PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 27

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
1
Content available Model stratygrafii krajobrazów kulturowych. W poszukiwaniu typologii ewolucyjno-genetycznej
Myga-Piątek U.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2018
|
nr 39 (1)
207--223
PL
Artykuł jest prezentacją autorskiej metody stratygrafii krajobrazu jako jednej z możliwych do zastosowania w odtwarzaniu ewolucji krajobrazu. Na tej podstawie przedstawiono propozycję typologii ewolucyjno-genetycznej (chronologicznej) krajobrazu. Stratygraficzny model ewolucji krajobrazu może być pomysłem do zastosowania w badaniach zmienności krajobrazów, ich trwałości, stabilności, stopnia zrównoważenia, optymalizacji itp. w ujęciu regionalnym. Tekst ma na celu także uzupełnić konceptualne luki w metodologii i metodyce badań krajobrazów. W podejściu chronologicznym, zarówno geograficznym jak i historycznym, autorka proponuje typologizować krajobrazy kulturowe jako stadia ewolucyjne reprezentujące następstwo etapów cywilizacyjnego rozwoju społeczeństw. Opisywany model opiera się na założeniu współwystępowania w przestrzeni krajobrazowej historycznych nawarstwień kulturowych „naniesionych” na przyrodnicze podłoże środowiska naturalnego. Stratygrafia krajobrazu kulturowego oznacza specyficzny układ i wzajemną pozycję nawarstwień kulturowych (historycznych struktur krajobrazowych) obecnych w krajobrazie, a będących produktem określonego stylu życia/gospodarowania społeczności funkcjonujących na danym obszarze. Każda z warstw może być chronologicznie przypisana.
EN
The paper presents her own landscape stratigraphy method as a possible approach to recreating landscape evolution. On this basis, an evolutionary-genetic (chronological) typology of landscape has been created. The stratigraphic model of landscape evolution may be suitable for studies on landscape changes, durability, stability, sustainability, optimization etc. on a regional level. The purpose of this article is to fill conceptual gaps in landscape study methodology. In the chronological approach, applying both to geography and history, the author proposes a typology of cultural landscapes as evolutionary stages representing consecutive phases in the development of communities. The model presented is based on the assumption that historical cultural layers „deposited” on the substrate of natural environment coexist in landscape space. Cultural landscape stratigraphy denotes specific arrangement and relative positions of cultural layers (historical landscape structures) present in the landscape, being a product of specific lifestyles / methods of resource management of communities inhabiting a given area. Each of the layers may be assigned a time-frame.
2
Content available Inne spojrzenie na regionalizację Wyżyny Śląsko-Krakowskiej
Nita J., Myga-Piątek U.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2017
|
nr 37
141--164
PL
W ostatnich latach podejmowane są badania nad aktualizacją podziału regionalnego Polski wykonanego przez J. Kondrackiego. Powstał ogólnopolski – międzyuczelniany zespół geografów, pracujący nad weryfikacją dotychczasowej regionalizacji fizycznogeograficznej. W wielu ośrodkach naukowych trwają także niezależne prace, mające na celu uwspółcześnienie podziałów poszczególnych jednostek regionalnych. Niniejszy artykuł jest jedną z takich prób, podjętych na poziomie podprowincji Wyżyna Śląsko-Krakowska. Zaproponowane uszczegółowienie, nie burzy uznanych za uniwersalne kryteriów delimitacji regionów, według zasady zachowania terytorialnej całości i wewnętrznej jedności oraz analizy pochodzenia rzeźby terenu i budowy geologicznej w skali regionalnej. Proponowany podział podprowincji Wyżyna Śląsko-Krakowska wydaje się jednak bardziej zgodny ze stanem współczesnej wiedzy geograficzno-geologicznej, a także z wynikami prowadzonych w tym obszarze różnorodnych badań fizycznogeograficznych.
EN
In recent years, research on updating the regional division of Poland made by J. Kondracki has been undertaken. The nationwide and intercollegiate team of geographers working at the verification of the current physicogeographical regionalization was created. Independently, work on updating the divisions of individual macroregions in many scientific centers are underway. This article is one of such attempts undertaken at the level of the sub-province of the Silesia-Kraków Upland. The proposed refinement does not change the regional range criteria considered as universal according to the principle of territorial integrity and internal unity as well as the analysis of the origin of the relief and geological structure on a regional scale. However, the proposed division of the sub-province of the Silesia-Krakow Upland seems to comply with the state of modern geographic-geological knowledge and the results of various physico-geographical studies in this area.
3
Content available Propozycja mikroregionalizacji województwa śląskiego – weryfikacja metody na wybranych mezoregionach
Nita J., Myga-Piątek U., Pukowiec-Kurda K.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2016
|
nr 31
43--56
PL
Artykuł porusza aktualny problem weryfikacji dotychczasowego podziału fizycznogeograficznego Polski (mikroregionalizacja) wybranych mezoregionów województwa śląskiego. Podejmowane próby wykonywania mikroregionalizacji są zawiązane z trwającymi pracami nad przygotowaniem audytów krajobrazowych województw. Autorzy diagnozują powody niedoskonałości dotychczasowej klasyfikacji jednostek fizycznogeograficznych, proponując kryteria i procedurę mikroregionalizacji. Próbą weryfikacji poprawności dotychczasowego podziału fizycznogeograficznego oraz testowaniem zaproponowanej metody jest wydzielenie mikroregionów w obrębie czterech wybranych mezoregionów (Obniżenie Górnej Warty, Wyżyna Częstochowska, Wyżyna Katowicka i Płaskowyż Rybnicki). Przedstawione wyniki ujawniają nieprecyzyjność dotychczasowego podziału regionalnego Polski i trudności interpretacyjne procesu mikroregionalizacji.
