Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Znaczenie dostaw LNG w zbilansowaniu zapotrzebowania na gaz ziemny krajów UE

Biały R., Janusz P., Ruszel M., Szurlej A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 102

231--244

PL

Na przestrzeni ostatniej dekady zauważalne są zmiany w strukturze zużycia energii pierwotnej w krajach UE. Jedną z najistotniejszych zmian jest rosnący udział przypadający na odnawialne źródła energii (OZE). Wzrost udziału OZE wynika między innymi z prowadzonej polityki mającej na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. W osiągnieciu zamierzonych celów wykorzystywane są te nośniki energii, których wpływ na środowisko przyrodnicze jest jak najmniejszy, do takich paliw zaliczany jest gaz ziemny. Udział tego paliwa w bilansie energetycznym UE w analizowanym okresie, tj. od 2006 do 2016 r., utrzymuje się na względnie stałym poziomie. Natomiast w przypadku poszczególnych państw jego udział w bilansie energetycznym jest uzależniony od specyfiki danego państwa. Bez względu na udział gazu ziemnego w strukturze zużycia energii poszczególnych państw, dążą one do dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego. Jednym z głównych elementów dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego jest budowa terminali regazyfikacyjnych LNG. Z uwagi na fakt, że wzrasta ilość państw, które zainteresowane są eksportem gazu ziemnego w formie LNG, wzrasta także zainteresowanie odbiorem tego gazu przez państwa uzależnione od jego importu. W artykule przedstawiono stopień wykorzystania terminali regazyfikacyjnych LNG w Europie w okresie od 2012 do stycznia 2018 roku. Scharakteryzowano również terminal LNG w Świnoujściu, stopień jego wykorzystania oraz plany rozbudowy. Europa posiada znaczne możliwości importu gazu ziemnego poprzez terminale LNG, jednak do tej pory wykorzystywane one były w ograniczonym zakresie, świadczyć to może o tym, że oprócz zadań dywersyfikacyjnych terminale stanowią zabezpieczenie na wypadek przerw w dostawach gazu przy użyciu gazociągów.

EN

Over the last decade, changes in the structure of primary energy consumption in EU countries have been noticeable. One of the most important changes is the growing share attributable to renewable energy sources (RES). The increase in RES share results, among others, from the policy pursued to reduce greenhouse gas emissions. In achieving the intended goals, these energy carriers are used, the impact of which is the smallest possible on the natural environment, natural gas is included in such fuels. The share of this fuel in the EU energy balance in the analyzed period, i.e. from 2006 to 2016, remains at a stable level. However, in the case of individual countries, its share in the energy balance depends on the specificity of a given country. Regardless of the share of natural gas in the energy consumption structure of individual countries, they strive to diversify the supply of natural gas. One of the main elements of the diversification of natural gas supplies is the construction of LNG regasification terminals. Due to the fact that the number of countries interested in exporting natural gas in the form of LNG is increasing, there is also an increasing interest in receiving gas from countries dependent on its imports. The article presents the utilization of LNG regasification terminals in Europe in the period from 2012 to January 2018. The LNG terminal in Świnoujście was also characterized, its utilization rate and plans for its extension. Europe possesses significant possibilities of importing natural gas through LNG terminals, but until now they have been used to a limited extent, it may indicate that in addition to diversification tasks, terminals are a guarantee in the event of interruptions in gas supplies using gas pipelines.

2

Hydrogen in energy balance – selected issues

Mirowski T., Janusz P.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 102

51--64

EN

Energy from different sources is fundamental to the economy of each country. Bearing in mind the limited reserves of non-renewable energy sources and the fact that their production from new deposits is becoming less economically viable, attention is paid to alternative energy sources, particularly those that are readily available or require no substantial financial investment. One possible solution may be to generate hydrogen, which will then be used for heat (energy) production using other methods. At the same time, these processes will be characterized by low emission levels compared to conventional energy sources. In recent years, more and more emphasis has been placed on the use of clean energy from renewable sources. New, more technically and economically efficient technologies are being developed. The energy use worldwide comes mostly from fossil fuel processing. It can be observed that the share of RES in global production is growing every year. At the end of the 1990s, the share of renewable energy sources was at 6–7%. Global trends indicate the increasing demand for renewable energy due to its form. Global hydrogen resources are practically inexhaustible, but the problem is its availability in molecular form. The article analyzed the use of hydrogen as a fuel. The basic problem is the inexpensive and easy extraction of hydrogen from its compounds; attention has been paid to water, which can easily be electrolytically decomposed to produce oxygen and hydrogen. Hydrogen generated by electrolysis can be stored, but due to its physicochemical properties, it is a costly process; therefore, a decision was made that it is better to store it with natural gas or use it for further reaction. In addition, hydrogen can be used as a substrate for binding and converting the increasingly problematic carbon dioxide, thus reducing its content in the atmosphere.

