Bifurkacje i chaos w układach dynamicznych

• Autorzy: Basiński R. , Trzaska Z.

Warianty tytułu

EN

Bifurcations and chaos in dynamic systems

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono charakterystykę szczególnych procesów dynamicznych, które mogą pojawiać się w silnie nieliniowych układach o specyficznej strukturze. Zdefiniowano podstawowe kryteria pozwalające na identyfikację zjawisk chaotycznych. Duży nacisk położono na analizę drgań w obwodzie Chua'y w którym można zaobserwować pełny zestaw zachowań charakterystycznych dla dynamicznych układów nieliniowych. W pracy omówiono również możliwość występowania dynamiki chaotycznej w układzie statecznika lampy fluorescencyjnej. Wyznaczono baseny przyciągania dziwnych atraktorów. Uzyskane wyniki symulacji komputerowych poddano szczegółowej analizie.

EN

It profile in work was introduced of special dynamic processes, which can appear in factorials non-linear systems about specific structure. The basic permissive on identification of chaotic phenomena criterions were defined. It the large pressure was put on analysis the oscillations in circuit Chua's, in which one it was possible to observe the full scale of characteristic behaviours for dynamic non-linear systems. The possibility of occurrence in arrangement of stabilizer of fluorescent lamp the chaotic dynamics in work was introduced also. The pools of attraction were marked strange attractors. The detailed analysis was subjected the got results of computer simulations.

Słowa kluczowe

PL

drgania chaotyczne; bifurkacje; wykładniki Lapunowa; atraktor; dziwny atraktor; obwód Chua'y; elektroniczny statecznik lampy fluorescencyjnej

EN

chaotic oscillations; bifurcations; Lyapunov exponents; attractors; strange attractors; Chua's circuit; electronic fluorescent lamp ballast

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Elektronika : konstrukcje, technologie, zastosowania
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 49, nr 2
• Strony: 7--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., wykr.

Twórcy

autor

Basiński R.

autor

Trzaska Z.

• Politechnika Warszawska, Wydział Elektryczny

Bibliografia

• [1] Trzaska Z.: Drgania w obwodzie Chua'y jako kompendium zjawisk chaotycznych. Przegląd Elektrotechniczny, nr 6/2005, 25-32.
• [2] Peitgen H.-O., Jürgens H., Saupe D.: Granice chaosu. Fraktale. Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• [3] Kudrewicz J.: Fraktale i chaos. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1996.
• [4] Parker T.S., Chua L.O.: Practical Numerical Algorithms for Chaotic Systems. Springer Verlag, New York 1989.
• [5] Chua L.O.: The Genesis of Chua's Circuit. AEU, 1992, vol. 46, No 3, 250-261.
• [6] Chua L.O.: Chuass Circuit: an overview ten years later. Journal of Circuits, Systems and Computers, 1994, Vol. 4, No. 2, 117-159.
• [7] Matsumoto T.: Achaotic attractorfrom Chua's circuit. IEEE Transactions on Circuits and Systems, 1984, vol. 31, No 6, 105-158.
• [8] Chen G., Dong X., Controlling Chua's circuit. J. Circuits Syst. Comp., 1993, vol. 3, 139-148.
• [9] Chua L.O., Lin G.N.: Canonical realisation of Chua's circuit family. IEEE Trans. Circuits and Systems, 1990, vol. CAS-37, No 7, 885-902.
• [10] Guckenheimer J., Holmes P.: Nonlinear oscillations, dynamical systems and bifurcations of vector felds. Springer Verlag, New York 1983.
• [11] Ogorzałek M.J., Galias Z.: Characterisation of chaos in Chua's oscillator in terms of Unstable periodic orbits. J. Circuits, Systems and Computers, 1993, vol. 3, No 2, 411-429.
• [12] Ogorzałek M.J., Galias Z., Chua L.O.: Exploring chaos in Chua's circuit via unstable periodic orbits, Proc. Int. Symposium on Circuits and Systems, Chicago, 1993, vol. 4, 2608-261
• [13] Kazimierczuk M., Szaraniec W.: Electronic ballast for fluorescent lamps. IEEE Trans. Power Electron., 1993, vol. 8, No 4, 386-395.
• [14] Różowicz A.: Wpływ częstotliwości prądu zasilającego lampy fluorescencyjne na ich wybrane parametry eksploatacyjne. Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej, Kielce 2004.
• [15] Mader U., Horn P.: A Dynamie Model for the Electrical Characteristies of Fluorescent Lamps. IEEE Industry Applications Society Meeting, Conf. Records1992, 1928-1934.