EN
This paper focuses on the current problem of revision and verification of the existing physicogeographical division of Poland through microregionalization of selected mesoregions of the Silesian Voivodship. Attempts made to carry out the microregionalization are related to the ongoing work on the preparation of landscape audits of voivodships. The authors diagnose the reasons behind the imperfections of the existing classification of the physicogeographical units while proposing the criteria and procedure for the microregionalization. Identifying microregions within four selected mesoregions (the Upper Warta Depression, Częstochowa Upland, Katowice Upland and Rybnik Plateau) is an attempt at verifying the accuracy of the existing physicogeographical division and a test of the proposed method The results reveal the vagueness of Poland's existing regional division and difficulties with interpretation of the microregionalization process.
4
Content available Propozycja mapy krajobrazów kulturowych Polski. Ujęcie funkcjonalne w ocenie krytycznej
Myga-Piątek U.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2015
|
nr 27
63--78
PL
Niniejszy artykuł stanowi kontynuację tematyki podjętej w pierwszym artykule w tym tomie. Celem artykułu jest poddanie pod dyskusję jednego z wielu możliwych przykładów rozwiązań metodycznych powstania map krajobrazów kulturowych. Propozycja ta opiera się na założeniu, że istnieje deterministyczny związek pomiędzy elementami środowiska przyrodniczego a typami funkcjonalnymi krajobrazu, i dlatego są one, do pewnego stopnia, reprezentacją (odbiciem) etapów ewolucyjnych. Za wiodące kryterium wydzieleń krajobrazu przyjęto zróżnicowanie funkcjonalne krajobrazów kulturowych Polski i wynikające z niego specyficzne zagospodarowanie (zróżnicowanie strukturalne). Pod pojęciem funkcji krajobrazu rozumiany jest tu zespół warunków (w tym specyficzną organizację przestrzenną i zainwestowanie) jakie cechuje dany podtyp krajobrazu kulturowego dla wypełniania określonej działalności człowieka lub spełniania jego potrzeb. Przedstawiono kilka map analitycznych1 (mapy użytkowania terenu, mapy osadnictwa, zespołów religijnych i turystycznych) oraz propozycję mapy syntetycznej krajobrazów kulturowych Polski.
EN
The article continues the subject matter taken up in the first article of this volume. The aim of this paper is to submit for discussion one of several possible examples of methodological solutions for developing maps of cultural landscapes. The suggestion is based on the assumption that there is a deterministic relation between elements of the natural environment and functional types of the landscape and thus, they are, to some extent, a representation (reflection) of evolutional stages. What was considered the major criterion for distinguishing landscapes was functional variety of cultural landscapes of Poland and subsequent specific management (structural diversity). The notion of landscape function refers to the whole of conditions (including particular spatial arrangement and investment) typical of a given subtype of cultural landscape for serving a particular human activity or meeting man’s needs. The paper presents several analytical maps (map of land use, settlement, religious and tourist objects) and a suggestion for a synthetic map of cultural landscapes of Poland.
5
Content available Mapa krajobrazów kulturowych tradycja – potrzeby – trudności – próby – możliwości
Myga-Piątek U.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2015
|
nr 27
9--25
PL
Niniejszy artykuł przybliża uwarunkowania i potrzeby powstania mapy krajobrazów kulturowych Polski. Celem artykułu jest przybliżenie historycznego tła powstawania map krajobrazu kulturowego oraz uzasadnienie pilnej potrzeby jej opracowania. W artykule przypominano etymologię słowa krajobraz oraz jego pierwsze zastosowania. Opisano także historię malarstwa pejzażowego jako źródła pierwszych map krajobrazowych Civitates Orbis Terrarum. W kolejnej części artykuł omawia potrzeby opracowania mapy krajobrazów kulturowych Polski i diagnozuje oraz dyskutuje trudności opracowania takiej mapy przez geografów. Na ten cel sformułowano kilka ważnych pytań, które mają doprecyzować problemy metodyczne powstania takiej mapy. Kolejny rozdział omawia dotychczasowe próby rysowania map krajobrazowych. W zakończeniu przedstawiono możliwości stworzenia mapy krajobrazów kulturowych. Jest to w części zapowiedź przykładów jakie zostaną przedstawione w dalszych częściach niniejszej książki. Niniejszy tekst zamyka postulat opracowania Atlasu Krajobrazów Kulturowych Polski.
EN
The article brings closer conditions and needs for developing a map of cultural landscapes of Poland. The aim of the article is to present the historical background for development of cultural landscape maps and justify an urgent need to work it out. It recalls the ethymology of the notion of landscape and its first usage. It also describes the history of landscape painting as the source of first landscape maps Civitates Orbis Terrarum. Further on, the article discusses the need to work out a map of cultural landscapes of Poland and presents difficulties related to geographers’ work on creating such a map. Several important questions were put forth for this purpose, aiming to specify the methodological matters connected with creation of this kind of map. The next chapter discusses attempts of drawing landscape maps which have been made so far. The closing part presents opportunities for creating a map of cultural landscapes. To some extent, it is an introduction of examples which will be presented in further parts of this book. The present article concludes with a call for developing the Mapbook of Cultural Landscapes of Poland.
