Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Inżynieria materiałowa w walce z mikroorganizmami

Hryniszyn-Kula A., Wrona A., Czechowska K., Lis M., Bilewska K., Tomczyk P., Stencel M.

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2017

|

R. 62, nr 10

57--58

2

Wytwarzanie ceramiki SiC metodą odlewania żelowego z wykorzystaniem układu żelującego Sizol-chlorek amonu

Psiuk B., Lipowska B., Czechowska K., Gerle A., Stanek M., Śliwa A.

Materiały Ceramiczne

|

2017

|

T. 69, nr 3

243--251

PL

Artykuł dotyczy prac nad otrzymaniem tworzywa z SiC na drodze odlewania żelowego (ang. gel-casting) w oparciu o zawiesinę, w której dyspergatorem był zol krzemionkowy. Bazując na drobnych frakcjach SiC, uzyskano tworzywo drobnoporowate o wysokiej porowatości otwartej. Po wypaleniu w 600 °C w atmosferze powietrza ceramika charakteryzowała się wytrzymałością na zginanie bliską 10 MPa. Wypalenie próbki w temperaturze 1600 °C w atmosferze azotu dało wynik wytrzymałości przekraczający 50 MPa.

EN

The article concerns works aimed at obtaining a silicon carbide material by the gelcasting method, based on a suspension in which the dispersing agent is a silica sol. Based on fine SiC fractions, a fine-porous material of high open porosity was obtained. After firing at 600 °C in air, a ceramic material’s bending strength was nearly 10 MPa. Firing the sample at 1600 °C in nitrogen resulted in an increase of the strength value to more than 50 MPa.

3

Przydatność detektora katodoluminescencji w badaniu odporności korozyjnej materiałów ogniotrwałych na działanie szkła

Psiuk B., Czechowska K.

Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych

|

2016

|

R. 9, nr 24

70--80

PL

Istotnym elementem oceny procesów korozyjnych są badania mikrostrukturalne, prowadzone m.in. metodą skaningowej mikroskopii elektronowej SEM. Poszukiwania obszarów ulegających korozji prowadzi się najczęściej z użyciem detektora elektronów wstecznie rozproszonych BSE. Coraz większą popularnością w badaniu materiałów ogniotrwałych cieszy się detektor katodoluminescencji CL. Wyniki badań odporności korozyjnej na działanie szkła próbek tlenku cyrkonu, korundu oraz wyrobu typu AZS wskazują, że w tego typu badaniach detektor CL może być skuteczniejszym narzędziem niż detektor BSE.

EN

An important factor in the assessment of corrosion processes of refractories by molten glass are changes in the microstructure. The observations are provided using scanning electron microscopy SEM. The search for corroded areas is mostly carried out using a backscattered electron detector BSE. In the study of refractory materials cathodoluminescence detector CL has become increasingly popular. The results of corrosion resistance to the glass of zirconia, alumina, and the AZS indicate that in such studies CL detector may be a more effective tool than BSE detector.

4

Warstwy ochronne na bazie metali wysokotopliwych wytwarzane techniką natryskiwania cieplnego

Wrona A., Lis M., Bilewska K., Czechowska K., Więcław G., Moskal G., Osadnik M., Kamińska M.

Obróbka Plastyczna Metali

|

2015

|

T. 26, nr 2

177--190

PL

W pracy zaprezentowano nowe warstwy stopowe na bazie molibdenu o wysokiej zawartości renu, przeznaczone do zwiększania odporności korozyjnej elementów ceramicznych/cermetalicznych na działanie ciekłego szkła, w szczególności szkła sodowo-wapniowego. Przeznaczeniem są szczególnie narażone na korozję i erozję elementy instalacji do topienia szkła takie, jak gardziele przelotowe, bubblery, rozdzielniki ciekłego szkła oraz oczka. Cermetalicznym podłożem, na powierzchni którego wytworzono techniką natryskiwania plazmowego warstwy, jest spiekany ogniotrwały materiał na bazie niestabilizowanego ZrO2 z dodatkiem Mo. Wytworzone materiały poddane zostały procesowi krzemowania celem wytworzenia powłoki chroniącej warstwę przed utlenieniem w początkowej fazie zanim nastąpi całkowite stopienie szkła. Wytworzenie warstw wymagało opracowania metody umożliwiającej wytwarzanie proszku stopowego o morfologii pozwalającej na stosowanie go w procesach natryskiwania cieplnego. W celu otrzymania proszku wykazującego dużą sypkość opracowano metodę polegającą na wprowadzaniu renu do molibdenu w procesie redukcji nadrenianu amonu. Badano wpływ zastosowania operacji wygrzewania proszku po procesie redukcji na skład fazowy i mikrostrukturę proszków oraz otrzymanych z nich warstw. Operacja wygrzewania wpływa na jakościowy i ilościowy skład fazowy proszków, natomiast nie ma istotnego wpływu na skład fazowy warstw. Wytworzone materiały poddano próbom odporności korozyjnej, na podstawie których można stwierdzić, że opracowane warstwy bardzo dobrze chronią wyrób ceramiczny/cermetaliczny od korozyjnego działania szkła sodowo-wapniowego. Nie zaobserwowano składników szkła w cermetalu. Istotne jest również to, że rozpuszczalność składników warstwy w szkle jest minimalna.

