Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 47

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
PL
Na terenach zlewni zurbanizowanych, obok tradycyjnych systemów kanalizacyjnych, coraz częściej stosowane są zrównoważone systemy drenażu (ZSD, ang. SUDS - Sustainable Urban Drainage Systems), umożliwiające zagospodarowanie wód opadowych w miejscu wystąpienia opadu. Jednym z takich rozwiązań są zielone dachy. Artykuł prezentuje wstępne wyniki badań zdolności retencyjnych czterech modeli zielonych dachów. W przypadku modelu 1 zastosowano substrat dachowy ekstensywny bez domieszek. Modele 2 i 3 zawierały substrat ekstensywny z domieszką hydrożelu potasowego (usieciowanego poliakrylanu potasu). W przypadku modelu 2 dodatkowo zastosowano warstwę roślinności (rozchodnik ostry Sedum Acre). W modelu 4 zastosowano substrat ekstensywny z wkładkami z agrowłókniny wypełnionymi hydrożelem potasowym. Modele dachów 2, 3 i 4 zawierały taką samą dawkę hydrożelu (30 g). Badania były prowadzone w warunkach terenowych, w dwóch etapach. Wstępny etap obejmował pierwsze nasączenie modeli (wszystkie elementy w stanie powietrzno suchym) przy zastosowaniu opadu symulowanego. Drugi etap obejmował dalsze badania zdolności retencyjnych modeli, głównie z wykorzystaniem opadów naturalnych. Otrzymane wyniki wskazują, że podczas pierwszego, symulowanego opadu najlepsze zdolności retencyjne wykazywały modele 2 i 3 (z domieszką hydrożelu w stanie luźnym), natomiast najmniejsza objętość wody została zretencjonowana przez modele 1 (bez domieszki hydrożelu) i 4 (z wkładkami zawierającymi hydrożel). Wyniki drugiego etapu eksperymentu są zróżnicowane. W przypadku trzech analizowanych opadów naturalnych najlepsze zdolności retencyjne wykazywał model 2 z substratem zawierającym domieszkę hydrożelu, obsadzony roślinnością, ale w przypadku dwóch opadów większa objętość wody została zretencjonowana w warstwach modelu 4 z wkładkami z hydrożelu. Najsłabsze zdolności retencyjne, spośród modeli zawierających hydrożel w składzie substratu, wykazywał model 3 z hydrożelem w stanie luźnym, nieobsadzony roślinnością. Uzyskane wyniki wskazują na odmienne zachowanie się dodatku hydrożelu i inny przebieg cyklu pochłaniania i oddawania wody w zależności od tego, czy superabsorbent jest zastosowany w formie luźnej domieszki czy umieszczony we wkładkach. W celu dokładniejszego zbadania zachowania hydrożelu w substracie konieczne jest kontynuowanie badań, mających na celu określenie wpływu temperatury i wilgotności powietrza oraz warstwy roślinności na zachowanie dodatku hydrożelu.
EN
In urbanized areas, in addition to the traditional sewer systems, increasingly are used the sustainable urban drainage systems (SUDS), inter alia, the green roofs. The article presents the results of research of retention capacities of 4 green roof models. In these models were used: in model 1 - the typical extensive substrate, in models 2 and 3 - the above-mentioned extensive substrate with addition of hydrogel (cross-linked polyacrylate potassium), in model 4 - agrotextile inserts with hydrogel. Model 2 additionally contained the plants (Goldmoss Stonecrop Sedum Acre). Models 2, 3 and 4 contained the same portion of hydrogel (30 g). The field experiments were conducted in two stages under natural atmospheric conditions. The initial stage included the first simulated precipitation (all layers of green roof models were air-dry during these experiments). The second stage included the further investigations of the retention capacities of green roof models, predominantly with use of natural precipitations. The obtained results of initial stage of experiments show that during the first simulated precipitation the best retention capacities had models 2 and 3 (with hydrogel admixtures). The least amount of water was absorbed in model 1 (without hydrogel additive) and model 4 (containing agrotextile inserts with hydrogel). The results of the second stage of the experiment are equivocal. In the case of three natural precipitations, the best retention capacity was demonstrated by model 2, with the substrate containing hydrogel admixture planted with vegetation, but in the case of two rainfalls more water was stored in model 4, with hydrogel inserts. The least amount of water was absorbed in model 3, with hydrogel admixture, not planted with vegetation. The results show the different behavior of hydrogel and the differences in wetting-drying cycle, depending on whether the superabsorbent is used in the form of a loose admixture or placed in the inserts. Further research is needed to evaluate of influence of temperature and humidity and the presence of vegetation on behavior of hydrogel additive in the green roof substrate.
PL
W monitorowaniu parametrów pracy sieci wodociągowej mają zastosowanie odpowiednie systemy informatyczne. Takim systemem jest wdrożony w Zakładzie Wodociągów i Kanalizacji Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Myszkowie przez firmę MAST z Bełchatowa system SoftSPM (ang. Submersible Pumps Management). Praca systemu SoftSPM pozwala na monitorowanie i optymalizację układu działania pomp ujęć głębinowych. Proces optymalizacji zaczyna się od etapu wspomagania w doborze pomp głębinowych, następnie modelowa ocena eksploatacji, a także aktywne prowadzenie zdalnego monitoringu i sterowania. W artykule tym opisano funkcjonowanie systemu SoftSPM zarówno na poziomie urządzeń, jak i pracy modeli oraz przeprowadzono ocenę bieżącego stanu eksploatacji.
EN
In monitoring the operation parameters of the water supply network, appropriate IT systems apply. Such a system is implemented in the Water Supply and Sewage Plant in Myszków SoftSPM (Submersible Pumps Management) implemented by MAST from Bełchatów. Jobs SoftSPM system allows you to monitor and optimize the operation of submersible pumps shots. The optimization process begins with a step support in the selection of submersible pumps by model assessment of the operation and active management of remote monitoring and control. This article described the system will SoftSPM, both at the level of equipment and operating models and assess the current state of operation.
