Sustainable initiatives for the post-fordist urban landscape

• Autorzy: Friesen E.

Warianty tytułu

PL

Proekologiczne inicjatywy rewitalizacji miejskiego pejzażu postfordowskiego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

PL

W specjalnej rozkładówce z 1960 r. magazyn "Look" uznał East Saint Louis w stanie Illinois za typowo amerykańskie miasto ("Economist", 1997). W tamtym okresie była to pełna życia i energii społeczność, na pierwszy rzut oka przepełniona nadzieją. Co sprawiało, że w 1960 r. East Saint Louis było tak tętniące życiem? Z pewnością kluczowe dla rozwoju regionu były wielkie zakłady przemysłowe (opierające swą pracę na systemie Forda, wymagającym do produkcji taśmowej licznej siły roboczej). Gdy zakłady z charakterystyczną masywną, wertykalnie zintegrowaną infrastrukturą zarządzania, połączono ze środowiskiem prawnym i społecznym, tolerancyjnym wobec tworzenia i rozwoju związków zawodowych, spowodowało to ukształtowanie się potężnej społeczności dobrze wynagradzanych pracowników-członków związków zawodowych "All-American" miasta lat 1960. Gdy dzisiaj rozmyślamy o rzeczywistości 2003 r., nasuwa się obserwacja, że ta koncentracja miejskich pracowników fabryk należących do klasy średniej była i najpewniej pozostanie zjawiskiem wyjątkowym. Uznając to zjawisko za kwestię w jakiejś mierze zewnętrzną w stosunku do fizycznej struktury miast, nasuwa się pytanie, co dziś należy uczynić, aby poprawić jakość życia mieszkańców? Czy istnieją szanse godziwego życia w przerwie pomiędzy industrialnym, postindustrialnym wyważonym wzrostem gospodarczym i czy możliwy jest wzrost wskaźnika gospodarczego bez poprawy jakości życia mieszkańców? Czy też może są one ze sobą złączone i nierozdzielne? Rozważając tę kwestię, można wyodrębnić dwa zagadnienia: troskę o środowisko oraz jej konsekwencję - troskę o społeczną sprawiedliwość. Dlaczego istnieje związek pomiędzy tymi dwoma kwestiami? Łączy je istota zatoru, w którym znalazła się ludzkość - zatoru dwóch wymiarów: wzrastającej konsumpcji i wzrastającej populacji w ograniczonej przecież biosferze. Gdyby cała populacja ziemi przy użyciu współczesnej technologii osiągnęła amerykański standard życia wymagane byłyby cztery planety Ziemie. Dlatego jakiekolwiek rozwiązanie problemów środowiskowych musi mieć charakter międzynarodowy, uwzględniać zarówno wzrost populacji, jak i wzory konsumpcji typowe dla gospodarki współczesnego świata. Ponadto, aby zdobyło ono międzynarodowe wsparcie, muszą być podjęte kwestie dystrybucji bogactwa i nierówności zasobów. Zarówno kwestie sprawiedliwości społecznej, jak i jakości środowiska są kluczowe dla przyszłości popadających w ruinę krajobrazów amerykańskich śródmieść pozostawionych po zakładach ery fordowskiej (Downs, 1994). Wydaje się więc być uzasadnione rozważanie, co dzisiaj można zaoferować amerykańskim śródmieściom. Perspektywa rozwiązań przyjaznych dla środowiska otwiera możliwości dla nowych kierunków rynkowych przemysłu postfordowskiego, nowych celów miejskiego planowania, nowych inicjatyw rozwoju i nowych struktur władz regionalnych. Dotychczasowy sposób podejścia do tych problemów pozostawiał wiele do życzenia. Tak więc oczekuje się, iż nowe perspektywy "zrównoważonego" planowania i jego wdrożenia będą istotne dla poprawy ogólnej kondycji amerykańskiego postfordowskiego śródmieścia okresu poprzemysłowego. Artykuł skoncentruje się na dwóch regionach: East St. Louis - Illinois (East St. Louis jest po wschodniej stronie rzeki Missisipi, która jest