6
Content available Krajobraz jako nośnik danych przestrzennych. Próba zastosowania Dyrektywy INSPIRE do zapisów polityki krajobrazowej Polski
Salata T., Myga-Piątek U.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2015
|
nr 30
71--86
PL
Celem artykułu jest omówienie zasad współczesnej polityki krajobrazowej, jako podsystemu polityki przestrzennej Polski i Unii Europejskiej. Informatyzacja przestrzeni przez powszechność stosowania narzędzi GIS staje się faktem. Zapis zjawisk i procesów zachodzących w krajobrazie przełożonych na sformalizowany język matematyczno-informatyczny budzi obawy, co do kompletności i spójności treści i procesów krajobrazowych w modelu. Artykuł prezentuje zasady konstruowania i modelowania danych krajobrazowych w nawiązaniu do Dyrektywy INSPIRE. Autorzy podjęli próbę identyfikacji metod zapisu elementów przestrzeni ujmowanych w metodyce analizy i oceny krajobrazu. Wykorzystano do tego zapisy zmieniających się polskich aktów prawnych i standardów technicznych, będących wynikiem wdrażania dyrektyw unijnych. Wykonano próbę zapisu wybranych elementów krajobrazu za pomocą notacji UML, pokazującą znaczną rozpiętość tematyczną poruszanych zagadnień i sposobów ich interpretacji.
EN
The aim of the article is to discuss the rules of modern landscape Policy as a subsystem of the spatial policy of Poland and the European Union. Informatization of space through use of GIS tools has become an undoubted fact. Records of phenomena and processes occurring in the landscape, translated to a formalized mathematical-technological language, raise fears regarding completeness and coherence of landscape contents and processes in database model. The article presents rules for construction and modelling of landscape data with reference to the INSPIRE Directive. The authors have taken up an attempt to identify methods of recording for spatial elements considered in the methodology of landscape analysis and evaluation. To achieve this, they used provisions of changing Polish legal acts and technical standards resulting from implementation of the European Union’s directives. The authors made an attempt to record chosen landscape elements using the UML notation, which showed a wide theme range of issues to be discussed and possible ways to interpret them.
7
Content available O wzajemnych relacjach przestrzeni i krajobrazu kulturowego. Rozważania wstępne
Myga-Piątek U.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2014
|
nr 24
27--44
PL
Artykuł podejmuje problematykę wzajemnych relacji przestrzeni, krajobrazu i środowiska kulturowego w naukach geograficznych. Rozważa wzajemne związki między tymi pojęciami. W nauce nie istnieje jeden ogólny i powszechnie rozumiany typ przestrzeni, i podobnie – nie jest przyjmowana jedna definicja krajobrazu. Dlatego autorka rozważa odpowiedzi na pytanie m.in. o to, czy może istnieć przestrzeń geograficzna bez krajobrazu i czy krajobraz może istnieć poza przestrzenią, a także czy „inne” przestrzenie mają „swoje” krajobrazy? Autorka odnosi się przed wszystkim do przestrzeni fizycznej i jej wielu podtypów oraz pięciu podstawowych podjeść badawczych do krajobrazu kulturowego. Proponuje także własne określenie środowiska kulturowego. Zauważa także problem cyberprzestrzeni i krajobrazów wirtualnych. Artykuł ma charakter polemiczny i z założenia ma posłużyć zaktywizowaniu naukowej dyskusji nad tymi ważnymi w geografii pojęciami.
EN
Article takes the issue of the relation between space, landscape and cultural environment in the geographical sciences and considers the inter-relationships between these concepts. In science there is no one general and commonly understood type of space and also there is no one definition of landscape. Therefore, author consider the answer to questions, among others, is it possible that geographical space can exist without landscape, if landscape can exist outside of space and moreover, if the “other” spaces have their “own” landscapes? The author refers mainly to the physical space and its many subtypes and to five basic cultural landscape research approaches. Article includes author’s own definition of cultural environment. Article rises an issue of cyberspace and virtual landscapes. The article has polemical character and its aim is to activate the scientific discussion about these important concepts in geography.
8
Content available Natural, anthropogenic and cultural landscape. An attempt to define mutual relations and the scope of notions
Myga-Piątek U.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2014
|
nr 23
39--56
EN
The article aims to order and systemize basic notions related to landscape science. It discusses main research directions as well as mutual relations and notions of natural, anthropogenic and cultural landscape. The article sets forth suggested division and differentiation within these notions, and presents a critical approach to the suggested „narrowing” of research of cultural landscape in particular directions. The paper presents landscapes in an evolutionary approach. It also presents conclusions concerning features of cultural landscapes and the most desirable type of landscapes nowadays. The article has a review and polemic character.