EN
Progressive economic development as well as urbanisation influence the characteristics of the stormwater runoff. Progressive sealing of drainage basin surface prompts the decrease of rainwater infiltration, thus increasing the runoff intensity. This results in an increase of flood risk. Thus, in urban areas the sustainable urban drainage systems (SUDS) are used in addition to the traditional sewer systems. The examples of SUDS strategy are, inter alia, the roofs covered with vegetation (the green roofs). The paper presents the results of research of retention capacities of 4 diverse green roof models with following growing media: (1) the typical green roof substrate without any additions, (2) the substrate with addition of about 1 % by weight of hydrogel (the cross-linked potassium polyacrylate), (3) the substrate with addition of about 0.25 % by weight of hydrogel, (4) the substrate with addition of expanded clay and perlite. The models did not have the vegetation layers in order to explore only the retention capacities of drainage layers and substrates. The aim of the first part of research was to investigate the retention capacities of green roof models after 1, 2, 6, 8 and 10 antecedent dry days. In the case of 1 and 2 antecedent dry days the best medium retention capacity had green roof model 2 (with substrate with addition of 1 % by weight of hydrogel), and the weakest medium retention capacity had green roof model 1 (without any additions). In the cases of precipitations which occurred after 6 as well as 8 and 10 antecedent dry days the best retention capacity had green roof model 3 (with addition of about 0.25 % by weight of hydrogel). The weakest retention capacity had in these cases green roof model 4 (with addition of expanded clay and perlite). The aim of the second part of research described in the paper was to investigate the retention capacities of green roof models during precipitations that occurred after long antecedent dry periods of time (34, 59 and 106 antecedent dry days). The substrates and drainage layers were air-dry directly before precipitations. The best retention capacity had in this case green roof model 3 (with the substrate with addition of about 0.25 % by weight of hydrogel). The second largest retention capacity had model 2 (with the substrate with addition of about 1 % by weight of hydrogel). The definitely weakest retention capacity had model 4 containing the substrate with addition of expanded clay and perlite. The results may indicate that the efficacy of hydrogel decreased over time probably due to its decay under the influence of solar radiation.
PL
Straty wody w systemach wodociągowych często stanowią bardzo wysoki procent wody wtłaczanej do sieci. Już na etapie projektowania zakłada się nieuniknione straty wody, jednak bardzo często w rzeczywistości są one znacząco wyższe od założonych. Podejmowanie działań modernizacyjnych czy remontów mających na celu ograniczanie wycieków powinno zostać poprzedzone szczegółową analizą strat wody w systemie dystrybucji. W artykule przeanalizowano możliwości wyznaczenia zalecanych przez międzynarodowe stowarzyszenie wodne (International Water Association - IWA) wskaźników strat wody, takich jak Infrastructure Leakage Index (ILI), the water volume-profit (NRWB), Unavoidable Annual Real Losses (UARL), Real Leakage Balans (RLB). Wskazano utrudnienia w ocenie strat, którymi są często niekompletne i mało dokładne dane przedstawiane przez zakłady, a które są niezbędne do obliczenia zalecanych wskaźników strat wskazujących na stan eksploatowanego systemu dystrybucji.
EN
Water loss in water supply systems often represent a very high percentage of water a press-fit to the network. Already at the design stage involves the inevitable loss of water, but very often they are in fact significantly higher than assumed. Taking action modernization or renovation aimed at reducing leaks should be preceded by a detailed analysis of water losses in the distribution system. The article analyzes the possibility of setting recommended by the International Association Water (International Water Association - IWA) indicators water losses such as the Infrastructure Leakage Index (ILI), the water volume-profit (NRWB) Unavoidable Annual Real Losses (UARL), Real Leakage Balance (RLB). Indicated difficulties in assessing damage, which are often incomplete and inaccurate data presented by the companies, and which are necessary to calculate the recommended rates of loss indicating the state operated distribution system.
PL
W artykule, na podstawie analizy badań krajowych i zagranicznych, przedstawiono różne sposoby określania strat wody. Przeanalizowano i wskazano możliwości ich stosowania. Obecnie zaleca się, aby stosowanie klasycznej metody obliczania wskaźnika procentowego strat uzupełniać o ujednoliconą metodykę proponowaną przez International Water Association (IWA). Podkreślono, że poważnym utrudnieniem w ocenie strat wody jest często ograniczona i niepewna ilość danych, którą dysponują zakłady, a są one niezbędne do obliczenia zalecanych wskaźników wskazujących na stan eksploatowanego systemu dystrybucji. Zaliczyć do nich należy częsty brak pomiarów ilości wody zużywanej na potrzeby własne wodociągu, trudności w szacowaniu nieuniknionych strat rzeczywistych oraz strat pozornych czy braki lub niedokładności inwentaryzacyjne sieci. Wskazano wielokierunkowe działania zakładów doprowadzające do ograniczenia strat. Podstawą działań jest przede wszystkim wdrożenie monitoringu przepływów i ciśnień w sieciach wodociągowych.
EN
In the article, on the base of national and international surveys analysis, various methods for water loss determination are described. Methods of their application were analyzed. Current, supplementation of the classical method of the loss percentage calculation with a standardized methodology, proposed by the International Water Association (IWA), is recommended. It was emphasized that a major difficulty in the water loss assessment is often limited and uncertain amount of data required to calculate the recommended rates of loss indicating the status of the distribution system operated. These include the frequent absence of water quantity consumed for own water supply, the difficulty in estimating the inevitable loss of real and apparent losses or deficiencies or inaccuracies in network inventory. Various activities leading to limit losses were indicated. The basis for actions is mainly the implementation of flows and pressures monitoring in water supply networks.
