Zanieczyszczenie środowiska wodnego pozostałościami leków na terenie Polski

Wolecki, D.; Kumirska, J.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Zanieczyszczenie środowiska wodnego pozostałościami leków na terenie Polski

Autorzy

Wolecki D. , Kumirska J.

Identyfikatory

Warianty tytułu

The water environment pollution with drug residues in Poland

Języki publikacji

PL EN

Abstrakty

Polska należy do grupy krajów o najwyższym poziomie konsumpcji leków w Europie. Istnieją zatem poważne obawy przekroczenia bezpiecznych stężeń środowiskowych, przez co mogą one zaburzać prawidłowe funkcjonowanie ekosystemów wodnych. Korzystanie z wody zawierającej pozostałości leków, zwłaszcza w długiej perspektywie, może zaburzać równowagę w organizmie i przyczyniać się m.in. do zjawiska lekooporności u ludzi. Pomimo tego nasza wiedza na temat stopnia zanieczyszczenia środowiska wodnego naszego kraju pozostałościami leków jest bardzo ograniczona. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie dostępnych informacji na ten temat.

The level of pharmaceuticals consumption in Poland is one of the highest in Europe. Therefore, there is a high risk of exceeding safe environmental concentrations, which may influence the proper functioning of aquatic ecosystems. Moreover, the consumption of water containing drug residues, especially long term, may disturb the balance of bodily functions and lead of drug resistance. Despite this our knowledge about the concentrations of these drugs in the aquatic ecosystem of our country is very limited. The main aim of this article is to present the literature data on this topic.

Słowa kluczowe

ekosystem wodny pozostałości farmaceutyków skala zanieczyszczenia obszar Polski farmaceutyki

aquatic ecosystem pharmaceutical residues scale of pollution area of Poland pharmaceuticals

Wydawca

ELAMED Media Group

Czasopismo

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

Rocznik

2018

Tom

nr 3

Strony

11--20

Opis fizyczny

Bibliogr. 33 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Wolecki D.

Katedra Analizy Środowiska, Wydział Chemii, Uniwersytet Gdański

autor

Kumirska J.