PL

Energia z różnych źródeł ma zasadnicze znaczenie dla gospodarki każdego kraju. Mając na uwadze ograniczone zasoby nieodnawialnych źródeł energii oraz fakt, że ich produkcja z nowych złóż staje się mniej opłacalna, zwraca się uwagę na alternatywne źródła energii, szczególnie te, które są łatwo dostępne lub nie wymagają znacznych inwestycji finansowych. Jednym możliwym rozwiązaniem może być wytwarzanie wodoru, który będzie następnie wykorzystywany do produkcji ciepła (energii) za pomocą innych metod. Jednocześnie procesy te będą charakteryzować się niskim poziomem emisji w porównaniu do konwencjonalnych źródeł energii. W ostatnich latach coraz większy nacisk kładzie się na wykorzystanie czystej energii ze źródeł odnawialnych. Trwają prace nad nowymi, wydajniejszymi technicznie i ekonomicznie technologiami. Ogólnoświatowe zużycie energii pochodzi głównie z przetwarzania paliw kopalnych. Można zaobserwować, że udział OZE w globalnej produkcji rośnie z każdym rokiem. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku udział odnawialnych źródeł energii kształtował się na poziomie 6–7%. Wskazują na to globalne trendy, zwiększając zapotrzebowanie na energię odnawialną ze względu na jej formę. Globalne zasoby wodoru są praktycznie niewyczerpane, ale problemem jest dostępność w postaci molekularnej. W artykule analizowano wykorzystanie wodoru jako paliwa. Podstawowym problemem jest tania i łatwa ekstrakcja wodoru z jego związków; zwrócono uwagę na wodę, którą można łatwo rozłożyć elektrolitycznie w celu wytworzenia tlenu i wodoru. Wodór generowany przez elektrolizę może być przechowywany, ale ze względu na jego właściwości fizykochemiczne jest to kosztowny proces; dlatego zdecydowano, że lepiej jest przechowywać go za pomocą gazu ziemnego lub użyć go do dalszej reakcji. Ponadto wodór może być stosowany jako substrat do wiązania i przekształcania coraz bardziej problematycznego dwutlenku węgla, zmniejszając w ten sposób jego zawartość w atmosferze.

3

Wpływ realizacji założeń ujętych w programach ochrony powietrza na zużycie gazu ziemnego przez gospodarstwa domowe

Cieślik T., Janusz P., Kogut K., Szurlej A., Zyśk J.

Rynek Energii

|

2018

|

Nr 6

42--46

PL

Głównym celem artykułu jest określenie zmian zużycia gazu ziemnego przez sektor gospodarstw domowych spowodowanych realizacją założeń Programów Ochrony Powietrza. Określono liczbę oraz powierzchnię lokali, w których dotychczas do ogrzewania używano niskosprawnych palenisk często wykorzystujących złej jakości paliwa, a które w celu poprawy jakości powietrza i zmniejszenia wielkości emisji przewidziane są do zamiany na ogrzewanie gazowe. Wyniki zestawiono z dotychczasowym popytem i trendami popytu na gaz ziemny przez gospodarstwa domowe. Wyniki zostały zestawione dla województw. Przeanalizowano także dostęp do gazu ziemnego w podziale na województwa, a także porównano jak kształtowały się ceny gazu ziemnego dla gospodarstw domowych w Polsce na tle wybranych państw świata.

EN

The main purpose of the article is to identify changes in natural gas consumption in the household sector due to the implementation of the objectives of Air Protection Programs. The article specifies the number and surface area of households where so far low efficient furnaces with poor quality fuel have been used, and which are to be converted to gas heating to improve air quality and reduce emissions. The results are compared with the current demand and trends in natural gas demand observed in households. The results are presented by voivodships. Furthermore, the availability of natural gas by voivodships is analyzed, as well the natural gas prices for households in Poland, compared to selected worldwide countries.

4

Petrochemia staje się siłą napędową wykorzystania ropy naftowej i odbiorcą nadwyżek gazu płynnego

Łaciak M., Biały R., Janusz P., Szurlej A., Sikora A. P., Sikora M. P.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 12

2056--2060

5

Prospects for the use of LNG terminals to meet the demand for natural gas in the EU

Janusz P., Kaliski M.

Polityka Energetyczna

|

2018

|

T. 21, z. 3

69--80

EN

In recent years, changes have been made in the structure of primary energy use in the European Union In addition, a reduction in the use of primary energy has also been observed. According to the forecasts of the International Energy Agency, the European energy market will be subject to further changes in the perspective of 2040. These may include the reduction of the energy consumption and the change in the structure of the energy balance as a result pro-ecological activities. Natural gas will be the only fossil energy carrier whose role in covering the energy demand will not change. Along with the changes taking place in the European energy market, global changes can also be observed. The EU Member States will continue to strive to diversify natural gas supplies. One of the main elements of diversification of natural gas supplies is the use of LNG regasification terminals. The reasons for that include the increasing production of natural gas, particularly in the case of unconventional deposits, the ongoing development of liquefaction terminals, and, as a consequence, an increase in the LNG supply in the global market. The article presents the utilization of regasification terminals in the EU Member States and plans for the development of LNG terminals. Europe has the opportunity to import natural gas through LNG terminals. However, until now, these have been used to a limited extent. This may indicate that in addition to diversification tasks, terminals can act as a safeguard against interruptions in gas supplies.