PL
Postępujący rozwój i urbanizacja wpływają na kształtowanie odpływu wód opadowych ze zlewni. Wzrost stopnia uszczelnienia powierzchni powoduje zwiększanie natężenia spływu powierzchniowego, co często przyczynia się do podwyższenia zagrożenia powodziowego. W związku z tym na terenach silnie zurbanizowanych, obok tradycyjnych systemów kanalizacji deszczowej, coraz częściej stosuje się rozwiązania mające na celu zagospodarowanie wód deszczowych w miejscu wystąpienia opadu. Rozwiązania te noszą nazwę zrównoważonych systemów drenażu. Jednym z takich rozwiązań są zielone dachy. W artykule przedstawiono wyniki badań zdolności retencyjnych czterech modeli zielonych dachów, na których zastosowano zróżnicowane substraty dachowe. Jedno podłoże glebowe stanowił tradycyjny substrat dachowy bez domieszek, dwa podłoża stanowiły substraty z domieszkami hydrożelu, odpowiednio wynoszącymi około 1 i 0,25% wagowych. Jako czwarte podłoże zastosowano substrat dachowy z domieszką keramzytu i perlitu ogrodniczego. Na modelach zielonych dachów nie zastosowano roślinności, aby badania dotyczyły wyłącznie zdolności retencyjnych zastosowanych substratów. Pierwsza część eksperymentu opisanego w artykule polegała na badaniu zdolności retencyjnych substratów dachowych podczas pierwszego symulowanego opadu oraz opadu występującego po długim okresie bezdeszczowym (substrat i inne elementy modelu zielonego dachu w stanie powietrzno suchym). W tym przypadku najlepsze zdolności retencyjne wykazał substrat z zawartością ok. 1% hydrożelu. Drugą co do wartości pojemnością retencyjną odznaczał się substrat zawierający ok. 0,25% wag. hydrożelu. Z kolei najsłabsze zdolności retencyjne posiadał substrat z dodatkiem materiałów silnie porowatych (keramzytu i perlitu ogrodniczego). Druga część eksperymentu polegała na badaniu zdolności retencyjnych substratów podczas opadu, jaki wystąpił po okresie bezdeszczowym, wynoszącym 4 doby. Otrzymane wyniki wskazują, że w tym przypadku najlepsze zdolności retencyjne wykazał substrat zawierający ok. 0,25% hydrożelu, drugą co do wartości chłonność posiadał substrat z dodatkiem i keramzytu, i perlitu ogrodniczego, trzecią co do wartości chłonność wykazywał substrat bez żadnych dodatków. Najsłabszą chłonność w tym przypadku posiadał substrat z dodatkiem około 1% hydrożelu.
EN
Progressive economic development and urbanisation influence the characteristics of the stormwater runoff. Persistent sealing of drainage basin surface prompts the rise of runoff intensity. This results in a rise of threat of flood. Therefore, in urbanized areas in addition to the traditional sewer systems are used the ecological sustainable urban drainage systems (SUDS). One of these solutions are the green roofs. The paper presents the results of investigation of retention capacities of 4 green roof models with following substrates: the typical green roof substrate, the substrate with addition of about 1% of hydrogel, the substrate with addition of about 0.25% of hydrogel, the substrate with addition of expanded clay and perlite. In the models weren’t applied the vegetation layers in order to explore only the retention capacities of substrates and drainage layers. The objective of the first part of experiment described in the paper was to investigate the retention capacities of roof substrates during the first rain and the rain that occurred after long antecedent dry period of time (the substrates and drainage layers Badanie wpływu hydrożelu na zdolności retencyjne zielonych dachów 633 were air-dry). The best retention capacity had in this case the substrate with addition of about 1% of hydrogel. The second largest retention capacity had the substrate with addition of about 0.25% of hydrogel. The weakest retention capacity had the substrate with addition of expanded clay and perlite. The objective of second part of experiment was to investigate the retention capacities of green roof substrates after 4 antecedent dry days. In this case the best retention capacity had the substrate with addition of about 0.25% of hydrogel. The second largest retention capacity had the substrate with addition of expanded clay and perlite. The weakest retention capacity had the substrate with addition of about 1% of hydrogel.
PL
W artykule wskazano i omówiono główne czynniki powodujące konieczność odstępstw od projektu na etapie wykonywania sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. Najczęściej występujące odstępstwa związane są z opóźnieniem realizacji inwestycji w stosunku do jej zaprojektowania, problemami związanymi z uzyskaniem prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, błędami projektowymi czy nieaktualnymi podkładami mapowymi. Część odstępstw dokonywana jest na prośby i wnioski gestorów sieci. Chociaż przepisy prawne dopuszczają możliwość odstępstw, dzieląc je na istotne i nieistotne, to każda zmiana utrudnia i opóźnia wykonanie prac. Analiza czynników odpowiedzialnych za odstępstwa od projektu na etapie wykonawstwa wskazuje, że możliwe jest wyeliminowanie lub ograniczenie części z nich.
EN
The article indicates and discusses the main factors causing the need for deviations from the project at the stage of execution of water supply and sewage systems. The most common derogations are associated with delayed implementation of the investment in relation to its design, problems with obtaining the right to use the property for construction purposes, design errors or outdated maps. A part of derogations is made on the requests and applications of the administrators of the network. Although the regulations allow for the possibility of derogations, dividing them into relevant and irrelevant, every change hinders and delays the execution of works. The analysis of the factors responsible for departure from the design at the execution stage indicates that it is possible to eliminate or reduce some of them.
