Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Pojazdy autonomiczne w aglomeracjach miejskich

Choromański W., Grabarek I.

Transport Miejski i Regionalny

|

2018

|

nr 11

12--16

PL

Na świecie, a także i w Polsce toczy się ożywiona dyskusja dotycząca przyszłości transportu, w tym transportu miejskiego i autonomicznego. Postęp technologiczny (w tym: technologie informatyczne, technologie nowych systemów pomiarowych, nawigacji satelitarnej, zasobników energii elektrycznej itp.) stwarza nowe możliwości rozwiązań i prawdopodobnie w najbliższym czasie zrewolucjonizuje transport, w tym transport miejski. Ta nadchodząca rewolucja niesie ze sobą nie tylko wyzwania techniczne, ale również potężne wyzwania w obszarze legislacji, konieczność zmian w mentalności ludzi itd. W przekonaniu autorów zmiany w transporcie w najbliższym czasie wpłyną istotnie na wszystkie aspekty naszego życia, podobnie jak maszyna parowa czy technologie internetowe. Szczególne znaczenie odegra sztuczna inteligencja i związana z nią autonomizacja transportu. Problemem, który z perspektywy Polski jest też przedmiotem dyskusji, jest odpowiedź na pytanie: na ile Polska będzie tylko beneficjentem technologii, które wraz z postępem na świecie, niejako „przyjdą do naszego kraju”, na ile zaś Polska będzie współtworzyć nowe technologie? Artykuł poświęcony jest przede wszystkim autonomicznemu transportowi miejskiemu i stara się odnieść go do postawionych wyżej kwestii.

EN

There is a lively discussion in the world and in Poland regarding the future of transport, including urban and autonomous transport. Technological progress (including: information technology, technologies of new measurement systems, satellite navigation, energy storage, etc.) creates new solutions and will probably revolutionize transport in the near future, including urban transport. This upcoming revolution brings not only technical challenges, but also huge challenges in the area of legislation, the need for changes in the people’s mentality, etc. Authors' believe that changes in transport in the near future will affect significantly all aspects of our lives, just like a steam engine or Internet. The artificial intelligence and the associated autonomy of transport will play a special role. The problem that from the Polish perspective is also the subject of discussion is the answer to the question: To what extent will Poland be the beneficiary of technology, which along with the world's progress, will "come to our country", how much Poland will co-create new technologies? The article is devoted primarily to autonomous urban transport and strives to relate it to the above issues.

2

Koncepcja oceny przejęcia kontroli sterowania przez kierowcę w pojazdach z warunkową autonomizacją

Razin P., Grabarek I.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2018

|

z. 121

319--327

PL

W artykule zaprezentowano koncepcję oceny przejęcia kontroli sterowania przez kierowcę w pojazdach z warunkową autonomizacją, w ramach której istotną rolę odgrywają sygnały informujące kierowcę o konieczności przejęcia kontroli nad pojazdem, np. w przypadku autonomicznej jazdy po autostradzie (tzw. highway chauffeur). Przedstawione w artykule wstępne wyniki badań dotyczą efektywności sygnałów o różnej modalności. Badania sygnałów zrealizowano na stanowisku multisensorycznym, stanowiącym wyposażenie symulatora samochodu osobowego ASI200-6. Przeprowadzony eksperyment pozwolił zweryfikować efektywność działania stanowiska badawczego i jego poszczególnych modułów oraz odpowiedzieć na ważne pytanie dotyczące efektywnego sposobu komunikacji z kierowcą przez interfejsy HMI, minimalizującego czas przejęcia kontroli nad pojazdem. Czas ten był jednym z głównych analizowanych parametrów. Wyniki eksperymentu wskazują, że skuteczność przekazywania informacji zależy od jej formy. Badani uzyskiwali najlepsze wyniki, gdy informowani byli poprzez interfejs wizualny i dźwiękowy (t = 3,84 s). Otrzymane wyniki posłużą do sformułowania rekomendacji dla przemysłu motoryzacyjnego. Kolejnym etapem badań będzie analiza manewrów wykonanych po przejęciu kontroli oraz ocena ich poprawności.

EN

The article presents the concept of driver takeover assessment in the vehicles with conditional automation. The signals are used to inform the driver about the necessity to take over the control in automated vehicles when considering automated driving scenarios (e.g. highway chauffeur). The article presents preliminary results of the research concerning the efficiency of different modality signals. The research was carried out on multisensoric stand in driving simulator AS1200-6. Such research on one hand enabled the verification of the efficiency of multisensoric stand’s operation. On the other hand, it helped to answer a significant research question regarding the efficient way of communicating with a driver through the use of HMI interface, in order to minimize the time of taking over the control of the vehicle. Time necessary for taking over the control was one of the main analyzed parameters. Results of the test indicate that the effectiveness of information transfer depends on its form. The examinees achieved the best results when informed through visual and auditory interfaces (t = 3,84 s). Obtained results are going to serve to formulate the recommendations for automotive. The next research stage will be to analyze the maneuvers taken after taking over the control and the assessment of their correctness.

