Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Litostratygrafia syluru polskiej części obniżenia perybałtyckiego - część lądowa i morska (N Polska)

Modliński Z., Szymański B., Teller L.

Przegląd Geologiczny

|

2006

|

Vol. 54, nr 9

787-796

EN

The Silurian rocks of the Peri-Baltic Depression area (N Poland) were penetrated by 208 boreholes (Fig. 1). Seven new formal lithostratigraphical units were recognized and defined: The Barciany Nodular Limestones Formation (Lower Llandoverian–Rhuddnian, Aeronian), the Pasłęk Bituminous Claystones Formation with the Jantar Bituminous Black Claystone Member (Llandoverian), the Pelplin Green Claystones Formation (Wenlockian–Ludlovian), the Kociewie Claystones and Siltstones Formation with the Reda Marly Siltstones Member (Wenlockian–Ludlovian) and the Puck Marly Claystones and Siltstones Formation (Ludlovian (Ludfordian)–Pridolian). Some of the units have a character of the allostratigraphical ones sensu „North American...”, (1983) because are bordered by the sedimentary or sedimentary-erosional unconformities. The lithology, stratigraphical position, thickness, paleontological data and spatial relation of the particular units are presented (Fig. 2). Their boundaries have been established and stratotypic sections are proposed. Rock sequences of different Formations have been correlated with lithostratigraphical and genetical equivalents of the adjacent regions of Lithuania and Russia (Kaliningrad District) and also with Denmark (Bornholm) and Germany (western part of the Peri-Baltic Depression).

2

Abnormalities in the development of monograptid colonies

Teller L.

Kwartalnik Geologiczny

|

1999

|

Vol. 43, Nr 3

347-352

EN

Examples of abnormalities and regeneration in Wenlock Monograptidae are described and illustrated. The sicula displays deformations of the dorsal processes, swellings of virgula or extremely numerous internal rings. Some thecae reveal deformed apertures various excrescences and shortenings. Excessive growth and reduction of lateral apertures are very common. Specimens with split of virgulae have also been found. These phenomena seem to be common among graptolites but their origin is not very clear, each case requiring a separate interpretation. The only exception is regeneration whose mechanism is the best studied so far.

PL

Przytoczono i omówiono nieprawidłowości w rozwoju astogenetycznym u wenlockich kolonii graptolitów. W obrębie sikuli stwierdzono deformacje wyrostków dorsalnych, zgrubienia na wirgelli oraz liczne pierścienie sikularne. Niektóre teki wykazują deformacje apertur, krótsze lub nienormalnie długie wyrostki aperturalne, a także narośla, które stanowią najprawdopodobniej przytwierdzone chitinozoa. Napotkano także kolonie z rozdwajająca się wirgulą oraz kolonie zregenerowane po uprzednim uszkodzeniu. Zaobserwowane zjawiska wydają się być częste wśród kolonii graptolitów, a obserwować można je łatwiej na materiale wyizolowanym chemicznie ze skały. Przebadany materiał pochodzi z profilu wenloku otworu Zawada 1(NE Polska).

3

The Silurian stratigraphy of the Zawiercie-Żarki area (NE margin of the Upper Silesian Coal Basin)

Szymański B., Teller L.

Kwartalnik Geologiczny

|

1998

|

Vol. 42, nr 2

183-200

EN

Structural position, lithological character, major petrographical features and biostratigraphy of Silurian deposits are discussed basing upon data from boreholes drilled between 1970 and 1989. Diagnostic studies of graptolite and conodont fragments have enabled the recognition of Wenlock, lower Ludlow (Gorstian) and presumably locally the lowermost part of upper Ludlow (Ludfordian) deposits within the clastic part of Silurian sequence, whereas within its carbonate part - Llandovery and lowermost Wenlock sediments. The Lower Silurian carbonates pass down into the Ordovician ones probably with sedimentary continuity. This is evidenced by conodont successions in the borehole sections Ż-88 and Ż-99. Anchimetamorphic transformations (regional, dynamic and thermal-metasomatic) of Silurian rocks and a high degree of tectonic differentiation between individual sections are common. The lack of stratigraphically complete Silurian sequences results mainly from their intensive tectonism and the pre-Devonian and pre-Triassic erosion.