PL
Straty wody w sieciach i instalacjach wodociągowych stanowią często bardzo wysoki procent wody wtłaczanej do sieci. Analiza strat wody powinna być podstawą do podejmowania działań modernizacyjnych w celu redukcji kosztów związanych z produkcją wody i jej dystrybucją. W artykule przedstawiono analizę strat wody w systemie dystrybucji eksploatowanym przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Okręgu Częstochowskiego S.A. w oparciu o liczne wskaźniki pozwalające na uzyskanie rzetelnych informacji o stratach wody. Metoda procentowego wskaźnika strat wody rozszerzona została o metody określania strat według międzynarodowego stowarzyszenia wodnego IWA. Wyniki przeprowadzonej analizy pozwalają stwierdzić, że dzięki wszechstronnym, systematycznym działaniom zakład zdecydowanie obniżył straty wody, co świadczy o skuteczności przyjętej strategii ograniczania wycieków w systemie dystrybucji zakładu wodociągowego.
EN
Water losses in networks and water supply systems are often very high percentage of water a press-fit to the network. Analysis of water losses should be the basis for the modernization acting in order to reduce the costs associated with the production of water and its distribution. The article presents analysis of water losses in the distribution system operated by the Water and Sewerage District of Czestochowa S.A., based on a number of indicators that can achieve reliable information about water losses. Method percentage of water loss ratio was extended about methods for determining losses according to IWA international association of water. The results of the analysis lead to the conclusion that through a comprehensive, systematic measures bet strongly reduced water losses, which proves the effectiveness of the adopted strategy for reducing leaks in the distribution system water company.
EN
The paper presents the results of snow contamination collected from roadsides and parks of Czestochowa in these areas which are out of the impact of a transport. The study was conducted within 2009–2011, in which 120 samples were tested in general. In snowmelt and rain waters that are brought to the sewer or land there are the following pollutants such as: suspended solids, hydrocarbons, heavy metals, biogenic compounds, and even bacteriological contamination. The scope of the research included: pH, total suspended solids, COD and heavy metals in waste water coming into the sewer. On the basis of the survey and analysis of the literature data it is possible to admit the high variation in pollutant concentrations in snow cover, mainly related to the place of sampling. It should also be noted that the other factors, such as: the length of snow cover, the outside temperature, the duration of test runs, the direction of the winds, in the case of the particular type of a substance thawing roads, have affected the results of measurements substantially as evidenced by their differentiation to the point for further measurements. The samples of snow from the sides of roads and parking areas have been characterized by a high content of suspended solids falling within the broad range from 165 to 1325 mg/dm3, COD values ranged from 89.0 to 825.0 mg O2/dm3. The pH of the snow stood at the level of 4.75–6.50. The analysis of the results has shown that the vast majority of the samples has been characterized by a natural or light acidity. The pH value was associated with a place and time of sampling. Most of the snow samples, collected from roadsides with heavy traffic and parking spaces, pointed to their acidic or slightly acidic character. The average content of heavy metals: Cd, Pb, Zn, Cu and Ni within the snow was generally low, which could be due to the fact that the tests were performed within metals concentration in water after the filtration of a suspension. It should be pointed out, however, that the snow from these areas that are exposed to the direct impact of transport, contained more metals for several times, compared with the periphery of busy roads or parking lots. On this basis it can be concluded that the main source of pollution of snow cover was, as analyzed, the catchment traffic, much less air pollution from the other sources. Therefore, the concentration of pollutants in snow cover areas directly adjacent to roads and parking spaces, due to the high concentration of pollutions, ought to be monitored. It should be paid attention to the need to standardize the procedures within sampling the snow.
PL
Do rozwiązywania zadań praktycznych, formułowanych w trakcie projektowania i eksploatacji sieci wodociągowych, wykorzystywane są systemy informacji przestrzennej (GIS). Systemy GIS znajdują praktyczne zastosowanie w wielu dziedzinach. Stąd bierze się różnorodność terminów określających systemy przetwarzające informacje geograficzne, jak system informacyjny bazy danych geograficznych, system danych geograficznych, system informacji przestrzennej. Pomimo różnorodności celów przetwarzania, we wszystkich GIS punktem wyjścia są dane związane z lokalizacją obiektów geograficznych. Celem artykułu jest przedstawienie podstawowej wiedzy o możliwościach systemu informacji przestrzennej (GIS) w dziedzinie wodociągów i kanalizacji, zwłaszcza w zakresie ich utrzymania i eksploatacji. GIS może wspomagać rozwój działań modernizacyjnych, monitoringu i modelowanie sieci wodociągowych i kanalizacyjnych.
EN
To solve practical tasks that are generated during the design and operation of the network, woterworks used for spatial information systems (GIS). GIS systems are applied in many fields. From here take the diversity of terms defining the geographical information processing systems, as well as geographical database information system, data system, a system of spatial information. Despite the diversity of purposes of processing, all GIS are the starting point of the data relating to the location of the geographic features. The purpose of this article is to provide basic knowledge about spatial information system GIS in the field of water and waste water, especially with regard to their maintenance and operation. GIS can assist in the development of modernization measures, monitoring and modelling of water supply network and sewerage.
11
Content available Straty wody w miejskiej sieci wodociągowej Myszkowa
PL
Od kilku lat przedsiębiorstwa wodociągowe obserwują systematyczny spadek zapotrzebowania na wodę. Wobec systematycznego spadku produkcji i sprzedaży wody kwestia poziomu strat staje się jeszcze bardziej istotna. Analiza strat wody staje się podstawą do podejmowania działań modernizacyjnych w celu ograniczenia kosztów związanych z produkcją wody i jej dystrybucją. W pracy przedstawiono analizę zużycia i strat wody w wodociągu w mieście Myszków, wykonaną na podstawie danych uzyskanych z Zakładu Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Myszkowie, badań własnych i sprawozdań statystycznych. Ustalono podstawowe wskaźniki strat wody oraz odniesiono je do wskaźników zaproponowanych przez The International Water Association (IWA).
