Stres w pracy zawodowej a zagrożenie stanu zdrowia osób z przewlekłymi chorobami układu krążenia i przemiany materii

• Autorzy: Nazar K. , Kaciuba-Uściłko H. , Wójcik-Ziółkowska E. , Kruk B. , Pawłowska-Jenerowicz W. , Bijak M. , Kodrzycka A. , Krzysztofiak H. , Niewiadomski W. , Cybulski G.

Warianty tytułu

EN

Adverse effects of occupational stress on health state in patients with chronic cardiovascular and metabolic diseases

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Stres w pracy zawodowej jest czynnikiem ryzyka nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca. Sprzyja też rozwojowi cukrzycy i otyłości. Słabo znany jest wpływ obciążeń psychospołecznych na stan zdrowia systematycznie leczonych pacjentów z przewlekłymi chorobami układu krążenia i przemiany materii. W badaniach własnych, którymi objęto pacjentów wykonujących zawodowo pracę wymagającą podejmowania odpowiedzialnych decyzji, koncentracji uwagi i powodującą napięcie emocjonalne, wykazano (na podstawie 24-godzinnych zapisów EKG i ciśnienia tętniczego) występowania znacznych wzrostów ciśnienia tętniczego, arytmii serca i epizodów niedokrwienia mięśnia sercowego, pomimo regularnego przyjmowania leków. Zmiany występowały częściej w czasie dni pracy określanych przez badanych jako stresogenne. U chorych na cukrzycę stwierdzono podwyższone stężenie glukozy we krwi w godzinach największej aktywności zawodowej.

EN

Job strain is a risk factor for hypertension and coronary heart disease. It can also contribute to the development of diabetes and obesity. Little is known about the effect of psycho-social factors and especially occupational stress on the health status of regularly medicated patients with chronic cardiovascular and metabolic diseases. An analysis of 24-hour registration of ECG and blood pressure in patients engaged in jobs with high mental demands and extensive responsibility showed that during „stressful” days in many of them large increases in blood pressure, ischemic changes in ECG, cardiac arrhythmias occurred in spite of pharmacological treatment. Some diabetic patients also showed high levels blood glucose during the most active part of the working day.

Słowa kluczowe

PL

stres; zagrożenia zdrowia; układ krążenia; układ sercowo-naczyniowy

EN

stress; health hazards; circulatory system

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
• Rocznik: 2001
• Tom: nr 3
• Strony: 6--9
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys.

Twórcy

autor

Nazar K.

• Zakład Fizjologii Stosowanej i Zespół Badawczo-Leczniczy Chorób Układu Krążenia Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej, Polskiej Akademii Nauk

autor

Kaciuba-Uściłko H.

• Zakład Fizjologii Stosowanej i Zespół Badawczo-Leczniczy Chorób Układu Krążenia Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej, Polskiej Akademii Nauk

autor

Wójcik-Ziółkowska E.

• Zakład Fizjologii Stosowanej i Zespół Badawczo-Leczniczy Chorób Układu Krążenia Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej, Polskiej Akademii Nauk

autor

Kruk B.

• Zakład Fizjologii Stosowanej i Zespół Badawczo-Leczniczy Chorób Układu Krążenia Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej, Polskiej Akademii Nauk

autor

Pawłowska-Jenerowicz W.

• Zakład Fizjolologii Stosowanej i Zespół Badawczo-Leczniczy Chorób Układu Krążenia Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej, Polskiej Akademii Nauk

autor

Bijak M.

• Zakład Fizjologii Stosowanej i Zespół Badawczo-Leczniczy Chorób Układu Krążenia Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej, Polskiej Akademii Nauk

autor

Kodrzycka A.

• Zakład Fizjologii Stosowanej i Zespół Badawczo-Leczniczy Chorób Układu Krążenia Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej, Polskiej Akademii Nauk

autor

Krzysztofiak H.

• Zakład Fizjologii Stosowanej i Zespół Badawczo-Leczniczy Chorób Układu Krążenia Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej, Polskiej Akademii Nauk

autor

Niewiadomski W.

• Zakład Fizjologii Stosowanej i Zespół Badawczo-Leczniczy Chorób Układu Krążenia Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej, Polskiej Akademii Nauk

autor

Cybulski G.

