognized and delineated. These prospects are located between Lubin-Sieroszowice deposit and the eastern part of the Zielona Góra oxidized field. In the Kożuchów area, the lower part of Zechstein copper-bearing series contain only relict sulphide mineralization accompanied by iron oxides while reduced rocks with metal sulphides occur in the uppermost part of Zechstein Limestone or at the base of Lower Anhydrite. Grochowice area, where reduced facies prevail in copper-bearing series, is characterized by the predomination of rich Cu-Ag mineralization proximaly to oxidized area. The western part of studied area is dominated by Cu-S type sulphides (chalcocite, digenite, covellite) whereas the eastern part is represented by Cu-Fe-S type minerals (bornite, chalcopyrite) with high galena and sphalerite concentrations. The spatial variability of sulphide mineralization with respect to the oxidized rocks indicates that Bytom Odrzański deposit extends in the north-west direction, continuing in the form of a copper belt along the eastern border of the oxidized area. An extensive deep exploration drilling program is implemented to verify the resource potential within predicted copper belt.

4

Głębokie złoża miedzi i srebra szansą dla górnictwa metali w Polsce

Zieliński K., Speczik S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2017

|

nr 468

153--164

PL

Obecność głębokiej mineralizacji miedziowo-srebrowej w centralnej i wschodniej części monokliny przedsudeckiej nie była znana aż do połowy lat 50. XX w. Przez następne dziesięciolecia prowadzone stopniowo prace badawcze oraz analizy materiału rdzeniowego z ograniczonej liczby głębokich otworów pozwoliły na uszczegółowienie posiadanych informacji oraz na wyznaczenie potencjalnych obszarów złożowych, wraz z oszacowaniem ich przewidywanych zasobów. Mimo to, z uwagi na bariery technologiczne, które opłacalne wydobycie limitowały do głębokości nieprzekraczających 1250 m, obszary te nie były w przeszłości traktowane jako obiekty ewentualnej eksploatacji. Dopiero postępujący rozwój techniczny sprawił, że wydobycie tych rud jest obecnie możliwe i osiągalne, na co wskazują doświadczenia z wielu światowych złóż. Zakrojony na szeroką skalę program eksploracji spółek z grupy Miedzi Copper, prowadzony od kilku lat w południowo-zachodniej Polsce, spowodował, że realne stało się udokumentowanie głębokich złóż miedzi i srebra na tym obszarze. Podstawowym warunkiem podjęcia ekonomicznie uzasadnionej eksploatacji jest koncentracja na rejonach charakteryzujących się wyższą jakością kopaliny.

EN

The deep copper-silver ores in the central and eastern parts of the Fore-Sudetic Monocline had been unknown until the mid- -1950s. During the following decades, gradually progressing studies and analyses of core material from a limited number of deep boreholes drilled in this region made it possible to acquire detailed information and to demarcate areas of potential mineral deposits, along with the estimation of their predicted resources. In spite of the above, due to the technological barriers which limited their profitable extraction to depths not exceeding 1250 m, those areas were not formerly considered as potential mining targets. It is only because of the progressing technological advancement that the extraction of those minerals has currently become possible and attainable, as evidenced by experience from all over the world. Because of the extensive exploration program conducted for several years in south-western Poland by companies belonging to the Miedzi Copper Group, the documenting of deep copper and silver deposits in this area has now become realistic. A primary condition of economically justified extraction is focusing on regions characterised by a higher quality of ore.

5

Prospective copper resources in Poland

Oszczepalski S., Speczik S., Małecka K., Chmielewski A.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2016

|

T. 32, z. 2

5--30

EN

The most significant copper reserves in Poland are confined to sediment-hosted stratiform Kupferschiefer-type deposits that occur at the Zechstein/Rotliegendes transition in the Fore-Sudetic Monocline and North-Sudetic Trough. Gradual depletion of shallow reserves results in exploitation of deeper beds. Latest studies of numerous drill hole cores strongly indicate that the Kupferschiefer series in SW Poland (outside the Lubin-Sieroszowice Copper District) contains a very large volume of prognostic, prospective and hypothetical resources. 38 prospects have been delineated (including 6 areas with prognostic resources, 4 with prospective resources, and 28 areas with hypothetical resources). Among the prospective areas, particular attention is paid to the areas adjacent to the existing mines of Lubin-Sieroszowice copper district, with prognostic resources (Białołęka, Grochowice, Kulów, Luboszyce). Also the areas: Nowiny, Żarków and Mirków are interesting due to accessible depths, Sulmierzyce and Janowo areas due to considerable resources and reasonable depth, and Mozów area – because of high Cu-Ag grading mineralized body with credible continuation to south east through Jany and Grochowice prospects, towards the Lubin-Sieroszowice mining district. It can be estimated that approximately 179 million tons Cu and 346 thousand tons Ag concentrated as potential resources in prospects of SW Poland for future mining, which will be possible, when geological and technological barriers (depth, temperature, oil and gas) will meet economic trends in the world market. Expected progress in underground mining at depths exceeding 1500 m (a depth limit for economic categories) will make this approach effective and technically possible. [...]