EN

The article presents novel molybdenum-based alloy coatings with a high rhenium content for improvement of corrosion resistance of ceramic/cermet elements towards molten glass, particularly soda-lime glass. The expected destination of the studied materials are elements especially exposed to corrosion such as passage throats, bubblers, separatory funnels for liquid glass. The substrate is a sintered refractory material made of unstabilized zirconia with Mo addition. Obtained materials were subjected to silicon in order to grow a cover layer to protect coating from oxidizing during the initial phase before glass is completely melted. For the purpose of deposition it was necessary to develop a method for preparation of alloy powder with a morphology applicable for thermal spraying. In order to obtain powder with high flowability a method of introduction of rhenium into molybdenum during ammonium perrhenate reduction was developed. The powders and coatings were investigated for phase composition and microstructure after annealing of reduced powder. The process of annealing was found to influence the phase composition of powders but not of the coatings. Tests of corrosion resistance carried out with the resulting materials indicate that the coatings protect well the underlaying ceramic/cermet core from the corrosive action of soda-lime glass. No glass element were found in the cermet material. It is also important that solubility of layer components in glass is minimal.

5

Ceramiczne tworzywa piankowe otrzymywane metodą odlewania żelowego przy wykorzystaniu bezazotowych monomerów organicznych

Lipowska B., Śliwa A., Czechowska K., Wala T., Psiuk B.

Materiały Ceramiczne

|

2015

|

T. 67, nr 3

268--273

PL

Otrzymano ceramiczne tworzywo piankowe na bazie Al2O3, w którego wytwarzaniu zastąpiono toksyczne akrylamidy zestawem wodorozpuszczalnych monomerów nie zawierających atomów azotu w cząsteczce: akrylan 2-hydroksyetylu i diakrylan poliglikolu etylenowego. Określono rodzaj i ilość dodatków upłynniacza i środka powierzchniowo czynnego oraz udział tlenku glinu w zawiesinie, umożliwiających uzyskanie stabilnej, maksymalnie napowietrzonej piany. Polimeryzację spienionych zawiesin, w celu uniknięcia zjawiska inhibicji tlenowej, prowadzono w atmosferze azotu. Otrzymane półfabrykaty wypalono w temperaturach z zakresu 1500-1700 °C. Po wypaleniu tworzywa scharakteryzowano, oznaczając ich podstawowe właściwości fizyczne i obserwując mikrostrukturę. Stwierdzono, że zastosowanie w procesie odlewania żelowego (ang. gelcasting) mniej szkodliwych dla zdrowia i ekosystemu substancji żelujących umożliwia otrzymanie porowatego tworzywa o oczekiwanych, wysokich parametrach jakościowych.

EN

The aim of the undertaken work was to obtain an Al2O3-based foam ceramic product during the manufacture of which toxic acrylamides were replaced by a set of water-soluble monomers with no nitrogen atoms in their particles: 2-hydroxyethyl acrylate and poly(ethylene glycol) diacrylate. The type and amount of additives (deflocculant and surface active agent) as well as the alumina content in a suspension that enable obtaining a stable, maximally aerated foam were determined The polymerization of foamed suspensions was carried out in the nitrogen atmosphere in order to avoid the phenomenon of oxygen inhibition. The obtained half-finished products were fired at 1500-1700 C. After firing, the products were characterised by determining their basic physical properties and microstructure. The obtained results indicate a possibility of using less toxic monomers to produce foam ceramic products by the gelcasting method.

6

Nowe pole zastosowań renu jako składnika kompozytów cermetalicznych

Osadnik M., Wrona A., Czepelak M., Lis M., Czechowska K., Kamińska M., Bilewska K.

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2014

|

R. 59, nr 1

12--15

PL

Kompozyt proszkowy Mo-Re o zawartości masowej 15 i 44 % Re wytworzono w oparciu o techniki metalurgii proszków. Zastosowano dwie metody wytwarzania. Pierwsza metoda obejmowała próby wprowadzenia renu do proszku molibdenu na drodze redukcji nadrenianu amonu (współredukcja). W drugiej metodzie do wytworzenia mieszanek zostały użyte czyste pierwiastki — ren i molibden, które wytworzono metodą mielenia w wysokoenergetycznym młynku planetarnym Pulversitte 7. Następnie materiał poddany został wygrzewaniu w temperaturze 1150 °C przez 24 godz. Przeprowadzono szczegółowe badania struktury metodą rentgenowskiej analizy strukturalnej oraz mikroanalizy rentgenowskiej. Otrzymano materiał wielofazowy, przy czym dominującą jego fazę stanowił roztwór stały na bazie molibdenu. Zaobserwowano istotny wpływ pierwszej operacji technologicznej (współredukcja lub mielenie) na końcowy skład fazowy kompozytu.