PL

W ostatnich kilu latach miały miejsce zmiany w strukturze użycia energii pierwotnej w Unii Europejskiej, zanotowano także jej zmniejszenie. Zgodnie z prognozami przedstawianymi przez Międzynarodową Agencję Energii w perspektywie do 2040 roku, europejski rynek energetyczny będzie podlegał dalszym zmianom. Należy tutaj wymienić redukcję zużycia energii oraz zmianę struktury bilansu energetycznego na skutek prowadzonych działań proekologicznych. Gaz ziemny będzie jedynym kopalnym nośnikiem energii, którego udział pokryciu zapotrzebowania na energię się nie zmieni. Wraz ze zmianami zachodzącymi na europejskim rynku energii obserwować można globalne zmiany. Państwa członkowskie UE dążyć będą w dalszym ciągu do dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego. Jednym z głównych elementów dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego jest wykorzystanie terminali regazyfikacyjnych LNG. Z uwagi na fakt, że wzrasta wydobycie gazu ziemnego, w szczególności ze złóż niekonwencjonalnych, następuje rozwój instalacji skraplających, a w konsekwencji wzrost podaży LNG na globalnym rynku. W artykule został przedstawiony stopień wykorzystania terminali regazyfikacyjnych w państwach UE oraz plany dotyczące rozbudowy terminali skraplających. Europa posiada znaczne możliwości importu gazu ziemnego poprzez terminale LNG, jednak do tej pory wykorzystywane one były w ograniczonym zakresie. Świadczyć to może, że oprócz zadań dywersyfikacyjnych, terminale stanowią zabezpieczenie na wypadek przerw w gazociągowych dostawach gazu.

6

Falsyfikat czy oryginał? Chemia w dziełach sztuki

Janusz P.

Analit

|

2018

|

Nr 5

32

PL

Dzieła sztuki są istotną częścią naszej kultury. Posiadają zazwyczaj wysoką wartość materialną, jak również sentymentalną i historyczną. Z tego powodu często stają się pokusą dla złodziei i innych oszustów, pragnących się wzbogacić wykorzystując pracę innych osób. W celu zatuszowania kradzieży mogą oni podmieniać oryginalne dzieła na falsyfikaty, o dużo mniejszej lub czasem i żadnej wartości. Najlepszym i najwiarygodniejszym sposobem sprawdzenia autentyczności dzieł sztuki są metody chemiczne. Już w XVIII wieku zapoczątkowano badania zabytków. Nastąpił wówczas rozwój archeometrii czyli dziedziny badań archeologicznych mających na celu potwierdzenie autentyczności, wieku czy pochodzenia wykopalisk i obiektów archeologicznych. Jednym z etapów weryfikacji autentyczności dzieł sztuki jest datowanie obiektu, stanowiące określanie wieku znalezisk archeologicznych, obrazów i innych dzieł sztuki przy pomocy techniki jądrowej. W przypadku obiektów organicznych stosuje się metodę datowania radiowęglowego wykorzystującą promieniotwórczość izotopu węgla 14C. Badając autentyczność dzieł sztuki wykorzystuje się także analizę chemiczną, przy pomocy której określa się skład chemiczny dzieła np. malowidła tj. farb, pigmentów czy też powierzchni, na której zostało ono wykonane. Ekspertyzy historyków sztuki ograniczające się do oceny stylu i widocznych cech dzieła są często niewystarczające, szczególnie w przypadkach bardzo starannych fałszerstw. Nawet najlepsi rzeczoznawcy popełniają błędy. Jedynie chemiczna analiza pozwalają zadecydować o tym, co jest autentyczne.

7

Technologie osuszania gazu ziemnego wydobywanego w południowej Polsce

Janusz P., Kałahurska K., Kogut K., Smulski R., Szurlej A.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 5

1024--1028

PL

Polska jest jednym z nielicznych krajów UE, w którym wydobycie gazu ziemnego w prawie 30% pokrywa krajowe zapotrzebowanie. Jednym z głównych regionów, w którym pozyskuje się gaz ziemny jest przedgórze Karpat. Jest to rejon o długiej i bogatej historii eksploatacji złóż węglowodorów. Zanim gaz poprzez sieci przesyłowe lub dystrybucyjne trafi do odbiorców przemysłowych lub gospodarstw domowych jest poddawany wielu procesom technologicznym, które mają na celu zagwarantować parametry jakościowe gazu ziemnego, określone odpowiednimi regulacjami. Jednym z podstawowych procesów technologicznych w gazownictwie ziemnym jest osuszanie. Przedstawiono podział dostępnych technologii osuszania gazu ziemnego oraz omówiono praktyczne rozwiązania w tym zakresie na podstawie doświadczeń uzyskanych w trakcie eksploatacji złóż gazu ziemnego w południowej Polsce. Podjęto również próbę określenia głównych czynników mających wpływ na wybór technologii osuszania gazu ziemnego.

EN

A review, with 37 refs., of absorption methods based on [HO(CH₂CH₂O) ₃H] or CH₃OH as well as of sorption methods based on LiCl and its mixts. with LiBr and CaBr₂.

8

Wpływ dostaw LNG z USA na europejski rynek gazu ziemnego

Janusz P., Kaliski M., Sikora M. P., Sikora A. P., Szurlej A.