PL

Najistotniejsze zasoby miedzi w Polsce umiejscowione są w stratoidalnych złożach typu łupka miedzionośnego, udokumentowanych w utworach strefy kontaktowej czerwonego spągowca i cechsztynu na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Wyniki najnowszych badań rdzeni licznych otworów wiertniczych wyraźnie wskazują, że permską serię miedzionośną cechuje znaczny potencjał zasobowy w postaci zasobów prognostycznych, perspektywicznych i hipotetycznych. Wyznaczono 38 obszarów perspektywicznych (w tym 6 obszarów z zasobami prognostycznymi, 4 z zasobami perspektywicznymi i 28 obszarów z zasobami hipotetycznymi). Wśród obszarów perspektywicznych szczególną uwagę zwracają obszary z zasobami prognostycznymi (Białołęka, Grochowice, Kulów, Luboszyce), przylegające bezpośrednio do udokumentowanych złóż rud miedzi. Ponadto, obszary: Nowiny, Żarków i Mirków są interesujące ze względu na korzystną głębokość oraz obszar Mozów, który zawiera bogatą mineralizację rozciągającą się prawdopodobnie w kierunku południowo-wschodnim, poprzez obszary perspektywiczne Jany i Grochowice, aż do kopalń w obrębie złoża Lubin-Sieroszowice. Oszacowano, że około 179 mln t Cu i 346 tys. t Ag może znajdować się na obszarach perspektywicznych SW Polski dla przemysłu górniczego w przyszłości, pod warunkiem, że geologiczne i technologiczne ograniczenia (głębokość, temperatura, ropa i gaz) nie będą stanowić istotnych barier dla trendów gospodarczych światowego rynku. Spodziewany postęp w technologii podziemnego górnictwa na głębokości poniżej 1500 m (dopuszczalna głębokość dla zagospodarowania zasobów) pozwoli efektywnie wydobyć rudy z takich głębokości. [...]

6

The auriferous ore mineralisation and its zonal distribution around the Variscan Kłodzko–Złoty Stok granitoid pluton in the Sudetes (SW Poland) – an overview

Mikulski S. Z., Speczik S.

Geological Quarterly

|

2016

|

Vol. 60, No. 3

650--674

EN

Due to a low level of erosion the Variscan (Carboniferous–Mississippian) Kłodzko–Złoty Stok (KZS) granitoid pluton and its metamorphic rock cover are unique examples of the ore mineralisation distribution pattern around a pluton. The KZS pluton formed from I-type magmas. It is composed mostly of high-K, metaluminous, biotite- and hornblende-rich granitoids of various compositions ranging from granodiorite to monzonite. The ore mineralisation in the KZS shows specific zonation that reflects interaction between post-magmatic mineralising fluids and country rocks of different composition. In the KZS pluton and its surroundings the mineralisation reveals high-temperature Ti-W oxides and As-Fe sulphide-arsenides plus Fe-oxides which are replaced outwards by Cu-Fe-Pb-Zn sulphides and subsequently, in the marginal parts of the pluton, by the Pb-Sb-Fe sulphide mineralisation. The specific elements and the isotopic composition of sulphur in ore minerals indicate that the metal-bearing postmagmatic-metamorphic hydrothermal fluids, despite their strong affinities to the KZS hybrid magmatic fluids, show also an influence of variable composition of country rocks. Variable alteration processes: hornfelsitisation, skarnisation, dolomitisation, serpentinitisation, pyroxenisation, biotitisation, K-feldspatisation, silicification, berezitisation, carbonatisation, prehinitisation, chloritisation, epidotisation, sericitisation, albitisation and sulphidisation developed along contacts of various rock types within the country rocks. In more fractured zones, transported elements were preferentially trapped by calcareous (Ca-rich) metamorphic rocks. Moreover, along the direct contact between granitoids and calcareous rocks a high temperature auriferous skarns with magnetite-pyrrhotite or/and löllingite-arsenopyrite mineralisation were formed. There are positive correlations between organic matter and Fe2O3 and MgO contents in skarns, suggesting remobilization of organic matter by hydrothermal fluids released during serpentinisation. The organic matter and carbonate samples have very variable δ13C and δ18O values. Most probably these are the result of isotopic re-equilibration between minerals under high temperatures. On the intimate contact of granitoids with less permeable amphibolitic hornfelses a high temperature titanite-scheelite mineralisation of veinlet-impregnation type occurred, while thermal and metasomatic alteration of the enveloping more permeable sandstones developed away from direct contact with granites, causing the formation of pyrite-rich beresites. As a rule, different types of sulphide ore mineralisation contain refractory gold captured by arsenopyrite, löllingite and/or pyrite. Moreover, the formation of contact-metasomatic ore mineralisation was accompanied by ore precipitation in veins and stockworks at a wide temperature range from 480 to 150°C during early and late fracturing stages. The younger stages also revealed variable concentration of gold. All those observations strongly indicate that the whole KZS pluton and its aureole was fertile in gold.

7

Szansa czy iluzja? - Głębokie kopalnie miedzi i srebra w Polsce

Speczik S.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2015

|

nr 91

179--192

PL

Popyt na miedź i srebro w dającej się określić perspektywie będzie rósł. Wysokie ceny energii i inne koszty uzyskania produktu powodują, że eksploatacja złóż o wysokiej zawartości miedzi i srebra może być bardziej uzasadniona ekonomicznie w przypadku głębszych złóż niż płytszych, o mniejszych zawartościach składników użytecznych. Pojawia się pytanie: czy w polskich warunkach taka eksploatacja będzie uzasadniona, skoro obok barier technologicznych pojawiają się bariery prawno-podatkowe. Duże głębokości to m.in. problem: wysokiego ciśnienia nadkładu, temperatury, bezpiecznych i akceptowalnych warunków pracy. Otoczenie finansowo-prawne i system podatkowy obowiązujący w naszym kraju skutkuje wydłużeniem czasu zwrotu z inwestycji, co może czynić inwestycję nieopłacalną. Bariery techniczne i technologiczne wydają się przy obecnym poziomie wiedzy górniczej do pokonania, lecz bariery ekonomiczno-podatkowe wymagają głębokiej reformy otoczenia fiskalnego inwestycji w przemyśle wydobywczym.