PL
Artykuł poświęcony jest uporządkowaniu i usystematyzowaniu podstawowych pojęć z zakresu nauki o krajobrazie. Omawia dominujące nurty badawcze oraz wzajemne relacje i znaczenia krajobrazu przyrodniczego, kulturowego i antropogenicznego. W artykule przedstawiono propozycję podziałów i rozróżnień w obszarze tych kategorii pojęciowych i krytycznie odniesiono się do propozycji wąskiego „zamykania” badań nad krajobrazem kulturowym w określonych kierunkach. Artykuł prezentuje podejście ewolucyjne. Opisuje główne cechy i typy współczesnych krajobrazów. Tekst ma charakter przeglądowy i polemiczny.
9
Content available Cultural landscape in the times of sustainable development
Myga-Piątek U.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2013
|
nr 20
82--90
EN
The article refers to the present day landscape policy, which has been coded in the European Landscape Convention. It discusses relations between the landscape policy and the ideas of sustainable development. It discusses factors and stages of transformation of cultural landscapes. Cultural landscape is considered as a whole, as the basis and background for human activities, and a peculiar palimpsest – the source of meanings and symbols. Ecological ethics is the reflection of contemporary aware attitude of the man towards the environment. It is also expressed in sustainable development of landscape. It the times of continuous consumption of landscape, the author gives reasons why it is necessary to expand the activities related to sustainable development on the physiognomy of the environment, that is the cultural landscape. Sustainable landscape management should take into consideration multiple areas where eco-development is carried out: ecological, social, economic, technical, legal, political and ethical areas. These issues concern not only the need to work out mechanisms and tools for effective protection, but first of all appropriate landscape design and management, and, more and more frequently, social participation.
PL
Artykuł porusza kwestie współczesnej polityki krajobrazowej, która znalazła zapis w Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Omawia związki polityki krajobrazowej z założeniami rozwoju zrównoważonego. Opisuje czynniki przeobrażeń krajobrazów kulturowych. Krajobraz kulturowy traktowany jest w sposób całościowy jako tło i baza działań człowieka. Przejawem współczesnej, świadomej postawy człowieka wobec środowiska jest etyka ekologiczna. Znajduje ona swój wyraz także w zrównoważonym rozwoju krajobrazu. W czasach postępującej konsumpcji przestrzeni, autorka uzasadnia konieczność rozszerzenie działań w zakresie rozwoju zrównoważonego na fizjonomię środowiska czyli krajobraz kulturowy. Zrównoważone zarządzanie krajobrazem powinno uwzględniać wiele płaszczyzn, w których realizuje się ekorozwój: ekologiczną, społeczną, ekonomiczną, techniczną, prawną, polityczną a także etyczną. Zagadnienia te dotyczą nie tylko potrzeby wypracowania mechanizmów i narzędzi skutecznej ochrony, ale przede wszystkim właściwego projektowania, zarządzania krajobrazem oraz coraz częściej partycypacji społecznej.
10
Content available Aspekty krajobrazowe cmentarzy w różnych kręgach kulturowo-religijnych
Myga-Piątek U., Plit J.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2013
|
nr 22
11-29
PL
Obecność i wygląd cmentarzy w krajobrazie są związane z interpretacją zjawiska śmierci. W różnych kulturach i cywilizacjach, interpretacje te są krańcowo różne, a nawet szokujące w stosunku do tych, do których przywykliśmy w cywilizacji zachodniej. Miejsce lokalizacji cmentarzy, wygląd grobowców, kurhanów świadczy o znaczeniu, jakie przypisuje się w danej kulturze śmierci, oddawaniu kultu zmarłym i wierze w życie pozagrobowe. Lokalizacja cmentarzy, sposób ich rozplanowania i urządzenia, zależy od doktryny religijnej, lokalnych warunków środowiska przyrodniczego a także czynników prawnych, historyczno-politycznych, społecznych i finansowych. Artykuł prezentuje, z geograficznego punktu widzenia krajobrazową rolę cmentarzy; analizuje nekropolie pod kątem lokalizacji przestrzennej i zróżnicowania materiałów, z których budowane są nagrobki. Artykuł prezentuje formy i obrzędy pochówku i ich związek z warunkami środowiska geograficznego i z rozmieszczeniem kręgów kulturowo-religijnych.
EN
Occurrence and appearance of cemeteries in landscape are directly related to the way the phenomenon of death is interpreted. Interpretations may extremely vary between cultures and civilizations and may even be shocking when compared to the ones we are accustomed to in the western civilization. Location of cemeteries, as well as the look of tombs and barrows, prove the importance of death, worship of the dead and belief in afterlife in each culture. Choice of terrain for a cemetery, its layout and arrangement depend on the religious doctrine and local environmental conditions, as well as legal, historical-political, social and financial factors. The article presents the landscape role of cemeteries from the geographic point of view; it analyses necropoleis in terms of their spatial location and diversity of materials used for gravestones. The authors also attempts to find out how burial forms and rituals are related to geographic conditions and location of cultural-religious circles.