granicą stanów Illinois i Missouri. Tak więc St. Louis jako miasto leży w dwu stanach: wschodnia część w Illinois, zachodnia w Missouri - dod. red.) i Detroit, Michigan. Postfordowski krajobraz miejski w USA "odziedziczył": bezrobocie, podziały rasowe, wyłączenie z ogólniejszego życia gospodarczego i społecznego Ameryki. Obecnie podklasa, która została pozostawiona w tym środowisku, gdy zakłady i wszyscy, którzy mogli odejść, już dawno to zrobili, posiada zbyt mało zasobów, aby rozwiązać wiele narosłych problemów. Problemy te zaostrzyły istniejące podziały klasowe i rasowe, tworząc regiony cechujące się wyłączeniem z praw obywatelskich i nieuczestniczeniem w amerykańskim życiu gospodarczym i obywatelskim. Zjawiska te są najbardziej widoczne w sztuce powstającej w zdegradowanych gospodarczo i społecznie śródmieściach, zwłaszcza miejskim rapie gloryfikującym przemoc, rozwiązłej konsumpcji towarów wysokiej jakości jak i w innych antyspołecznych zachowaniach. Zaobserwować można dwa sposoby podejścia do problemów śródmieść postfordowskich metropolii. Jedno, popularne (przynajmniej jako retoryka) podczas lat Reagana-Busha-Clintona, polegało na próbie "ponownego rozwoju" śródmieść i poprzez odtworzenie fordowskiej infrastruktury przemysłowej. Te politycznie atrakcyjne propozycje "powrotu do dawnego stanu" umierały długo i z trudem. Drugie podejście zakładało potrzebę zastosowania wsparcia gospodarczego dla mieszkańców pozostałych w śródmieściach. W istocie był to model prowadzący do stagnacji, opóźniający działanie prorozwojowe i chociaż czasem przyjmował słownictwo charakterystyczne dla radykalnej transformacji ("wojna z ubóstwem"), w rzeczywistości był od niej niesłychanie daleki. Obecny klimat polityczny jest następstwem reakcji politycznej na problemy śródmieść, w oczywisty sposób kwestionuje on kontynuację tych programów i ich wcześniejsze rezultaty. Dotychczasowe sposoby rozwiązywania tych problemów poniosły klęskę i wymagana jest ich restrukturyzacja, włącznie z fundamentalnym nowym określeniem warunków, które tworzą rzeczywistość śródmieść, jeśli zastój panujący w wielu z nich ma ulec zmianie. Trudno znaleźć prostą odpowiedź na pytanie, dlaczego dotychczasowe środki mające rozwiązać problemy śródmieść, odrzucały jakąkolwiek formę całościowej restrukturyzacji miejskiej gospodarki, w sytuacji gdy takie rozwiązanie było wyraźnie wymagane? Dziś, w 2003 r., znamy przykłady udanych całościowych restrukturyzacji, którymi są m.in.: szybkie uprzemysłowienie Nowo Uprzemysłowionych Państw Azjatyckich (N.I.C.), takich jak Południowa Korea, Tajwan, Singapur i Malezja. W połowie lat 90. w następstwie nagłego powrotu do kapitalizmu w dawniej zdominowanych przez ZSRR terenach Europy Środkowej i Wschodniej wiele tamtejszych regionów uzyskało dwucyfrowy wzrost gospodarczy, udowadniając, że rozwój azjatycki nie był niepowtarzalnym fenomenem. Innym aspektem historycznej rzeczywistości w USA, uniemożliwiającym zaproponowanie prawdziwej alternatywy, był fakt, że większość struktur władzy była uzależniona od fordowskiej infrastruktury gospodarczej - związki zawodowe oraz struktura polityczna i społeczna stanowiły zaplecze infrastruktury produkcji i masowej konsumpcji. Podsumowując więc stan obecny, w 2003 r. mamy do czynienia z bezpośrednim dziedzictwem transformacyjnej siły rynku, jak również wynikającym z dotychczasowych doświadczeń brakiem zaufania do stosowanych dotąd rozwiązań problemów fordowskich metropolii, które są pochodną istniejącej struktury władzy. [...]