EN

The demand for copper and silver will increase in the foreseeable future. Energy costs and growing production expenses may cause the extraction of deeper deposits with high copper and silver content to be more economically justified rather than shallower, with low tenor of mineralization. A question arises: will such extraction be justified under the conditions specific to Poland, if apart from technological barriers there are also those related to economic constraints? Among other things, considerable depths constitute a problem of: high overburden pressure, temperature, safe and acceptable working conditions. The financial-legal surroundings and the taxation system which are in effect in our country result in prolonging the payback period of the investment, which may make it uneconomical. The technical and technological barriers seem possible to overcome considering the current state of mining knowledge, while the economic and tax barriers require a very deep reform of the investment's fiscal conditions in the mining industry.

8

Nowe dane na temat bazy zasobowej rud miedzi i srebra w Polsce

Speczik S., Oszczepalski S., Małecka K.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2014

|

nr 88

235--250

PL

W artykule przedstawiono nowe, dokładniejsze dane, które mogą posłużyć uzupełnieniu bazy zasobowej rud miedzi i srebra w Polsce. Badania zostały wykonane na podstawie przeszło stu nowo zbadanych otworów archiwalnych. Uwzględniając kryteria wyróżniania obszarów o potencjalnych zasobach prognostycznych, perspektywicznych i hipotetycznych poddano weryfikacji dotychczasowe oceny perspektywiczności obszaru Polski. Biorąc pod uwagę obecny stan wiedzy i uwarunkowania ekonomiczne stwierdzono, że zasoby prognostyczne, perspektywiczne i hipotetyczne można określić jedynie w odniesieniu do złóż stratoidalnych Cu-Ag monokliny przedsudeckiej, niecki północnosudeckiej i perykliny Żar oraz porfirowych złóż Mo-Cu-W strefy kontaktowej bloku górnośląskiego i małopolskiego. Na podstawie uzyskanych danych stwierdzono, że zasoby prognostyczne są nieco niższe niż wskazywały na to wcześniejsze opracowania, ale jednocześnie pojawiły się perspektywy poszerzenia obszarów zasobowych ze względu na dokładniejsze rozpoznanie cechsztynu monokliny przedsudeckiej.

EN

In the paper new, more precise data which may be used to supplement the copper and silver ore resource base in Poland has been presented. The research has been conducted basing on over one hundred newly examined archival boreholes. Considering the criteda used to demarcate the areas of potential prognostic, prospective and hypothetical resources, the previous evaluations of prospectiveness regarding the area of Poland have been verified. Taking into account the current state of knowledge and economic conditions it has been concluded that the prognostic, prospective and hypothetical resources may be determined only in relation to the stratiform Cu-Ag ore deposits of the Fore-Sudetic Monocline, the North-Sudetic Trough and the Żary perycline as well as the porphyritic Mo-Cu-W ore deposits in the contact zone between the Upper-Silesian and Lesser-Polish blocks. Basing on the obtained data it has been concluded that the prognostic resources are slightly lower than indicated by the previous papers, but at the same time prospects of extending the resource areas have appeared due to more detailed recognition of Zechstein in the Fore-Sudetic Monocline.

9

Prognostyczne złoże rud Cu-Ag w województwie lubuskim (SW Polska)

Krzemiński P., Speczik S.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2013

|

nr 85

231--236

PL

Wieloletnie badania nad związkiem między występowaniem strefy utlenionej Rote Faule a bogatą mineralizacją kruszcową pozwoliły na stwierdzenie prawidłowości w rozmieszczeniu złóż miedzi i srebra w bezpośrednim otoczeniu facji utlenionej. W województwie lubuskim hipotetyczna strefa kontaktu pomiędzy dwiema głównymi facjami geochemicznymi przebiega w kierunku NW-SE na północny wschód od Zielonej Góry do Nowej Soli. W zasięgu omawianej strefy wyznaczono rozległy na 484 km2 obszar prognostyczny Mozów. W omawianym rejonie mineralizację w utworach cechsztyńskiej serii miedzionośnej zbadano dotychczas w siedmiu dostępnych archiwalnych otworach wiertniczych, gdzie na głębokości od 2000 do 2500 m ponad skałami utlenionymi odnotowano bogatą mineralizację kruszcową. Badany obszar stał się poligonem dla zastosowania nowych technik poszukiwawczych rud. Wyniki prac reinterpretacyjnych wybranych profili sejsmicznych 2D przy zastosowaniu efektywnych współczynników odbicia pozwoliły na szczegółowe rozpoznanie stref zmian litologicznych i miąższościowych poszczególnych cyklotemów cechsztynu oraz elementów tektonicznych związanych z tymi utworami. Uzyskano także bardziej precyzyjne kartowanie stropu czerwonego spągowca. Natomiast specjalne transformacje anomalii Bougera w tym rejonie wykonane w postaci map anomalii rezydualnych oraz map gęstości grawimetrycznych elementów liniowych o zasięgu regionalnym i lokalnym w wyznaczonych przedziałach głębokościowych umożliwiły odwzorowanie tektoniki i zmian litologicznych. Skupienie zbadanych otworów na nieznacznej części obszaru prognostycznego nie daje pełnego obrazu rozprzestrzenienia okruszcowania, niemniej uwzględniając zasadnicze prawidłowości występowania dolnocechsztyńskich ciał złożowych należy sądzić, że pas o wysokiej koncentracji miedzi przedłuża się w utworach łupka miedzionośnego oraz wapienia cechsztyńskiego po zachodniej stronie granicy redoks, jak i w łupku miedzionośnym i białym spągowcu po wschodniej stronie granicy redoks. Analizy dostępnych danych w pełni uzasadniają konieczność prowadzenia prac poszukiwawczo-badawczych w celu rozpoznania skali rozprzestrzenienia się ciała kruszcowego. W obrębie omawianego obszaru obecnie prowadzone są intensywne badania oraz prace wiertnicze.