11
Content available Rola GIS w ocenie historycznych opracowań kartograficznych na przykładzie Wyżyny Częstochowskiej
Nita J., Myga-Piątek U.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2012
|
nr 16
116--135
PL
W ostatnich latach oberwany jest wzrost zainteresowania problematyką badawczą z pogranicza geografii i historii, tzw. geohistoria. Przedmiotem analiz są m.in. zmiany użytkowania terenu, dynamika procesów przyrodniczych czy krajobrazowe następstwa hydro-meteorologicznych zjawisk ekstremalnych w czasach historycznych. Analiza map dawnych służy pozyskaniu informacji o rozwoju regionu, (infrastrukturalnym, urbanistycznym, osadniczym itd.). GIS historyczny (hGIS) wykorzystuje mapę jako podstawę informacji, natomiast jako narzędzie jej przetwarzania – specjalistyczne oprogramowanie komputerowe. Nie wszystkie mapy historyczne są jednakowo przydatne. Dlatego celem niniejszego opracowania jest analiza wiarygodności wybranych opracowań kartograficznych dotyczących ziem polskich. Przeprowadzono analizę 14 map Wyżyny Częstochowskiej i jej obrzeży z lat 1685-1984. Oceniano m.in.: dokładność treści map, zgodność czasu opracowania, poprawność historyczną treści mapy, ocenę wartości i wiarygodności.
EN
Recent years have seen increased interest in research areas overlapping geography and history, so-called geohistory. The subject matter for research includes changes in land use, dynamics of natural processes, or consequences of hydro-meteorological phenomena in the history on landscape. Analyses of historical maps make it possible to collect information regarding development of a region in terms of infrastructure, urban growth, settlement, etc. Historical GIS (hGIS) uses maps for basic information and specialist software as a tool for processing this information. Not all historical maps are equally useful, and that is why this paper aims to analyze reliability of selected cartographic materials regarding Polish territories. The analyses concerned 14 maps of the Częstochowa Upland and its peripheries from years 1685-1984. The factors that were assessed included accuracy of the map contents, correct creation date of the map, historical precision of the map contents, and assessment of its importance and reliability.
12
Content available Ocena walorów widokowych drogi S1 [E75] na odcinku Częstochowa-Sosnowiec
Nita J., Myga-Piątek U.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2012
|
nr 18
181--193
PL
Artykuł powstał jako reakcja na trwający w Polsce intensywny proces budowy nowych autostrad oraz remontu i modernizacji dotychczasowych połączeń drogowych. Wielkie inwestycje drogowe są poprzedzone analizą ekonomiczną, środowiskową i przestrzenną. W Polsce dotychczas pomijany był kontekst krajobrazowy tych inwestycji. Tymczasem doświadczenia europejskie i amerykańskie pokazują jak wielką rolę dla podróżujących mogą spełniać walory widokowe. Autorzy postulują projektowanie przebiegu nowych połączeń drogowych w sposób zharmonizowany z otoczeniem, tak aby szlaki te mogły eksponować a nie niszczyć i izolować walory krajobrazowe. Na poparcie tego postulatu przeprowadzono szczegółową ocenę walorów widokowych wybranego fragmentu Drogowego Paneuropejskiego Korytarza Transportowego, biegnącego przez Polskę z południa na północ – drogę S1 [E 75] w województwie śląskim na odcinku Sosnowiec-Częstochowa (67 km). Podstawą do przeprowadzenia analizy były mapy topograficzne (1:10 000) i ortofotomapa oraz numeryczny model terenu (NMT). Do analizy danych zastosowano metody GIS, kartograficzne, teledetekcyjne, geoinformatyki, w tym algebry mapy.
EN
The article was written as a response to the intense process of construction of new highways and reconstruction and modernization of existing routes in Poland. Economic, environmental and spatial analyses are carried out prior to large road investments. While the scenic context of such investments has been neglected in Poland so far, European and American experience shows how important part scenic values may play for travelers. The authors call for designing new routes in a way which would be harmonious with the environment, so that these routes could expose scenic values rather than destroy and isolate them. To support that suggestion, detailed assessment of scenic values was carried out for a selected section of the Pan-European Road Transport Corridor, which runs south-north through Poland – Route S1 [E 75] in the Silesian Province at the Sosnowiec-Częstochowa section (67 km). The analysis was based on topographic maps (1:10 000) and an orthophotomap, as well as a digital terrain model (DTM). Data analysis was carried out using GIS, cartographic, remote sensing, and geoinformatics methods, including map algebra.
13
Content available Krajobrazy sakralne i religijne – próba umiejscowienia w typologii krajobrazów kulturowych
Myga-Piątek U.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2012
|
nr 17
13--23
PL
Artykuł ma charakter teoretyczny. Przedstawiono propozycję wyodrębnienia krajobrazów przyrodniczych, kulturowych i antropogenicznych oraz ich dodatkowy podział na typy. Omówiono główne nurty badań krajobrazów kulturowych, wzmiankując dodatkowo podejścia badawcze. Na tym tle podjęto próbę zdefiniowania krajobrazu sakralnego i religijnego oraz odniesiono się do możliwości badań krajobrazów sakralnych i religijnych wg wyróżnionych nurtów. Wskazano na miejsca krajobrazu sakralnego i religijnego w systemie typologii krajobrazów kulturowych, a także poświęcono uwagę głównym cechom i różnicom obu typów krajobrazów. Tym samym odniesiono się krytycznie do panujących w polskiej literaturze geografii religii definicji i synonimicznego pojmowania znaczenia krajobrazu religijnego i sakralnego. W pracy przyjęto ewolucyjny rozwój krajobrazów kulturowych i wskazano na ich wczesną genezę. Krajobrazy sakralne są pierwotne wobec religijnych i mogą ulegać przekształceniu w krajobrazy religijne.
