Zestawy krytyczne (reaktory mocy zerowej) w Instytucie Badań Jądrowych

• Autorzy: Mikulski A.

Warianty tytułu

EN

Critical assemblies (zero-power reactors) at the Institute of Nuclear Research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W latach 1961-1972 zbudowano w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku k/Warszawy cztery zestawy krytyczne, zwane też reaktorami mocy zerowej znane pod nazwami: ANNA, MARYLA, AGATA i PANNA. Służyły one do badań w zakresie eksperymentalnej fizyki reaktorów jądrowych w trzech dziedzinach: statyki, kinetyki i szumów (fluktuacji) strumienia neuronów, co w bardziej zrozumiałym języku można określić jako: oceny osiągnięcia stanu krytycznego, odpowiedzi strumienia neutronów na wprowadzenie zaburzenia zewnętrznego i badania procesu stochastycznego rozszczepienia co objawia się wahaniami strumienia neutronów na poziomie ok. plus/minus jednego procenta. Poza tym w 1963 r. zbudowano zestaw podkrytyczny HELENA do badania metod pomiarowych w zakresie statyki reaktorów i jako stałe źródło neutronów do badania produkowanych wówczas w IBJ przyrządów (komór rozszczepieniowych) do pomiaru strumienia neutronów. W artykule opisano budowę i pokrótce prowadzone badania na tych zestawach.

EN

Between 1961-1972 four critical assemblies, also called zero-power reactors, were constructed at the Institute of Nuclear Research (INR) at Swierk (near Warsaw) known under the names: ANNA, MARYLA, AGATA and PANNA. They were used for experiments in the three domains of nuclear reactor physics: static, kinetics and noise measurements. These experiments may be described as operation of a reactor with: steady state of neutron flux, changes in neutron flux due to external disturbance in composition of a reactor material and fluctuation of neutron flux due to stochastic character of a chain reaction in a range of plus/minus one percent. In addition in 1963 a subcritical assembly HELENA was constructed for verification of some measurement methods in reactor physics and as a neutron source for checking of neutron detectors (fission chambers) constructed at the INR. The paper presents the construction and the experiments performed using these assemblies.

Słowa kluczowe

PL

zestaw krytyczny; reaktor mocy zerowej; eksperymentalna fizyka reaktorowa

EN

critical assembly; zero-power reactor; experimental reactor physics

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Nukleoniczne
• Czasopismo: Postępy Techniki Jądrowej
• Rocznik: 2015
• Tom: z. 4
• Strony: 2--8
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Mikulski A.

• emerytowany pracownik IBJ, IEA i PAA

Bibliografia

• [1] Some Experimental Characteristic of the Graphite-Water Moderated Critical Assembly for the Second Polish Research Reactor, IAEA Symposium on Exponential and Critical Experiments (SM-42/61), Amsterdam, 2-6 September 1963.
• [2] Kinetics and Noise Analysis of Zero-Power Reactor: An NPY-Project Report, IAEA TRS Series No.138, IEA, Vienna, 1972.
• [3] Progress in Reactor Kinetics at Institute of Nuclear Research in Swierk, J. Boużyk, K. Bukowski, W. Ciechanowicz, J. Kubowski, S. Latek, W. Suwalski, B. Szczechla, J. Topa, Nukleonika, t. XI, Nr 4/1966, pp.241-264
• [4] The Reactor Parameters Measurements Using Pulsed Neutron Source, S. Chwaszczewski, K. Dybowski, A. Szechter, Nukleonika, t.XI, Nr 4/1966, pp. 265-275
• [5] Rocznik IBJ 1972, Raport IBJ 1477/DN/B, s.150
• [6] Zestaw krytyczny MARYLA – jego rola w zwiększeniu mocy reaktora EWA, J. Kozieł, M. Wojciechowski, PTJ, nr 22, 1978, pp. 443-458
• [7] The Natural Uraniom-graphite Subcritical Assembly HELENA: K. Bukowski, W. Dąbek, C. Dąbrowski, M. Ivkovic, K. Lewicki, O. Sotic, Z. Zdravkovic:, Report IBJ No 0-183/IXA, July 1964
• [8] Determination of the Material Buckling in the HELENA Subcritical Assembly by Two Parallel Planes’ Metod, A. Mikulski, IBJ Report No 553/IXA, 1964
• [9] Critical and Exponential Assemblies at the Institute of Nuclear Research – Swierk, L Adamski, T. Bajbor, W. Dabek, J. Kozieł, W. Suwalski, Nukleonika, t. IX, Nr 7-8/1964, pp. 539-550
• [10] EWA i MARIA świadectwem kompetencji polskich naukowców, ncbj.gov.pl, 2015.02.24
• [11] „Maria” dostała pozwolenie na kolejne 10 lat pracy, ncbj. gov.pl, 2015.04.08
• [12] Anna, Agata i Maryla – starsze siostry pracującej Marii, Poznaj atom, wtorek, 04 czerwca 2013
• [13] ANNA, AGATA, MARYLA – zapomniane polskie reaktory, K. W. Fornalski, EKOATOM nr 8, Marzec 2013
• [14] Zestawy krytyczne - Reaktory doświadczalne, K. Rzymkowski, EKOATOM nr 10, wrzesień 2013
• [15] Portal wykop.pl, http://www.wykop.pl/wpis/10654944/[dostęp 26.11.2015]