EN

Extensive research completed on the relationship between the oxidized Rote Faule zone and rich ore mineralization has allowed to link the presence of copper and silver deposits in the vicinity of oxidized facies. In the Lubuskie voivodship the hypothetical contact zone between two main geochemical facies runs in the NW-SE direction, northeast of Zielona Góra towards Nowa Sól. The extent of the discussed zone covers 484 km2 of the Mozów prognostic area. Within the discussed area, Zechstein Kupferschiefer mineralization has been investigated in seven available archival cores, where, at the depths between 2000 to 2500 meters above the oxidized rock, rich ore mineralization was observed. The investigated area became training grounds for ore prospecting using the newest methods. The results of reinterpreting of selected 2D seismic profiles by the use of the effective reflection coefficients allowed to detailed identification of lithological zone changes, and thicknesses of particular Zechstein cyclothems, as well as tectonic elements linked to them. Mapping of the top contact of the Rotliegendes was also completed. In addition, special transformations of the Bouguer anomalies compiled in the form of residual anomaly maps as well as gravimetric density maps of linear elements of regional and local extent at pertinent depth intervals allowed the trace of tectonic and lithological changes. The number of cores investigated in a small part of the prognostic area does not give a complete image of mineralization dispersion, however taking into consideration the basic trend in the occurrence of Lower Zechstein ore bodies, an assumption can be made that the belt of high copper concentrations extends into the Kupferschiefer and the Zechstein Limestone facies on the western border of the redox boundary, as well as in the Kupferschiefer and Weissliegendes facies on the eastern border of the redox boundary. Analyses of available data gives reason to conduct exploration and research in order to determine the dispersion of ore bodies. Within the boundaries of the discussed area, intensive research and drilling is being conducted.

10

Analiza i przetwarzanie danych geofizycznych jako instrument poszukiwań złóż Cu-Ag na monoklinie przedsudeckiej

Speczik S., Dziewińska L., Pepel A., Jóźwiak W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 452

257--285

PL

Nowoczesna analiza i interpretacja archiwalnych wyników badań geofizycznych pod kątem uzyskania nowych informacji przydatnych w problematyce poszukiwań złóż Cu-Ag pozwala na efektywne wykorzystanie źródłowych danych geofizycznych. Specjalne transformacje anomalii Bouguera w rejonie Mozów–Jany–Nowa Sól–Zatonie wykonane w postaci map anomalii rezydualnych oraz map gęstości grawimetrycznych elementów liniowych o zasięgu regionalnym i lokalnym w wyznaczonych przedziałach głębokościowych umożliwiły odwzorowanie tektoniki i zmian litologicznych. Materiały sejsmiczne przekształcone w postać efektywnych współczynników odbicia (EWO) charakteryzują się zwiększoną rozdzielczością zapisu, szczególnie w odniesieniu do utworów P2. Wyniki interpretacji uszczegóławiają budowę strukturalną i pozwalają na wydzielenie stref zwiększonej miąższości potencjalnych serii okruszcowanych. Interpretacja danych geofizycznych zastosowana w zakresie poszukiwań złóż Cu-Ag przyczynia się dokładniejszego rozpoznania budowy geologicznej utworów P2, szczególnie „anomalnych” serii na pograniczu P2 i P1, oraz do wyznaczenia przebiegu nieciągłości litologiczno-tektonicznych.

EN

Modern analysis and interpretation of unpublished results of geophysical studies in terms of acquisition of new information useful in exploration of Cu-Ag deposits allows for effective use of source geophysical materials. Special-made transformations of Bouguer anomalies in the Mozów–Jany–Nowa Sól–Zatonie area, performed in the form of residual anomaly maps and gravity density maps of linear elements of regional and local extent at given depth intervals enabled imaging of tectonic features and lithological changes. Seismic materials converted into effective reflection coefficients (ERC) are characterized by enhanced recording resolution, particularly with regard to P2 deposits. The results of the interpretation provide a more detailed image of the geological structure and allow for the identification of areas of increased thickness of potential ore deposits. Interpretation of geophysical data used in the exploration of Cu-Ag deposits provides new information on the geology of P2 deposits, especially on “anomalous” series at the P1/P2 boundary, and enables the determination of lithological and tectonic discontinuities.

11

Możliwość wykorzystania impulsowej postaci zapisu sejsmicznego do rozpoznania złóż prognostycznych miedzi i srebra w północnej części monokliny przedsudeckiej

Speczik S., Dziewińska L., Pepel A., Jóźwiak W.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2011