Polityka Energetyczna

|

2017

|

T. 20, z. 4

27--38

PL

W ostatnich latach światowy rynek gazu ziemnego uległ bardzo znaczącym zmianom. Dotychczas stosowane podejście w relacjach handlowych dostawca–odbiorca gazu ziemnego determinowane było sposobem dostawy tego surowca – tj. głównie za pomocą gazociągów. Powodowało to istotne napięcia polityczno-gospodarcze pomiędzy zainteresowanymi stronami. Należy także mieć na uwadze, że dostawy gazu w formie LNG mogą umocnić swoją pozycję w strukturze bilansu energetycznego Unii Europejskiej ze względu na obserwowane zmniejszające się wydobycie gazu na terenie państw należących do UE. Pomimo spadku konsumpcji gazu ziemnego w UE w ostatnich latach jego rola może wzrosnąć m.in. z powodu realizowanej polityki klimatycznej. Jednym z głównym czynników wpływających na zmiany na światowym rynku gazu jest tzw. rewolucja łupkowa jaka miała miejsce w Stanach Zjednoczonych oraz plany tego kraju, aby stać się istotnym graczem na światowym rynku gazu, dzięki wykorzystaniu technologii LNG. Do roku 2013 USA intensywnie rozbudowywały swoje zdolności importowe LNG, które stanowiły ponad 19% światowych zdolności regazyfikacyjnych. Mając na uwadze wzrost udokumentowanych zasobów gazu ziemnego w USA, zrezygnowano z realizacji kolejnych projektów terminali importowych, a w ich miejsce powstają terminale skraplające, dzięki którym USA będą eksporterem LNG, co znacząco może zmienić światowy rynek gazu ziemnego. Zgodnie z przewidywaniami do 2022 roku zdolności eksportowe LNG wzrosną o 460 mld m3/rok, z czego 82 mld m3/rok przypadać będzie na USA do Europy będą miały ceny na azjatyckim rynku gazu ziemnego, gdzie dostawy LNG odgrywają istotną rolę w zbilansowaniu zapotrzebowania na gaz. W artykule przedstawiono możliwy wpływ rewolucji łupkowej w USA na rynek gazu ziemnego w Europie. Przedstawiono uwarunkowania ekonomiczne eksportu LNG w USA. Należy jednak mieć na uwadze, że jednym z najważniejszych czynników decydujących o przekierowaniu LNG

EN

In recent years, the global natural gas market has undergone very significant changes. The approach used so far in commercial relations between the supplier – recipient of natural gas has been determined by the way this commodity has been supplied, i.e. mainly by the use of gas pipelines. This has given rise to serious tensions of a political and economic nature between the parties involved. It is also important to keep in mind that the supplies of LNG may strengthen their position in EU energy balance due to diminishing gas production observed in the countries which are members of the EU. Despite the decline in natural gas consumption in the EU in recent years, its role may increase, i.a., due to current climate policy. One of the main factors influencing the changes in the global gas market is the so-called shale gas revolution that took place in the US and the plans of this country to become a major player in the global gas market through the use of LNG technology. By 2013, the US intensively increased its LNG import capacity, which accounted for over 19% of the global regasification capacity. Taking the increasing proven natural gas reserves in the US into account, the implementation of further import terminal projects has been abandoned and liquefying terminals are being implemented instead; this will enable the US to become an LNG exporter, which may significantly transform the global natural gas market. Following the forecasts, by 2022, the LNG export capacity will increase by 460 bln m3/y, with 82 bln m3/y from the US alone. The paper presents a potential impact of the shale gas revolution in the US on the natural gas market in Europe. It shows economic determinants for LNG export in the US. However, an account should be taken of the fact that one of the major factors that will decide on redirecting LNG to Europe is natural gas prices on the Asian market where LNG supplies are a key participant in balancing the demand for gas.

9

The effect of hydrogen transported through a gas pipeline on the functioning of gas compression station work

Zabrzeski Ł., Janusz P., Liszka K., Łaciak M., Szurlej A.

AGH Drilling, Oil, Gas

|

2017

|

Vol. 34, no. 4

959--968

EN

The production of hydrogen based on excess electricity and transporting it by pipeline as a mixture with natural gas may be an excellent completion of an energy system. When dealing with gas transmission over long distances, gas compression stations become an integral part of the natural gas grid, providing desired pressure of this source of power in pipes. In this paper the effect that hydrogen admixture has on the main parameters of the operation of gas compression stations was described.

10

The effect of hydrogen transported through gas pipelines on the performance of natural gas grid

Blacharski T., Janusz P., Kaliski M., Zabrzeski Ł.

AGH Drilling, Oil, Gas

|

2016

|

Vol. 33, no. 2

515--529

EN

The increasing production of electricity from renewable energy sources has been accompanied by growing interest in technologies allowing the storage of energy. One of the means allowing its storage is the Power-to-Gas technology thanks to which the excess power may be converted into another energy carrier such as hydrogen. One possibility is to blend the resulting hydrogen with natural gas and inject it into the natural gas grid. The paper discusses both the effect that hydrogen blend has on the performance of gas pipelines, and the main thermodynamic events occurring while the mixture of hydrogen and natural gas is transported.

11

Realizacja polityki energetycznej w obszarze gazu ziemnego

Olkuski T., Szurlej A., Janusz P.