3

Wpływ czynników materialnego środowiska pracy na sprawność operatora środków transportu

Bęczkowska S., Grabarek I.

Przegląd Mechaniczny

|

2017

|

nr 4

29--36

PL

W artykule dokonano analizy wpływu materialnego środowiska pracy, ze szczególnym uwzględnieniem drgań i hałasu na sprawność operatora środków transportu. Badania ankietowo-eksperckie przeprowadzone na grupie maszynistów oraz kierowców przewożących towary niebezpieczne pozwoliły wytypować cechy wpływające na uciążliwość pracy. Cechy te wykorzystano w budowie modelu działań maszynisty oraz modelu wpływu czynnika ludzkiego na prawdopodobieństwo wystąpienia wypadku drogowego. W modelowaniu wykorzystano heurystyczne struktury rozmyte (struktury Mamdaniego i Takagi-Sugeno-Kanga). Modele implementowano numerycznie w środowisku Matlab_Simulink i wykorzystano do symulacji wpływu wybranych cech na sprawność operatorów.

EN

The article analyses the impact of the material environment, with particular regard to vibration and noise on the efficiency of the transport means operator. The questionnaire/expert-based surveys carried out on a group of locomotive drivers and drivers carrying dangerous goods allowed the prediction of characteristics that affect the hardship work. These features were used in the construction of the driver's action model and the model of the impact of the human factor on the probability of an accident. The modeling used a heuristic fuzzy structure (structure of Mamdani and Takagi-Sugeno-Kanga), numerical models was implemented in an environment Matlab_Simulink, and used to simulate the impact of selected features on the efficiency of operators.

4

Zagadnienie oceny aktywności mięśni podczas kierowania nowym typem wielofunkcyjnej kierownicy w samochodzie elektrycznym

Grabarek I., Kozłowski M., Fiok K., Choromański W.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2017

|

z. 119

137--148

PL

Tradycyjny system sterowania w samochodach wyposażonych w automatyczną skrzynię biegów składa się z okrągłej kierownicy oraz pedałów: przyspieszania i hamowania. Rozwiązanie to jest przeznaczone dla osób z całkowitą sprawnością kończy dolnych. W dobie starzejącego się społeczeństwa i wzrostu liczby osób z ograniczoną sprawnością należy poszukiwać rozwiązań uniwersalnych spełniających oczekiwania różnych grup kierowców. Autorzy artykułu zaproponowali alternatywny sposób sterowania pojazdem. W artykule opisano porównawcze badania eksperymentalne aktywności mięśni kończyn górnych podczas korzystania z prototypu nowego interfejsu do sterowania pojazdem, składającego się z koła kierownicy z dwiema obręczami zamontowanymi na kierownicy, umożliwiającymi hamowanie i przyspieszanie pojazdu za pomocą kończyn górnych. Proponowane rozwiązanie nie posiada pedałów, jest więc szczególnie dedykowane osobom z niepełnosprawnością kończyn dolnych, natomiast jego uniwersalność sprawia, że może być również dla innych grup kierowców. Badania eksperymentalne przeprowadzono w dynamicznym symulatorze samochodu elektrycznego. Wzięło w nim udział 32 sprawnych kierowców w wieku 20-23 lat. Każda z badanych osób miała za zadanie przejechać dwie różne trasy z klasyczną kierownicą i prototypem kierownicy w dwóch wariantach. Ocenę aktywności mięśni przeprowadzono na podstawie analizy sygnału EMG w dziedzinie czasu dla 16 osób. W artykule przedstawiono metodykę oceny i wstępne wyniki zarejestrowane z wybranych mięśni ręki i dłoni.

EN

The traditional control system in cars equipped with an automatic transmission consists of a round steering wheel and pedals: acceleration and braking. This solution is intended for people with complete efficiency ending the bottom. In the era of an aging population and an increase in the number of people with reduced efficiency, universal solutions should be sought to meet the expectations of different groups of drivers. The authors of the article suggested an alternative way to control the vehicle. This article describes comparative experimental tests for the experimental activity of upper limb muscle activity when using a prototype of the new interface for vehicle control, consisting of a steering wheel with two rims mounted on the steering wheel, enabling braking and acceleration of the vehicle with the upper limbs. The proposed solution does not have pedals, so it is especially dedicated to people with lower limb disabilities, while its versatility makes it also suitable for other groups of drivers. Experimental tests were conducted in a dynamic simulator of an electric car. It was attended by 32 fit drivers aged 20-23. Each of the persons surveyed was to cross two different routes with a classic steering wheel and a prototype steering wheel in two variants. Muscle activity was evaluated based on an EMG signal analysis in the time domain for 16 people. The article presents the evaluation methodology and preliminary results recorded from selected hand and hand muscles.