EN
This article is of aspects of theoretical. It puts forward a suggestion for distinguishing natural, cultural and anthropogenic landscapes and, additionally, dividing them into types. The author discusses main directions of research of cultural landscapes, at the same time mentioning research approaches. Based on that, an attempt is made to define sacred and religious landscapes, and the author discusses possible studies of sacred and religious landscapes according to the mentioned research directions. The paper presents the position of sacred landscape and religious landscape in the typology of cultural landscapes, and deals with main characteristics and differ-ences between the two types of landscape. Thus, a critical approach was presented to the definition and synonymous comprehension of the notions of religious landscape and sacred landscape, which are common in Polish reference books on religious geography. The paper presumes evolutionary development of cultural landscapes and reports their early origins. Sacred landscapes are primary to religious landscapes and may transform into religious landscapes.
14
Content available Krajobrazowe skutki wzrostu powierzchni leśnych na Wyżynie Częstochowskiej
Nita J., Myga-Piątek U.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2012
|
nr 16
191--207
PL
Celem niniejszego opracowania jest prześledzenie zmian zasięgu lasów na obszarze Wyżyn Częstochowskiej przeprowadzona na podstawie analiz kartograficznych z użyciem technik komputerowych. Do badań wybrano obszar Wyżyny Częstochowskiej cechujący się unikatowym w skali Polski krajobrazem kulturowym. Wybór regionu wynikał m.in. z faktu dobrego zobrazowania kartograficznego regionu oraz udokumentowania zmienności zasięgu lasów w czasach historycznych. Analizę prowadzono w zależności od przebiegu procesów osadniczych, gospodarczych, politycznych, a także współczesnej polityki ochrony przyrody. Dodatkowym motywem wyboru Wyżyny Częstochowskiej do badań był fakt, iż na tym obszarze lasy są obecnie uważane (w środowisku przyrodników i konserwatorów zabytków), za kontrowersyjny składnik krajobrazu. Nadmierny i niekontrolowany wzrost zalesienia zagraża bowiem istnieniu specyficznych gatunków flory i fauny a ponadto ogranicza możliwość podziwiania unikatowych obiektów przyrodniczych - ostańce skalne i historycznych – zamki i warownie jurajskie. Zatracanie tych regionalnych cech i zubożenie fizjonomii regionu ma dalsze negatywne konsekwencje m. in. dla ochrony krajobrazu, turystyki i krajoznawstwa.
EN
The aim of this paper is to track back the changes in the forest range within the Częstochowa Upland, basing on the cartographic analyses using computer-aided technologies. The research covered the area of the Częstochowa Upland with cultural landscape which is unique in Poland. Among other factors, the choice of the region resulted from the fact that the region is well documented cartographically and the changes in forest ranges throughout the history are well recorded. The analysis was carried out in relation to the course of settlement, economic, and political processes, and also with regards to the contemporary policy of nature protection. Another argument for the choice of the Częstochowa Upland for the research was the fact that the forests in that area are considered (among environmentalists and historic buildings conservation officers) as a controversial component of the landscape. Excessive and uncontrolled increase in afforestation is a threat to existence of peculiar species of fauna and flora, and also makes it harder to admire the unique natural and historical-cultural components. These regional features vanish and the physiognomy of the region becomes poorer, which has negative consequences, e.g. for landscape protection, tourism and sightseeing.
15
Content available Remarks on elements of Japanese landscape and their geotouristic attractiveness
Myga-Piątek U.
Geotourism / Geoturystyka
|
2012
|
nr 3-4
17--34
EN
For western tourists Japan is a mysterious country. That mystery was further increased by relatively long-lasting political isolationism, which consequently resulted in tourism isolationism. With tragic events - a 9-magnitude earthquake and a resulting gigantic tsunami, reaching 10 meters in height (11.03.2011) in the background, the author will analyze the geotourist potential of Japan. It can be predicted that, paradoxically, the strong earthquake and tsunami will soon result in an increased inflow of tourists. That might be related to the development of many new forms of geotourism, among which dark tourism became most and most popular. In this highly urbanized country, the geological heritage creates relict landscapes which could be referred to as quasi-natural. There are very interesting from a tourist point of view. The article was based on the author's own observations during her study trip around Japan in May, 2009. The journey around picturesque and to a great extent wild, as for Japan, spots of Shikoku and Honshu, inspired the author to present a few notes regarding the geotourist attractiveness of that country. This is an attempt to assess the environmental potential from the point of view of an European tourist.
PL
Dla zachodnich turystów Japonia jest bardzo tajemniczym krajem. Tajemniczość ta wynika z długotrwałego izolacjonizmu politycznego, pociągającego za sobą zjawisko izolacjonizmu turystycznego. Artykuł analizuje potencjał geoturystyczny Japonii na tle tragicznych w skutkach wydarzeń z 11 marca 2011 r. - trzęsienia ziemi o magnitudzie 9 i fali tsunami o wysokości 10 m. Można przypuszczać, że paradoksalnie silne trzęsienie i tsunami spowoduje w krótkim czasie zwiększony napływ turystów. Może to być skutkiem rozwoju wielu odmian geoturystyki oraz rosnącej popularności tzw. dark tourism. W wysoko zurbanizowanym kraju dziedzictwo geologiczne tworzy reliktowe krajobrazy o stosunkowo wysokim stopniu naturalności. Mogą one być bardzo atrakcyjne dla turystów. Artykuł powstał na bazie obserwacji poczynionych podczas objazdu Japonii w maju 2009 r. Podróż przez malownicze i w dużym stopniu dziewicze jak na Japonię miejsca na Honsiu i Sikoku zainspirowały autorkę do przedstawienia kilku uwag o atrakcyjności geoturystycznej Japonii. Jest to jednocześnie próba oceny potencjału środowiskowego Japonii z punktu widzenia europejskiego turysty.
