Ewolucja map geologicznych Dolnego Śląska na przykładzie bloku karkonosko-izerskiego

Wołkowicz, S.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Ewolucja map geologicznych Dolnego Śląska na przykładzie bloku karkonosko-izerskiego

Autorzy

Wołkowicz S.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

The evolution of geological maps of Lower Silesia on the example of the Karkonosze -Izera block

Języki publikacji

Abstrakty

W artykule przedstawiono rozwój kartografii geologicznej Sudetów i Dolnego Śląska począwszy od wydanej w 1791 r. pierwszej mapy geologicznej Karkonoszy, opracowanej przez J. Jiraska, poprzez mapy L. von Bucha, C. von Raumera i A. Kalužy z początku XIX w., przez liczne wydania atlasowe ukazujące się w całym XIX w., kończąc na szczegółowych mapach w skali 1 : 25 000, opracowywanych już w XX w. Były one później bazą do opracowania map reambulowanych, powstających po 1945 r.

The paper presents the development of the geological mapping of in the Sudetes and Lower Silesia, starting from issuing in 1791 the first geological map of the Karkonosze Mountains, developed by J. Jirasek and issued in 1791, through maps of L. von Buch, C. von Raumer and A. Kaluža from the beginning of the 19th century, through and numerous editions of atlases published throughout the 19th century, ending with the detailed maps produced at the scale of 1 : 25,000 in at the beginning of the 20th century. The latter maps were the basis for the geological maps prepared after 1945.

Słowa kluczowe

stare mapy geologiczne historia geologii Sudety Polska Europa Środkowa

old geological maps history of geology Sudetes Poland Central Europe

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

Rocznik

2016

Tom

nr 466

Strony

361--375

Opis fizyczny

Bibliogr. 40 poz., rys., zdj.

Twórcy

autor

Wołkowicz S.