PL

Zaprezentowano rezultaty badań skał syluru z 50 wybranych otworów wiertniczych wykonanych w latach 1970-1989 na obszarze Zawiercia - Żarek przez Państwowy Instytut Geologiczny i Przedsiębiorstwo Geologiczne w Krakowie. Zapis litologiczny syluru tworzy kompleks osadów węglanowo-klastycznych o nieznacznej miąższności. Część dolną kompleksu budują skały węglanowe wykazujące zaawansowany stopień rekrystalizacji, natomiast górną - skały klastyczne: ilowce i mułowce z podrząędnymi wkładkami piaskowców oraz epizodycznie skał krzemionkowych (lidyty) i skał piroklastycznych (bentonity, tufity). W opracowanych sekwencjach osady syluru ułożone są zgodnie sedymentacyjnie na ordowiku lub kontaktują tektonicznie z różnowiekowymi poziomami bądź węglanów ordowiku, bądź też klastytów najmlodszego prekambru (wend)- kambru dolnego(?). Ich bezpośredni nadkład tworzą albo transgresywnie zalegające osady dewonu, albo triasu - najczęściej dolnego (najniższy piaskowiec pstry, ret), rzadziej środkowego (dolomity kruszconośne). W części profilów sekwencji osadów sylurskich nie przebito. Na podstawie skamieniałości stwierdzono osady landoweru, wenloku i ludlowu dolnego. Wiek osadów landoweru i wenloku dolnego dokumentują konodonty, natomiast osadów wenloku górnego i ludlowu donego- graptolity. W analizowanym materiale rdzeniowym datowane palentologicznie osady landoweru napotkano w profilach czterech otworów wiertniczych. Ich landowerski potwierdza zespół oznaczonych przez M. Nehring-Lefeld konodontów: Spathognathodus celloni Walliser s.f., Neoprioniodus subcarnus walliser s.f., Drepanodus aduncus Nicoll et Rexroad i Pseudooneothodus becmanni (Bischoff et Sanneman). Wenlok reprezentowany jest przez datowane paleontologicznie osady ilasto-mułowcowe w profilach osmiu otworów wiertniczych. Ich wiek dokumentują graptolity: Cyrtograptus lundgreni Tullberg, Monograptus flemingi (Salter), Testograptus testis (Barrande) i Monograptus ex gr, dubius (Suess). Osady ludlowu dolnego wyodrębniono na podstawie datowań graptolitami w profilach dziesięciu otworów wiertniczych. Za osady sylurskie, należące prawdopodobnie do ludlowu dolnego, uznano ponadto serie skał ilasto-mułowcowych z nieoznaczalnymi fragmentami graptolitów. Z osadów ludlowu dolnego oznaczono: Monograptus ex gr. Dubius (Suess), Monograptus aff. Uncinatus Tullberg, Bohemograptus bohemicus (Barrande), B.cf. bohemicus (Barrande), B.bohemicus tenuis (Boucek), Saetograptus cf. Chimaera (Barrande), Neodiversograptus nilssoni (Barrande), N.cf. nilssoni (Barrande), Cucullograptus ex gr. Aversus (Eisenack), C.aff. aversus (Eisenack), C.aff. pazdroi (Urbanek), Lobograptus ex gr. Scanicus (Tullberg), L.cf. scanicus scanicus (Tullberg), L.scanicus aff. Parascanicus (Kuhne), saetograptus chimaera (Barrande), S. sp. I Linograptus sp. Występowanie osadów ludlowu górnego (ludfordian) potwierdzono paleontologicznie. Ich prawdopodobną obecność, powyżej udokumentowanej faunistycznie serii ludlowu dolnego (gorstian), przyjęto również warunkowo. Za ludlow górny uznano wreszcie arbitralnie nieme faunistycznie fragmenty serii sylurskiej nawiercone bezpośrednio pod triasem dolnym lub zwietrzałymi intruzywami (porfiry) i brekcjami. Za linostratotyp osadów węglano-klastycznych syluru dla obszaru zawierciańsko-żareckiego NE obrzeżenia GZW proponuje się uznać profil z otworu o głęb. 414,1 - 538,3 m, w którym stwierdzono dotychczas najpełniej rozwiniętą i dobrze datowaną paleontologicznie (graptolity, konodonty) sukcesje stratygraficzną systemu pozbawioną znaczniejszych luk sedymentacyjnych i redukcji tektonicznych. Jako hypolistratotypy można natomiast przyjąć profile cząstkowe, z otworów wiertniczych głęb. 375,2-469,5 m i 270,0-400,0 m, gdzie zachowane są najpełniejsze i typowo wykształcone serie osadów odpowiednio landoweru i wenloku oraz ludlowu dolnego (gorstian). Zrekonstruowana z profili cząstkowych niepełna miąższność rzeczywista osadów węglanowo-klastycznych syluru (landower, wenlok, ludlow dolny) wynosiprzypuszczalnie ok. 400,0-450,0 m. Stwierdzone kąty upadu warstw są zmienne i wahają się w granicach 20-70, a najczęściej 20-40. Z sukcesji litologicznej syluru wynika, że odpowiada ona trzem kolejnym fazom regresywnej ewolucji zbiornika: od litofacji węglanowej (landower), przez węglanowo-ilastą i ciemnych osadów ilastych (wenlok), po wykształcenie ilasto-mułowcowe ze wzrastającym ku górze profilu udziałem piaskowców (ludlow). Jako punkt zwrotny od transgresywnej do regresywnej fazy rozwoju zbiornika uznać można pogranicze wenloku i ludlowu, tj. moment zaniku w poszczególnych profilach przewarstwień ciemnych bitumicznych ilowców, reprezentujących osady bardziej wewnętrznych, basenowych partii zbiornika.

4

Lower Devonian Lingulata from the well Ursynów 1 (E Poland)

Biernat G., Teller L.

Kwartalnik Geologiczny

|

1998

|

Vol. 42, nr 4

451-460

EN

New data are presented for the poorly known Devonian lingulate fauna. Late Lochkovian members of the lingulate genera: ?Lingularia, 'Trigonoglossa', Lingulodiscina, Orbiculoidea and Schizotreta are described. The material is from a depth 2858.1-2979.1 m of the well Ursynów 1, situated in the NW part of the Radom-Lublin area (E Poland), together with a simplified lithological section of the Lower Devonian

PL

Podano opisy kilku przedstawicieli rodzajów ?Langularia, 'Trigonoglossa', Lingulodiscina, Orbiculoidea oraz Schizotreta. Materiał pochodził z otworu wiertniczego Ursynów 1 z głębokości 2858,1-2979,1 m, usytuowanego w NW części obszaru radomsko-lubelskiego (E Polska). Podano także skondensowany opis profilu litologicznego odwierconych osadów dewonu, a opisana fauna wskazuje na późnolochkowski wiek.