16
Content available Koncepcja zrównoważonego rozwoju w turystyce
Myga-Piątek U.
Problemy Ekorozwoju
|
2011
|
Vol. 6, nr 1
145-154
EN
It is commonly accepted that that landscape management for tourist purposes, according to the idea of sustaina-ble development, is one of the basic priorities of spatial management policy in countries of the European Union. The idea is well established in regulations provided by a number of European documents. These documents emphasize the need for strengthening the regional identity and maintaining the natural and cultural diversity. The leading thesis of the article is the assumption that the tourist industry is one of the main modern sources of hu-man influence on the landscape. This influence mostly brings negative effects like disturbances in the structure and diversity of the landscape, spatial coherence of naturally valuable regions (landscape fragmentation), stabili-ty of flow of matter and energy in the landscape, landscape resources, as well as deterioration of social usability and quality of the landscape, unification and decrease in the aesthetic value of the landscape. The article presents basic indicators of the influence of tourism on natural environment, which are natural ab-sorption and tourist capacity. It attempts to evaluate implementation of rules of sustainable development in the tourist industry.
PL
Powszechnie przyjmuje się, że zarządzanie krajobrazem, także na potrzeby turystyki, jest zgodne z ideą rozwoju zrównoważonego i stanowi jeden z naczelnych priorytetów polityki przestrzennej w krajach Unii Europejskiej. Idea ta znajduje swe umocowanie w zapisach szeregu dokumentów europejskich. Dokumenty te podkreślają konieczność wzmacniania tożsamości regionów i utrzymania zróżnicowania przyrodniczego i kulturowego. Tezą wiodącą artykułu jest założenie, że jednym z głównych współczesnych źródeł zorganizowanego oddziały-wania człowieka na krajobraz jest gospodarka turystyczna. Oddziaływanie to jednak często ma charakter nega-tywny, np. zaburzenia struktury i różnorodności krajobrazu, spójności przestrzennej obszarów przyrodniczo cennych (fragmentacja krajobrazu), stabilności przepływu strumienia materii energii i materii w krajobrazie, zasobów krajobrazu, zaburzenia społecznej użyteczności i jakości krajobrazu, ujednolicanie i zmniejszenie este-tyki krajobrazu. Artykuł omawia podstawowe wskaźniki oceny wpływu turystyki na środowisko przyrodnicze, którymi są chłon-ność naturalna i pojemność turystyczna. Jest próbą oceny realizacji zasad zrównoważonego rozwoju w gospo-darce turystycznej.
17
Content available Przemiany krajobrazów kulturowych w świetle idei zrównoważonego rozwoju
Myga-Piątek U.
Problemy Ekorozwoju
|
2010
|
vol. 5, nr 1
95-108
PL
Artykuł poświecony jest analizie ewolucji krajobrazów kulturowych i ich współczesnym zagrożeniom. Omawiaczynniki i etapy przeobrażeń krajobrazów kulturowych w nawiązaniu do naturalnych cykli przemian środowiskageograficznego w holocenie. Krajobraz kulturowy traktowany jest w sposób kompleksowy jako matryca (tło)działań człowieka oraz swoisty palimpsest - źródło znaczeń i symboli. Jednocześnie w krajobrazie skupiają iodzwierciedlają się postawy człowieka wobec świata. Skoro przejawem współczesnej, świadomej postawyczłowieka wobec środowiska jest etyka ekologiczna, powinna ona znaleźć swój wyraz także w zrównoważonymrozwoju krajobrazu. Dlatego w czasach postępującej konsumpcji przestrzeni, autorka uzasadnia koniecznośćrozszerzenie działań w zakresie rozwoju zrównoważonego na fizjonomię środowiska czyli krajobraz kulturowy.Zagadnienia te dotyczą nie tylko potrzeby wypracowania mechanizmów i narzędzi skutecznej ochrony, aleprzede wszystkim właściwego projektowania, zarządzania krajobrazem oraz coraz częściej partycypacji społecznej.Artykuł odnosi się także do współczesnej polityki krajobrazowej, która znalazła zapis w Europejskiej KonwencjiKrajobrazowej.
EN
The article is dedicated to the analysis of evolution of cultural landscapes and their present-day threats. It discusses the factors and stages of transformation of cultural landscapes in relation to natural cycles of changes in the geographical environment in the Holocene. The cultural landscape is dealt with in a comprehensive way as the matrix of human activities and a peculiar palimpsest - the source of meanings and symbols. At the same time, landscape concentrates and reflects human attitudes towards the world. Since the contemporary, aware attitude of the man towards the environment is reflected in environmental ethics, it should also find its expression in sustainable development of landscape. This is why, in the times of ongoing consumption of space, the author points out that the actions related to sustainable development need to be extended onto the physiognomy of the environment or the cultural landscape. These issues concern not only the need for mechanisms and tools for efficient protection, but first of all appropriate designing, management of landscape and, more and more often, social participation. The article also refers to the modern landscape policy, which was included in the European Landscape Convention.