stanislaw.wolkowicz@pgi.gov.pl

Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

1. ALEXANDROWICZ S.W., 2008 — Sekcja Geologiczna Komisji Fizjograficznej TNK i AU — działalność i osiągnięcia. Studia i materiały do dziejów Polskiej Akademii Umiejętności, T. 5. Kraków.
2. BERG G., 1921 — Geologische Karte von Preussen und benachbarten Bundesstaaten. B1. Schreiberhau und Schneegruben-Baude. Preuss. Geol. Landesanst, Berlin.
3. BEYRICH H.E., ROSE G., ROTH J.L.A., RUNGE W., 1867 — Geologische Karte von dem Niederschlesien Gebirge und den Angrenzenden Gegenden.
4. BUCH von L., 1797 (1802) — Mineralogische Karte von Schlesien entworfen im Jahre 1797.
5. BUCH von L., 1802 — Geognostische Beobachtungen auf Reisen durch Deutschland und Italien. Haude und Spener, Berlin.
6. BUCH von L., ROTHENBURG F.R., KLIEWER H., JATTNIG C., SCHMIDT P., 1826 — Geognostische Karte von Deutschland und den umliegenden Staaten in 42 Blattern nach den vorzuglichsten mitgetheilen Materialien. Simon Schropp and Comp., Berlin.
7. DATHE, E., 1903 — Geologische Karte der umgebung von Salzbrunn. Berliner Lithogr. Institut.
8. DATHE E., FINCKH L., 1924 — Geologische Karte von Preussen und benachbarten Bundesstaaten. Bl. Charlottenbrunn. Preuss. Geol. Landesanst, Berlin
9. ERNSTING B. (red.), 1994 — Georgius Agricola. Bergwelten 1494-1994: 1-350. Glukauf, Essen.
10. FRITCHER B., 2010 — Leopold von Buch: Mineralogische Karte von Schlesien, entworfen im Jahre 1797. W: Map list. Geological mapping in Central Europe in the 18th and early 19th centuries (red. A. Cejchanowa i in.): 65-67. Visegrad Fund., Czech Geological Survey, Prague.
11. GÓRECKI J., SERMET E., 2009 — O najstarszej uczelni górniczej na świecie i srebrno-złotych salamandrach w Bańskiej Szczawnicy. W: Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury, tom 2. (red. P.P. Zagożdżon, M. Madziarz). Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
12. GRANICZNY M., KACPRZAK J., URBAN H., WOŁKOWICZ S., 2007 — Atlas Geologiczny Galicyi – pierwsza seryjna edycja map geologicznych ziem polskich. Prz. Geol., 55, 5: 368-372.
13. GUETTARD J.-E., 1757 — Carte Mineralogique de l'election d'Estampes. Memoire sur les poudingues. W: Histoire de l'Academie Royale des Sciences. Annee MDCCXLVII: 63-96, 139-192. De L'Imprimerie Royale, Paris.
14. GUETTARD J.-E., BUACHE P., 1751 — Carte Mineralogique ou l'on voit la Nature et la situation des terrains qui traversent la France et l'Angleterre. Memoire et carte mineralogique sur la nature & la situation des ten ains qui traversent la France & l'Angleterre. W: Histoire de l'Academie Royale des Sciences. Annee MDCCXLVI: 363-392. De L'Imprimerie Royale, Paris.
15. HEMPEL J.,1856 — Karta geognostyczna zagłębia węglowego w Królestwie Polskiem 1:20 000. Litografia – Maksymilian Fajans, Warszawa.
16. HOFFMANN F., 1836 — Geognostische Charte von Sachsen, Schlesien, einem Theile Bohmens und der Rheinlande in 50 Blattern zur ostlichen und westlichen Erweiterung der geognostischen Charte vom nordwestlichen Deutschland. Simon Shropp et Comp., Berlin.
17. HONDIUS II H., JANSSONIUS J., 1641 — Silesia lnferior Noviter et accurate delineata. W: Nouveau Theatre du Monde ou nouvel Atlas des toutes les Regions de la terre. Amsterdam.
18. JIRASEK J., 1791 — Petrographische Charte eines Theils des Bohmischen Riesengebirges an der Schlesischen Granze.
19. JIRASEK J., HAENKE T., GRUBER A., GERTNER F., 1791 — Beobachtungen auf Reisen nach dem Riesengebirge. Dresden. Bohmische Gesellschaft der Wissenschaften in Waltherische Hofbuchhandlung, Prague-Dresden.
20. KACPRZAK J., 2009 — Białe kruki w Bibliotece Geologicznej Państwowego Instytutu Geologicznego. Część I. Prz. Geol., 57, 5: 409-415.
21. KALUZA A., 1818 — Mineralogische Karte von Schlesien.
22. KALUZA A., 1818 — Ubersicht der Mineralien Schlesiens und Glatz nebst ihren Fundórtern und vielen neuen Hohenmessungen auf 4 Karten dargestellt. Breslau.
23. LEPSIUS R., 1984-1897 — Geologische Karte des Deutschen Reichs auf Grund der unter dr C. Vogels Redaktion in Justus Perthes' Geographischer Anstalt in Gotha ausgefiihrten Karte in 27 Blattern in 1:500 000.
24. LIS J., SYLWESTRZAK H., 1986 — Minerały Dolnego Śląska: 1-791. Wydaw. Geol., Warszawa.
25. ŁABĘCKI H., 1841 — Górnictwo w Polsce. Opis kopalnictwa i hutnictwa polskiego, pod względem technicznym; historyczno-statystycznym i prawnym. Drukarnia Juljana Kaczanowskiego, Warszawa.
26. MARSILI L.F., 1726 — Mappa Mineralographica Fodinas in Hungaria. Partibusque adhaerentibus Fere Omnes quae Danubium cominus aut eminus circumstant, et e quibus in eundem substantiae Minerales defluunt, suis distinctas characteribus, ostendens. Haga.
27. OLDROYD D., 2013 — Maps as pictures or diagrams: The early development of geological maps. GSA Special Papers, 502: 41-101.
28. POSMOURNY K., KUKAL Z., 2010 — Johann Jirasek: Petrographische Charte eines Theils des Bohmischen Riesengebirges an der Schlesischen Granze. W: Map list. Geological mapping in Central Europe in the 18th and early 19th centuries (red. A. Cejchanowa i in.): 43-45. Visegrad Fund., Czech Geological Survey, Prague.
29. PUSCH G.G., 1837 — Geognostyscher Atlas von Polen (red. J.G. Cotta). Stuttgart und Tubingen.
30. RAUMER von C., 1813 — Geognostische Skizze von einem Theile des schlesischen, bóhmischen und lausitzer Gebirges W: Der Granit des Riesengebirges und die ibn umgebenden Gebirgs Familien. Eine geognostische Skizze. Der Realschul Buchhandlung, Berlin.
31. RAUMER von C., 1818 — Geognostische Karte von einem Theile des Schlesischen, BShmischen und Lausitzer Gebirgs.
32. RAUMER von C., 1819 — Das Gebirge von Niederschlesien, der Grafschaft Glatz und eines Theils von Bohmen und der Ober- Lausitz.
33. ROTH J., 1867 — Erlauterungen zu der geognostischen Karte vom Niederschlesischen gebirge und den umliegenden gegenden. Commissions–Verlag der Naumann'schen Kartenhandlung. Berlin.
34. SCHWENCKFELD C., 1601 — Stirpium & Fossilium Silesiae Catalogus. In quo praeter etymon, natales, tempus; Natura & vires cum variis experimentis assignatur. Impensis Davidis Alberti Bibliopolae Vratislauiensis, Lipsiae.
35. SMITH W., 1815 — A Delineation of the Strata of England and Wales, with part of Scotland; exhibiting the collieries and mines, the marshes and fen lands originally overflowed by the sea, and the varieties of soil according to the variations in the substrata, illustrated by the most descriptive names. Dedicated to Sir Joseph Banks (red. W. Smith). J. Cary, London.
36. WOJEWODA J., 2014a — Historia kartografii geologicznej Dolnego Śląska. http://www.jw.ing.uni.wroc.pl/start/startzdjecia- pomocnicze/2014_DFN_kartografia.pdf (dostęp: 30.10.2016).
37. WOJEWODA J., 2014b — Wybitni „wrocławscy" geolodzy kartografowie na przestrzeni wieków. http://www.jw.ing. uni.wroc.pl/nauka/publikacj e/PDF/PDF%20referaty/2014_TPNOZ_kartografia_Silesiae_Ol.pdf (dostęp: 30.10.2016).
38. WOŁKOWICZ S., WOŁKOWICZ K., 2014 — Geological cartography in Poland in the 19th century. Geol. Quart., 58, 3: 623-658.
39. WÓJCIK A.J., 2011 — Obraz krajobrazu górniczego Zagłębia Dąbrowskiego na przykładzie „Karty geognostycznej Zagłębia Węglowego" Jana Hempla (1856 r.). Górnictwo i geologia, 6, 1: 223-236.
40. WÓJCIK A.J., 2013 — Carta Geologica. Mapy geologiczne Królestwa Polskiego wydane w latach 1815-1915. Katalog. Wydaw. Muzeum Miejskie „Sztygarka", Dąbrowa Górnicza.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-a66fed17-bf5f-467d-a2b2-418b19f4f97a