|

nr 81

117-135

PL

W badanym rejonie w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX w. wykonane zostały szczegółowe badania sejsmiczne metodą profili 2D dla poszukiwań złóż ropy i gazu ziemnego. Wykryte struktury w utworach cechsztynu rozpoznane zostały licznymi wierceniami, z których cześć nawierca podłoże cechsztynu. W wytypowanych obszarach Mozów-Janów-Nowa Sól oraz Borzęcin-Janowo-Sulmierzyce wykonano kompleksową interpretację archiwalnych materiałów geofizycznych powierzchniowych (sejsmicznych - refleksyjnych) i otworowych przyspągowych utworów cechsztynu. Wyniki prac ukierunkowane zostały na wyznaczenie stref predysponowanych do występowania prognostycznych złóż miedzi i srebra, a w dalszej perspektywie dla lokalizacji kontrolnych prac wiertniczych. Podstawę pracy stanowiły wybrane zbiory danych sejsmicznych 2D oraz wyniki profilowań geofizycznych w otworach nawiercających utwory czerwonego spągowca. Do wyboru profili sejsmicznych i otworów wykorzystana została mapa występowania prognostycznych złóż miedziowo-srebrowych w cechsztyńskiej serii miedzionośnej (Oszczepalski, Speczik 2010). Wyniki badań pozwoliły na szczegółowe rozpoznanie stref zmian litologicznych i miąższościowych poszczególnych cyklotemów cechsztynu oraz elementów tektonicznych związanych z tymi utworami. Obok regionalnych stref tektonicznych są to lokalne nieciągłości litologiczno-tektoniczne oraz strefy występowania mikrousko- ków. Uzyskano także bardziej precyzyjne kartowanie stropu czerwonego spągowca wraz z wykształceniem utworów występujących w jego stopowych partiach. Zastosowana metoda pozwoliła także na zwiększenie rozdzielczości zapisu sejsmicznego w stosunku do dotychczas uzyskiwanego obrazu falowego, szczególnie w odniesieniu do utworów cechsztynu. W tym celu falowe trasy sejsmiczne przedstawione zostały w postaci efektywnych współczynników odbicia dzięki przekształceniu jednej z najważniejszych cech zapisu sejsmicznego - amplitudy - w postać impulsową. Nowa postać zapisu sejsmicznego istotnie zwiększa rozdzielczość, pozwalając na wyznaczenie warstw o miąższościach rzędu kilkunastu metrów oraz drobnych uskoków, a po dowiązaniu do profilu głębokich otworów umożliwia identyfikację i śledzenie serii litologicznych wzdłuż profili sejsmicznych. Zasugerowano, że w spągowej serii utworów P2 występujące nad granicą sejsmiczną Z1' odbicia o niskich wartościach współczynników rejestrowanych na krótkich odcinkach można interpretować jako "warstwy anomalne", które wskazują miejsca występowania zwiększonej miąższości potencjalnych stref okruszcowania.

EN

In the study area detailed seismic investigation has been done for prospecting of natural oil and gas in 1980-1990-ies and the 2D sections were applied. The discovered structures in Zechstein rocks were identified with numerous boreholes, some of which penetrated into the bedrock of Zechstein. In the selected areas Mozów-Janów-Nowa Sól and Borzęcin-Janowo-Sulmierzyce a complex interpretation of archival surficial geophysical (seismic - reflective) and log data was done for the lowermost deposits of Zechstein. Results of these works focused on demarcation of the zones predisposed to occurrence of prospective copper and silver deposits and later, in setting of control drilling works. The present work is based on selected sets of seismic 2D data and results of geophysical sounding in boreholes that reached the Rotliegendes deposits. Selection of seismic sections and boreholes was based on the map of occurrence of prospective copper-silver deposits in the Zechstein copper-bearing series. Results of investigation enable detailed recognition of zones with changes of lithology and thickness of every cyclothem of Zechstein and tectonic elements connected with these deposits. Except for regional tectonic zones they comprise local lithologic-tectonic discontinuities and zones with micro-faults. Besides, more detailed mapping of the top of Rotliegendes was received, together with characteristics of the rocks in its upper part. The applied method enabled also to increase a distribution of the seismic record if compared with the previous wavy image, particularly if related to the Zechstein deposits. Therefore, the wavy seismic tracks were presented as effective reflection coefficients, due to transformation of the most important feature, that is of the amplitude into the impulse figure. A new reflection form considerably increases distribution, therefore enables delimiting the layers several meters thick, and fine faults. After comparison with a log of deep borehole, it enables identification and investigation of lithologic series along the seismic sections. Reflections with low coefficients recorded at short distances in the bottom part of P2 deposits, occurring above the seismic boundary Z1', can be interpreted as 'abnormal layers' that indicate occurrence of thicker potential mineralization zones.

12

Sea-floor massive sulphides from the Galápagos Rift Zone – mineralogy, geochemistry and economic importance

Szamałek K., Marcinowska A., Nejbert K., Speczik S.

Geological Quarterly

|

2011

|

Vol. 55, No. 3

187-202

EN

The largest reserves of the Earth's mineral resources are located on the ocean floor. Amongst these, hydrocarbon and metallic resources are of the greatest importance. In 2010, the International Seabed Authority (ISA) adopted rules for documenting new metal resources contained with polymetallic sea-floor massive sulphides (SMS). Russia and China were the first countries to apply to the ISA to acquire the right to commence initial investigation and documentation in the Indian and Atlantic oceans. Apart from copper, cobalt and nickel, modern SMS ores contain inferred significant amounts of gold, silver and PGE. The results described here from Galápagos Rift samples indicate a high concentration of gold (up to 7.24 ppm) and platinum (up to 350 ppb), which are mainly concentrated in low temperature parts of the sulphide mounds. The high content of Au and Pt revealed by this study provides further motivation towards attempting the exploration of marine massive sulphides. This is particularly important in the light of the high prices of metal commodities, and especially the unprecedented price of gold. This paper is the first such detailed scientific account in the Polish scientific literature focusing on the genesis and economic significance of the modern sea-floor sulphides.