18
Content available Różnorodność krajobrazowa Chorwacji podstawą atrakcyjności turystycznej. Aspekty przyrodnicze
Myga-Piątek U.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2010
|
nr 14
101--119
PL
Chorwację odwiedza corocznie ponad 10 mln turystów. Jest to liczba dwa i pół razy przewyższająca liczbę mieszkańców. Obecnie wpływy z turystyki tworzą jedną czwartą wartości chorwackiego produktu krajowego brutto. Tezą przewodnią artykułu jest założenie, iż podstawą atrakcyjności turystycznej jest wyjątkowa różnorodność krajobrazowa. Na tle głównych jednostek fizjograficznych omówiono walory przyrodniczo-krajobrazowe na przykładzie ośmiu parków narodowych. Porównano frekwencję turystyczną w parkach narodowych w ostatnich pięciu latach. W podsumowaniu wskazano na proces rozprzestrzeniania się ruchu turystycznego w obszary przyrodniczo cenne, wzrost dostępności komunikacyjnej miejsc o najwyższych walorach oraz zagrożenia wynikające z rosnącej penetracji turystycznej. W grupie najpopularniejszych czterech parków można zauważyć niepokojącą tendencję do „przeinwestowania” turystycznego. Artykuł wyraża też apel o konieczność pilnego wprowadzenia zasad turystyki zrównoważonej w Chorwacji.
EN
Croatia is visited by over 10 million tourists every year, which is two and a half times as much as its population. The revenue from tourism currently accounts for a quarter of the Croatian GDP. The leading thought of the article is the assumption that tourist attractiveness is based on the unique scenic diversity. Eight national parks were used as examples to discuss natural and scenic values of the main physiographic units. The author compared the frequency of tourist visits to the parks in the last five years. The summary points to the process of expansion of tourist traffic into areas of particular environmental value, increased transportation availability of the most valuable places and threats resulting from increased tourist penetration. The four most popular parks show a disturbing tendency towards tourist “overinvestment”. The article also expresses an urgent need for establishing the rules of sustainable tourism in Croatia.
19
Content available Georóżnorodność i geoturystyka w terenach poeksploatacyjnych na przykładzie regionu chęcińsko-kieleckiego
Nita J., Myga-Piątek U.
Geoturystyka
|
2010
|
nr 3-4
51-58
PL
Artykuł omawia problematykę zagospodarowania terenów eksploatacyjnych surowców skalnych regionu chęcińsko-kieleckiego, które są obszarami chronionymi. Zmiany w rzeźbie powierzchni terenu i pozostałych komponentach przyrodniczych wywołane wydobyciem surowców są zwykłe traktowane w kategoriach wysokiego zagrożenia i utożsamiane z dewastacją krajobrazową. Autorzy poruszają kwestie potrzeby ochrony nie tylko środowiska geograficznego, ale także krajobrazu, szczególnie w terenach, gdzie formy pogórnicze nie zagrażają kondycji środowiska przyrodniczego. Artykuł ukazuje walory geologiczne i potrzebę ich ochrony w celu wzmocnienia wartości krajobrazowych obszaru oraz na potrzeby dydaktyki geologicznej i turystyki specjalistycznej.
EN
The article discusses the matters of management of post-exploitation areas of the Chęciny-Kielce region. Changes in surface features and other elements of the natural environment, caused by mineral exploitation of resources, are usually recognized in terms of high threat and associated with landscape devastation. The author deal with the issues of necessary protection not only of the geographical environment, but also of the landscape, especially in areas where post-mining forms do not threaten the condition of the natural environment. It presents geological values and the need to protect them in order to increase the scenic values and for the purposes of geological didactics and specialist tourism.
20
Content available remote Uwagi o przyrodniczych aspektach atrakcyjności turystycznej Japonii
Myga-Piątek U.
Czasopismo Techniczne. Architektura
|
2010
|
R. 107, z. 4-A
253-274
PL
Artykuł prezentuje walory przyrodnicze Japonii jako podstawę atrakcyjności turystycznej. Dla wielu osób pochodzących z zachodniego kręgu cywilizacyjnego Kraj Kwitnącej Wiśni jawi się przez pryzmat kilku wyrazistych symboli - stereotypów, z którymi utożsamiana jest Japonia. Większość z tych mentalnych ikon dotyczy kultury, architektury, a także cech społecznych i osobowościowych mieszkańców. Kojarzona z wielkimi miastami i przemysłem wysokich technologii Japonia, tylko w niewielkim stopniu jest popularyzowana przez wizerunek unikatowych walorów środowiska naturalnego. Dlatego też celem niniejszego artykułu jest ukazanie osobliwości przyrodniczych wysp japońskich, w których należy dostrzegać ogromny potencjał turystyczny.
EN
The paper presents the natural values of Japan as one of the main pillars of tourist attractiveness. Many people from the western civilization perceive the land of the rising sun through a number of clear - stereotypes associated with Japan. Most of these mental icons refer to the culture, architecture, and social or personality traits of the citizens. Associated with large cities and hi-tech industries, only to a small extent is Japan popularized by the image of unique values of its natural environment. This is why the aim of this article is to present the environmental peculiarities of the Japanese islands, in which a vast tourist potential can be revealed.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.