5

Wybrane zagadnienia monitorowania transportu towarów niebezpiecznych

Bęczkowska S., Grabarek I.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2017

|

z. 117

31--39

PL

W celu zapobieżenia zagrożeniom wynikającym z transportu towarów niebezpiecznych zarówno drogą jak i koleją, jednym z rozwiązań jest wprowadzenie monitorowania ładunku od odbiorcy do nadawcy. Na rynku dostępne są systemy monitorowania pojazdów oraz pociągów, których przeglądu dokonano w artykule. Systemy wykorzystują do lokalizacji GPS, nie mniej nie zapewniają zintegrowanego monitorowania i zarządzania środkami transportu, jakie jest niezbędne przy przewozie towarów niebezpiecznych. Aby wykazać zasadność wprowadzania tego typu rozwiązań w artykule dokonano analizy dotyczącej stopnia zaawansowania procesu wdrażania systemów, zarówno w transporcie drogowym, jak i kolejowym. Analizę rozszerzono o systemy i projekty monitorowania, które funkcjonują w Europie.

EN

In the destination of preventing threats resulting from the road and railway transport of hazardous goods, implementing monitoring the cargo from the recipient to the sender is one of solutions. On the market are available monitoring systems of vehicles and trains which they discussed in the article. Systems are using the GPS for the localization, not less aren't ensuring integrated monitoring and managing means of transport which is essential at the carriage of dangerous goods. In order to show the legitimacy of implementing solutions of this type in the article they made analysis concerning the degree of the progress of the implementation process of systems, both in the road transport, as well as train. Analysis was broadened by systems and projects to monitoring system which are functional in Europe.

6

Systemy Human Machine Interface (HMI) dedykowane samochodom poziomów L2/L3

Choromański W., Grabarek I., Spirzewska A.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2017

|

z. 115

35--45

PL

Analiza prowadzonych w wielu krajach badań wykazała istotny udział samochodów automatycznych w zwiększaniu indywidualnej mobilności różnych grup użytkowników, w tym również osób starszych i z ograniczoną sprawnością. W zależności od poziomu automatyzacji w różnym stopniu kształtują się zadania kierowcy. Wraz z rozwojem automatyzacji zmieniają się również rozwiązania konstrukcyjne interfejsu HMI. W jego budowie obecnie wykorzystywane są różnego rodzaju sygnały wejściowe, dzięki czemu w zależności od stopnia sprawności kierowcy można zastosować preferowane przez użytkowników urządzenia sterownicze. W referacie przedstawiono metodykę oceny urządzeń wykonawczych innowacyjnych interfejsów wraz przykładowymi wynikami badań dotyczących prototypu eco-kierownicy.

EN

Analysis of the studies from many countries showed significant role of automated cars in enhancing the individual mobility of the different users, including the elderly and the physically disabled. Depending on the level of the automation a division of tasks is different between the driver and the car. As vehicles become more and more automated over time, the opportunities for further innovation in in-vehicle HMI controls will follow. Presently, the constructions of HMI use various types of input signals, thereby depending on the driver efficiency it can apply the user-dedicated control devices. The paper presents the methodology of input device HMI’s evaluation and the example of the results of the multifunction steering wheel evaluation.

7

Ocena dostosowania wybranych dworców kolejowych po modernizacji do osób o ograniczonej możliwości poruszania się

Bęczkowska S., Grabarek I.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2017

|

z. 115

7--14

PL

W artykule przedstawiono ocenę dostosowania dwóch losowo wybranych dworców kolejowych do osób o ograniczonej możliwości poruszania się. Oba te obiekty przeszły prace modernizacyjne w ciągu ostatnich lat. W celu sprawdzenia dostępności dworców kolejowych dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się, opracowano metodę oceny, w której zastosowano autorski algorytm. Kryteria oceny sformułowano na podstawie przyjętych wytycznych. Wyniki z oceny zaprezentowano dla wybranych przez Autorów elementów infrastruktury tzn. parkingów, podjazdów, schodów ruchomych, wind, chodników ruchomych, kładek dla pieszych oraz przejść podziemnych.

EN

The article presents the evaluation of two randomly selected railway stations in terms of adapting to people with limited mobility. Both buildings have been modernized in recent years. In assessing the accessibility of stations was used authorial algorithm. The evaluation criteria were created in accordance with the regulations in force in Poland. The article presents the selected results of the evaluation for such infrastructure elements as parking lots, ramps, escalators, elevators, moving walkways, footbridges and subways for pedestrians.

8

Nowe wyzwania w projektowaniu innowacyjnych systemów transportowych

Grabarek I.