13

Projekty wierceń za rudami metali - nowe perspektywy poszukiwawczo-badawcze w Polsce

Mikulski S. Z., Speczik S.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2010

|

nr 79

97-109

PL

W polityce koncesyjnej państwa nakierowanej na poszukiwanie rud metali ważnym elementem promocyjnym jest jak zwykle ogólny stopień rozpoznania geologicznego, ale nade wszystko pewien zestaw informacji geochemicznych, geofizycznych i wiertniczych potrzebny koncesjobiorcy dla prawidłowej oceny potencjału metalogenicznego interesujących go obszarów. Wbrew potocznym opiniom, doświadczenia z przygotowania materiałów koncesyjnych, jak i bezpośrednie kontakty z inwestorami wskazują, że dla wielu obszarów Polski szczególnie istotnych z punktu widzenia metalogenezy rud metali, nasza wiedza jest niezmiernie skąpa lub pochodząca ze zdezaktualizowanych badań niemieckich. Brak danych można łatwo uzupełnić dokańczając kilka rozpoczętych przed laty projektów złożowych lub realizując nowe w wytypowanych strefach. W pracy omówiono podstawowe założenia programu wierceń poszukiwawczo-badawczych za rudami metali w południowej Polsce, które pozwoliłoby zweryfikować obecny zasób informacji i wskazać nowe rejony koncesyjne. W PIG-PIB opracowano łącznie 20 projektów wierceń poszukiwawczo-badawczych o całkowitym metrażu ok. 9 tys. za rudami: (1) Au w Sudetach i na bloku przedsudeckim, (2) Cu i/lub Au w utworach cechsztyńskich w Sudetach i na peryklinie Żar, (3) Mo-Cu typu porfirowego i (4) Zn-Pb typu MVT w strefie kontaktu bloku małopolskiego z górnośląskim oraz (5) Ti-V w rejonie Ślęży. Realizacja tych wierceń będzie miała nie tylko istotne znaczenie dla przyciągnięcia potencjalnych inwestorów, ale także ważne znaczenie dla poznania budowy geologicznej wielu podstawowych jednostek metalogenicznych Polski. Potencjalni inwestorzy oczekują na takie wyniki przed podjęciem bardziej zaawansowanych prac poszukiwawczych za rudami metali w Polsce.

EN

In the State concession politics addressed to metal prospecting and exploration the most crucial promotional issues are: general geological knowledge, but also all required set of geochemical, geophysical and dribling information that is necessary for a concession holder to estimate metallogenic potential of areas of interest. On the contrary to general opinion, taking into account our knowledge gained during preparation of concession materials and the opinions of foreign investors about their quality, we suggest that for several vast areas of Poland (that are particularly important because of their foreseen metallogenic potential) our knowledge is relatively scarce or defined from not reliable sources, mostly from old German's projects. This gap in our knowledge could be easy filled by restarting several geological projects that were abandoned or by conducting new in chosen areas. In this work, the principal parameters of drilling prospecting programs dedicated to metallic ores in southern Poland are elaborated. This programme could verify our present base of information as well as evaluate new areas for future concession activity. In recent years, the Polish Geological Institute selected 20 locations of the foreseen prospecting-research boreholes of total length ca. 9 thousands meters. They include prospecting of the following ores: (1) Au ore in Sudetes and on the Fore-Sudetic Block, (2) Cu and/or Au ore in Zechstein sediments in Sudetes and on the Żary Pericline, (3) Mo-Cu ore of porphyry type and (4) Zn-Pb ore of MVT type in the contact zone of Małopolska and Górnośląski Blocks (5) Ti-V ore in the Ślęża region. The results of the considered drilling projects will be important for development of the perspective metallic ores resources of the country. This project additionally contributes to better recognition of the geological structure of Poland. The potential investors are waiting for such results as a decisive point before starting more extended exploratory work for metallic ores in Poland.

14

Nowe dane o kaolinie ze złoża łupków kwarcytowych Jegłowa

Speczik S., Gąsiński A., Konopka G.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2010

|

nr 79

233-244

PL

Unikalnemu w skali światowej złożu łupków kwarcytowych Jegłowa towarzyszą między innymi kopaliny kaolinowe. W ciągu ostatnich lat złoże było eksploatowane z różną intensywnością i w innych kierunkach, zostały odsłonięte nowe partie kopaliny głównej i kopalin towarzyszących. W odsłoniętych fragmentach złoża mogły zachodzić pewne niekorzystne zmiany jakościowe dotyczące w szczególności surowca kaolinowego. Stąd zaistniała potrzeba ponownego, precyzyjnego udokumentowania jakości kaolinu z tego złoża. W niniejszej pracy zaprezentowano badania nad składem chemicznym metodą fluorescencji rentgenowskiej (XRF), składem mineralnym metodą proszkowej dyfrakcji rentgenowskiej (XRD) i analizy termicznej (TG+DTA), charakterystyką uziarnienia metodą dyfrakcji światła laserowego (LD-PSA) oraz barwą i parametrami technologicznymi surowca kaolinowego z Jegłowej. Badania prowadzono nad uzyskaną po szlamowaniu frakcją technologicznie uzasadnioną. Wyniki badań wskazują, że szlamowany kaolin z Jegłowej jest surowcem bardzo wysokiej jakości, o charakterze niemal wyłącznie kaolinitowym. Jedyną niekorzystną cechą, wymagającą korekty jest stosunkowo niska wytrzymałość na zginanie. Nie stwierdzono również, by długa ekspozycja fragmentów złoża na warunki atmosferyczne obniżyła w znaczący sposób parametry jakościowe kopaliny kaolinowej. Niezwykle korzystną cechą jest bardzo mała zmienność jakości tej kopaliny. Wskazano również możliwe dziedziny aplikacji kopalin kaolinowych ze złoża łupków Jegłowa: przemysł ceramiczny, gumowy, papierniczy i kosmetyczny. Sugeruje się, by prowadzić dalej badania w kierunku rozpoznania złoża łupków kwarcytowych i obszarów do niego przylegających pod kątem zawartości kopaliny kaolinowej. Znalezienie nowych pokładów, gniazd i soczew kaolinów, przy założeniu małej zmienności parametrów jakościowych surowca i dużego uzysku kaolinu szlamowanego, może uczynić eksploatację tego surowca opłacalną.