EN

Powder composites of Mo-Re with 15 i 44 % weight content of Re were prepared using powder metallurgy methods. Two various techniques were employed. In one of them rhenium was introduced to molybdenum powder in the process of ammonium perrhenate reduction (co-reduction). In the other method pure rhenium and molybdenum powders were milled together in high-energy planetary mill Pulversitte 7. Subsequently after both processes the materials were annealed at 1150 °C for 24 hours. Structural investigation was carried out with X-ray diffraction and X-ray microanalysis. A multiphase material was obtained where the dominant phase was a molybdenum-based solid solution. It has been found that the first technological operation (co-reduction or milling) has a significant influence on the final composition of composite.

7

Badania betonów niskocementowych korundowych i wyrobów korundowych po pracy w urządzeniach przemysłu chemicznego i petrochemicznego

Lipowska B., Czechowska K., Majchrowicz I., Wala T.

Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych

|

2013

|

R. 6, nr 12

38--50

PL

Przedstawiono wyniki badań niskocementowych betonów korundowych i tworzywa korundowego formowane po pracy w urządzeniach cieplnych przemysłu chemicznego i petrochemicznego. Próbki materiałów umieszczono w dopalaczu instalacji reformingu, w konwertorze instalacji półspalania i w kotle Clausa. Badania wykazały, że warunki panujące w tych urządzeniach wpływały w dużym zakresie na stopień korozji materiałów. Ponadto, mechanizm tej korozji zależał od składu chemicznego tworzyw. W betonach ogniotrwałych dochodziło do usuwania krzemionki w postaci lotnego SiO, co prowadziło do zwiększenia porowatości otwartej oraz do obniżenia gęstości pozornej i wytrzymałości na ściskanie. Z kolei w formowanym tworzywie korundowym, w wyniku oddziaływania wysokiej temperatury, nastąpił rozrost ziaren, co skutkowało pogorszeniem jego wytrzymałości na ściskanie.

EN

The results of investigations of high-alumina low-cement castables and highalumina bricks after working in thermal devices of chemical and petrochemical industry were presented. Samples were placed in afterburner in the reformer, in the converter for partial oxidation and in the Claus boiler. Research has shown that the conditions in these devices heavily affect the degree of corrosion of materials. Furthermore, the mechanism of corrosion depend on the chemical composition of the materials. In the refractory castables removing of silica in form of SiO was occured, thus leading to increase of porosity and to the lower apparent density and compressiv e strength. On the other hand, in the high-alumina brick, grain growth occurred at high temperature, which resulted in a deterioration of its compressive strength.

8

Mikrostruktura korundowych wyrobów ogniotrwałych po pracy w reaktorach chemicznych

Lipowska B., Czechowska K., Wala T.

Materiały Ceramiczne

|

2013

|

T. 65, nr 2

174--179

PL

Przeprowadzono analizę charakterystyki zmian mikrostruktury korundowych materiałów ogniotrwałych: betonu oraz dwóch tworzyw wypalanych różniących się rodzajem kruszywa, pod wpływem warunków panujących wewnątrz reaktorów do produkcji gazu syntezowego, tj. temperatury 1400‒1700 oC, ciśnienia 3‒4 MPa i atmosfery bogatej w H2. Zmiany te powiązano ze zmianami ich składu fazowego, chemicznego oraz podstawowych właściwości tych materiałów. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że w przypadku betonu zmiany te wiążą się z redukcją SiO2 i usuwaniem go z osnowy wyrobu w postaci SiO. W przypadku materiałów wypalanych zmiany powodowane są rekrystalizacją ziaren korundu i odparowywaniem alkaliów.

EN

The characteristics of changes in the microstructure of refractory corundum materials under conditions existed inside reactors for synthesis gas production, i.e. the temperature range of 1400‒1700 C, the pressure of 3‒4 MPa and the H2-rich atmosphere have been analysed. Castable refractory and two fired materials that differed in the type of aggregate were studied. The microstuctural changes have been related to the changes in the phase and chemical compositions as well as to the basic properties of these materials. On the basis of the obtained results it was found that in the case of the castable these changes in the microstructure are related to SiO2 reduction and its removal from the product’s matrix in the form of SiO. In the case of the fired materials the changes are caused by recrystallization of corundum grains and evaporation of alkalis.

9

Charakterystyka proszków hydroksysodalitowych otrzymywanych metodą hydrotermalną z udziałem mikrofal

Czechowska K., Mozgawa W., Psiuk B., Król M.