Polityka Energetyczna

|

2015

|

T. 18, z. 2

5--17

PL

W artykule zostały przybliżone dwa dokumenty rządowe: „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku” oraz projekt „Polityki energetycznej Polski do 2050 roku”. Poddano ocenie szczegółowe zadania z Polityki energetycznej Polski do 2030 roku w sektorze gazu ziemnego, ze szczególnym uwzględnieniem działań, które miały miejsce w ciągu ostatnich lat, w zakresie dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego. Przybliżono wpływ zmian otoczenia regulacyjnego na liberalizację rynku gazu. Ponadto zwrócono uwagę na znaczenie gazu jako surowca energetycznego oraz zmieniającej się jego roli w zależności od przyjętego scenariusza w projekcie przyszłej polityki energetycznej. Z informacji przekazywanych przez przedstawicieli Ministerstwa Gospodarki wynika, że dokument ten zostanie ogłoszony dopiero w grudniu bieżącego roku po zakończeniu obrad konferencji stron ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatycznych (COP21), któ- ra odbędzie się w Paryżu. Wstrzymanie prac nad projektem wynika z konieczności uwzględnienia w polityce energetycznej Polski globalnych ustaleń klimatycznych, a zwłaszcza rozstrzygnięć na poziomie UE. Przyjęcie przez delegatów ostrzejszych niż obecnie limitów emisji gazów cieplarnianych, zwłaszcza CO2, może wymusić wprowadzenie w Polsce scenariusza gaz + OZE, który w chwili obecnej jest scenariuszem alternatywnym, podczas gdy najbardziej prawdopodobnym, na chwilę obecną, jest scenariusz zrównoważony.

EN

The paper presents two government documents: Energy Policy of Poland until 2030, and a draft Energy Policy of Poland until 2050. It assesses thoroughly specific tasks of the Polish Energy Policy until 2030 in the natural gas sector, with particular emphasis put on action taken over the past years aiming to diversify the natural gas supply. The impact of changing regulatory environment on the gas market liberalisation has been shown as well. Furthermore, the paper stresses the importance of gas as an energy source and its changing role depending on the scenario adopted in the draft future energy policy. According to information provided by the representatives of the Minister for Economic Affairs, this document will not be announced until December this year, following the close of the Conference of the Parties to the United Nations Framework Convention on Climate Change (COP21), to be held in Paris. The fact of not continuing the works on the draft results from consistency with global climate positions within the Polish Energy Policy, and in particular with solutions at the EU level. If the delegates adopt more stringent than currently accepted emission limits of greenhouse gases, especially CO2, it may force Poland to introduce the gas + RES scenario, which is currently an alternative scenario, whereas the most probable today is the balanced scenario.

12

Rewolucja łupkowa a zmiany na rynku gazu skroplonego

Janusz P., Kaliski M., Szurlej A.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2015

|

T. 31, z. 3

5--24

PL

Sukces w zakresie zagospodarowania niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego, a szczególnie gazu z formacji łupkowych – tzw. rewolucja łupkowa – jest najbardziej widoczny w Ameryce Północnej. Sukces ten był możliwy dzięki zaangażowaniu firm, jednostek naukowych, a także wsparciu ze strony rządu amerykańskiego poprzez stworzenie systemu ulg i zachęt dla firm inwestujących w niekonwencjonalne złoża gazu ziemnego (Nonconventional Fuel Tax Credit). Prace nad doborem odpowiednich technologii (odwierty horyzontalne oraz szczelinowanie hydrauliczne), które doprowadziły do rewolucji w wydobyciu gazu ze złoża Barnett Shale, trwały 18 lat. Rewolucja łupkowa odmieniła niekorzystną, spadkową tendencję wydobycia gazu ziemnego w USA. Dzięki systematycznemu wzrostowi wydobycia gazu ziemnego, USA od 2009 r. są na pierwszym miejscu pod względem wydobycia gazu na świecie, praktycznie są już samowystarczalne, a w niedalekiej przyszłości będą eksporterem netto gazu ziemnego. Gaz ten w formie skroplonej trafi na europejskie rynki w 2016 r.; strona polska oczekuje, że import gazu ziemnego z USA umożliwi obniżkę cen na krajowym rynku gazu ziemnego. Mając na uwadze obecnie obowiązujące procedury w zakresie uzyskiwania zgody na eksport gazu, dużą wagę przywiązuje się do negocjowanej umowy handlowej pomiędzy USA i UE (The Transatlantic Trade and Investment Partnership – TTIP). [...]

EN

Success in developing unconventional natural gas deposits, and in particular shale gas deposits, the so-called shale gas revolution, is most apparent in North America. This success was made possible because of the involvement of companies, scientific bodies, as well as because of the support of American government by setting up a system of tax breaks and incentives for companies investing in non conventional natural gas deposits (Non-Conventional Fuel Tax Credit). The process of developing appropriate technologies (horizontal drilling and hydraulic fracturing) that led to the revolution in producing gas from the Barnett Shale, took 18 years. The shale gas revolution has changed the undesirable and downward trend in producing natural gas in the US. By steadily increasing the production of natural gas, the United States have been ranked first, since 2009, in terms of the production of gas worldwide. They are practically self sufficient now, and in the near future they will be a net exporter of natural gas. The gas, in liquefied form, will be supplied to the European markets in 2016. Poland expects that the imports of natural gas from the US will possibly drive down the prices on the domestic natural gas market. Taking into account the current procedures for obtaining the consent for exportation of the gas, great importance is attached to the Transatlantic Trade and Investment Partnership – TTIP). [...]