EN
The paper presents analysis of water usage and losses in the waterworks in the Myszkow city. The analysis was made on the basis of the data obtained from Central Statistical Office and the ZWiK Myszkow Sp. z o. o. The results showed a trend of almost 10 percent reduction of water consumption by residents and business entities. During normal operation the balance of water production in 2010-2014 was carried out. The basic indicators of water loss were established and referenced to the proposed indicators by the International Water Association. (IWA), as: percentage (WS), Infrastructure Leakage Index (ILI), the water volumeprofit (MRWB), Unavoidable Annual Real Losses (UARL), infrastructure leakage index (ILI). Average values of the infrastructure index of ILI leaks in Polish cities are taking out from 3.16 to 16.62, what it is possible to conclude that Myszków waterworks are currently in a very good contition. Decline in value of the ILI value, Myszków is attesting to the effectiveness of the adopted strategy of limiting waterworks leakages in the ZWiK water supply system.
PL
Straty wody w sieciach i instalacjach wodociągowych stanowią często bardzo wysoki procent wody wtłaczanej do sieci. Analiza strat wody powinna być podstawą do podejmowania działań modernizacyjnych w celu ograniczenia kosztów związanych z produkcją wody i jej dystrybucją. W artykule przedstawiono i przeanalizowano na podstawie danych z czterech miejskich zakładów wodociągowych działających na terenie województwa śląskiego straty wody w poszczególnych zakładach w ostatnich kilku latach. Obliczone procentowe straty wody w ostatnich latach w zależności od zakładu stanowiły od 9 do ok. 27% wody wtłoczonej do sieci. Wskazano wielokierunkowe działania zakładów doprowadzające do ograniczenia strat. Podstawą działań jest przede wszystkim wdrożenie monitoringu przepływów i ciśnień w sieciach wodociągowych. Jeden z przedstawionych w artykule zakładów wodociągowych dzięki innowacyjnym działaniom organizacyjnym i technicznym zredukował straty wody w okresie ostatnich pięciu lat nawet o 10%.
EN
Water losses in networks and water supply systems are often very high percentage of water pressed to the network. Analysis of water losses should be the basis for the modernization in order to reduce the costs associated with the production of water and its distribution. The article presents and analyzes water losses in individual plants in the past few years based on data from four municipal water companies operating in the province of Silesia. The calculated percentage losses of water in the last few years, depending on the plant constituted from 9 to ca. 27% water intruded into the network. It was indicated on various activities of establishments leading to curtail losses. The basis for actions is mainly the implementation of monitoring flows and pressures in water networks. One of the waterworks presented in the article thanks to innovative organizational and technical action was able to reduce water loss in the last five years by up to 10%.
PL
W pracy testowano mieszankę nawozową, składającą się z osadów ściekowych, węgla brunatnego i popiołów z węgla brunatnego, wzbogaconą o mineralny nawóz potasowy pod kątem jej wpływu na właściwości gleby, a szczególnie na mobilność Zn, Cd i Pb w glebie. Skład i dawka nawozu zostały dostosowane do wymagań uprawianej rośliny (spartiny preriowej), jakości nawożonej gleby i obowiązujących przepisów. Efekty nawożenia powyższą mieszaniną substratów porównano z nawożeniem samymi osadami (O), z mieszaniną osadów i nawozów mineralnych (O+NPK), z mieszaniną węgla brunatnego i nawozów mineralnych (W+NPK) oraz z działaniem samych nawozów mineralnych (NPK). Zastosowane rodzaje nawożenia nieznacznie wpłynęły na zmianę pH gleby, ale należy podkreślić, że po ustaleniu równowagi geochemicznej gleby nawożone O+W+P, O i O+NPK uzyskały wartość pH ok. 6,0, którą uważa się za wystarczającą dla gleb lekkich. Gleba nienawożona charakteryzowała się pojemnością sorpcyjną ok. 5,8 cmol(+)/kg, a po zastosowaniu nawożenia O+W+P uzyskała pojemność ok. 8,0 cmol(+)/kg, co kwalifikuje ją do dobrych pod względem zdolności do magazynowania składników pokarmowych. Preparaty nawozowe (O+W+P) i (W+NPK) wpłynęły najkorzystniej spośród zastosowanych rodzajów nawożenia na unieruchomienie Zn, Cd i Pb w glebie, o czym świadczy zmniejszenie rozpuszczalności tych metali w 0,01 M CaCl 2 i 1 M HCl. Wyniki badań nie wskazują na zależność między całkowitą zawartością Zn i Pb w glebie a ich biodostępnością. Pobieranie metali ciężkich przez spartinę preriową było zależne przede wszystkim od zawartości form biodostępnych metali. Stwierdzono wyższą zawartość wszystkich metali w korzeniach roślin w porównaniu do ich części nadziemnej. Zawartość Pb w korzeniach była kilkadziesiąt razy większa, natomiast kadmu i cynku maksymalnie 2-3 razy większa niż w częściach nadziemnych. Zdecydowanie wyższą translokacją z korzeni do części nadziemnych charakteryzował się kadm i cynk niż ołów. Translokacja ołowiu wynosiła maksymalnie 4,0%.
