Polimeryzacja rodnikowa z odwracalną dezaktywacją aktywnych centrów

• Autorzy: Kubisa P.

Warianty tytułu

EN

Radical folymerization with reversible deactivation of active species

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W miarę rozszerzania wiedzy o mechanizmach żyjącej polimeryzacji - odkrytej przez M. Szwarca na przykładach polimeryzacji jonowej - i rosnącej liczby układów, w których uzyskiwano żyjące polimery, okazało się, że w pewnych układach, w szczególności polimeryzujących rodnikowe, pomimo występowania reakcji zakończenia, można w zasadzie uzyskać żyjące polimery o zadanych ciężarach cząsteczkowych i wąskich rozkładach tych ciężarów. Dotyczy to układów, w których centra aktywne pozostają w równowadze z postaciami nieaktywnymi w rezultacie szybkiej i całkowicie odwracalnej reakcji, w pewnym stopniu "maskującej" nieodwracalną reakcję zakończenia [równ. (2) i (3)]. Pierwsze próby zrealizowania takich procesów w polimeryzacji rodnikowej pochodzą z lat osiemdziesiątych, ale dopiero w ostatnich kilku latach opracowano układy, które wystarczająco dobrze spełniają wszystkie wymagania. Najbardziej intensywne są w tym kontekście badane dwie grupy procesów: polimeryzacja rodnikowa wobec rodników nitroksylowych [np. TEMPO - rys. 2 i 3, równ. (5) i (7)] oraz polimeryzacja rodnikowa z przeniesieniem atomu [Atom Transfer Radical Polymerization - czyli ATRP - równ. (8)-(10)]. Omówiono podstawowe cechy obu tych procesów i przedyskutowano ich ograniczenia. Na podstawie wyników własnych zilustrowano możliwość zastosowania spektrografii masowej MALDI TOP w badaniach mechanizmu polimeryzacji akrylanów metodą ATRP (rys. 4).

EN

The living polymerization discovered by M. Szwarc (in ionic polymerization) opened new vistas and systems leading to living polymers are now prepared in growing numbers. Certain systems, especially ones undergoing radical polymerization, were found to produce, in spite of the termination reaction, living polymers endowed with predetermined molecular weights and narrow MWD. Such systems include those in which active species remain at equilibrium with dormant species produced by a fast and totally reversible reaction which process is on the top of a slow irreversible reaction of termination (eqns. 2, 3). First trials to produce such processes in radical polymerization date back to the 1980 s, but only recently systems were developed which fully meet all the requirements. The nitroxide mediated radical polymerization (e.g., TEMPO) (Figs. 2, 3; eqns. 5 and 7) and the atom transfer radical polymerization (ATRP, eqns. 8-10) are the processes most extensively studied. Fundamental features of these processes are reviewed, their limitations are discussed, and MALDI TOP applications are described to study the ATRP polymerization of acrylates (Fig. 4).

Słowa kluczowe

PL

polimeryzacja rodnikowa; odwracalna dezaktywacja centrów aktywnych; polimeryzacja rodnikowa wobec rodników nitroksylowych (TEMPO); polimeryzacja rodnikowa z przeniesieniem atomu (ATRP)

EN

radical polymerization; reversible deactivation of active species; nitroxide mediated radical polymerization (TEMPO); atom transfer radical polymerization (ATRP)

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Chemii Przemysłowej
• Czasopismo: Polimery
• Rocznik: 2000
• Tom: T. 45, nr 11-12
• Strony: 741--750
• Opis fizyczny: Bibliogr. 63 poz.

Twórcy

autor

Kubisa P.

• Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN ul. Sienkiewicza 112, 90-363 Łódź,