13

Applicability of equations for pressure losses in transmission gas pipelines

Janusz P., Liszka K., Łaciak M., Smulski R., Oiinyk A., Susak O.

AGH Drilling, Oil, Gas

|

2015

|

Vol. 32, no. 3

525--538

EN

Transmission pipelines for gas have large a diameter and high pressure. Gas pump stations are built along the pipeline and their main task is to increase gas pressure to the technologically and economically justified level. Determining the exact value of pressure drop in the pipeline is the major problem in gas pipeline transport. The drop of pressure is a result of external and internal frict ion. The pressure can be lowered in the gas pipeline but this depends on the geometric parameters of the latter, i.e. le ngth, inner diameter, full-length profile, quantity and temperature of transmitted gas and its thermodynamic properties. The technical condition of the transmission pipe- line and the character of gas flow in the pipeline have a great infl uence on the pressure variations. A number of mathematical models focus on determining the drop of pressure in a pipeline section. The value of deviations of calculated values from the real data in each mode l strictly depends on the conditions in the pipeline. The aim of this paper is an analysis of applicability ranges of various equations for pressure losses in transmission pipelines.

14

An analysis of the changes of the composition of natural gas transported in high-pressure gas pipelines

Janusz P., Liszka K., Łaciak M., Oliinyk A., Susak A.

AGH Drilling, Oil, Gas

|

2015

|

Vol. 32, no. 4

713--722

EN

Natural gas is one of the major fuels covering home demand for energy. Natural gas consumption has been observed to systematically increase over the last five years. Intensive works are conducted on the development of the national gas network leading to the diversifi cation of directions and sources of blue gas. Natural gas consists of various components. Its composition depends on the source of origin and has a decisive influence on thermodynamic and hydraulic properties. The content of heavy hydrocarbon gases increases the calorific value of the gaseous fuel, whereas the high content of inorganic components lowers the amount of energy obtained in the course of natural gas combustion, and environmentally hazardous chemical compounds are formed. As far as gas transport is concerned, too high content of heavy hydrocarbon gases (propane, butane, pentane) is disadvantageous. In high pressure conditions the C3-C5 class gases change to a liquid phase. This results in the change of the calorific value, lower hydraulic efficiency of the pipeline diameter and potentially faster corrosion processes on the inner surface of the pipeline.This paper is aimed at presenting results of changes of natural gas composition in a function of distance at which the fuel is transported. The respective analyses will be conducted with the use of analytical methods and commercial pipeline simulators.

15

Analiza kosztów importu gazu ziemnego do Polski i ich wpływ na strukturę dostaw

Biały R., Janusz P., Łoś M., Szurlej A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2014

|

nr 87

83--98

PL

Obecnie można zaobserwować wzrost uzależnienia od importowanego gazu ziemnego w większości krajów UE celem zaspokojenia wewnątrzkrajowego zapotrzebowania. Jest to następstwem spadku wydobycia gazu, który jest związany z brakiem odkryć znaczących złóż gazu ziemnego. W przypadku Polski historyczne uwarunkowania rozwoju rodzimego sektora gazu ziemnego sprawiły, że import gazu ziemnego realizowany był wyłącznie z kierunku wschodniego. Po transformacji ustrojowej w 1989 r., chociaż większość dokumentów programowych w zakresie polityki energetycznej postulowała dywersyfikację dostaw gazu ziemnego, to nie znalazło to odzwierciedlenia w rzeczywistości, wybudowano jedynie jedno połączenie międzysystemowe z Niemcami w okolicach Lasowa. Dopiero wciągu ostatnich lat udało się zrealizować projekty dywersyfikacyjne, które umożliwiają pozyskanie gazu z kierunków alternatywnych wobec wschodniego. Rozbudowa połączeń międzysystemowych wpisuje się w politykę UE, która ma na celu doprowadzenie do integracji europejskich rynków gazowych. Dodatkowo rynek gazu ziemnego w Polsce przechodzi przemiany mające doprowadzić do jego liberalizacji. W artykule ukazano szczegółowo strukturę dostaw gazu ziemnego do Polski w latach 1999-2012 wraz z pozyskaniem gazu z rodzimych złóż. Dokonano analizy kosztów importu gazu ziemnego do Polski w latach 2002-2012. Porównano jednostkowe zużycie gazu ziemnego w Polsce i wybranych krajach UE. Dokonano analizy przeprowadzanych obecnie inwestycji oraz planowanych zmian w polskim systemie przesyłowym. W podsumowaniu artykułu stwierdzono, że decydujący wpływ na poziom kosztów importowanego gazu ziemnego ma cena jednostkowa gazu sprowadzanego. Problematyka podjęta w artykule jest ważna z punktu widzenia wszystkich odbiorców końcowych paliwa gazowego, ponieważ koszty importu gazu przekładają się na jego cenę finalną. W artykule przywołano także szacunki ACER dotyczące strat gospodarstw domowych w wybranych krajach UE związanych z zawyżonymi kosztami importu gazu w ziemnego. Dodatkowo, analizując ilość i dynamikę zmian kosztów importowanego do Polski gazu ziemnego oceniono, że inwestycje infrastrukturalne i zmiany legislacyjne mające wpływ na bezpieczeństwo energetyczne kraju mogą także sprzyjać obniżaniu cen gazu ziemnego.