EN
The work aims to evaluate the effects of a fertilizing mixture of sewage sludge, brown coal and brown coal ash (S+BC+BCA) enriched with potassium mineral fertilizer on soil properties with special focus on mobility of Zn, Cd and Pb in soil. The formula of the investigated fertilizing mixture and its dosage was developed and tested by the authors. The composition and the dose of this mixture were adjusted to the requirements of the selected plant (i.e. Spartina pectinata), the quality of the soil and legal requirements. The effects of fertilization with this mixture were compared with (1) sewage sludge (S), (2) mixture of sewage sludge and mineral fertilizers (S+NPK), (3) mixture of brown coal and mineral fertilizers (BC+NPK), and (4) mineral fertilizers (NPK). The soil used in the experiments was sampled from the area in close vicinity to Huta Częstochowa steel works. The sampled soil showed low contamination with zinc and cadmium (II°) and elevated concentration of lead (I°). The effects of fertilization on soil pH and sorption properties, concentration of heavy metals in soil and plants were determined. The investigated types of fertilization had insignificant influence on soil pH but after reaching the geochemical equilibrium the soils fertilized with S+BC+BCA, S and S+NPK showed pH of 6.0 - which is sufficient for light soils. Fertilization of soil with sewage sludge, brown coal and mixture of sewage sludge and brown coal resulted in the increase in sorption properties of the soil. The sorption capacity of the soil without any fertilization was about 5.8 cmol(+)/kg, and after the treatment with S+BC+BCA is was about 8.0 cmol(+)/kg. Significant differences in the total concentration of zinc, cadmium and lead and their forms determined in 1 M HCl and 0.01 M CaCl 2 were observed. The investigated fertilizing mixtures (S+BC+BCA) and (BC+NPK) showed the most beneficial properties for mobilization of Zn, Cd and Pb in soil which was indicated by the decrease in solubility of these metals in 0.01 M CaCl 2 and 1 M HCl. The obtained results do not indicate that there is a relationship between the total concentration of Zn, Cd and Pb in soil and their bioavailability. Heavy metals uptake by Spartina pectinata depended mostly on the concentration of bioavailable forms of these metals. Fertilization with sewage sludge - despite the fact that it resulted in the highest concentration of heavy metals in soil - generally did not lead to higher uptake of these elements by plants. It has been found a higher content of all metals in the roots of the plants in comparison to the above-ground parts. For Pb differences were exceptionally high. The Pb content in the roots was tens of times greater while cadmium and zinc up to 2-3 times higher than in the aerial parts. Significantly higher translocation from the roots to the aerial parts was characterized by cadmium and zinc than lead. Translocation of lead was very low and was up 4.0%.
PL
W pracy testowano mieszankę nawozową składającą się z osadów ściekowych, węgla brunatnego i popiołów z węgla brunatnego, wzbogaconą o mineralny nawóz potasowy, pod kątem jej wpływu na właściwości gleby, a szczególnie na mobilność metali ciężkich. Preparat nawozowy oraz wskazana jego dawka jest opracowaniem własnym autorów pracy. Skład i dawka nawozu zostały dostosowane do wymagań uprawianej rośliny (ślazowca pensylwańskiego), jakości nawożonej gleby i obowiązujących przepisów. Efekty nawożenia powyższą mieszaniną substratów porównano z nawożeniem samymi osadami, z mieszaniną osadów i nawozów mineralnych, z mieszaniną węgla brunatnego i nawozów mineralnych oraz z działaniem samych nawozów mineralnych. Pod uprawę roślin przeznaczono glebę ze strefy oddziaływania Huty Częstochowa, słabo zanieczyszczoną cynkiem i kadmem (skala IUNG IIo) oraz o podwyższonej zawartości ołowiu (skala IUNG Io). Określono wpływ nawożenia na pH gleby, właściwości sorpcyjne, zawartość metali ciężkich w glebie i roślinach. Zastosowane rodzaje nawożenia nieznacznie wpłynęły na zmianę pH gleby, ale należy podkreślić, że po ustaleniu równowagi geochemicznej gleby nawożone O+W+P, O i O+NPK uzyskały wartość pH ok. 6,0, którą uważa się za wystarczającą dla gleb lekkich. Nawożenie gleby osadami ściekowymi, węglem brunatnym i mieszaniną osadów z węglem brunatnym spowodowało poprawę właściwości sorpcyjnych gleby. Gleba nienawożona charakteryzowała się pojemnością sorpcyjną ok. 5,8 cmol(+)/kg, a po zastosowaniu nawożenia O+W+P uzyskała pojemność ok. 8,0 cmol(+)/kg, co kwalifikuje ją do dobrych pod względem zdolności do magazynowania składników pokarmowych. Zastosowane substancje nawozowe w niewielkim stopniu zmieniły zawartość całkowitą Zn, Cd i Pb w glebie, co nie zmieniło klasy zanieczyszczenia gleby tymi metalami. Stwierdzono wysokie różnice pomiędzy całkowitą zawartością cynku, kadmu i ołowiu a ich formami oznaczonymi w 1 M HCl i 0,01 M CaCl2. Preparat nawozowy (O+W+P) wpłynął najkorzystniej spośród zastosowanych rodzajów nawożenia na unieruchomienie Zn, Cd i Pb w glebie, o czym świadczy zmniejszenie rozpuszczalności tych metali w 0,01 M CaCl2 i 1 M HCl. Wyniki badań nie wskazują na zależność między całkowitą zawartością Zn i Pb w glebie a ich biodostępnością. Pobieranie metali ciężkich przez ślazowca było zależne przede wszystkim od stężenia form biodostępnych metali. Nawożenie osadami, mimo że spowodowało najwyższe stężenie metali ciężkich w glebie, na ogół nie wywoływało najwyższego pobierania tych pierwiastków przez rośliny. Najwięcej metali stwierdzano w roślinach uprawianych na obiektach kontrolnych i nawożonych NPK, co nie miało związku z najwyższą zawartością metali w glebie przy tych rodzajach nawożenia.