Problemy Jakości

|

2016

|

R. 48, nr 12

35--43

PL

W referacie przedstawiono kierunki rozwoju systemów transportowych i związane z nimi problemy badawcze. Rosnący poziom automatyzacji w pojazdach sprzyja rozwojowi mobilności wśród mieszkańców miast, ale jednocześnie generuje szereg problemów. Projektowanie nowoczesnych środków transportu zarówno indywidualnych, jak i zbiorowych zmierza w kierunku automatyzacji. Ich istotnym elementem staje się interfejs (HMI) użytkownika (kierowcy, pasażera). Efektywna dwukierunkowa komunikacja między użytkownikiem i pojazdem wymaga wdrożenia nowych rozwiązań, uwzględniających potrzeby i ograniczenia potencjalnego użytkownika. Prawidłowy dobór zaprojektowanych interfejsów (HMI) do możliwości i oczekiwań użytkowników poprzedzony jest oceną funkcjonalności budowanych interfejsów, której metodykę przedstawiono w referacie.

EN

The paper presents the directions of transportation systems development and related research problems. The increasing level of automation in vehicles promotes the development of mobility among urban residents, but also generates a number of problems. Design of modern modes of transport, both individual and collective, is heading towards automation. Their essential element is the user interface (HMI) (driver, passenger). Effective two-way communication between the user and the vehicle requires the implementation of new design solutions to the needs and limitations of a potential user. Proper selection of designed interfaces (HMI) to the possibilities and expectations of the users is preceded by an assessment of the innovative interfaces functionality. The evaluation methodology has been presented in the paper.

9

Dostępność parkingów i miejsc postojowych na MOP-ach jako czynnik warunkujący bezpieczeństwo w drogowym transporcie towarów niebezpiecznych

Bęczkowska S., Grabarek I.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2016

|

z. 114

19--28

PL

W artykule omówiono zagadnienia dostępności parkingów dla uszkodzonych pojazdów ADR oraz miejsc postojowych na MOP-ach (Miejsc Obsługi Podróżnych) przy drogach ekspresowych i autostradach, a także ich wpływ na bezpieczeństwo w drogowym transporcie towarów niebezpiecznych. Brak zapewniania pełnej dostępności wyżej wymienionych elementów infrastruktury powoduje stres u kierowcy, który w efekcie obniża sprawność psychofizyczną i może być przyczyną zaistnienia zdarzenia niepożądanego jakim jest wypadek. Ponadto, pojazdy te mogą stanowić zagrożenie dla innych uczestników ruchu. Ten aspekt bezpieczeństwa uwzględniony będzie w systemie monitorowania bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych i w procesie generowania optymalnej trasy przewozu z punktu widzenia minimalizacji strat.

EN

In the article the availability of parking spaces for damaged vehicles carrying dangerous goods and Truck Parking Areas, placed by expressways and motorways, has been discussed, as well as its impact on safety of this kind of transport. The lack of the above-mentioned infrastructure causes driver's stress, which consequently lowers his level of psycho-physical efficiency and may lead to an accident. Furthermore, these vehicles can pose a threat to other road users. This safety aspect will be taken into account in the safety monitoring system of dangerous goods' transport and in the process of generating the optimum transport route from the point of view of losses minimization.

10

Nowe wyzwania w projektowaniu innowacyjnych systemów transportowych

Choromański W., Grabarek I.

Zeszyty Naukowe. Mechanika / Politechnika Opolska

|

2015

|

z. 106

37

PL

Dążenie do zrównoważonego rozwoju miast stwarza wyzwania dotyczące nowych systemów transportu i środków zwiększenia mobilności. W referacie przedstawiona zostanie oryginalna koncepcja nowego hybrydowego transportu miejskiego. Polega ona na integracji samochodu elektrycznego, samochodu autonomicznego (driverless) i systemu Podcar (PRT). Ta nowa koncepcja formułuje nowe wyzwania dla konstruktorów i projektantów. W projektowaniu należy jednocześnie uwzględniać elementy mechaniczne, elektryczne, elektroniczne i ergonomiczne. Trzeba również wprowadzać technologie projektowania współbieżnego. W referacie przedstawione zostaną m.in. wybrane wyniki wprowadzania nowego systemu do praktyki miejskiej.

11

Metodyka oceny innowacyjnych interfejsów kierowcy w samochodach elektrycznych

Grabarek I., Choromański W., Tomaszewska A.