EN

A recent trend that can be observed in EU countries is their growing dependence on imported natural gas to satisfy local demand. This is a direct consequence of a decrease in domestic production which, in turn, results from insufficient discoveries of substantial natural gas deposits domestically. In the case of Poland, largely due to historical conditions affecting the natural gas sector's development, this fuel was obtained exclusively from more easterly suppliers. Although most planning documents regarding energy advocated diversification of natural gas supplies after the political transformation in 1989, no such initiative was in fact undertaken, as only one interconnector with Germany was built in the vicinity of Lasów. It is only in recent years that several diversification projects have been carried out to obtain natural gas from other sources. Extending the capacity of interconnectors is in line with EU policy aimed at the integration of European gas markets. In addition, the Polish natural gas market is undergoing a number of transformations designed to effect its liberalization. This paper provides an in-depth analysis of the structure of natural gas supplies to Poland from 1999 to 2012, as well as gas production from domestic sources. Another objective is to analyze the cost of natural gas imports from 2002 to 2012. The paper presents a comparison of natural gas consumption per capita and total consumption in Poland as well as selected EU countries. An analysis was conducted of current investments and intended changes in the domestic transmission system. The analysis summarizes how the unit price of imported gas affects the cost of imported natural gas the most. These issues are important to all end users because the costs of imported gas are reflected in its final price. Also taken into consideration are the ACER estimations of EU household losses caused by excessive costs of natural gas. In order to analyze the quantity and dynamics of changes in the costs of natural gas imported into Poland, it has been assumed that the investments in infrastructure accompanied by legislative changes that ensure energy security may also encourage decreasing prices of natural gas.

16

Wpływ liberalizacji rynku gazu ziemnego na bezpieczeństwo energetyczne Polski

Iwicki P., Janusz P., Szurlej A.

Rynek Energii

|

2014

|

Nr 3

3--13

PL

Głównym celem artykułu było ukazanie zmian, które miały miejsce na krajowym rynku gazu ziemnego, ze szczególnym uwzględnieniem tych zmian w zakresie liberalizacji rynku i jego wpływu na bezpieczeństwo energetyczne Polski. Analizę rozpoczęto od przybliżenia istotnych dla budowy konkurencyjnego rynku gazu regulacji na poziomie UE oraz kraju, w tym m.in. III pakiet energetyczny, nowelizację ustawy Prawo energetyczne, a także rozporządzenie SOS, ustawę o zapasach i jej nowelizację, jako podstawowe regulacje w aspekcie bezpieczeństwa energetycznego w obszarze gazu ziemnego. Przestawiono główne uwarunkowania rynku gazu ziemnego w Polsce, podkreślono jego wysoką dynamikę wzrostu w ostatnich latach, w porównaniu do krajów UE. Następnie porównano za pomocą wybranych wskaźników postęp w zakresie liberalizacji rynku gazu w latach 2010–2013. Pomimo pewnego postępu krajowy rynek gazu ziemnego jest na początkowym etapie tworzenia rynku konkurencyjnego. Z analizy przedstawionych regulacji prawnych wyłania się brak spójnego podejścia do zagadnienia liberalizacji rynku gazu ziemnego i zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju w zakresie gazu ziemnego. Na uwagę zasługuje fakt, że część regulacji krajowych nie jest spójna z przepisami UE.

EN

The paper mainly aims at presenting the changes that occurred in the domestic natural gas market, and focuses in particular on these changes with regard to market liberalisation and its impact on the energy security of Poland. The analysis starts with an insight into EU and Poland's regulations relevant for creating a competitive natural gas market at EU and domestic level, including, inter alia, the Third Energy Packet, the amendments to the Energy Law as well as the security of supply regulation, the act on reserves and its amendments, and which are key regulations for energy security in the gas sector. Main conditions for the natural gas market in Poland have been presented with particular emphasis on its high growth dynamics in recent years, compared to EU countries. Then, with the use of selected indices, a progress made towards natural gas market liberalisation has been compared from 2010 to 2013. Despite certain progress, the domestic natural gas market is at an early stage of creating a competitive market. From the analysis of legal regulations emerges the lack of a coherent approach to natural gas market liberalisation and enhancing energy security of the country as far as natural gas in concerned. The fact should also be stressed that a subset of national regulations are inconsistent with EU legislation.

17

Rozwój energetyki gazowej w Polsce a bezpieczeństwo energetyczne

Szurlej A., Kamiński J., Janusz P., Iwicki K, Mirowski T.