EN
The work aimed to evaluate the effects of a fertilizing mixture of sewage sludge, brown coal and brown coal ash (S+BC+BCA) enriched with potassium mineral fertilizer on soil properties with special focus on mobility of heavy metals. The formula of the investigated fertilizing mixture and its dosage was developed and tested by the authors. The composition and the dose of this mixture were adjusted to the requirements of the selected plant (i.e. Virginia Mallow), the quality of the soil and legal requirements. The effects of fertilization with this mixture were compared with (1) sewage sludge (S), (2) mixture of sewage sludge and mineral fertilizers (S+NPK), (3) mixture of brown coal and mineral fertilizers (BC+NPK), and (4) mineral fertilizers (NPK). The soil used in the experiments was sampled from the area in close vicinity to Huta Częstochowa steel works. The sampled soil showed low contamination with zinc and cadmium (IIo) and elevated concentration of lead (Io). The effects of fertilization on soil pH and sorption properties, concentration of heavy metals in soil and plants were determined. The investigated types of fertilization had insignificant influence on soil pH but after reaching the geochemical equilibrium the soils fertilized with S+BC+BCA, S and S+NPK showed pH of 6,0 - which is sufficient for light soils. Fertilization of soil with sewage sludge, brown coal and mixture of sewage sludge and brown coal resulted in the increase in sorption properties of the soil. The sorption capacity of the soil without any fertilization was about 5.8 cmol(+)/kg, and after the treatment with S+BC+BCA is was about 8.0 cmol(+)/kg. This means that such soil shows good properties for storage of nutrients. The applied fertilizers did not significantly change the total concentration of Zn, Cd and Pb in soil, and thus the classification of soil did not change in terms of contamination with these metals. Significant differences in the total concentration of zinc, cadmium and lead and their forms determined in 1 M HCl and 0.01 M CaCl2 were observed. The investigated fertilizing mixture (S+BC+BCA) showed the most beneficial properties for mobilization of Zn, Cd and Pb in soil which was indicated by the decrease in solubility of these metals in 0.01 M CaCl2 and 1M HCl. The obtained results do not indicate that there is a relationship between the total concentration of Zn and Pb in soil and their bioavailability. Only in case of Cd there was a positive correlation between the total concentration of this metal in soil and in plants. Heavy metals uptake by Virginia Mallow depended mostly on the concentration of bioavailable forms of these metals. Fertilization with sewage sludge - despite the fact that resulted in the highest concentration of heavy metals in soil - generally did not lead to higher uptake of these elements by plants. The highest concentration of heavy metals was observed in plants grown on the control soil and the soil fertilized with NPK, and this was not related to the highest concentration of metals in soils for these types of fertilization.
EN
Adsorption on activated carbon is one of the methods applied for removal of heavy metals from water and wastewater contaminated with these elements. Ion exchange is a predominating mechanism in the process of sorption of ions. In case of sorption of heavy metals cations various surface aggregates are formed. Other processes, such as reduction and oxidation, and precipitation in the pores of insoluble compounds (e.g. hydroxides, carbonates) also occur. The processes behind the formation of aggregates with various degrees of resistance have a particular effect on the selectivity of ion exchange on activated carbons. The chemical composition of activated carbon surface – in particular, the presence of oxygen groups capable of ion exchange – shows the most significant effect during adsorption of heavy metals ions. Typically, the surface of the activated carbons produced with the steam-gaseous method has functional groups both of acidic and alkaline character that are capable of exchanging cations as well as anions. Carbon materials with no functional groups can also sorb protons. This is possible due to the fact that dislocated electrons π in the solutions act as Lewis base. There are a number of methods currently being investigated that would allow for improving the efficiency of adsorption of heavy metals. In the presented work the effect of ultrasonic field on the adsorption of cadmium from the model solutions was analyzed. Various configurations of ultrasonic field applied in the process of adsorption were investigated. Ultrasounds were generated in the UP 400S disintegrator. In the first phase the activated carbon in the form of granules was modified with the ultrasonic field of acoustic power density of 42,5 W/cm2or 85,0 W/cm2, at the amplitude of 30 and 60 µm, and at the exposure time of 5, 10, 15 and 20 min. Modified activated carbons were used for sorption of cadmium ions from the solutions at the initial concentrations ranging from 2,24 do 11,2 mg/dm3. The adsorption of cadmium on the activated carbon modified with ultrasounds (at the amplitude of 30 µm and 60 µm) and at the shortest exposure time (i.e. 5 min.) was higher than on the initial activated carbon. The most favorable results were obtained for the activated carbon modified with ultrasonic field with the acoustic power density of 42,5 W/cm3 and the exposure time of 10 min. The efficiency of cadmium adsorption for the highest concentration increased from 50% (the initial activated carbon) to 63%. Also, the work included the analysis of the effect of ultrasonic field on the cadmium solution with the activated carbon in the form of granules in the first phase of static adsorption. In this case, no significant differences in the adsorption capacities were observed. Also, the effect of ultrasounds on the solution used for the adsorption of cadmium did not have an impact on the efficiency of adsorption. In the final phase of the investigations the effect of sonification on the adsorption of cadmium on the powdery activated carbon was analyzed. The control sample was mechanically mixed for 5 min, and the remaining samples were subjected to the ultrasonic field at various amplitudes but with the same exposure time. The efficiency of adsorption combined with ultrasounds was significantly higher. The final concentrations during the adsorption without ultrasounds were in the range of 0,291 to 1,778 mg/dm3 whereas for the adsorption combined with ultrasounds these concentrations ranged from 0,13 to 0,748 mg/dm3.
EN
Technical activated carbons WG-12, ROW 08 Supra and F-300 have been modified using ultrasonic field. Firstly was examined the activated carbon WG-12 produced by GRYFSKAND of Hajnówka in Poland. ROW 08 Supra is granulated and refined activated carbon, which can be thermally regenerated. It is produced from peat by Dutch company NORIT by the use of steam-gas method. The carbon is characterized by a large volume of pores and large size of the grains, which makes, that is commonly used for drinking water treatment in order to enhance the taste of the water and remove the odor, chlorine, ozone and micropollutants (e.g., dissolved organic substances or pesticides). The carbon F-300 is produced by the Belgian company CHEMVIRON CARBON. Sonication of activated carbons was carried out in an ultrasonic generator UPS 400 S Hielscher's designed for stationary use. The modification of activated carbons by sonication was made as follows: the test coals were filled with distilled water in an amount of 500 cm3 and treated by ultrasonic field for 5, 10, 15 and 20 minutes. Two series of tests were performed with amplitudes equal 50 and 100%. After sonication process, activated carbons were dried at 145°C to obtain of constant weight. Then, an analysis of selected technical indicators such as bulk density, iodine number, the number of the methylene and the ash content according to the PN were made.