Słowa kluczowe

EN

post-fordist landscape; environment protection; town planning

PL

krajobraz postfordowski; ochrona środowiska; urbanistyka

• Wydawca: Komitet Architektury i Urbanistyki PAN ; Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
• Rocznik: 2002
• Tom: T. 47, z. 3
• Strony: 222--242
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz., fot.

Twórcy

autor

Friesen E.

Bibliografia

• Books
• Calthorpe P., The New American Metropolis, New York, NY: Princeton Architectural Press, 1993.
• Downs A., New Visions for Metropolitan America, Washington D.C.: The Brookings Institution & Cambridge, MA: Lincoln Institute of Land Policy, 1994.
• East-West Gateway Co-ordinating Council. Where We Stand: The Strategic Assessment of the St. Louis Region, 4th edition, 2002
• Farley R., Danziger S., Holzer H. J., Detroit Divided, New York, NY: Russell Sage Foundation, 2000.
• Gilbert O. L., The Ecology of Urban Habitats, London & New York: Chapman and Hall, 1989
• Harvey D., The Condition of Postmodernity, Cambridge, MA: Basil Blackwell, Inc., 1989.
• Hise G., Magnetic Los Angeles, Baltimore, MD: John Hopkins University Press, 1997.
• Hough M., City Form and Natural Process, London & New York; Routledge, 1989
• Krier L., Architecture & Urban Design, London: Academy Editions, 1992.
• Leccese M., McCormick K. (Editors), Charter of the New Urbanism, Congress for the New Urbanism with forward by Shelley Poticha, New York, NY: McGraw Hill, 2000.
• Ponting C., A Green History of the World, New York NY: St. Martin’s Press, 1991.
• Scott A. J., Regions and the World Economy: The Coming Shape of Global Production, Competition, and Political Order, New York, NY: Oxford University Press, 1998.
• Snow, Charles Percy. The Two Cultures and a Second Look. Cambridge: Cambridge University Press, 1960.
• Sugrue, Thomas. J., The origins of the Urban Crisis: Race and Inequality in Postwar Detroit. Princeton University Press, Princeton, NJ, 1996.
• Welter V. M., biopolis: Patrick Geddes and the City of Life, Cambridge, MA & London: The M.I.T. Press, 2002.
• Wilson E. O., The Future of Life, New York, NY: Vintage Books, 2002.
• Wolfe T., Bonfire of the Vanities, New York, NY: Farrar, Straus & Giroux, 1987.
• Websites/Web Documents (all downloaded between May 30, 2003 and August 9, 2003)
• Citizens for Modern Transit, Saint Louis Group promoting the Metrolink, has compiled this list of development occurring close to the metrolink stations: http://www.cmt-stl.org/issues/trackdev.html
• La Route Du Blues, The French website, describing present state of blues history sites: http://mapage.noos.fr/jrichez/EastStLouis.html
• Farley R.,Fielding E. L., Krysan M., Vie Residential Preferences of Blacks and Whites: A Four-Metropolis Analysis, Housing Policy Debate, Volume 8, Issue 4: Fannie Mac Foundation, 1997, http://www.fanniemaefoundation.org/programs/hpd/pdf/hpd_0804_farley.pdf
• Koval M. H., Mertig A. G., Michiganders respond, Endangered Species are Important, Michigan State University Dept. of Fisheries and Wildlife & Dept. of Sociology dated May 2002. As reported at http://www.michigan.gov/dnr/
• Raymond E., The Cathedral and the Bazaar. http://www.cath.org/~esr/writings/cathedral-bazaar/