Rynek Energii

|

2014

|

Nr 6

33--38

PL

Głównym celem artykułu jest przybliżenie istoty wykorzystania gazu ziemnego w sektorze wytwarzania energii elektrycznej w Polsce i próba oceny, jak zwiększenie znaczenia paliw gazowych w energetyce przełoży się na bezpieczeństwo energetyczne kraju. Analizę rozpoczęto od przedstawienia kluczowych uwarunkowań krajowego rynku gazowego. Porównano strukturę zużycia gazu ziemnego w Polsce z kierunkami wykorzystania tego paliwa w krajach UE. Oceniono dynamikę wykorzystania gazu ziemnego w energetyce w latach 2007-2012 w Polsce oraz państwach UE, w których paliwo gazowe odgrywa znaczącą rolę w sektorze energetycznym. Przybliżono prognozy eksperckie przyszłej polityki energetycznej Polski, bazując na projekcie dokumentu z sierpnia 2014 r. Następnie dokonano oceny bezpieczeństwa energetycznego kraju i porównano go z innymi krajami UE, wykorzystując jako kryterium wskaźnik zależności od importu paliw. W końcowej części artykułu, na bazie dostępnych prognoz dotyczących przyszłego bilansu paliwowo – energetycznego kraju, podjęto próbę oceny zmian poziomu bezpieczeństwa energetycznego. Artykuł kończy się podsumowaniem, w którym przedstawiono najważniejsze wnioski.

EN

The main aim of this paper is to discuss the importance of natural gas consumption in the Polish power generation sector and to consider how the increased importance of natural gas may contribute to energy security. The analysis starts with an overview of key determinants governing the domestic gas market. Then trends in consumption of natural gas in Poland are compared with those of the EU. The dynamics of natural gas consumption in the energy sector in 2007-2012 is then assessed, in Poland as well as in selected EU countries, in particular in those in which natural gas plays an important role. Consequently, on the basis of the draft of Polish Energy Policy until 2050, as of August 2014, expert forecasts are presented and discussed along with the official forecasts included in the draft. Furthermore, fuel import dependency indicator is applied in order to assess the energy security of Poland and to compare those figures with other EU countries. The final part of this paper assesses changes in the energy security on the basis of available forecasts that regard prospective fuel and energy balances. The paper ends with conclusions highlighting the most important findings.

18

Role of underground gas storage in the EU gas market

Janusz P., Kaliski M., Szurlej A.

AGH Drilling, Oil, Gas

|

2014

|

Vol. 31, no. 1

11--23

EN

One of the main intentions of the European Union is to create common and liberalizated market of natural gas in Europe. Actions has been taken in this area for a few years, however achived effects do not reach the aims that were assumed at the beginning. The quantity of natural gas consumption in the European Union during last years is characterized by a declining tendency (decreasing usage of natural gas in power sector, higher temperature during autumn and winter season also infulences on limiting of natural gas demand), in 2012 the consumption was forming on the level of 444 billion m3, and for example in 2008 it amounted to 497 billion m3. The regulations concerning the natural gas market embrace all of the elements which have an impact on building consolidated and liberalizated market, it means: transfer, distribution and LNG, storage. The authors of this article wants to draw one's attention to the particular role of underground gas storages and depict change of the tasks, which they have to fulfill on the liberalizating market of natural gas in Europe (ie. Price arbitration). The purpose of this article is to presentthe current situation on the market of storage services, which means available storage capacities, the level of their usage and plans regarding extension and constructing of new capacities.

19

Zmiany krajowego ustawodawstwa a rozwój rynku gazu ziemnego

Iwicki K., Janusz P., Szurlej A.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2013

|

R. 16, Nr 11 (187)

9--14

PL

W artykule przedstawiono główne uwarunkowania rynku gazu ziemnego w Polsce. W ciągu ostatnich lat w przeciwieństwie do większości rynków europejskich, na krajowym rynku gazu ziemnego zauważalny jest wzrost zużycia błękitnego paliwa. Podjęto próbę oszacowania wpływu zmian otoczenia regulacyjnego na dalszy rozwój krajowego rynku.

EN

The paper presents key aspects of the natural gas market in Poland. In contrast to most of European countries, there is a substantial increase in natural gas consumption observed in the recent years. An analysis of the impact of changes in the regulatory framework on further development of the domestic natural gas market was carried out.

20

Magazynowanie gazu ziemnego w strukturach solnych – stan obecny, perspektywy rozwoju

Kaliski M., Gross-Gołacka E., Janusz P., Szurlej A.

Przegląd Solny

|

2013

|

T. 9

7--19

PL

Artykuł porusza zagadnienia związane z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego. Scharakteryzowano pojęcie bezpieczeństwa energetycznego, ukazano jego złożoność oraz przedstawiono odpowiedzialność zainteresowanych stron za zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego. W artykule przedstawiono strukturę bilansu energetycznego kraju ze szczególnym uwzględnieniem gazu ziemnego. Zostały zaprezentowane kierunki dostaw tego paliwa, struktura jego zużycia oraz wskaźnik zależności importowej Polski od surowców energetycznych. Przedstawiono rodzaje podziemnych magazynów gazu (PMG) oraz scharakteryzowano ich podstawowe parametry. Mając na uwadze znaczenie PMG dla krajowego systemu gazowego przedstawiono obecny stan infrastruktury magazynowej w kraju oraz możliwości budowy podziemnych magazynów gazu w kawernach solnych.

EN

The article concerns the matters connected with assuring the power security. There were characterized the definition of power security, its complexity and responsibility of parties for providing it. The article depicts the structure of national power balance with a special regard towards natural gas. There were presented directions of supplies of this fuel, the structure of its consumption and the indicator of import dependence for Poland concerning power materials. There was also presented types of underground gas storage facilities and their basic parameters. Taking into consideration the meaning of UGS for national gas system, the Authors show current condition of national storage infrastructure in Poland and possibilities of construction of underground gas storage in salt cavern.