Logistyka

|

2015

|

nr 4

293--302

PL

W artykule przedstawiono koncepcję badań eco-kierownicy, przeznaczonej dla osób z niedowładem kończyn dolnych, osób starszych, jak również osób sprawnych. Kierownica została zaprojektowana dla elektrycznego samochodu wykonanego w projekcie „Eco-Mobilność” (realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego). Celem eksperymentu była ocena poprawności wykonania manewrów przy wykorzystaniu eco-kierownicy w porównaniu do kierownicy klasycznej (kierownica i pedały). Zaprojektowana eco-kierownica wymagała wyposażenia samochodu w układ steer-by-wire. Badania na symulatorze dynamicznym obejmowały 2 testy o różnym charakterze, test typu „trasa” oraz test „slalom”. W testach brała udział grupa 38 mężczyzn. Wszyscy posiadali prawo jazdy. W badaniach uwzględniono dwa stopnie przełożenia układu kierowniczego: 180/350 oraz 120/350. W artykule przedstawiono jedynie pilotażowe wyniki dotyczące wykonania testu typu „trasa” przez jedną osobę. Wykresy przedstawiają rozkłady odchyleń od linii referencyjnego toru ruchu z trzech jazd eksperymentalnych z: a) kierownicą klasyczną z pedałami, b) eco-kierownicą 1800 , c) eco-kierownicą 1200. Przedstawiono również wyniki analizy częstotliwościowej wykonanej dla tych przebiegów, jak również dla tych samych warunków przebiegi odchyleń prędkości od zadanej. Dodatkowo omówiono wyniki ankiet dotyczących oceny funkcjonalności eco-kierownicy. Wnioski z badań wykorzystane zostaną w badaniach mających na celu zaprojektowanie interfejsów dedykowanych kierowcom o różnej sprawności fizycznej.

EN

The paper presents the concept of the eco-steering wheel tests intended for people with paresis of the lower motor system, the elderly, as well as non-disabled people. It has been designed for an electric car made in the project "Eco-Mobility" (implemented under the Innovative Economy Operational Programme co-financed by the European Regional Development Fund). The main aim of this experiment was assessing the correctness of maneuvers performed driving a car using a standard steering wheel (wheel and pedals) and eco-steering wheel. Such steering wheel requires that the car is equipped with a ”drive-by-wire" system with a standardized input signal.. The studies included two degrees of steering system angles: 180/350 and 120/350. The research was carried out on the vehicle dynamic simulator based on the procedure, including two driving tests with different character (slalom, driving on a straight road, bypassing obstacles). The tests was attended by 38 men. The paper presents only the pilot results for one test and one man. The basic values to be evaluated are: distribution of experimental trajectory deviation (from reference line) as also shown the results of the frequency analysis is performed for these runs, as well as for the same conditions waveforms deviations from the reference speed. In addition, it has been presented results of questionnaires on the subjective assessment of the functionality of eco-steering wheel. The conclusions of the study will be used in studies aimed at designing interfaces dedicated to drivers of different efficiency.

12

Wybrane zagadnienia projektowania innowacyjnych środków transportu dostosowanych do osób o ograniczonej sprawności ruchowej

Grabarek I., Choromański W.

Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska

|

2014

|

z. 83

99--108

PL

Problem starzejącego się społeczeństwa i konieczność zapewnienia mu większej mobilności w celu funkcjonowania w życiu społecznym stały się wyzwaniem dla konstruktorów środków transportu. W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia dotyczące projektowania dwóch nowych konstrukcji transportu miejskiego, całkowicie dostosowanych do osób starszych i niepełnosprawnych. Prace te są prowadzone w ramach Projektu Eco-Mobilność, realizowanego na Wydziale Transportu Politechniki Warszawskiej, objętego Programem Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka i współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Innowacyjne, funkcjonalne rozwiązania przedstawiono dla eco-samochodu i pojazdu PRT (Personal Rapid Transit).

EN

Nowadays, the challenge for transport designers is to ensure more mobility and participation in social life of elderly and disabled people, because of the systematic increase of this group. The selected issues regarding designing of the two new public means of transport construction, completely adjusted to the elderly and disabled people have been presented in this paper. The research work has been carried out within the Eco Mobility Project that is co-financed by the European Regional Development Fund/Operational Programme for Innovative Economy. The innovative solution of eco-car and PRT vehicle have been presented.

13

Ergonomia w projektowaniu innowacyjnego transportu publicznego

Grabarek I.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie

|

2014

|

Nr 63

67--76

PL

W artykule przedstawiono główne zadania i kierunki badań dotyczących współczesnego transportu ze szczególnym uwzględnieniem transportu publicznego. Do głównych wyzwań, które należy podjąć w tym obszarze, należy zaliczyć: poprawę płynności transportu w mia-stach, redukcję zanieczyszczeń oraz stworzenie transportu bardziej inteligentnego, dostępnego i bezpiecznego. Osiągnięcie tak sformułowanych celów wymaga współpracy specjalistów z wielu dziedzin, a przede wszystkim uwzględnienia w projektowaniu zaleceń ergonomicznych i zastosowania nowych technologii. W artykule określono obszary badań, które zaliczono do priorytetowych w dziedzinie systemów transportowych. Ponadto przedstawiono procedurę projektowania ergonomicznego i dwa przykłady innowacyjnych i przyjaznych dla użytkowników środków transportu, których konstrukcje powstały w ramach projektu Eco-Mobilność, współfinansowanego z funduszy Unii Europejskiej i realizowanego na Wydziale Transportu Politechniki Warszawskiej.