Materiały Ceramiczne

|

2012

|

T. 64, nr 3

393-399

PL

Hydroksysodality o ogólnej formule Na6+x [AlSiO4]6 (OH)x·nH2O (gdzie 0 ≤ x ≤ 2, 0 < n ≤ 8) są pochodnymi sodalitów; zaliczane są do klatrasilów albo zeolitów. Hydroksysodality ze względu na budowę krystalograficzną są interesujące z punktu widzenia zastosowań w procesach separacyjnych jako membrany do oddzielania małych molekuł, np. amoniaku czy wody z mieszanin gazowych lub ciekłych. Celem pracy było otrzymywanie metodą hydrotermalną z udziałem mikrofal hydroksysodalitu w postaci drobnego proszku, który mógłby być potencjalnie zastosowany do otrzymywania mikroporowatych membran hydroksysodalitowych. Próby syntezy proszku hydroksysodalitu przeprowadzano z roztworów wodnych o składzie: 1 g Si : 0,26 g Al : 16,4 g Na : 128,9 g H2O, na bazie szkła wodnego sodowego, glinianu sodu, wodorotlenku sodu oraz wody redestylowanej (produkty krajowe), w reaktorze teflonowym i suszarce mikrofalowej. Stosowano moc mikrofal w zakresie 70-200 W, a czas syntezy 30, 45 i 60 minut. Wynikiem tych prób było otrzymanie serii proszków, które poddawano charakterystyce strukturalnej metodami dyfrakcji rentgenowskiej (XRD), spektroskopii w podczerwieni (IR) oraz skaningowej mikroskopii elektronowej (SEM). W pracy wykazano możliwość otrzymania drobnego proszku hydroksysodalitu o aglomeratach o wielkości ok. 2 µm (SEM) i wielkości krystalitów ok. 50 nm (XRD) przy zastosowaniu mocy mikrofal 150 W w czasie 60 min. Wyniki pracy posłużą do przeprowadzenia prób otrzymania na większą skalę proszków hydroksysodalitowych celem wytworzenia z ich udziałem mikroporowatych warstw membranowych na nośnikach ceramicznych metodą "seeding and secondary growth", przeznaczonych do zastosowań w procesach odwadniania alkoholi np. izopropanolu czy etanolu.

EN

Hydroxysodalites having the general formula of Na6+x [AlSiO4]6 (OH)x nH2O (where 0 ≤ x ≤ 2, 0 < n ≤ 8) are derivatives of sodalites, and belong to the group of clathrasils or zeolites. In terms of crystallographic structure, hydroxysodalites are interesting from the point of view of their application as a material for membranes used in processes of small molecule separation, eg. ammonia or water from gaseous or liquid mixtures. The aim of the work was to obtain fine powders of hydroxysodalite by the microwave hydrothermal method. The powders were synthesized from aqueous solutions having the composition of 1 g Si : 0,26 g Al : 16,4 g Na : 128,9 g H2O made on the basis of soda-water-glass, sodium aluminate, sodium hydroxide and redistilled water, using a Teflon reactor and a microwave dryer (as a source of microwaves). The power of microwaves within the range of 70-200 W and the times of 30, 45, and 60 minutes were applied. The obtained series of powders were characterized by the XRD, IR and SEM methods. The possibility of obtaining hydroxysodalite powder with the size of agglomerates reaching approx. 2 µm (SEM) and the size of crystallites of approx. 50 nm (XRD), using 150-W microwave power for 60 min was shown. The results of the work will be used to develop a greater-scale production of hydroxysodalite powders for microporous membrane layers on ceramic supports designed for use in processes of alcohol dehydration, e.g. propan-1-ol or ethanol, and manufactured by the seeding and secondary growth hydrothermal method.

10

Kompozyt ceramiczno-metaliczny ZrO2–Al2O3–SiO2–Mo

Czechowska K., Wrona A., Jedynak L., Wala T.

Materiały Ceramiczne

|

2011

|

T. 63, nr 2

332-336

PL

Kompozyty ceramiczno–metaliczne cieszą się rosnącym zainteresowaniem, ponieważ materiały te mogą mieć właściwości nieosiągalne dla jednofazowych materiałów ceramicznych. Wprowadzenie składnika metalicznego do ceramiki wpływa na poprawę jej właściwości mechanicznych. Znane jest stosowanie molibdenu w kompozytach np. mullit/Mo, Al2O3/Mo, 3YTZP/Mo, AlN/Mo, które mogą osiągać odporność na pękanie nawet 11 MPaźm1/2 i wytrzymałość na zginanie 2100 MPa. Molibden stanowi interesujący składnik kompozytów do zastosowań wysokotemperaturowych. Charakteryzuje się bowiem wysoką temperaturą topienia, wysoką wytrzymałością na rozciąganie na gorąco oraz niskim współczynnikiem rozszerzalności cieplnej. Oprócz tego molibden charakteryzuje się niską korozyjnością w kontakcie z niektórymi rodzajami szkieł i materiałami ceramicznymi. Wszystkie te cechy sprawiają, że molibden jest stosowany w przemyśle szklarskim. Celem pracy było zbadanie możliwości opracowania spiekanego kompozytu ogniotrwałego, ceramiczno–metalicznego z układu ZrO2-Al2O3-SiO2-Mo o dużej zwartości tekstury, jako alternatywnego tworzywa przeznaczonego do pracy w kontakcie z ciekłym szkłem sodowo-wapniowym. W wyniku przeprowadzonych prób optymalizacji składów ziarnowych mas i doboru składników fazowych z układu Al2O3-SiO2-ZrO2–Mo otrzymano tworzywo kompozytowe o zawartości ZrO2 ~84 % mas., Mo – 10 % mas. i porowatości otwartej poniżej 8 % oraz wytrzymałości na ściskanie ok. 470 MPa.

