Fizyka źródłem innowacji technicznych, które rozwijają cywilizację i wzbogacają kulturę

• Autorzy: Tadeusiewicz R.

Warianty tytułu

EN

Physics as a source of technology innovations which develop civilization and enrich culture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wszyscy wiedzą, że kształt współczesnej cywilizacji jest bardzo silnie determinowany przez rozwój techniki. Tę ogólnie znaną zależność w prezentowanym artykule poszerzono w dwóch kierunkach. Po pierwsze wykazano, że postęp techniczny zależny jest od rozwoju wiedzy naukowej, zwłaszcza w zakresie fizyki, zaś odkrycia fizyczne są następstwem obserwacji przyrodniczych, prowadzonych często nieprzerwanie od czasów starożytnych. Z drugiej strony rozszerzenie bazowej zależności typu technika-cywilizacja dokonane jest w kierunku pokazania wpływu techniki na kulturę, ponieważ współczesna kultura korzysta w bardzo szerokim zakresie z osiągnięć techniki i z wynikających z nich udogodnień cywilizacyjnych. Wskazane ogólne zależności są w artykule zilustrowane na przykładzie opisu powstania, rozwoju i znaczenia elektroniki. Rozważania zaczynają się od pokazania pierwszych obserwacji przyrodniczych, które uświadomiły ludziom istnienie elektryczności, następnie pokazane są w skrócie wybrane badania fizyczne, odkrywające naturę elektryczności i jej właściwości. Poczynając od pewnego momentu osiągnięcia fizyki zaczynają być wykorzystywane przez inżynierów, tworzących zręby najpierw elektrotechniki, a potem elektroniki. Na koniec pokazany jest wpływ rozwoju elektroniki i tworzonych przez elektronikę wynalazków na pojawianie się nowych zjawisk w obszarze kultury. Cała naszkicowana tu droga przedstawiona jest w artykule z podziałem na dwanaście etapów i jest bogato ilustrowana rysunkami przedstawiającymi ważniejsze osiągnięcia. Artykuł może się przydać przy nauczaniu fizyki a także przy popularyzowaniu jej osiągnięć.

EN

Everybody knows that the shape of contemporary civilization is very strongly determined by the progress in technology. In the present paper the extension in two directions of this well-known relation is shown. Firstly, it was proved that the progress in technology depends on the development of scientific knowledge, especially in the scope of research in physics, while the physical discoveries are result of observations of Nature carried on often permanently from the ancient times. Secondly, the extension of the fundamental relation technology-civilization is carried out to show the influence of technology on culture because the contemporary culture takes advantage in the wide range of the achievements of technology and the civilization conveniences arising from them. The general relations pointed out above are illustrated in this paper on the example of the description of arising, development and significance of electronics. The deliberations begin from showing the first observations of Nature which made the people aware of the existence of electricity, then the selected physical investigations are presented that discovered the nature and properties of electricity. Starting from the certain moment in the history the achievements of physics became used by the engineers laying the foundations for first the electrical engineering and then the electronics. Finally the influence will be shown of the development of electronics and the discoveries created by electronics on the arising of the new phenomena in the area of culture. The whole road outlined here is presented in the text in twelve stages and richly illustrated by the figures presenting more important achievements. The paper can be useful for teaching physics and popularization of its achievements.

Słowa kluczowe

PL

fizyka; postęp; rozwój cywilizacji; innowacje techniczne; elektryczność; kultura oparta na elektronice

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Fizyczne
• Czasopismo: Postępy Fizyki
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 62, z. 1
• Strony: 2--13
• Opis fizyczny: fot.

Twórcy

autor

Tadeusiewicz R.

• Kierownik Katedry Automatyki AGH, 30-059 Kraków, al. Mickiewicza 30