EN

This article presents the main directions regarding current transport, with particular emphasis on public transport. The main challenges identified were to improve fluidity in towns, to reduce pollution, to make urban transport more ‘intelligent’ and to make it more accessible, safer and secure. The achievement of the above mentioned targets requires the cooperation of different specialists, but above all, the improvement of ergonomics rules and new technology. The priority area of research in the range of transportation system was defined. Furthermore, the ergonomic designing procedure and two examples of innovative and user-friendly means of transport have been presented in the article. The research was carried out as part of the project ECO-mobility, co-funded by the European Regional Development Fund under the Operational Program Innovative Economy (UND-POIG.01.03.01-14-154) on the Faculty of Transport in Warsaw University of Technology.

14

Zastosowanie technik heurystycznych w modelowaniu czynnika ludzkiego w drogowym transporcie towarów niebezpiecznych

Bęczkowska S., Grabarek I.

Logistyka

|

2014

|

nr 4

PL

W niniejszym artykule omówiono kwestie związane z modelowaniem czynnika ludzkiego w transporcie towarów niebezpiecznych. Człowiek ze względu na swoją złożoność jest elementem bardzo trudnym do sparametryzowania. W literaturze przedstawione są różne próby modelowania działań człowieka. Autorzy w swojej pracy do budowy modelu czynnika ludzkiego zastosowali techniki heurystyczne, a dokładniej techniki zbiorów rozmytych. W modelach tych działania człowieka określono przy pomocy opisu słownego, czyli lingwistycznego. Specyfika zbiorów rozmytych pozwala w sposób „naturalny” ograniczyć „precyzję” w opisie zachowań człowieka. Model zbudowano w oparciu o autorskie badania ankietowo-ekspertowe, na podstawie których wyselekcjonowano poszczególne cechy. Następnie cechom przypisano odpowiednie stany. Parametrem wyjściowym modelu jest λL - intensywność wystąpienia wypadku w wyniku popełnienia błędu przez człowieka (kierowcę). Słowa kluczowe: czynnik ludzki, towary niebezpieczne, zbiory rozmyte, model oceny ryzyka.

EN

This article describes and analyses issues related to modelling of human factor in the transport of hazardous materials. Due to its complexity, a human being constitutes an element parameterization of which encounters numerous difficulties. In the literature various attempts of human actions’ modelling have been presented. Authors of the article have used heuristic techniques – particularly, fuzzy set methods – in order to build a model of human factor for the purposes of their work. This model defines human actions by text description, that is, linguistically. The specificity of fuzzy sets allows the “precision” of human actions’ description to be “naturally” limited. The model has been built upon proprietary expert-based surveys, enabling selection of specific features, influencing driver’s efficiency, with their corresponding levels. The model’s initial parameter is λL – intensity of accidents caused by driving mistakes.

15

Zasady projektowania ergonomicznego w projekcie ECO-Mobilność

Grabarek I.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2013

|

z. 98

193--202

PL

Projekt Eco-Mobilność realizowany na Wydziale Transportu dotyczy innowacyjnych systemów transportowych, wspomagających mobilność ludzi. W referacie przedstawiono wybrane aspekty projektowania ergonomicznego w dwóch z pięciu realizowanych zadań. Zasady ergonomiczne w tym zakresie dotyczą procesu dostosowania wymiarowego pojazdów do użytkowników o różnej sprawności fizycznej. W referacie określono metodykę badań, przeanalizowano uzyskane wyniki oraz przedstawiono ich wykorzystanie w projektowanych konstrukcjach.

EN

The project Eco-Mobility has been carried out at the Faculty of Transport and concerns the innovative transport system , which supporting mobility of people. Selected aspects of ergonomic designing, applying in two of five realized tasks, have been presented in this paper. The ergonomic rules relate to the process of the vehicle dimensional adaptation to the users with different physical efficiency. The research methodology, the analysis of receiving data and their application in the new construction of vehicles have been presented.

16

Personal Rapid Transit - Polish solution

Choromański W., Grabarek I., Kowara J., Kamiński B.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2013

|

z. 98

79--99

EN

This article applies to the new transportation system PRT – Personal Rapid Transit. Personal rapid transit (PRT), is a public transportation mode featuring small automated vehicles operating on a network of specially-built guide ways. PRT is a type of automated guideway transit (AGT), a class of system which also includes larger vehicles all the way to small driverless subway systems. In PRT designs, vehicles are sized for individual or small group travel, typically carrying no more than 3 to 4 passengers per vehicle. Guide ways are arranged in a network topology, with all stations located on sidings, and with frequent merge/diverge points. This approach allows for nonstop, point-to-point travel, by passing all intermediate stations. The point-to-point service has been compared to a taxi. This article concerns the methodology of designing such a system. Works on this type of system is carried out, inter alia, at the Warsaw University of Technology under the project "Eco-Mobility".