EN

Ceramic–metal composites enjoy a growing interest because of their unattainable properties as compared with single-phase ceramic materials. The introduction of a metallic component to the ceramic matrix influences improvement of mechanical properties. It is known that molybdenum doped composites, i.e., mullite/Mo, Al2O3/Mo, 3Y-TZP/Mo or AlN/Mo show the fracture toughness reaching 11 MPaźm1/2 and the bending strength of 2100 MPa. The molybdenum is the interesting component for high-temperature composites. It is characterized by a high melting point, a high hot flexure strength and a low thermal expansion coefficient. Moreover the molybdenum demonstrated low corrosive properties to some kinds of glasses and ceramic materials. All these characteristics cause that the molybdenum is useful material in the glass industry. The aim of the work was to verify the possibility to produce sintered ceramic-metal composites in the ZrO2-Al2O3-SiO2–Mo system, showing large compactness of the texture, and being the alternative material designed for the work in contact with liquid soda-calcium glass. As a result of the optimization of grain size distribution curves, and selection of the phase composition of the mixtures, the composite material with a content of ~84 % wt. ZrO2 and ~10% wt. Mo, an open porosity below 8 % and a compressive strength of approx. 470 MPa was obtained.

11

Seasonal changes in the number of sulphate-reducing bacteria in the water, soil and plant of the wetlands near Olsztyn

Niewolak S., Brzozowska R., Czechowska K., Filipkowska Z., Korzeniewska E.

Archives of Environmental Protection

|

2009

|

Vol. 35, no. 1

55-63

EN

Seasonal changes in the numbers of sulphate-reducing bacteria in water, soil, the surface of sedge (Carex acutiformis Ehrb.) immersed in water and roots (dead and live) were studied. The study on one of larger wetland near Olsztyn (Masurian Lake District) was carried out in two annual cycles. Sulphate-reducing bacteria in the studied ecosystems occurred sporadically and generally in inappreciable count. Their count did not exceed 20 cells in I cm' of water; in the soil and in different parts of sedge the number of bacteria ranged from several to over dozen thousands cells in I g of dry weight. In the first year of studies these bacteria were the most numerous in June, July and during first days of December, but in the second - in April (in soil and sedge immersed in water), in August (in soil and dead and live roots), in November (in water, soil, sedge immersed in water and dead roots) and exceptionally in other months.

PL

Badano sezonowe zmiany liczebności bakterii redukujących siarczany w wodzie, glebie, zanurzonych w wodzie i wynurzonych z wody (napowietrznych) częściach turzycy błotnej (Carex acutiformis Ehrb.) oraz jej korzeniach (obumarłych i żywych). Badania przeprowadzono na jednym z większych mokradeł śródleśnych w okolicy Olsztyna (Pojezierze Mazurskie) w dwóch kolejnych latach badawczych. Bakterie redukujące siarczany występowały sporadycznie w badanych ekosystemach i z reguły w niewielkich ilościach. W wodzie ich liczba nie przekraczała 20 komórek w 1 cm1, w glebie i różnych częściach turzycy błotnej - kilku (wyjątkowo kilkunastu) tysięcy komórek w 1 g suchej masy. W pierwszym roku badań występowały one głównie w czerwcu i lipcu oraz w pierwszych dniach grudnia, w drugim zaś - w kwietniu (w glebie i zanurzonych w wodzie częściach turzycy błotnej), w sierpniu (w glebie i na korzeniach martwych i żywych) oraz w listopadzie (w wodzie, glebie, zanurzonych w wodzie częściach turzycy błotnej oraz korzeniach martwych), wyjątkowo w innych miesiącach.

12

Sezonowe zmiany liczebności tlenowych i beztlenowych bakterii celulolitycznych w wodzie, glebie i na powierzchni roślinności sródleśnych mokradeł w okolicy Olsztyna

Niewolak S., Brzozowska R., Czechowska K., Filipkowska Z., Korzeniewska E.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2008

|

T. 8, z. 1

231-245

PL

Badano zmienność sezonową liczebności bakterii celulolitycznych w wodzie, glebie i na powierzchni zanurzonych w wodzie oraz na wynurzonych częściach turzycy błotnej (Carex acutiformis Ehrb.), a także na jej korzeniach (obumarłych i żywych), w dwóch kolejnych cyklach rocznych (w latach 1993 i 1994). W wodzie liczba bakterii rozkładających celulozę w warunkach tlenowych nie przekraczała 1,4· 10³cm-³ (NPL). Więcej bakterii celulolitycznych występowało na powierzchni zanurzonych w wodzie fragmentów turzycy błotnej, w glebie okalającej system korzeniowy tej rośliny oraz ryzosferze korzeni ubiegłorocznych i tegorocznych (żywych). W cyklu rocznym z reguły więcej ich występowało latem, wyjątkowo w innym okresie. Różnice w liczebności bakterii celulolitycznych w odpowiednich środowiskach z poszczególnych stanowisk były najczęściej niewielkie. Bakterie rozkładające celulozę w warunkach beztlenowych (Clostridium sp.) we wszystkich biotopach występowały w mniejszych ilościach. Często brak ich było w badanej objętości wody lub w badanej masie gleby i poszczególnych części rośliny.