Katedra Analizy Środowiska, Wydział Chemii, Uniwersytet Gdański

Bibliografia

1. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2016 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych. 2016.
2. Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne. 2017.
3. Dygas-Ciołkowska L.: Raport o stanie środowiska w Polsce 2008. Warszawa 2010.
4. Commission Implementing Decision (EU) 2015/495 of 20 March 2015 establishing a watch list of substances for union-wide monitoring in the field of water policy pursuant to directive 2008/105/EC of the European Parliament and of the Council. 2015.
5. Directives 2013/39/EU of the European Parliament and of the Council of 12 August 2013 amending Directives 2000/60/EC and 2008/105/EC as regards priority substances in the field of water policy. 2013, doi: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex:32013L0039.
6. Sousa J.C.G. i wsp.: A review on environmental monitoring of water organic pollutants identified by EU guidelines. „J. Hazard. Mater.”, 2018, 344, 146-162, doi:10.1016/j.jhazmat.2017.09.058.
7. Kuczyńska A.: Wyniki pilotażowego badania zawartości substancji czynnych farmaceutyków w wodach podziemnych w próbkach wody pobranych z krajowej sieci monitoringu wód podziemnych. „Przegląd Geologiczny”, 2017, 65.
8. Aitken M.: Global Medicines Use in 2020: Outlook and Implications. Parsippany, 2015, www.theimsinstitute.org.
9. Koszowska A., Ebisz M., Krzysko-Łupicka T.: Obecność farmaceutyków i środków kosmetycznych w środowisku wodnym jako nowy problem zdrowia środowiskowego. „Medycyna Środowiskowa, Environ. Med.”, 2015, 18, 62-69.
10. Kot-Wasik A., Dębska J., Namieśnik J.: Przemiany, stężenia i onaczanie pozostałości środków farmaceutycznych w środowisku. [W:] Nowe horyzonty i wyzwania w analityce i monitoring środowiskowym, 2003, 723-745.
11. Caban M., Lis E., Kumirska J., Stepnowski P.: Determination of pharmaceutical residues in drinking water in Poland using a new SPE-GC-MS(SIM) method based on Speedisk extraction disks and DIMETRIS derivatization. „Sci. Total Environ.”, 2015, 538, 402-411, doi:10.1016/j.scitotenv.2015.08.076.
12. Migowska N. i wsp.: Simultaneous analysis of non-steroidal anti-inflammatory drugs and estrogenic hormones in water and wastewater samples using gas chromatography-mass spectrometry and gas chromatography with electron capture detection. „Sci. Total Environ.”, 2012, 441, 77-88, doi:10.1016/j.scitotenv.2012.09.043.
13. Białk-Bielińska A. i wsp.: Selected analytical challenges in the determination of pharmaceuticals in drinking/marine waters and soil/sediment samples. „J. Pharm. Biomed. Anal.”, 2016, 121, 271-296, doi:10.1016/j.jpba.2016.01.016.
14. Charakterystyka produktu leczniczego Diclac. www.sanofipasteur.pl/pdf/TYPHIM_Vi_Ulotka_04_2016.pdf.
15. Gaw S., Thomas K.V, Hutchinson T.H.: Sources, impacts and trends of pharmaceuticals in the marine and coastal environment. „Philos. Trans. R. Soc. Lond. B. Biol. Sci.”, 2014, 369, 20130572, doi: 10.1098/rstb.2013.0572.
16. Winckler C., Grafe A.: Use of veterinary drugs in intensive animal production. „J. Soils Sediments.”, 2001, 1, 66-70, doi:10.1007/BF02987711.
17. Stolker A.A.M. i wsp.: Residue analysis of veterinary drugs and growth-promoting agents. „TrAC Trends Anal. Chem.”, 2007, 26, 967-979, doi:10.1016/j.trac.2007.09.008.
18. Jelic A. i wsp.: Occurrence, partition and removal of pharmaceuticals in sewage water and sludge during wastewater treatment. „Water Res.”, 2011, 45, 1165-1176, doi:10.1016/j.watres.2010.11.010.
19. Barceló D., Petrovic M.: Pharmaceuticals and personal care products (PPCPs) in the environment. „Anal. Bioanal. Chem.”, 2007, 387, 1141-1142, doi:10.1007/s00216-006-1012-2.
20. Boreen A.L., Arnold W.A., McNeill K.: Photodegradation of pharmaceuticals in the aquatic environment: A review. „Aquat. Sci.-Res. Across Boundaries”, 2003, 65, 320-341, doi:10.1007/s00027-003-0672-7.
21. Dudziak M., Luks-Betlej K.: Ocena obecności estrogenów – steroidowych hormonów płciowych – w wybranych wodach rzecznych w Polsce. „Ochr. Środowiska”, 2004, 26, 21-24, http://baztech.icm.edu.pl/baztech/cgi-bin/btgetdoc.cgi?BPOB-0004-0005.
22. Borecka M. i wsp.: A new approach for the estimation of expanded uncertainty of results of an analytical method developed for determining antibiotics in seawater using solid-phase extraction disks and liquid chromatography coupled with tandem mass spectrometry technique. „J. Chromatogr. A.”, 2013, 1304, 138-146, doi:10.1016/j.chroma.2013.07.018.
23. Wagil M. i wsp.: Determination of metronidazole residues in water, sediment and fish tissue samples. „Chemosphere”, 2015, 119, 28-34, doi:10.1016/j.chemosphere.2013.12.061.
24. Wagil M. i wsp.: A comprehensive approach to the determination of two benzimidazoles in environmental samples. „Chemosphere”, 2015, 119, 35-41, doi:10.1016/j.chemosphere. 2014.04.106.
25. Wagil M. i wsp.: Development of sensitive and reliable LC-MS/MS methods for the determination of three fluoroquinolones in water and fish tissue samples and preliminary environmental risk assessment of their presence in two rivers in northern Poland. „Sci. Total Environ.”, 2014, 493, 1006-1013, doi:10.1016/j.scitotenv.2014.06.082.
26. Giebułtowicz J., Nałęcz-Jawecki G.: Occurrence of immunosuppressive drugs and their metabolites in the sewage-impacted Vistula and Utrata Rivers and in tap water from the Warsaw region (Poland). „Chemosphere”, 2016, 148, 137-147, doi:10.1016/j.chemosphere.2015.12.135.
27. Giebułtowicz J., Nałęcz-Jawecki G.: Occurrence of antidepressant residues in the sewage-impacted Vistula and Utrata rivers and in tap water in Warsaw (Poland). „Ecotoxicol. Environ. Saf.”, 2014, 104, 103-109, doi:10.1016/j.ecoenv.2014.02.020.
28. Kot-Wasik A., Jakimska A., Śliwka-Kaszyńska M.: Occurrence and seasonal variations of 25 pharmaceutical residues in wastewater and drinking water treatment plants. „Environ. Monit. Assess.”, 2016, 188, 661, doi:10.1007/s10661-016-5637-0.
29. Baranowska I., Kowalski B.: A Rapid UHPLC Method for the Simultaneous Determination of Drugs from Different Therapeutic Groups in Surface Water and Wastewater. „Bull. Environ. Contam. Toxicol.”, 2012, 89, 8-14, doi:10.1007/s00128-012-0634-7.
30. Szymonik A., Lach J.: Zagrożenie środowiska wodnego obecnością środków farmaceutycznych. „Inżynieria i Ochrona Środowiska”, 2012, 3, 249-263.
31. Parolini M. i wsp.: Multi-biomarker approach for the evaluation of the cyto-genotoxicity of paracetamol on the zebra mussel (Dreissena polymorpha). „Chemosphere”, 2010, 79, 489-498, doi:10.1016/j.chemosphere.2010.02.053.
32. Parolini M. i wsp.: An in vitro biomarker approach for the evaluation of the ecotoxicity of non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs). „Toxicol. Vitr.”, 2009, 23, 935-942, doi:10.1016/j.tiv.2009.04.014.
33. Contardo-Jara V. i wsp.: Exposure to human pharmaceuticals Carbamazepine, Ibuprofen and Bezafibrate causes molecular effects in Dreissena polymorpha. „Aquat. Toxicol.”, 2011, 105, 428-437, doi:10.1016/j.aquatox.2011.07.017.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-806814a2-1459-4bd0-9396-5040c155e534