PL

Artykuł dotyczy nowego system transportowego określanego w literaturze anglosaskiej terminem PRT (Personal Rapid Transit). Transport ten należy do tzw. systemów ATS (Automated Transit System) i składa się z małych pojazdów poruszających się po lekkiej infrastrukturze nadziemnej. Pojazdy sterowane są automatycznie i realizują tzw. transport "door to door" tzn poruszają się od przystanku początkowego do końcowego bez przystanków pośrednich. W pracy przedstawiono wyniki prac nad tego typu transportem zrealizowanym w ramach projektu ECO-Mobilność.

17

Model oceny ryzyka w drogowym transporcie towarów niebezpiecznych – wybrane zagadnienia

Bęczkowska S., Grabarek I., Choromański W.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2013

|

z. 96

77--86

PL

Po drogach naszego kraju codziennie przewożone są paliwa płynne, gazy, chlor, amoniak, cyjanowodór i wiele innych substancji o działaniu toksycznym i wybuchowym [1]. Każdego roku rejestruje się kilkaset kolizji z udziałem pojazdów z towarami niebezpiecznymi, które prowadzą do powstania rozlewisk przenikających do gruntu, wód podziemnych, toków wodnych, powodując degradację życia biologicznego. A zatem zagrożenie bezpieczeństwa jest istotnym problemem, z którymi zmierzyć się muszą nadawcy, odbiorcy i przedsiębiorstwa transportowe. Jednym z elementów działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa jest analiza ryzyka. W artykule przedstawiono nowe podejście do oceny ryzyka w drogowym transporcie towarów niebezpiecznych, uwzględniające wpływ czynnika ludzkiego na prawdopodobieństwo wystąpienia wypadku. Omówiono założenia metody wyboru optymalnej trasy przewozu, z punktu minimalizacji ryzyka ludzkiego, ekologicznego i finansowego.

EN

Every day liquid fuels, gases, chlorine, ammonium, hydrogen cyanide and many other toxic and explosive substances are transported on national roads. Several hundreds of road accidents involving vehicles carrying hazardous materials are reported each year. In the aftermath of these accidents spillages infiltrating the ground, groundwater and water courses take place and lead to the degradation of biological life. Hence, safety measures must be applied on a daily basis by the dispatchers, recipients and speditors. Risk analysis is one of the measures necessary for the improvement of safety standards. In the article a new approach to risk assessment concerning the road transportation of hazardous materials has been presented. This approach takes into account the effect of the human factor on the likelihood of road accidents. In addition, the article discusses the assumptions to be taken for the choice of transportation route in order to minimize the risk.

18

Analiza parametrów oświetlenia wybranych wskaźników pilotażowo-nawigacyjnych w kabinie pilota samolotu szkolno-treningowego PZL-130 Orlik TC-I

Dmochowski M., Grabarek I.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2013

|

z. 92

39--54

PL

Artykuł przedstawia wyniki badań luminancji wybranych wskaźników pilotażowonawigacyjnych w pierwszej kabinie pilota samolotu szkolno-treningowego PZL-130 Orlik TC-I. Uzyskane z pomiarów wartości luminancji wykorzystano do obliczenia kontrastu dla poszczególnych elementów wskaźników i porównano go z zaleceniami zawartymi w normach NATO. Wyniki badań zostały skonfrontowane z opiniami pilotów, latających na tym typie samolotu, dzięki zastosowaniu autorskiej ergonomicznej listy kontrolnej. Pomierzone wartości luminancji pozwoliły również na analizę szczelności obudów wybranych wskaźników. W artykule zaproponowano odpowiednie działania korekcyjne, sformułowane na podstawie analizy wyników badań, mające na celu poprawę wartości kontrastu i udoskonalenie wskaźników z myślą o korzystniejszych warunkach pracy pilotów.

EN

This article presents the luminance research results of the selected basic pilotage-navigation parameters indicators in the first cabin of the pilot-training airplane PZL-130 Orlik TC-I. Luminance values obtained from measurements have been used to calculate contrast for individual elements of the indicators and to compare it with the recommendations contained in the NATO standards. The research results have been confronted with the opinion of the pilots flying on this type of airplane thanks to the author’s ergonomic control list. Measured luminance value also allowed to analyze the selected indicator chassis tightness. In this article there have been proposed appropriate corrective actions, formulated on the basis of research results analysis, which aim in improvement of the contrast values and refinement of indicators for more favorable conditions of pilot work.