EN

The distribution and seasonal changes in the number of cellulose-egrading bacteria in the water, soil and on the surface of aerial leaves and immersed parts of the sedge (Carex acutiformis Ehrb.) and on dead and live roots in two consecutive year cycle in 1993 and 1994 were examined. In the water of the examined wetland the number of cellulose-degrading bacteria under aerobic conditions did not exceed 1.4· 10³ cm-³. More bacteria were found on immersed parts of the sedge, in the soil surrounding its root system and on dead and live roots surface. Bacteria were most numerous in the summer and only exceptionally occurred in other periods. The differences in their numbers from respective habitats in particular sampling sites were often small. Under anaerobic conditions the cellulose-degrading bacteria (Clostridium sp.) were less frequent in all habitats. They often were absent from the examined water volume or soil mass and on particular plant parts.

13

Sezonowe zmiany liczebności bakterii mineralizujących lecytynę i rozpuszczających fosforan trójwapniowy w wodzie, glebie i na powierzchni roślinności śródleśnych mokradeł w okolicy Olsztyna

Niewolak S., Brzozowska R., Korzeniewska E., Filipkowska Z., Czechowska K.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2008

|

T. 8, z. 2a

135-149

PL

Badano sezonowe zmiany liczebności bakterii mineralizujących lecytynę i rozpuszczających fosforan trójwapniowy w wodzie, glebie ryzosferowej turzycy błotnej (Carex acutiformis Ehrh.), na powierzchni zanurzonych w wodzie i wynurzonych częściach tej rośliny oraz jej korzeniach (obumarłych i żywych). Badania przeprowadzono w dwóch kolejnych cyklach rocznych (w latach 1993 i 1994). Stwierdzono małą liczebność badanych grup drobnoustrojów w wodzie, większą na zanurzonych w niej częściach rośliny, największą w glebie ryzosferowej i poza ryzosferą. W cyklu rocznym większa liczba drobnoustrojów występowała w miesiącach letnich, wyjątkowo jesienią. Obie badane grupy drobnoustrojów stanowiły znikomy procent ogólnej liczby bakterii heterotroficznych, oznaczanych na podłożu z tryptonem, glukozą i ekstraktem drożdżowym. Stosunek liczbowy bakterii mineralizujących lecytynę na korzeniach turzycy błotnej i bakterii występujących w glebie ryzosferowej wynosił od 0,05 do 4,5, a bakterii rozpuszczających fosforan trójwapniowy w obu tych ekosystemach od 0,2 do 4,4.

EN

Seasonal changes in the numbers of lecithin-mineralizing and tricalcium phosphate-dissolving bacteria in water, soil, on the sedge (Carex acutiformis Ehrh.) surfaces immersed in water, on its leaves and roots (dead and alive) were studied. The study was carried out in two annual cycles (in 1993 and 1994). Low numbers of studied groups of microorganisms were found in water, higher on the surface of submerged parts of plants and the highest in the soil in and outside the rhizosphere. In the annual cycle, bacteria were most numerous in summer and present only exceptionally in the autumn months. Both studied groups of bacteria constituted negligible part of the total number of heterotrophic bacteria. The ratio of lecithin-mineralizing bacteria in the rhizosphere to those oustside the plant rhizosphere ranged from 0.05 to 4.5. Respective proportion of tribasic calcium phosphatesolubilizing bacteria in both sites ranged from 0.2 to 4.4.

14

Tendencje w stosowaniu materiałów ogniotrwałych w przemyśle szklarskim

Wałęga-Chwastek H., Wala T., Czechowska K.

Prace Instytutu Szkła, Ceramiki, Materiałów Ogniotrwałych i Budowlanych

|

2008

|

R. 1, nr 1

69-83

PL

Opisano główne cele rozwoju konstrukcji pieców do wytopu szkła oraz wiodące kierunki w nowoczesnych konstrukcjach topliwych wanien szklarskich. Opisano tendencję w stosowaniu materiałów ogniotrwałych w piecach opalanych palnikami tlenowo-paliwowymi oraz scharakteryzowano czynniki decydujące o doborze materiałów ogniotrwałych na potrzeby przemysłu szklarskiego. Zaprezentowano również wyniki badań własnych dotyczących opracowania tworzyw spinelowych MgOźAl2O3, charakteryzujących się lepszą odpornością korozyjną na działanie par sodu w stosunku do tworzyw krzemionkowych (materiałów obecnie stosowanych w strefach gorących wanien szklarskich szkieł sodowych) i dobrymi własnościami mechanicznymi i termomechanicznymi.