EN

The unique refractory schists from Jegłowa deposit are accompanied, among others, by kaolin raw material. The deposit was exploited with various intensity and in different directions within last years. The new locations of minerals were uncovered. Alteration processes could change the quality of uncovered raw materials, what is especially important for kaolins. Thus there was a need to precisely investigate the quality of kaolins from Jegłowa beds. In this paper we present data on the mineral composition (X-Ray Diffraction and Differentia Thermal Analysis data) and chemical composition (X-Ray Fluorescence data) of the raw kaolin material. Also technological properties of kaolins were examined. All the analysis were carried out on the washed raw kaolin material. It was shown, that washed kaolin from Jegłowa has very high quality and kaolinite is almost its only mineral component. The possible fields of the application of this material were showed. The only unfavorable property of this material is its low dry strength. It has to be corrected by means of special additives. It was show that exposure of kaolin beds to atmospheric conditions in open-pit mine has no significant influence on the quality of this material. The low variability of the quality of washed kaolins from Jegłowa is a very favorable feature of the deposit. Washed kaolin from Jegłowa can be successfully using as a raw material for ceramics, rubbers, cosmetics and paper industry. It is suggested that finding of new lenses, veins and nests of kaolin near to Jegłowa deposit can make profitable exploitation of this raw material, taking high content of kaolin after washing and low variability of this material into account.

15

Założenia dla nowych projektów wierceń poszukiwawczo-badawczych rud metali w Polsce

Mikulski S.Z., Speczik S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 439 (2)

333--337

PL

W 2006 r., w Państwowym Instytucie Geologicznym, w ramach zadań statutowych, przeprowadzono analizę prac geologicznych związanych z poszukiwaniem rud metali, w celu opracowania założeń projektu wierceń poszukiwawczo-badawczych dla rozwiązania najistotniejszych zagadnień surowcowych Polski. Zaprojektowanych zostało 20 wierceń poszukiwawczo-badawczych, o całkowitym metrażu ok. 9 tys. m, w tym 12 wierceń płytkich od 70 do 300 m oraz 8 głębokich wierceń od 600 do 1200 m. Opracowano wstępne projekty wierceń poszukiwawczo-badawczych rud: (1) Au w Sudetach i na bloku przedsudeckim, (2) Cu i/lub Au w utworach cechsztyńskich w Sudetach i na peryklinie Żar, (3) Mo–Cu typu porfirowego i (4) Zn–Pb typu MVT, w strefie kontaktu bloku małopolskiego z górnośląskim oraz (5) Ti–V w rejonie Ślęży na bloku przedsudeckim. Realizacja tych projektów wierceń pozwoli zweryfikować perspektywiczność w/w obszarów pod względem surowcowym, a w przypadku uzyskania pozytywnych rezultatów będzie miała podstawowe znaczenie dla dalszych prac poszukiwawczo-dokumentacyjnych. Ponadto umożliwi rozpoznanie budowy geologicznej w tym istotnych formacji rudonośnych.

EN

On the base of Polish Geological Institute detailed analyses of archive geological materials the principals for new ore metals projects were established to solve important questions considering the future metal perspectives in Poland. Twenty location of the foreseen prospecting-research boreholes were selected of total length ca. 9 thousands meters. Among them 12 shallow boreholes from 70 to 300 m deep and 8 boreholes from 600 to 1200mdeep. The geological prospecting-research projects were prepared for the following perspective ores: (1) Auin Sudetes and on the Fore-Sudetic Block, (2) Cu and/orAuin Zechstein sediments in Sudetes and on the Żary Pericline, (3)Mo–Cuof porphyry type and (4) Zn–Pb of MVT type in the contact zone of Małopolska and Górnośląski Blocks (5) Ti–V in the Ślęża region on the Fore-Sudetic Block. The outcome of the considering drilling projects will have important meaning for increasing the perspective metal resources of the country. This project substantially develop recognition of the geological structure including important ore formation in Poland.

16

Refleksyjność materii witrynitopodobnej jako wskaźnik dojrzałości termicznej Cechsztyńskiego łupku miedzionośnego

Nowak G. J., Speczik S., Oszczepalski S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 429

125-129

PL

Cechsztyński łupek miedzionośny jest znacząco wzbogacony w materię organiczną. Najliczniej występują tu macerały grupy liptynitu, wśród których dominującą rolę odgrywa bituminit. W łupku wtórnie utlenionym (ze strefy przejściowej i utlenionej) został on zastąpiony przez materię witrynitopodobną (wtp). Witrynit i inertynit należą do mniej licznych komponentów organicznych tego horyzontu. Absencja bądź sporadyczne występowanie witrynitu w termicznie przeobrażonym łupku miedzionośnym spowodowały potrzebę zastosowania refleksyjności materii witrynitodobnej, jako parametru dojrzałości termicznej i dokonania porównań z powszechnie do tego celu używanym Ro witrynitu. Materia witrynitopodobna zachowuje się podobnie jak witrynit podczas uwęglania. Jej refleksyjnośc jest nieco niższa (0,21-0,13% ) od Ro witrynitu. Stwierdzono, że różnice pomiędzy Ro witrynitu i refleksyjnością wtp maleją w stronę coraz bardziej utlenionym, spągowym partiom łupku miedzionośnego. Pozwala to, uwzględniając pewne ograniczenia, na użycie Ro materii witrynitopodobnej jako parametru dojrzałości termicznej.