• Zakład Fizjologii Stosowanej i Zespół Badawczo-Leczniczy Chorób Układu Krążenia Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej, Polskiej Akademii Nauk

Bibliografia

• [1] Biuletyn Statystyczny 1991, 1997, 1998. Centrum Organizacji i Ekonomiki Ochrony Zdrowia, Warszawa 1999
• [2] Bortkiewicz A., Palczyński C., Makowiec-Dąbrowska T., Górski P.: Comparison of cardiac response to managerial workload between men and women. Appl. Human Sci. 17:139-44, 1998
• [3] Burg MM., Jain D., Soufer R., Kerns RD., Zaret BL.: Role of behavioral and psychological factors in mental stress-induced silent left ventricular dysfunction in coronary artery disease. J. Am. Coll. Cardiol., 22:440-448, 1993
• [4] Ceremużyński L.: Epidemia chorób serca w świecie. Miejsce Polski. Kardiologia Polska, 45, 245-250, 1996
• [5] Dyrektywa Rady 89/391/EWG dotycząca minimalnych wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia podczas pracy. 1989
• [6] Fredrikson M., Matthews K.A.: Cardiovascular responses to behavioral stress and hypertension. A meta-analytic review. Ann. Behav. Med., 12, 30-40, 1990
• [7] Ghiadoni L., Donald A.E., Cropley M., Mullen M.J., Oakley G., Taylor M., O’Connor G., Betteridge J., Klein N., Steptoe A., Deanfield J.E.: Mental stress induces transient endothelial dysfunction in humans. Circulation, 102, 2473-2478, 2000
• [8] Kaczmarek-Chałas K.: Sytuacja zdrowotna ludności w województwie łódzkim w latach 1990-1997. Postępy w profilaktyce i leczeniu przewlekłych chorób niezakaźnych II. Materiały IV Seminarium CINDI, Spała, 98-105, 1999
• [9] Kop W.J.: Chronic and acute psychological risk factors for clinical manifestations of coronary artery disease. Psychosom. Med., 61:476- 487, 1999
• [10] Krantz D.S., Sheps D.S., Carney R.M., Natelson B.H.: Effects of mental stress in patients with coronary artery disease: evidence and clinical implications. JAMA, 283, 1800- 1802, 2000
• [11] Makowiec-Dąbrowska T., Bortkiewicz A.: The relationship between psychic work load and cardiovascular response in industrial men managers. Pol. J. Occup. Med. 3, 323-331, 1990
• [12] McNair D.M., Lorr M., Droppelman L.F.: Profile of Mood States. Manual. Educational and Industrial Testing Service, San Diego 1971
• [13] Pickering T.G., Devereux R.B., James G.D., Gerin W., Landsbergis P., Schnall P.L., Schwartz J.E.: Environmental influences on blood pressure and the role of job strain. Hypertension, 14, suppl. 5, 179-185, 1996
• [14] Rocznik Demograficzny 1998. Warszawa 1999
• [15] Rocznik Statystyczny Ochrony Zdrowia 1997. Warszawa 1998
• [16] Rywik S., Broda G., Piotrowski W., Wagrowska H., Polakowska M., Pardo B.: Epidemiologia chorób układu krążenia – program Pol-MONICA. Kardiologia Polska, 44 (suppl II): 7–36. 1996
• [17] Rywik S., Wagrowska H., Piotrowski W., Broda G.: Epidemiologia otyłości jako czynnika ryzyka chorób układu krążenia. Pol. Tyg. Lek., 50, supl., 1.63-67, 1995
• [18] Schnall P.L., Landsbergis P.A., Pickering T.G., Schwartz J.E.: Perceived job stress, job strain and hypertension. Am. J. Public Health, 84, 320, 1994
• [19] Steptoe A., Cropley M.: Persistent high job demands and reactivity to mental stress predict future ambulatory blood pressure. J. Hypertens., 18, 581-586, 2000
• [20] Steptoe A., Cropley M., Joekes K.: Task demands and pressure of everyday life: association between cardiovascular reactivity and work blood pressure and heart rate. Health Psychol., 19, 46-54, 2000
• [21] Tatoń J.: Epidemiologia skojarzonego występowania nadciśnienia tętniczego i cukrzycy. Medycyna Metaboliczna, 2, 6-15, 1998
• [22] Vrijkotte T.G., van Dornen L.J., de Geus E.J.: Effects of work stress on ambulatory blood pressure, heart rate and heart variability. Hypertension 35: 880-886, 2000
• [23] Widerszal-Bazyl M., Cieślak R., Najmiec A.: Psychospołeczne właściwości pracy zawodowej, zmienne osobnicze a stres psychologiczny i dolegliwości zdrowotne. Centralny Instytut Ochrony Pracy, temat Nr III. 019, 1995
• [24] Wrześniewski K.: Styl życia a zdrowie: Wzór zachowania A. Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa 1993