EN

The main objectives of the melting glass construction furnaces development and main directions of the glass melting baths evolution have been presented. The tendencies in the usage of refractory materials in melting furnaces heated with oxygen- fuel burners were described. Decisive factors influencing the selection of refractory materials for glass industry were characterized. Authors presented also own investigations ref. elaborations of spinel (MgOźAl2O3) refractory materials. The obtained materials characterized good corrosive resistance on the activity of the sodium steams with relation to of silica refractory material (material at present applied in hot zones of baths of soda glass furnaces), and good mechanical and thermomechanical properties.

15

Zastosowanie membran zeolitowych w procesie perwaporacji

Czechowska K.

Materiały Ceramiczne

|

2008

|

T. 60, nr 4

204-207

PL

Nieorganiczne membrany zeolitowe posiadają jednolity, molekularny rozmiar porów, w większości przypadków są stabilne chemicznie w szerokim zakresie pH. Zalety te pozwalają zastosować membrany zeolitowe w alternatywnych metodach rozdzielania mieszanin, szczególnie w przypadkach, gdy konwencjonalne metody rozdzielania są nieefektywne. Membrany zeolitowe separują mieszaniny na zasadzie różnic w adsorpcji składników lub różnic w rozmiarze cząsteczek. Jedną z nowszych koncepcji zastosowania membran zeolitowych jest ich wykorzystanie w procesie rozdzielania mieszanin ciekłych techniką perwaporacji, np. do rozdzielania mieszanin tworzących azeotropy, mieszanin bliskowrzących lub mieszanin związków wrażliwych na podwyższoną temperaturę. W pracy opisano preparatykę warstw zeolitowych typu MFI na handlowych nośnikach rurowych z TiO2, jak również zaprezentowano wyniki testów przeprowadzonych na tych membranach w procesie rozdzielania mieszaniny woda-izopropanol techniką perwaporacji. Warstwy zeolitowe preparowano poprzez nanoszenie na nośnik zarodków zeolitu, z wodnych zawiesin (w postaci warstw), a następnie krystalizację warstwy zeolitowej drogą hydrotermalnej obróbki. Testom poddano filtry membranowe, dla których czas nanoszenia zarodków zeolitu wynosił 0,5 i 1h, pH zawiesin wynosiło ok. 3 i ok. 10. Temperatura i czas krystalizacji wynosiły odpowiednio 180°C i 4 h. W testach separacyjnych określono stopień rozdziału, mieszaniny izopropanol-woda dla kilku stężeń alkoholu w wodzie, w temperaturze 50°C. Najkorzystniejsze wyniki rozdziału uzyskano w przypadku filtra membranowego z warstwą zeolitową przy czasie nanoszenia warstwy zarodków 1 h i pH zawiesiny ok. 10. W przypadku nadawy o składzie ok. 20% wag. wody, i 80% wag. izopropanolu, średnia zawartość wody w permeacie wynosiła ok. 95% wag. wody, strumień permeatu wynosił 0,8 kg/(m2h), a średnia selektywność membrany wynosiła ok. 90.

EN

Inorganic zeolite membranes, having the uniform, molecular size of pores, in most cases are chemically stable over a wide range of pH. This advantage make possible the application of zeolite membranes in alternative techniques of mixture separation especially when conventional methods of separation are not effective. The separation process by zeolite membranes is based on different adsorption or different particles size of mixture components. Zeolite membranes may be also used for the separation of liquid mixtures in the pervaporation process e.g for azeotropes, components of similar boiling point or sensitive on impact of elevated temperature. In the present work the preparation procedure of zeolite layers of the MFI type on commercial, tubular TiO2 support was presented. The results of application tests for the membranes used for separation of water-isopropanol mixtures were also given. The zeolite layers were prepared by deposition of zeolite seeds from water suspensions and subsequent hydrothermal treatment. The samples for separation tests were prepared using 0,5 i 1h of deposition time, suspension pH ab. 3 and ab. 10, respectively. The hydrothermal crystallization process of the deposited zeolite layers was carried out for 4h at 180°C. The best results of the separation tests were obtained for the membrane deposited for 1h using water suspension with pH ab. 10, for the starting mixture containing ab. 20%wt of water and ab. 80%wt. of isopropanol the average content of water in the obtained permeate was ab. 95%wt. The calculated average selectivity and permeate flux were ab. 92 and ab. 0,8 kg/m2h respectively.

16

Sezonowe zmiany liczebności promieniowców i grzybów (nitkowatych drożdżoidalnych) w wodzie, glebie i roślinności śródleśnych mokradeł w okolicy Olsztyna

Niewolak S., Brzozowska R., Czechowska K., Filipkowska Z., Korzeniewska E.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 2a