• United Nations Division for Sustainable Development. Agenda 21. http://www.un.org/esa/sustdev/documents/agenda21/engIish/agenda21toc.html
• Another way of measuring well-being, rather than the conventional GDP measurement: http://www.brown.edu/Administration/News_Bureau/1996-97/96-009i.html
• Newspaper Articles
• le Beau Ch., H.S.B.C.’s New Loan: 2000 Environmentalists, New York Times ((Late Edition) East Coast), New York NY: 20 Oct. 2002.
• Christensen J., Few Habitats, Many Species and a Debate on Preservation, New York Times (Late Edition (East Coast)), New York, NY.: 1 July 2003.
• Day of the bulldozer: inner cities, The Economist, New York, NY and London: S May 1993.
• Deutsch C. Together at last: Cutting Pollution and Making Money, New York Times (Late Edition (East Coast)), New York, NY: 9 September 2001.
• Philips M. M., Pacelle M., Banks Accept Equator Principles - Citigroup, Barclays, Others to shun projects Hurting Environment, Livelihoods, Wall Street Journal (Eastern Edition) New York, NY: 4 June 2003, Pg. A2.
• Ramirez A., Showing that Urban Wildlife is no contradiction, New York Times (Late Edition (East Coast)) New York, NY. 5 July 1998. Pg 14.8.
• Semi-resusictated: Urban Affairs, The Economist, New York, NY & London: 31 May 1997.
• Periodical Articles
• Austin M. E., Kaplan R., Resident Involvement in Natural Resource Management: Open Space Conservation Design in Practice, Local Environment, Vol. 8, No. 2 141-153, 2003.
• Boli J., Thomas G., World Culture in the World Polity: A Century of International Non-Governmental Organization, American Sociological Review, Vol. 62, 2, April 1997, p. 171.
• Carruthers. J. I., The Impact of State Growth Management Programmes: A Comparative Analysis, Urban Studies, Vol. 39, No. 11, 1959-1982, 2002.
• Collins J. P., A New Urban Ecology, American Scientist Research Triangle Park: Sept./Oct. 2000, Vol. 88, Iss. 5, p. 416, 10 pages.
• Dichter T. W., Globalization and Its Effects on NGOs: Efflorescence ora Blurring of Roles and Relevance, Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 1999, 28, 4, PA Research II Periodicals, p. 38.
• Everrete A. L., Bat use of a High Plains Urban Wildlife Refuge, Wildlife Society Bulletin, Bethesda, Md.: Fall 2001, Vol. 29, Iss. 3, p. 967.
• Jacobs J., Random Comments. Environmental Affairs 2001, Vol. 28, p. 537.
• Lowell S., Silverman L., Taliento L., Not-for-profit Management: The gift that keeps on giving, The McKinscy Quarterly 2001, No. 1, p. 147.
• Ness J., Vie Green Land Grab; The New Conservation Slogan is Just Buy It, Newsweek (International Edition), New York, NY.: 27 January 2003.
• Salamon L. M., The Rise of the Non-Profit Sector, Foreign Affairs, Jul/Aug 1994, 73, 4, PA Research II Periodicals, p. 109.
• Satterthwaite D., Revisiting Urban Environments, Environment Washington, Nov 1996, Vol. 38, Iss. 9, 4 pages.
• Scott A. J., High Technology Industry and Territorial Development: The Rise of the Orange County Complex, 1955-1984, Urban Geography, 1986, 7, 1, pp. 3-45.
• Tolson P. J. et al., The return of a Native, Endangered Species Bulletin May/June 1999, Vol. XXIV, No. 3.
• Conversations, Correspondence
• Friesen E., 2001, Personal conversation with Joe Edwards, owner and developer of the Pageant Night Club.