EN
The overall goal of the presented work was to evaluate the effects of a fertilizing mixture of sewage sludge, brown coal and brown coal (O+W+P) ash on mobility of Zn and Cd in soil environment and metal uptake by Miscanthus Giganteus. The pot experiment was done in semi-natural conditions from April 2007 to January 2008. The soil that was used in the experiment was taken from surroundings of Huta Częstochowa and village Dyrdy. Both soils were poorly contaminated with zinc and cadmium (II0) but there was a difference in their profiles, pH, granulometric compositions, sorption properties etc. The soil used in experiments was taken from 30 points lying on the diagonal of the study area with a depth of 0 to 20 cm. The pots used in the experiment had a capacity of 11 dm3,filled with soil of its natural moisture content after sieving through a sieve with a mesh diameter of 5 mm. For each soil there were used 6 combinations of fertilization and each of the combination was repeated in four pots. The effect of the prepared formulation was compared with the operation of the same residues (O), the mixture of sludge and mineral fertilizer (NPK+O), a mixture of lignite and mineral fertilizer (NPK+W) and the fertilization with mineral fertilizers (NPK). During periods of no precipitation or low precipitation values, the plants were watered to obtain soil moisture level of 60%. Results of this study indicate that all types of fertilizer improved sorption properties of soils, but in varying degrees. The reason is the increase in total exchangeable cations and a significant increase in the sorption capacity of the soil and the degree of saturation of the sorption complex bases. Depending on the soil type, the application of the investigated fertilizing mixture resulted in the increase in pH by 0,3–0,4, sorption capacity by 3,0 cmol(+)kg-1 and degree of sorption complex saturation with bases by 10–40%. The applied fertilizing mixture had a significant effect on limitation of bioavailable forms of Zn and Cd in soils and the content of metals in plant biomass. The introduction of O+W+P and W + NPK mixtures mostly affected to reduction of soluble forms of Zn and Cd in 1 M HCl and 0.01 M CaCl2 in studied soils. To estimate the degree of immobilization of metals in media immobilization If ratios were calculated. If values confirmed that the fertilizations O+W +P and W+NPK contributed to the immobilization of Zn and Cd in both soils. In soil enriched with O+W +P there was an observed reduction of zinc content in plants by approximately 15.0% compared to plants grown on control soil. The reduction of the cadmium content in plants grown on enriched soil 1 O+W+P was approximately 15.0% and approximately 17.0% in soil 2 in relation to the content of the crops grown on unfertilized soils. This was primarily the result of the enrichment of soil by organic matter and soil pH increase which resulted in limiting the mobility and bioavailability of heavy metals.
PL
Miąższość pozorna lekkiej cieczy organicznej (LNAPL) na zwierciadle wody podziemnej zawsze różni się od miąższości rzeczywistej, a różnica między nimi zależy od właściwości gruntu oraz właściwości i ilości LNAPL. Dodatkowym czynnikiem komplikującym ustalanie miąższości rzeczywistej są zmiany wysokości hydraulicznej. W przypadku obniżania się wysokości hydraulicznej miąższość pozorna wzrasta. Z kolei w przypadku ponownego podwyższania poziomu zwierciadła wody podziemnej miąższość pozorna maleje, podczas gdy miąższość rzeczywista się zwiększa. Uzyskane wyniki potwierdzają, że wahania poziomu zwierciadła wody podziemnej w znacznym stopniu komplikują ustalanie objętości mobilnej LNAPL w ośrodku porowatym na podstawie miąższości pozornej.
EN
The actual LNAPL thickness on the groundwater table is always different from the apparent LNAPL thickness. This difference depends on the properties of soil and the amount and properties of LNAPL. Additional factors influencing the difference between apparent and actual thicknesses are the hydraulic head fluctuations. The major objectives of this study became to investigate the impact of hydraulic head fluctuations on the measured apparent and actual LNAPL thicknesses. Obtained results show that when the hydraulic head decreases, the apparent LNAPL thickness increases. Instead, when the hydraulic head rises, the apparent LNAPL thickness decreases, and the actual thickness increases. The results affirm that hydraulic head fluctuations complicate considerably the estimation of the mobile LNAPL volume on the base of the apparent LNAPL thickness.
EN
The presented work attempted to modify activated carbons with ultrasonic field and evaluate the efficiency of sorption of organic compounds on the obtained modified activated carbons. The results showed that the applied procedure had a positive effect on the removal of the investigated substance. In the case of removal of benzoic and phthalic acids, the highest sorption capacities were obtained for activated carbons modified with ultrasonic waves with the amplitude of 100% and the exposure time of 5 min. The removal efficiency for both acids was approximately 80% at the initial pH and 65% at pH = 8.0. Sorption of imidazole on modified activated carbons showed that lower final concentration was obtained for activated carbons modified with ultrasounds at the amplitude of 100%. The time of exposure to ultrasounds did not have a significant effect on reducing final concentrations. The average removal degree was approximately 45%. Sorption of phenol showed that the average degree of removal was approximately 80% for the solution of the initial pH whereas for higher pH the average removal degree was close to 65%.
EN
The presented work aimed at evaluating a fertilizing mixture of sewage sludge, brown coal and brown coal ash enriched with potassium mineral fertilizer on mobility of heavy metals. The effects of fertilization were compared with the effects obtained from fertilization with: sewage sludge, mixture of sewage sludge and mineral fertilizer, mixture of brown coal and mineral fertilizers and mineral fertilizers. Soil was slightly contaminated with zinc and cadmium (II°) and showed elevated concentration of lead (I°). The uptake of heavy metals by plants depended on the concentration of bioavailable metal forms determined with 0.01 M CaCl2 and 1 M HC1. Fertilization with the mixture of sewage sludge, brown coal, brown coal ash enriched with potassium mineral fertilizer resulted in the reduction in the concentrations of zinc by 30-38%, cadmium by 28-34% and lead by 11-50% in plant biomass compared to soil with no fertilization.
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.