19

Analysis of factors determining ergonomic conditions of driver's workplace and safety in transport of dangerous goods

Grabarek I., Bęczkowska S.

Archives of Transport

|

2012

|

Vol. 24, iss. 3

297-306

EN

The article concerns issues connected with the safety of the carriage of dangerous goods. Raising a subject was justified with the rising number of cartages of these goods and the same height of the probability of the appearance of the environmental risk and remaining road users. A specificity of the arrangement was analyzed driver-vehicleenvironment, paying special attention to ergonomic determinants of working conditions of the driver. In the article data of the National Police Headquarters concerning causes of accident involving dangerous goods in the road transport was also described. Exceeding the permissible speed, the non-observance of traffic regulations, as well as the tiredness which resulted in reducing the psychophysical efficiency for the driver were regarded as the root cause of accidents. Conducted analyses allowed to effect the preliminary selection of factors, which accepting the wrong level can constitute the cause of accidents.

PL

Artykuł dotyczy zagadnień związanych z bezpieczeństwem przewozu towarów niebezpiecznych. Podjęcie tematu uzasadniono wzrastającą liczbą przewozów drogowych tych towarów i tym samym wzrostem prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia dla środowiska i pozostałych użytkowników dróg. Przeanalizowano specyfikę układu kierowca- samochód- otoczenie, zwracając szczególną uwagę na czynniki warunkujące ergonomiczne warunki pracy kierowcy. W artykule przedstawiono również dane Komendy Głównej Policji dotyczące przyczyn wypadków z udziałem towarów niebezpiecznych w transporcie drogowym. Za podstawową przyczynę wypadków uznano przekroczenie dopuszczalnej prędkości, nieprzestrzeganie przepisów drogowych, a także zmęczenie, które skutkowało zmniejszeniem sprawności psychofizycznej kierowcy. Przeprowadzone analizy pozwoliły dokonać wstępnego doboru czynników, które przyjmując nieprawidłowy poziom mogą stanowić przyczynę wypadków.

20

Wpływ obciążenia psychicznego na sprawność działania i obciążenie mięśniowo-szkieletowe operatora

Grabarek I., Roman-Liu D., Choromański W., Bartuzi P.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2011

|

z. 78

37-51

PL

Celem eksperymentu opisanego w artykule była analiza wpływu różnego rodzaju obciążenia psychicznego na sprawność oraz obciążenie mięśniowo-szkieletowe operatora. Stwierdzono różną fizyczną reakcję i sprawność działania operatora w zależności od rodzaju wykonywanych przez niego zadań. Badania eksperymentalne przeprowadzono na grupie 15 mężczyzn. Podczas 32 - minutowego badania rejestrowano sygnał EMG z czterech mięśni kończyny górnej prawej oraz następujące parametry fizjologiczne: krzywą oddychania, amplitudę oddychania, częstość oddechu, amplitudę tętna, częstość skurczów serca. Pomiary wymienionych parametrów wykonywano w trzech różnych sytuacjach obciążenia: obciążenie pozycją ciała i wykonywaniem testu ciągłości uwagi (DAUF), obciążenie pozycją ciała i wykonywaniem testu czujności (VIGIL), obciążenie tylko pozycją ciała (KONTROL). Podczas wykonywania testów psychologicznych rejestrowano takie parametry jak: średni czas reakcji poprawnych odpowiedzi, liczba poprawnych i błędnych odpowiedzi. Przeprowadzono także badania testowe, mające na celu uzyskanie oceny charakterystyki osobowości osób biorących udział w badaniach eksperymentalnych. Dla zarejestrowanych sygnałów EMG oraz wybranych parametrów fizjologicznych określono miary, wyrażające ilościowo wskaźniki fizjologiczne i napięcie mięśni, które analizowano w dziedzinie czasu i w dziedzinie częstotliwości.

EN

The purpose of the experiment summarized in this article was to analyse the influence of various kinds of mental workload on operator’s efficiency and musculoskeletal fatigue of the operator. It has been assumed that the operator’s physical reactions can vary, depending on psychological tension caused by the performed task. The experimental tests have been carried out within a group of 15 males. During the experiment the measurements of electromyography (EMG) from four muscles of right upper limb have been collected as well as the following physiological parameters: breathing curve, breath amplitude, breath frequency, pulse amplitude and pulse frequency. The abovementioned parameters have been collected for three different stress modes: muscular-skeletal pressure and performing of the continuity-of-focus test (DAUF), muscular-skeletal pressure and performing of the continuity-of-alertness test (VIGIL), muscular-skeletal pressure only (KONTROL). During the experiment in all three stress modes the examined individuals remained in the same sitting position. The initial heuristic model (based on artificial neural networks) synthesizing the experiment results will be presented in the article.