271-291

PL

Badano sezonowe zmiany liczebności promieniowców i grzybów nitkowatych i drożdżoidalnych w wodzie, glebie oraz na zanurzonych w wodzie i wynurzonych z niej (napowietrznych) częściach turzycy błotnej (Carex acutiformis Ehrb.), a także jej korzeniach (obumarłych i żywych). Badania przeprowadzono na jednym z większych obszarów bagiennych okolic Olsztyna (Pojezierze Mazurskie) w latach 1993 i 1994. We wszystkich badanych biotopach najmniej było promieniowców, więcej (10-krotnie) grzybów nitkowatych, najwięcej (100-krotnie) grzybów drożdżoidalnych niewytwarzających barwników karotenoidowych. Grzyby drożdżoidalne z rodzaju Rhodotorula, Sporobolomyces występowały rzadko i zwykle tylko w 1993 r. Na wynurzonych z wody częściach turzycy błotnej (Carex acutiformis Ehrb.) nie stwierdzono ich obecności. Różnice liczebności badanych grup systematycznych drobnoustrojów w odpowiednich biotopach z poszczególnych stanowisk były najczęściej niewielkie. Maksymalne wartości ich liczebności występowały częściej wiosną i/lub latem, rzadziej jesienią, a wyjątkowo zimą (w grudniu 1993 r. i w marcu 1994 r.).

EN

The paper presents result of a study on the seasonal distribution of actinomycetes, filamentous fungi and yeasts in water, soil and on surface of immersed and aerial leaves of the sedge (Carex acutiformis Ehrb.) and on dead and live roots. The study was carried out in one of the largest wetlands near Olsztyn (in Masurian Lakeland) in 1993 and 1994. In all samples of water, soil and particular parts of sedge, actinomycetes were the least frequent, filamentous fungi occurred in 10-fold greater numbers whereas yeasts occurred in 100-fold greater numbers. "Pink yeasts" were rare and occurred usually only in 1993. They were absent on aerial leaves of sedges. The differences in the numbers of studied taxonomic groups of these microorganisms between particular sites in water, soil and sedge were small. Seasonal changes in their numbers were characterised by maximum values found most often in spring and/or in summer, rarely in autumn, and only exceptionally in winter (in December 1993 and in March 1994).

17

Seasonal changes in the number of some physiological groups of heterotrophic bacteria in water, soil and plants of the wetlands near Olsztyn

Korzeniewska E., Brzozowska R., Czechowska K., Filipkowska Z., Niewolak S.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2007

|

Vol. 33, no. 4

39-51

EN

Counts of heterotrophie bacteria and some physiological groups of those microorganisms (amylolytic, lipolytic, protcolytic, cascolytic) were studied in water, soil and on sedge plants (Carex acutiformis Ehrb.) in one of larger wetlands near the forester's lodge Stary Dwór, near Olsztyn. The total count of heterotrophie bacteria in the water from the wetland did not overcome 2.3 x 10^3 CFU cm^3; on plants the respective counts were 3.4 x 10^9 CFU GDW^-1on submerged parts and 1.6 x 10^9 CFU GDW^-1on aerial leaves. In the soil and on the surface of older roots the counts of heterotrophie bacteria were, respectively, 3.7 x 10^9 and 1 x 10^0 CFU GDW^-1, whereas on new root the number of bacteria was 2.5 x 10^10 CFU GDW^-1. Among the physiological groups of heterotrophie bacteria analyzed, amylolytic bacteria were the most numerous. Their maximum counts on the surface of submerged fragments of plants, in soil and on old (from the previous year) roots reached between less than ten million, less than a hundred million and more units. Lipolytic and protcolytic bacteria were present in smaller numbers; they only sporadically reached between less than ten million or less than a hundred million CFU GDW ^-1. The differences in the counts of the physiological groups of hctcrotrophic bacteria in water and on different plant fragments between the two studied sites were small and never exceeded one order of value. The results suggest that microbiological mineralization of organic contents in wetland occurs mostly at the borderline of water and plant phases.

PL

Badano liczebność bakterii heterotroficznych i niektórych grup fizjologicznych tych drobnoustrojów (amylolitycznyeh, lipolityeznyeh, proteolitycznych, kazeolityeznyeh) w wodzie, glebie i turzycy błotnej (Carex acutiformis Ehrb.) jednego z większych obszarów bagiennych w rejonie leśniczówki Stary Dwór koło Olsztyna. Ogólna liczba bakterii heterotroficznych w wodzie badanego wetlandu nie przekraczała 2,3 x 105 jtk cm3; na roślinach 3,4 x 10'jtk g_sm' w części zanurzonej w wodzie i 1,6 x 10'jtk g_sm w części napowietrznej. W glebie i na powierzchni korzeni starszych odpowiednio 3,7 x 10' i 1 x 10'jtk g_sm, na korzeniach nowych 2,5 x 10'° jtk g_sm- Spośród badanych grup fizjologicznych bakterii heterotroficznych najliczniej reprezentowane były bakterie amylolityczne i kazeolityczne. Maksymalne ich liczebności na powierzchni zanurzonych w wodzie fragmentów roślin, w glebie i na korzeniach starych (ubiegłorocznych) osiągała czasami kilka, kilkadziesiąt i więcej milionów jtk g_sm. Bakterie lipolityczne i proteolityczne występowały w mniejszych ilościach; tylko sporadycznie osiągały wartości rzędu kilku, kilkudziesięciu milionów jtk g_sm. Wyniki badań sugerują, iż główna część procesów mikrobiologicznych przemian związków organicznych w wetlandzie odbywa się na styku woda - roślina - gleba.