EN

The Zechstein Kupferschiefer is significantly enriched in organic matter. Liptinite macerals are the most abundant organic components, in which bituminite prevails. However, vitrinite-like matter is noteworthy in both transitional and oxidized facies, replacing bituminite there. Vitrinite and inertinite are rather minor organic constituents of this horizon. Because of the scarce occurrence of vitrinite in the thermally altered Kupferschiefer, the reflectance was measured on the vitrinite-like matter. The relationships between the reflectance parameters of different macerals with inereasing coalification were studied. Vitrinite-like matter evolves in a similar way to vitrinite during coalification. Its reflectance is lower (0.21-0.13%) than vitrinite Ro. Taking certain limitations into account, reflectance of vitrinite-like matter may be applied as a maturity parameter.

17

Cechsztyński łupek miedzionośny - poszukiwania nowych rezerw

Speczik S., Oszczepalski S., Nowak G., Karwasiecka M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2007

|

nr 423

173-188

PL

Poszukiwanie i rozszerzenie bazy zasobowej w kraju w dalszym ciągu jest alternatywą dla uzupełniającego zakupu koncentratów lub złóż za granicą, co powinno być z całą uwagą rozpatrywane przez KGHM Polska Miedź SA. Uzyskane wstępne wyniki badań wskazują, że istnieje realna możliwość wytypowania w obrębie obszarów rezerwowych i perspektywicznych przemysłu miedziowego rejonów, które spełniają dwa warunki: (1) cechują się najniższymi wartościami współczesnego pola cieplnego (optymalne z punktu widzenia temperatury górotworu) oraz (2) maksymalnymi wartościami dojrzałości materii organicznej (obecność bogatych rud Cu-Ag, możliwość wystąpienia rud Au-Pt-Pd). Wykazano, że współczesne pole geotermalne na NE, N i NW od złoża Lubin-Sieroszowice jest znacznie bardziej zróżnicowane, niż wynikało z wcześniejszych badań, a sugerowany wzrost gradientu geotermalnego w tych kierunkach lokalnie zmniejsza się. Potwierdzono niezwykłą użyteczność badań dojrzałości materii organicznej dla poszukiwania cechsztyńskich złóż rud Cu-Ag.

EN

Exploration and development of Polish copper national resources should be still an alternative for copper concentrates purchase or acquiring foreign deposits for KGHM Polish Cooper S.A. Presented results suggest, that there is a high potential for encountering regions (inside reserve and prospective areas) that fulfill two critical conditions: (1) lowest values of present-day geothermal field (optimal from operational temperature reasons); (2) highest values of organic matter maturity (the intimate occurrence of Cu-Ag and Au-Pt-Pd mineralization). It was confirmed that to the NE, N, and NW of Lubin-Sieroszowice deposit, present geothermal field is far more complicated than suggested by previous works, and what is more important the rate of geothermal gradient increase in those directions diminishes. The organic material and coal petrology methods were proven to be an excellent methods in exploration for the Kupferschiefer-type Cu-Ag deposits.

18

Zmiana wizerunku KGHM od "truciciela" do przyjaciela środowiska

Speczik S.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2003

|

nr 5

3-4

19

Korelacja rejestrowanych przyspieszeń drgań z obserwowaną intensywnością dla wstrząsów z obszaru LGOM

Speczik S., Bachowski C., Dubiński J., Mutke G., Jaśkiewicz K.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2003

|

nr 5

7-9

PL

Od wielu lat istnieje problem z wiarygodną oceną skutków drgań wywołanych wstrząsami górniczymi na zabudowę powierzchniową, infrastrukturę techniczną oraz budowle geotechniczne. Obecnie stosowana w LGOM i na Górnym Śląsku do tego celu skala MSK, opiera się na przypisaniu poszczególnym stopniom intensywności drgań, odpowiednich wartości amplitud przyspieszenia i prędkości w określonym przedziale częstotliwości. Badania przeprowadzone przez autorów artykułu dowodzą, że stopnie intensywności drgań przypisane na podstawie danych pomiarowych nie korelują się ze stopniami intensywności drgań określonymi na podstawie skutków zaobserwowanych w budynkach. Intensywność drgań określana dla wstrząsów górniczych z danych pomiarowych jest wyższa od intensywności faktycznie obserwowanej. Korelację obserwowanych stopni intensywności z rejestrowanymi przyspieszeniami drgań badano dla wstrząsów z lat 2000-2002, a wyniki obserwacji naniesiono na skalibrowaną mapę topograficzną w programie Maplnfo.

EN

The problem due to assessment of damaging effect induced by mining tremors on the surface has been existing since many years. The MSK intensity scale is applied in LGOM and Upper Silesia at present. The basis of the MSK scale is the acceleration and velocity of ground motion. The results presented by authors prove, that intensity obtained from records are higher than observed intensity. Study was performed for mining tremors that occurred from 2000 to 2002. Results were laid on topographic maps using Maplnfo software.

20

Aktualny stan i kierunki rozwoju techniki strzałowej w górnictwie

Speczik S., Siewierski S., Butra J.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2003

|

nr 7

3-8

PL

Omówiono poziom techniki strzałowej w kopalniach rud miedzi KGHM na monoklinie przedsudeckiej i uzyskiwane wskaźniki techniczno-ekonomiczne. Przedstawiono zagadnienia wielkości zabioru w robotach przodkowych, sprzętu wiertniczego, mechanizacji ładowania otworów strzałowych oraz bezpieczeństwa przy wykonywaniu robót strzałowych. Omówiono również istotną funkcję techniki strzałowej, jaką przy eksploatacji w warunkach zagrożenia tąpaniami stanowi odprężanie górotworu.

EN

The existing blasting techniques state in copper mines located at Foresudetic Monocline and belonging to KGHM Polish Copper SA, as well as the achieved economic-technical indexes have been discussed. Problems concerning the depth of cut in face working areas, equipment using and blasting work safety are presented. The importance of blasting techniques applied for strata stress relieving, during operation in bump hazard conditions, has been proved.